Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 8 OCAK 2004 PERŞEMBE
OLAYLAR VE GORUŞLER
EVET/HAYIR
OKTAY AKBAL
'Kimdir Şu Emekli
Denen Kişi?'
"Kırndir şu pek dalgın yurûyûp gıden
Yıpranmış vucudu sûrûyüp gıden
Saç sakal ağarmış kaşlar bıle ak
ölmeden burunmüş sımaya kefen ,
Istemez gozlen kımseye bakmak
Sanho bır golgedır hep gelen geçen "
Geçen gun, yıne bır emeklı, banka onunde son nefesını
verdı Görenler anlattı, saat altıda dızılmışler, kımı yere ço-
melmış;, kımı bağdaş kuımuş, çoğu ayakta Bır saat, uç sa-
at Dırenen, sonunda almışaylığını Kımı de yanna bırak-
mış, daha dayanamamış1
Yıllardıryaşadığımızbırdurumbu1
Derierkı emeklıleray-
lıklannı artık evlennde alacaklar postayla ya da kuryeyle
hele ya-şlı yurttaşlar1
Ama değışen bır şey yok1
Uç kuruş
aylıklarrnı bır gun once almak ıçın yetmışlık seksenlık ka-
dınlar erkekler, yağmurda karda ruzgârda, bekleşırler bek-
leşırler..
Bır şı ır, yetmış yıl once yazılmış Yazan da bır emeklıydı
ogunlerde Bırvalıemeklısı Değışenbırşeyyok haogun,
ha bugun1
Otuz kırk yıl devlete hızmet verenler ya da bır ış-
yennde belı bukulenler hep aynı durumda1
Şu gunlerde asgan ucretı azıcık arttırdılar Uç-dort yuz
mılyon lnra aylık alanlara otuz kırk mılyon lıra zam yapsalar
ne getınr ne goturur kı1
Ulkemızde on ıkı mılyon ınsan aç-
lık sınınndaymış1
Gen kalan beş on mıtyon da geçım sıkın-
tısı çızgrsınde Ama, en acı en kotu yaşam çılesı çekenler
emeklıler, devletten ozel ışyennden emeklı olanlar
"Lacıvert bır setn üzulmuş yer yer
Parlarnış detınmış buzulmuş yer yer
Koprnuş bır duğmenın buruşan yen
Gorunür deşılmış bır çıban gıbı
Goğsunde sokuk bırçok nışan yen •
Kanşrnış bır Mühru Suleyman gıbı"
"Halırte bakınca toktur denemez
öyle bır fakır kı, hıç dılenemez
Bellıdrr bu adam bır mutekaıt
Iffetle çalışmış çok hızmet etmış
Kâfıdır sefalet lazımsa şahıt
Gunahtır dedırtmek 'belâhat (aptallık) etmış "
"Küçtik Paşa" romanının yazan Ebubekir Hazım Bey'ın
1930'larda yazdığı 'Mutekaıt' adlı şıınnı okurken gelıp geç-
mış zamanlar arasında hıçbır aynm olmadığını duşundum
Mutekaıtler, emeklıler, padışahlıkta da, cumhunyette de,
demokrasıde de asken rejim yıllannda da, değışmeyen bır
alınyazısını yaşadılar yaşıyorlar daha da yaşayacaklar
1
Sen
tut otuz-kırk yıl çalış çabala, omrun geçsın vatan mıllet dı-
ye, sonra uç kuruşla atıl bır yana atılmakla da kalma, ban-
ka kapılannda yaz kış surun bır avuç para ıçın'.
"Ne yapsın bu yaşlı alıl vatandaş
Ekmelcle ılaca yetmezse maaş
Vatanda bırganp olup sürûnmek
Cennette cehennem azabı demek
Bır kor kı ne delıl var ne bır değnek
Karanlıkta arar bır lokma ekmek "
Eskı bır kıtabın sayfasında bu şıırie karşılaştığımda elım-
dekı gazetede bır haber vardı AKP mılletvekıllennden bın
"Maaşımjz yetmıyor bızleryırmı mılyar almalıyız" dıyesıy-
mış
1
Şu arıda aldıklan mılyariar yetmıyor
1
Turlu yarar yetmı-
yor turlu olanak yetmıyor Özel ışler, şırketler, ortaklıklar
yetmıyor
1
(Baksanıza Başbakan Tayyip Bey bıle bu yetış-
mezlığe çare olarak dostlanyla yenı bır şırket kurmuş
1
Ge-
leceğını ş-ımdıden hazırlıyor, Başbakanlık surgıtmez kı
1
)
Ebubekir Hazım Bey de uzun yıllannı emeklı olarak ya-
şadı Valılıkgunlenndealdığınışanlansatasatageçındı Bel-
lı kı onun da canı yanmış Oturmuş bu uzun şıın yazmış
1
'Mutekaıt' şıınnın daha başka dortluklen de var ama bılmem
gerekır mı fazlası? En lyısı son dortlukle bıtıreyım
"Vaktıyte ondan çok şey bekieyenler
Gordukçe uzaktan geçıp gıdeher
Hurmetle eğılıp etekleyenler
Şımdı bır selamı dıng ederier (esırgeher)
Çunku c kapanmış bır hesap olmuş,
Yazısı eskı harf bır kıtap olmuş "
Bu Yıl (2004) İşçi Sendikalan Güçlenmeli...
Ulkemızde yasal sendıkacılık 5018 sayılı yasa ıle 1947 yılında başlamıştı
Ilkel bır sanayı duzenıne ve sayıca çok az bır ışçı sınıfınm varlığına karşın
işçılenn örgutlenme heyecanı doruktaydı Aradan geçen 56 yıl sonunda bu
heyecan, ışçı sendıkası yonetıcılerının olumsuzluklan ve yetersızlıklen
nedenı ıle dıbe vurmuştu
Dr. Engin ÜIVSAL Maltepe Innemtesı Hukuk Fakuttesı
• nsan bedenınde kılcal damarlann be-
I
denın her yanına ulaşması gıbı ulke
coğrafyasında da sendıkalann her y o-
rede sanayı. hızmet ve tanm alanında
çalışanlan orgutleyerek yurdun tum
bolgelennde etkılı olması. guç kazanması ola-
sıdır Sendıkalann demokratık duzenın oluş-
masındakı onemı de bundandır Oy sa ulke-
mızde sendıkalar bu olası guçlenne hıçbır
zaman ulaşamamışlardır Gunumuzde ışçı
sendikalan hem çok parçalı (28 ışkolunda
kurulu 90 sendıka) v e hem de guçsuzdurler
(DİE 2003 III Donem \erılerıne gore
5 602 000 ışçı SSK'ye kayıtlı bulunmakta
\e bunun yaklaşık 800 000"ı ışçı sendıkası
uyesı olarak odentı (aıdat) odemektedır)
Bu sonucun ortay a çıkmasında uç ayn ne-
den \ardir a) tş\erenlenn, işçılenn sendı-
kalaşmasına karşı duruşu, b) Işçı sendıkası
yonetıcılerının şahane tembelhğı. c) Kayıt
dışı ekonomıdekı yuksek ıstıhdam
tş\erenlenmız işçılenn ılk orgutlenmeye
başladıklan 194O'lı yıllardan bu yana surek-
lı olarak sendıkalaşma olgusuna karşı çık-
mışlar \ e bu ısrarlannı da bugune değın sur-
durmuşlerdır İşçılenn sendıka çatısı altın-
da orgutlenmelennın anayasal bır hak \e
demokratık oluşumun yadsınmaz bır bolu-
mu olduğu gerçeğını hıçbır zaman kabulle-
nememışlerdır
Oysa ışyerlenne sendıkanın gırmesı bel-
kı ışv erenın gıderlennı arttıracaktır ama, ış-
yerıne belırlı bır çalışma duzenı gelecek, ış-
çı ıle ış\ eren arasında ıletışım kanallan açı-
lacak, ışyenne çalışma banşının gelmesı
kolaylaşacak, bunun doğal sonucu olarak
ışyennde venm artışı, uretılen malda nıte-
lık gelışmesı (kalıte ıyıleşmesı). fıre ve ış
kazalan, devamsızlık azalması kesın olarak
gozlenecektır AB ulkelennde bu amaçlann
gerçekleşmesı ve endustnyel demokrasının
ışyerlennde yaşama geçınlmesını v e ışçının
yonetıme katkısını sağlamak amacı ıle yo-
nerge çıkanlmış ve uygulanmaya başlamış-
tır 2003 yılı ıçınde AB ulkelennde bırçok
ışyennde işçi konseylerinin kurulması ne-
densız değıldır lş\erenlenmız ve sendika-
lan ozellıkle en buyuk ışveren sendıkası
olan Madenı Eşya Sanayıcılen Sendıkası
(MESS) bugune kadar yaptığı ornek \ e akıl
dolu çahşmalara ek olarak, ışçının ışyenn-
de yonetıme katılması konusunda AB ulke-
lennde uygulanmava baslanan ışçı konsey-
len konusunda uyelenne uyancı yayınlar
yapmalıvekonuyutarhşmayaaçmalıdır Iş-
verenlenn, işçılenn sendıka üyesı olma ko-
nusunda sergıledıklen olumsuz tutumu de-
ğıştırdıklen zaman bundan en çok kendıle-
nnuı yararlanacaklannı bılmelen gerekır
Ulkemızde ışçı sendıkasma uye olabıle-
cek ış sozleşmesıne dayalı olarak çalışan
yaklaşık 11 mılyon ınsan varken bunlann,
en ıyımser yaklaşımla, ancak 800 bınının
odentı v eren üve olabılmesı, sendika vöne-
ticilerinin ayıbı'dır Ulkemızde sendıka yo-
netıcılen rahata alıştınlmıştır Sendıkalar
Yasası'nın emredıcı hükmu gereğı ışçılenn
sendıka odenhlennın ışv erence bordrodan
kesılerek ışçı sendıkasının hesabına yatınl-
ması zorunluluğu (check-of sıstemı) sendı-
ka yonetıcılennı şahane bır tembellığın ku-
cağına ıtmıştır Oysa ışçı sendikalan ıle ıl-
gılenmey e başladığım 1962 y ılında benı et-
kıleyen ılk gozlemım sendıka yonetıcılen-
mn buyuk bır sev ecenlıkle odentı toplamak
ıçın işçılenn ızını surmesı olmuştu Temız-
lık ışçılennın yol kenannda. tekstıl ışçılen-
nın ışyen yakımndakı kah\elerde odentı
vermek ıçın sendıka orgutleyıcılen ıle na-
sıl sıcak buluşmalar yaşadığını çok kez ılgı
ıle ızlemışımdır O yıllar sendıkacıhğımızın
altın vıllan ıdı Zorluk ıçındekı yonetıcıler
ışçılerle yuz yuze ılışkı kurmaya buyuk ozen
gostenr. sendıka yonetıcısının ayağına ka-
dar gelmesı ışçı ıçın gızlı bır gurur kaynağı
olurdu O yıllarda sendıkalann. adına or-
gutieyıcı (organızator) denen uzmanlan \~ai-
dı Bunlar ya seçımle ya da atamayla gore-
ve gelırlerdı
Sorumluluk alanlan ışçılen orgutlemek-
h Bunu ışçılenn çalıştığı fabnkalardan çı-
kış saatlennde. ya fabnka kapılannda ya cı-
v ar kahv elerde ışçılerle toplanarak yaparlar-
dı Sendikacıhğımızın tarihinde kahve kül-
fürünün önemli bir yeri vardır. Örgutlenme
işindt kadın sendikacılar da önemli işlevle-
riverinegetirmiştir. Bunlar iscilerin evine gi-
derek işcilerin eşlerini >e kendilerini sendi-
karun önemine inandırmaya çalışınh. 12 Ey-
lul sonrasında çıkanlan 2822 sayılı Toplu tş
Sozleşmesı Yasası da sonrakı yıllarda ışçı-
lenn sendıkadan uzak durmasına katkı sağ-
lamıştır 12 Evlul yonetımı. 12 Eylul once-
sı olaylann faturasını ışçılere ve sendıkala-
ra çıkarmış, çıkardığı yasalara sendıkacılı-
ğın ozunu boşaltan hukumler koymuştur
Bunlardan bın 2822 sayılı yasanın 9 mad-
desıdır
Buna gore ışyennde bağıtlanmış toplu ış
sozleşmesınden yararlanmak ısteyen ışçı,
dayanışma odentısı odeyerek \ e sendıkanın
onayı gerekmeksızın toplu ış sozleşmesın-
den yararlanabılecektır
Oysa aynı hukmun benzen, yururlukten
kaldınlan 275 sayılı yasada vardı ama, ora-
da sendıka uyesı olmayan ışçının sozleşme-
den yararlanabılmesı sendıkanın onay v er-
me koşuluna bağlanmıştı Işçının sendıkal
savaşımına katıhnayan ışçılenn her şey olup
bıttıkten sonra sendıka trenıne bındınlme-
smı yabancı hukukçular "free rider" (beleş
yolcu) olarak tanımlar v e bunu sendıkal hak-
lar ıçın uğraş verenlere karşı yapılmış bu-
yuk bır haksızlık olarak nıteler
Ulkemızde ışçı sendıkalannın uye sayısı
yonünden guçsuz olmasının bır nedenı de
kayıt dışı ekonominin varüğıdır DtE'nın
2003 yıh III Donem Hane Halkı Işgucu
,\nketı venlen bır ış sozleşmesıne dayalı
olarak çalışan ve SSK kapsamma gırmesı ge-
reken ışçı sayısını 10 mılyon 698 bın olarak
vermektedır Aym kaynak bu sayının ancak
yuzde 25"ının SSK'ye kayıtlı olduğunubıl-
dırmektedır Bu demektır kı ulkemızde bır
ış sozleşmesı ıle çalışmakta olan ışçılerden
5 mılyonun ustundela bır kesımı kaçak ola-
rak çalıştınlmakta. ne dev lete gelır vergısı
ve ne de SSK'ye pnm odemektedırler Do-
layısı ıle bu sektorde çalışanlar yasalardan
doğan hıçbır haklannı kullanamamakta ve
ışçı sendikalan ıle bır ılıntılen bulunma-
maktadır Bu sonuç, anayasasmda dev letın
sosyal bu- devlet olduğunu belırtmış ulke-
mız ıçın buyuk bır ayıptır Oz lplık Iş Sen-
dıkası'nın yaptırdığı Hedef 2023 adlı araş-
tırmaya gore bu nedenle ortaya çıkan SSK
pnmı, ışsızlık sıgortası pnmı, gelır v e dam-
ga vergısı nedenı ıle dev letın 2002 yılında
kaybı 7 3 katnlyondur ve 2003'te bu kayıp
8 1 katnlyon olacaktır (Hedef 2023 s 39)
Oz lplık îş Sendıkası kayıt dışı çalışhnlan
ışçılerle ılgılı olarak tçışlen Bakanlığı ve ış-
çı sendikalan konfederasyonlannm ortak-
laşa bır kaçakişçi ihbar hato kurmalannı ve
buraya ulaştınlacak bılgılere gore devletın
ustune duşen gore\ len yenne getırmesını
onermektedır
Kayıt dışı ışyerlennın ve ıstıhdamın var-
lığı yasalara saygılı ışverenler ıçm de bır
haksız yanşmadır Bu nedenle onlann da
devreye gırmesı ve çozumler uretmesı ge-
rekır Bu bağlamda ışçı sendıkalannın yo-
ğun bır duyunı kampanyasına başlamalan
bır yontemdır
Kentlerde butun sokaklar ışçılen sendıka
uyesı olmaya çağıran afışlerle donatılmalı,
ışçılere, yasal haklan dağıtılacak htapçık-
lar \e gorsel-yazılı basın aracılığı ıle ıletıl-
melı. haksızlıklara karşı ışçılere ucretsız hu-
kuk yardımı yapılacağı sozü venlmelıdır
Sendıkalar orgutleyıcı uzmanlarla kayıt dı-
şı ışçı çalıştıran ışyerlenne, ışçılenn evlen-
ne ulaşmalı, boy le çalışan ışyerlennı Çalış-
ma ve Sosyal Guvenlık Bakanlığfna bıl-
dırmelıdır Işçı sendıkalan uçuncu bınyılda
ışçı kolelığıne karşı savaşım vermeyecekse
bunun ayıbını hıç kımseye anlatamaz
Sonuç:
Ulkemızde yasal sendıkacılık 5018 sayı-
lı yasa ıle 1947 yılında başlamıştı tlkelbır
sanayı duzenıne ve sayıca çok az bu- ışçı sı-
nıfinın varlığına karşın ışçılenn örgutlenme
heyecanı doruktaydı Aradan geçen 56 yıl
sonunda bu heyecan. ışçı sendıkası yonetı-
cılennın olumsuzluklan ve yetersızlıklen
nedenı ıle dıbe vurmuştu Bu sonuç kabul
edılemez ve ışçımız bunu hak etmemekte-
dır
2004 yılı, ışçı sendıkalannın ışçılen sen-
dıka uyesı yapmak ıçın şahlandığı yıl ohna-
hdır
Yonetıcıler ışçılere 1947'de, 1963'teya-
şadığı heyecanı yenıden y aşatmahdır Işçı sen-
dıkası yonetıcılen bındıklen otomobıllenn
markası ıle değıl orgutledıklen ışçılenn sa-
yısı ıle anılmahdır
Sendıka yonetıcılerının bu ulkede demok-
rasının guçlenmesı ıçın, çalışanlann anaya-
sal haklanna kavuşması ıçın çok cıddı so-
rumluluklan v ardır
PENCERE
Uzun Aptallık...
Dunyayı çekıp çevıren uç orgut, UPF-DB-DTÖ
(Uluslararası Para Fonu-Dunya Bankası-Dunya Tı-
caret örgutu) Kureselleşmenın uç ayağı sayılıyor .
Uçunun de patronu ABD..
Korkut Boratav'ın Cumhunyet'te dun yayımlanan
yazısının başlığı duşundurucuydu.
"Kureselleşme mû
Emperyalızm mû"
Iç ıçe geçmış -eskıden tedahul etmış denırdı- bu
ıkı kavramın ağında çırpınan yoksulların bıtmeyen
"uzun yûrüyüş"û suruyor .
Bız bu dünyada nerdeyız?.
ATO (Ankara Ticaret Odası) Başkanı Sinan Aygün,
vatandaştan alınan vefgılerın borçlanma yoluyla ban-
kalara, oradan da rant kesımıne gıttığını yıne vurgu-
lamış, ancak soygun suruyor1
ATO'nun "Sıcak Pa-
ra 2003" adlı raporuna gore "spekülatorier" dunya-
nın hıçbır ulkesınde onlarca yılda kazanamayacakla-
n parayı Turkıye'de bır yılda kazanabılıyorlar
Turkıye bır yandan da 'borcu borçla ödemek' tur-
nıkesınde donuyor
Ancak -her yenı ıktıdar donemınde olduğu gıbı-
AKP'nın de degırmenıne su taşıyanlar, pembe ruya-
Tar pazariıyorlar .
•
Arada bır eskı yazılara goz atıyorum, 1 Ocak 1968'de
bu köşede yayımlanan fıkradan bırkaç alıntı yapmak-
ta bılmem yarar olabılır mı?
36 yıl once Amerıkalı Donald C. Blaisdell'ın "Os-
manlı Imparatoıiuğu'nda Avrupa Mâlı Kontrolü" ad-
lı kıtabından soz açmışım 1922-1925 yıllan arasın-
da Turkıye'de yaşamış Blaısdell, 1854 te başlayan borç-
lanma seruvenını nasıl anlatıyor
• "Türk, kolayca odunç para alabıldığını gonjnce
bunu daha serbestçe harcamaya başladı Fakat Turk-
ler gerek sarfıyatın kontrolü ve gerek gelırlenn tah-
sılı konusunda malıyetlennı Avrupalılar gıbı ıdare
edemıyorlardı Bu suretle ödeme vadelen geldığı
zaman başvurduklan tek kaynak gene borçlanma
ıdı "
• "7866 Ocak ayında vadesı gelen borçlan ode-
mek ıçın hazırpara yoktu Yenı borçlanmadan baş-
ka da çare görulmüyordu Esasen ıkı buçuk mılyon
Steriın'e varan dış borçlar toplamı bu borçlanmay-
la yanm mılyon daha arttı."
• "1874'te son noktaya enşıldı Devletın gelırien
artmıştı Fakat bu artış dış borçlar toplamının artışı
derecesınde olmamıştı Hükümet devlet gelırlennı
1874 'te 22 mılyon Stehın olarak tahmın edıyordu Fa-
kat aynı yıl Osmanlı Bankası 'nın ıhraç ettığı tahvıller-
den sonra dış borçlar faız ve amortısmanı senede 12
mılyona varmtştı Devletgelınennınyuzde 55 7 dış borç-
lara gıdıyordu "
• "Sermayenın gen ülkeler uzennde sıyası ve ıktı-
sadı nufuz tesısı ıçın kuvvetlı bır vasıta olarak tanın-
dığı yuzyılda, Turkıye'ye venlen borçlann sıyası bır
amaçla yapılıp yapılmadığı sorulmalıdır Bu sualın
cevabını Ingıltere ve Fransa 'nın Osmanlı Devletı hak-
kmda besledıklen açık olan maksatlarda ve o zama-
nın ıktısadı nazânyelennde aramak gerekır."
• "1861'de Times gazetesı ıtıraf edıyor kı Bırkaç
sene once herkes Boğazlar'ın taarruz edemeyecek
kadarzayıfbır devletın elınde bulunmasmın önemı-
nı ve Batı'nın Asya 'ya karşı bır karakolu olmak uze-
re yan medenı bır devlet bulundurulmasındakı fay-
dayı anlamıştı "
•
19'uncu yuzyıl.
21 'ıncı yuzyıl
ATO'nun uyarısı
Geçmış yuzyılda Amenkalı Blaisdell'ın kor kör par-
mağım gozune durtusu
Vah zavallı Turkıyem
Bır ulkenın yonetıcılennde bu kadar uzun aptallık
olur mu canım?
Yunus Sadi Armağanı Yarışması,
1946 'da kuruldu, hem geçmışe hem gelece-
ğe donuk olan anlamı, gazetemızın kurucu-
su Yunus Nadi\e sa\gı ve sevgıden ka\-
naklanıvor Yalnız Cumhuriyet gazetesımn
değıl, TUrkı\e Cunıhumetı 'nın kuruluşunda
bu\uk emeğı bulunan Yunus Nadı 'nın antsı-
nı her vıl tazelemek bızım ıçın bır gorev
De\rımcı \e demokrat Cumhuriyet ın L'lu-
sal Bağımsızlık Sa\aşımızla \e Turkne
Cumhuriyetı 'vle zamandaş \ e eşanlamlı bır
kuruluş tanhçesı \ar Yunus Nadı, gazetemı-
zın temel taşlarım bu doğrultuda kovdu ]u-
nus Nadı 'nın olûm yıldonumunu geçmışe
donuk bu acı olarak değıl, geleceğe \onelık
bır kultur ola\ına donuşturmek amacnla bu
yarıştna duzenlendı
Yarışmanın ılk düzenlendığı \ıllarda Tur-
kı\e'de sanat alanında hıçbır ozel odul vok-
tu, tek partı donemıydı ve yalnız CHP 'nın
kovduğu bır şıır odulıi vardı Aynı donemde
butun dunvada sanat, bılım ve edebnat
odullen un vapmışlardı tsveç 'te Nobel,
ABD'de Pulitzer, So\yetler'de Lenin, Fran-
sa'daGoncourt odullerının sonuçlan Turkı-
ve de de ızlennordu, ama ulkemız bu alan-
da da geç kalmıştı Cumhuriyet gazetesı bu
onculuğu ustlendı, ellı sekız yıl once duzen-
lenen Yunus Nadı Armağanı 'yla sanat ve
kultur \aşamımızda bır varışma coşkusu
oluşturdu Daha sonrakı yıllarda Turkı-
y e'de de\ anşmaların ve odullerın savısı ço-
ğaldı, vırmıvı astı Bugun belkı odul enflas-
yonundan soz açılabılır, eleştırel bır \akla-
şımla sahncaları gundeme getınlebıhr ama
\ıne de kultur bılım ve sanat konularında
yapılan \atırımlann çok \ararh olduğu ra-
hatlıkla so\lenebıhr Zamanla oduller ara-
58. YIL
YUNUS NADİ
ÖDÜLLERİ
2004
sında a\rımlar orta\a çıkar, bır varışma
kurumsallaştıkça, amacı, nıtehklerı, karak-
terı belırgınleşır Bu arada kımı holdıngle-
rın kendı amaçlarına \onehk \arışmalar
duzenlemelen ve oduller dağıtmaları da bu
alanda kaçınılmaz çoğulculuğu yansıtıyor
Kımı bankaların, şırketlenn, tıcan tekelle-
rın reklam amacnla duzenledıklerı varış-
malarm odullen, parasal açıdan ne kadar
bu\ uk olursa olsun, ozu, maddı çerçevemn
dışmdakı anlamda odaklaşıvor
Oduller, Yunus Nadi Armağanı Yartşma-
sı adnla aralıksız olarak kırk \ılı aşkın bır
suıede duzenlı olarak gerçekleştırıldı, kül-
tur ve sanat havatımıza amaçlanan katkıla-
rı \aptı \e etkılerını duvurdu Daha once
bır dalda vapılan odullendırmenın kapsamı
1990 \ılından ıtıbaren gemşletıldı \e Yunus
Sadi Ödiilleri adıvla surmeye başladı
Ulkemızm kultur \e sanat \aşamı butün
baltalanmalara \e olumsuz \atınmlara kar-
şın sureklı gelışnor ve vaygınlaşıvor Fıhr
v e sanat ozgurluklen Turkıve de tam değil,
snasal ıktıdarların bashları hâlâ suruyor
ve çağdaş demokratık ortamdan henuz yok-
sun sayıhyoruz Buna karşın fıhr, sanat, bı-
lım, kulturde çabalar suruy or Tarıhsel gelı-
şım surecınde elbette aydmlanma 'nın onu-
ne hıçbır guç geçemez Cumhuriyet, çağdaş
u\garhğa gıden volunfıkıt; sanat kultur, bı-
lım yolu olduğunu kuruluşundan berı savu-
nan bır gazete Bu yoldakı çabaları destek-
lemek ve ozendırmekte Yunus Sadi Ödiille-
ri nın ışlevı surecek
1999 yılında başlanılan ıkı anabaşlık al-
tında dort odul venlmesı yontemı bu \ıl da
surdurulmekte 2004 Yunus Nadı Odullen
Edebiyat Ana Dalı'nda, o\ku, roman, şıır,
Görsel Sanatlar Ana Dalı 'nda karıkatur
olarak belırlendı
Onumuzdekı yıllarda odul ana dallan ve
dallarında gereksınımlere gore değışıklık
yapılabılecek
Adaylara başanlar diliyoruz.
ÖYKÜ
Ödüle 1 Nisan 2003 ile 31 Mart 2004 tarih-
leri arasında yayımlanmış bır kitap ya da ya-
yına hazır bir 'kitap dosyası'yla aday olu-
nabilir
Yayımlanmamış yapıtlann, beyaz dosya kâ-
ğıdma makine yazısı ile çift aralıklı yazıl-
mış olması gereklidir. Adaylar yapıtlarını
altı adet olarak göndereceklerdir. Odül bir
yapıta verilir. Seçicı Kurul, ödülü, kitap ve
kıtap dosyası arasında paylaştırabilir. Seçi-
ci Kurul: Mehmeî Başaran, Vedat Günyol,
Selim îleri, Tarık Dursun K., Sami Kara-
ören.
R O M A N
Ödüle 1 Nisan 2003 ile 31 Mart 2004 tarih-
len arasında yayımlanmış bir kitap ya da ya-
yına hazır bır 'kitap dosyası'yla aday olu-
nabılir. Yayımlanmamış yapıtlann, beyaz
dosya kâğıdına makme yazısıyla çift aralık-
lı yazılmış olması gereklidir. Adaylar yapıt-
larını altı adet olarak göndereceklerdir.
Seçici Kurul. ödülü, kitap ve kitap dosyası
arasında paylaştırabilir. Seçici Kurul: Ahmet
Cemal, Konur Ertop, Tahsin Yücel, Fethı
Naci, Adnan Binvazar.
$ İ İ R
Ödüle 1 Nisan 2003 ıle 31 Mart 2004 tarih-
leri arasında yayımlanmış bır kitap ya da ya-
yma hazır bir 'kıtap dosyası' ile aday olu-
nabilir. Yayımlanmamış yapıtlann beyaz
dosya kâğıdına makine yazısı ıle çift aralık-
lı yazılmış olması gereklidir. Adaylar yapıt-
lannı altı adet olarak göndereceklerdir. Ödül
bır yapıta venlır Seçici Kurul, ödülü, ki-
tap ve kıtap dosyası arasında paylaştırabi-
lir. Seçici Kurul: Ataol Behramoğhı, Prof.
Dr. Cevaî Çapan, Muzaffer llhan Erdost, Do-
ğan Hızlan, Kemal Özer.
K A R İ K A T Ü R
Karikatürlenn boyutu 30x40 cm.'yı geçme-
melidır. Her türlü teknik serbesttır. Yanşma-
ya en fazla 5 karikatürle katılabılinır.
Seçici Kurul: Semıh Balcıoğlu, KamılMasa-
racı, Tan Oral, Ferit Öngören, Tıırhan Selçuk.
H E R D A L İ Ç İ N
G E Ç E R L İ
G E N E L K O S U L L A R
Ödüller, her dalda amatör-profesyonel her-
kese açıktır. (Cumhunyetmensuplan hiçbır
dalda ödüle aday olamazlar.) Adaylar ger-
çek ad ve adreslenm ve telefon numaralan-
nı belırtmek zorundadırlar.
Ancak adaylar ad ve adreslennın saklı tutul-
masını ısteyebilırler. Ödül koşullarma uy-
mayan yapıtları yanşma dışmda tutmak zo-
rundayız. Adayların yapıtlarıyla birlıkte ad-
lannı \ e soyadlarmı arkasma yazacaklan iki
fotoğraflannı, açık adreslennın de yer aldı-
ğı katılma belgesıni ve yaşamöykülenni 15
Nisan 2004 Perşembe günü saat 17.00'ye
kadar 'Cumhuriyet Gazetesı Yunus Nadı
Ödüllen Cağaloğlu 34334 îstanbul' adresı-
ne ıadelı taahhütlü olarak postayla ulaştır-
malan ya da elden teslım etmelen gerekmek-
tedir.
Yayımlanmış yapıtların daha önce herhangı
bır ödül almamış olması şartı geçerlidir.
Zarfın ya da paketın üzerine hangı dal ıle ıl-
gilı olduğunun (şıır, roman, öykü vb.) yazıl-
ması zorunludur.
Ödül dallannda konu sınırlaması yoktur. Ya-
pıtlar hiçbir şekilde iade edilmez.
Ödül alan ya da herhangi bir şekilde ön ele-
meden geçinlen yapıtlar, genel yaym ilke-
lenmiz doğrultusunda gazetemizde yayım-
lanabilir.
Ödül sonuçlan 28 Haziran 2004 Pazartesı gü-
nü açıklanacaktır.
Ö D Ü L
Her dal için: 2.500.000.000 TL.
K A T I L M A B E L C E S İ
ADIM, SOYADIM
ADREStM
TELEFONUM
KATILDIĞIM DAL