Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
30 OCAK 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOM ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13
Park HoMhg
bakıra da el att
• ANKARA (AA)-
Hnerji ve Tabıi Kaynaklar
Bakanı Hilmi Güler,
Siirt-Şirvan
Madenköydekı bakır
maden sahasının ruhsat
hakkının. 7 triryon 929
milyar lira bedelle Park
Elektrik Madencilik
AŞ'ye(ParkHoldıng)
devnnin
kararlaştırıldığını bildirdi.
Anlaşma, dün Ankara'da
Güler'in de katıldığı
törenle, Park Holding
"} önetım Kurulu Başkanı
Turgay Ciner ve Eti
Maden İşletmeleri Genel
Müdürü Yunus Şirin
tarafından imzaiandı.
TMSFKurulu'rta
yeni yönetim
• ANKARA (AA)-
Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu'ndan
aynlarak yeni oluştunılan
Tasarruf Mevduatı Sigorta
Fonu Kurulu içın başkan,
ikınci başkan ve
üyeliklenne atama yapıldı.
Resmı Gazetecie
yayımlanan karar uyarmca,
kural başkanlıgına Ahmet
Ertürk, ikinci başkanlığa
Şakir Ercan Giil atandı.
Batık şirketlep
ortalıgı kanştırth
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Batık şırketlerin
kurtanlmasıru öngören
yasa tasansı, TBMM
Adalet Komisyonu"nda
kabul edildi. Kararla ilgüi
AKP ve CHP
milletvekillen arasında
tartışmalar yaşandı. CHP'li
Orhan Eraslan, yasa
değişikliğinin, Beğendik
fırması zora düştüğü için
yapıldığıru ve hiçbır
firmaya özel yasa
çıkanlamayacağını
söylerken AKP'li tsmail
BiJen ise "Kombassan da,
Beğendik de bu ülkenin
fîrmasıdır" dedi.
Imar ödemeleri
1.2 katrîfyon lira
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Kamu Bankalan
Ortak Yönetim Kurulu
Başkanı Zeki Sayın, îmar
Bankası ödemeleri
kapsamında bugüne kadar
315 bin 402 kişiye ödeme
yapıJdığuıı açıkladı. Sayın,
nakit olarak ödenen rutann
da 1.2 katrilyon lıraya
ulastığını belirrri.
Teşvik tasarısı
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Kışı başına yıllık
geliri 1.500 dolardan az
olan illere teşvik
sağlanmasına yönelik
"yatınm ve isrihdamı
teşvik" tasansı TBMM
Genel Kurulu"nda kabul
edilerek yasalaştı. Yasa
kapsammdakj 36 ilde,
yapılacak yeni yatınmlar
ıie ıstihdam artışına
gidilecek eski yatınmlarda,
personelin vergi geliri
stopajının yüzde 80'ine
muafıyet getinlecek.
şubatta zam yok
• ANKARA (ANKA)-
Enerjı Piyasası Düzenleme
Kurumu'nun (EPDK)
karan çerçevesinde, ocak
ayında BOTAŞ içın
belirlenen toptan satış
fıyarj üst sının, şubat
ayında da aynen geçerli
olacak. Bu karar
çerçevesinde BOTAŞ.
şubatta doğal gaz satış
fıyatına zam yapmayacak.
Mart ayından itibaren ise
EPDK"11111 BOTAŞ içın
belirlediği toptan satış
fıyah üst sının, dolar kuru
ve doğalgaz alım fiyatında
öncekı aylarda tneydana
gelen değışikliklere göre
günçellenecek.
Çalışma Bakanlığı bir tebliğle sosyal yardımlan SSK primi kapsamına aldı
İşçîveişveıme yenidaıbeANK\R4(CumhuriyetBürosu)-Ça-
lışma Bakanlığı yayımladığı bir tebliğle,
işçi ve işverenin SSKprim yükünü armr-
dı. Tebliğle, SSKpriminden muaftutulan
sosyal yardımlann sa>ısı azaltıldı. Halen
primden muaf tutulan yemek parası, aile
ve çocuk yardımlanna da kısıtlama geti-
rildi. Düzenlemeyle, sosyal yardım alan
asgari ücretli bir çalışanın işverene mali-
yeti; 600 milyon lırayı geçiyor. Asgari üc-
retin temmuz ayında 350 milyon lira ol-
ması durumunda ise, bu rakam
988 milyon lira olacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı'nın konuyla ılgilı
tebliği dün Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Tebliğle, sosyal ödemelerin
SSKprimıyle olan ilişkileri ye-
niden belirlenıyor. Buna göre
SSK primi kapsamına alınan
sosyal ödemeler şöyle:
*/ Sigortalılara yemek para-
sı adı altında yapılan ödemele-
rin asgari ücretin yüzde 6'sını
SSK priminden muaf tutulan sosyal yardımlann sayısı aaaltıldı.
Halen primden muaf tutulan yemek parası, aile ve çocuk
yardımlanna da kısıtlama getirildi.
geçen kısmından SSK primi alınacak.
Buna göre aylık 25 mılyon 380 bin lira-
ya kadar olan yemek parasından SSKpri-
mı alınmayacak.
\/ Çocuk yardımlannda ise iki çocuğu
geçmemek kaydıyla çocuk başına aylık
asgari ücretin yüzde 2 si oranındaki tutar;
SSK priminden muaf olacak. Buna göre,
bir çocuk için aylık 8 milyon 460 bin li-
rayı; iki çocuk için de 16 milyon 960 bin
lirayı aşan yardımlar SSK primi kapsa-
mında olacak.
• SSK priminden muaf tutulacak aile
yardım miktan asgari ücretin yüzde
İşçi emeklisine bayramdan önce fartc ödemesi yok
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hükümet,
emeklilere bayramdan önce maaş zamlanndan
oluşan farkı ödemeyecek. Çalışma ve Sosyal Gü-
venlik Bakanı Murat Başesgioğhı, çabşmalann
yetişmemesi nedeniyle bayramdan önce herhan-
gi bir ödeme yapamayacaklannı, şubat ayı için-
de farklann ödeneceğini söyledi.
Başesgıoğlu, "SSK'Kler serbest eczaneferden
yararianabilecekler mi" sorusuna ise bu konuda
depo ve eczanelerden esneklik bekledikleri ya-
nıünı verdi. SSK'nin geçen yılki ilaç harcaması-
nın 2.5 katrilyon lira olduğunu vurgulayan Ba-
şesgioğlu şöyle devametri: "Üaçsektöründeüre-
ticldağıücıveeczanelervardır.Bizdirektüretici-
den aldcjımıziçnınormaJfrvattan>üzde30-40da-
haucuza ahyoruz. Şu anda maByetkonusundagö-
rüşmder sürüyor. liaç Fıyat Kararnamesi Sağhk
Bakanbğı'ndan henüz çıkmadL Sektör temsâd-
leri yüzde 21'Kk bir indirim yapmayı kabul etti-
ler. Yakında, bu konudaki detaylar befli oiacak."
10'yla sınırlandınldı. Böylece aylık 42
milyon 300 bin liraya kadar olan aile yar-
dımlan SSK priminden muaf tutulacak.
• Ölüm, doğum ve evlenme yardım-
lan, yolluklar, kıdem ve ihbar tazminat-
lan ise SSK priminden muaf olacak.
Şimdiye kadar yemek parası, aile ve
çocuk yardımlannın yaru sıra lojman ve
konut yardımı, makam tazminatı, taşıt-
servis yardımı, temsil ödeneği. doğal afet
yardımı, yakacak, aydınlatma, ayakkabı
bedeli, giyecek yardımı, iş riski
zammı, istirahat yardum ve ben-
zeri sosyal ödemelerden SSK
primi kesilmiyordu.
Yasada. "SSKVe tabi çahşan-
iara yapdan ölüm, doğum ve ev-
leflme yardımian, yofluklar, lo-
dem, ihbar ve kasa taaninatian,
ayni yardımlarflemiktan Çabş-
ma Bakanlığı taraûndanuüarir>
bariyle beiüienecek yemek, ço-
cuk veailezanüannm SSKprimi-
neesaskazancm hesapianmasın-
dataıllanılrnayacagröngörüJdü.
Petrol-İş yasaya aykınlıklara dikkat çekerken Efremov için Tabela şirketi mi' diye sordu
TÜPRAŞ'a iptal davası açıldı
Satışa vize
ANKARA (CumhuriyetBüro-
su) - Rekabet Kurulu, Tüpraş'ın
yüzde 65.76'smın Efremov- Ka-
utschuk GMBH'ye satjlmasına
izın verdi.
Rekabet Kurulu Başkanı Mus-
tafa Parlak Tüpraş'ın özelleşti-
rilmesinin petrokimya ve deniz
taşımacılığında "hâkinı durum
yaratmayacağı veya mevcut hâ-
kim durumun güçlendirilmesine
yol açmayacağT sonucuna vanl-
dığım söyledi.
Parlak. Kurul"un rafinaj paza-
nnda da Tüpraş' tn mevcut hâkim
durumunun işlem sonrasında
"rekabeti önenüi ölçüde azalta-
cak şekilde güçlenmiş olmayaca-
ğuıa" karar verdıklenni belirttı.
TÜPR4Ş işçilerine destek veren TMMOB Maden Mühendisleri Odası, TÜP-
RAŞ'ın saulmasının, Türkiye ekononrainin tarihinin en ağır krizine sürüklenmesi-
ne yol açabileceği uyansmda bulundu.
TVüretiminde Avrupa 3sü olanşirket, yeni kan ile birincilikhedefineyaklaştı
Beko-GrundignikâhıkıyıldıEkonomi Servisi - Beko Elektro-
nik'in Ingiliz fırması Alba Plc. ile
yüzde elli ortak olarak, iflas sürecin-
deki Alman elektronik devi Grundig
AG'nin görsel işitsel ev elektroniği
bölümünü (Home In-
tennedia System Di-
vision) satın almasıy-
la ilgili devir sözleş-
mesi dün Almanya'da imzaiandı.
Beko Elektroruk'ten yapılan açık-
lamaya göre, 21 Ekim 2003 tarihin-
de Aİrnan İflas Masası'na lngiliz fir-
ması Alba Plc. ile yüzde elli ortak
olarak Grundig AG'nin "Home In-
termedia SystemDhision" bölümü-
nü satın almak üzere verilen tefclif
kabul edildi. Teklif, Grundig
AG'nin Ty video, home theatre, au-
dio gibi sistemleri içeren, görsel-
işitsel ev elektroniği bölümüne ait
marka ve patent haklan dahil Avru-
p ı ^ ^ ^ pa satış şirketleri ve
satış sonrası servis
teşkilatının satın alın-
masını kapsıyor. Şu
anda Avrupa'nın 3. büyük TV üre-
ricisi olan Beko Elektronik 2005 yı-
lında ulaşacağı kapasite ile Avru-
pa'nın bir numaralı TV üreticisi ol-
mayı hedefliyor. Beko Elektronik
büyüme stratejisi kapsamında ge-
çen yıl Ingiltere'de de bir şirket kur-
muşru. Beko Elektronik Genel Mü-
dürü AliSümerval, "Grundig,Beko
Elekrronik'in ileri teknotoji ürünle-
riyie bütünkşebilecekbir marka.Bu
satm alma Beko Elektronik için hem
Avrupa'da hem de dümada çok cid-
di bir kapı açıyor
5
* dıyerek Beko
Elektronik'in 2Ö05'te Avrupa lideri
olma hedefini bu satın almayla er-
ken gerçekleştirdiğini söyledi.
Koç Holding Dayanıklı Tüketim
ve Inşaat Grubu Başkam Dr. Bülent
Bulgurlu ise bu yeni marka ile Be-
ko Elektronik'in cirosunun yüzde
80'ini oluşturan ihracatının dâha da
artacağını ve marka sayesinde satış
fiyatı içindeki katma değerin de
yükseleceğini kaydetti.
Ekonomi Servisi - Petrol-lş Sendikası,
TÜPRAŞ iJıalesinin sonuçlandınlmasına iliş-
kin karann iptali istemiyle dava açtı. Sendi-
ka, hukuka aykınlık ve telafısi mümkün ol-
mayan zarar gerekçesiyle, Özelleştirme tda-
resi'nin savTinması alınıncaya kadar, müm-
kün olmadığı takdirde idareye çok kısa bir ce-
vap süresi verilerek da\a sonuna kadaryürüt-
menin durdurulmasını talep etîi.
.\nkara Nöbetçi Idare Mahkemesi Başkan-
lığı'na sunulan dava dilekçesinde, Petrol-lş,
ihaleyle ilgili çarpıcı bilgılere \e sorulara yer
verdi. Ihalede, son anda ortak yapısının de-
ğiştirilmesi ve açık arttırma yapdmamasıyla
şartname ve 4046 Sayılı Özelleştirme Yasa-
sı'na aykın davranıldiğının anlatıldığı dilek-
çede; "Efremov tabela şirketi mi" dıye sorul-
du. Yetkililer, adresinde bulunmayan Efre-
mov'un ortaklanndan birisinin "British Vîr-
gin Island adreso' Renix Flnance Corp" adlı
şirket olduğunu belırterek şu değerlendirme-
vi yaptılar: "Vlrgin AdaJan, kara para akla-
ma ve benzeri işkmkr için kurulan şirketle-
rin bulunduğu bir yer. Vâni, ihale>i kazanan
şirketin iki ortağmdan birisi orT-shore tabela
şirketivemuhtemelen karaparaaldamakiçin
kuruhnuş. AB'de böyle şirketier ihalelere gi-
remezler. MaliSuçianAraşurmaKurulu'nun
hemen harekete geçmesi gereknor."
İhalenln dtidlyeti yok'
Dilekçede, ihalede en \iiksek teklifı veren
Efremov ve süreçle ilgili şu bilgiler yer aldı:
X Almanya merkezli Efremov' un adresin-
de şirkete ulaşılamadı. Şirketin ticaret sicüi
dosyasındaki incelemede. şirketin iki ortagı
olduğu, l .'sinin Efremov Synteric RubberEn-
terprise, 2.'sinin British Virgin Island adres-
li Renix Finance Corp. olduğu görülmüştür.
X Zorlu Grubu, 24.10.2003 tanhinde ida-
reye sunulan Ortak Girişim Beyanname-
si'nde yer almamaktadır. Ihalenin sonuçlan-
masından birgün önce, bu grubun ihaleye da-
hil olduğu ifade edilmiştir. Bu noktada. ya-
pılan ihalenin ne ciddiyeti kalacaktır? Bu gru-
bun yeterliliği nasıl belirlenecektir? Bu hak-
sız rekabet değil midir?
VERGIDUNYASI/MUSTAFA PAMUKOĞLU e-maiJ: pamukm ' idr.com
Geçen hafta kısaca açıkiadığırnz 5035
sayılı yasa ile olan değişiklikleryanında 5024
sayılı yasa ile de vergi sistemimizde çok
önemli bir değişiklik yapıldı ve enflasyon
muhasebesi 1.1.2004'ten geçerli olmak
üzere kabul edildi. Bugün ve getecek hafta
bu sıstemi tanıtmaya çalışacağız.
Enflasyon muhasebesi nedir?
Enflasyon muhasebesi enflasyonun ma-
li tablolar üzerinde yarattığı bozucu etkfyi gi-
dermek için yapılan muhasebe uygulama-
lanna denir.
Enflasyon muhasebesi vatandaşı ne
yönde ilgilendiriyor?
Bu sistem sokaktaki vatandaşı ilgilendir-
miyor. Işletme sahiplerini, işadamını, şirket-
leri ilgilendiriyor. Yıllardan beri işadamı "Fik-
tif kârlardan vergi ödüyonız" diyordu. Artık
bunu söylemeyecek.
Vergi yükünün en ağırtaşıyıcılan olan iş-
çi ve memura bu sistem bir avantaj getir-
miyor. Onlaryine "ağırgörevlerine" devam
edecekler.
Vergi sistemimizde birçok istisna ve
anndırma hükmü varken enflasyon mu-
hasebesine neden ihtiyaç duyulmaktadır?
Vergi sistemimizde aşağıda belırttığımiz
birçok istisna, indinm ve anndırma yönte-
mi vard/r.
• Hızlandınlmış amortisman
• Yeniden değerlendirme
• Stok değerlemede son giren ilk çıkar
yöntemı
• Değerieme hükümleri
• Gelir Vergisi Kanunu'nun 38 ve 39.
maddelerinin öngördüğü maliyet arttınmı
• Sabit kjymet yenileme fonu
• Gayrimenkuller ve iştirak kazançlann
sermayeye iiave edilmesi halinde vergi is-
tisnası
• Vergiden istisna tutularuniktarlann her
Enflasyon Muhasebesi 1yıl yeniden değerieme oranında arttınlması
• Vergi ödeme tarihlerinin bir sonraki yıl-
da olması.
Bütün bunlara rağmen bu mekanizmalar
arasında uyum yoktur ve genel kabul gör-
müş uluslararası standartlardan uzaktır.
Işte enflasyon muhasebesi bu dağınık
mekanizmalan bir araya getirip uluslarara-
sı genel kabul görmüş standartlara uygun
hale getırmektedir.
Enflasyon vergisi nedir?
Enflasyon, kamu açıklannın sağlam ver-
gi kaynaklan ile değil gizli bir vergileme ile
finanse edilmesi demektir.
Enflasyon Vergisi Matrarıı=Ülkenin Reel
Para Dengesi'dir.
Enflasyon Vergisi Oranı=Enfiasyon Ora-
nı/1+Enflasyon Oranı
Enflasyon Vergisi=Enflasyon Matra-
hı'Enflasyon Vergisi Oranı
Enflasyon sürekli ve kronik olursa enflas-
yon vergisi (Seignorage) hükümetlerin sa-
tın aldığı mal, hizmet ve döviz toplam tuta-
nna eşit olmaktadır.
Bu nedenle enflasyon muhasebesi çok
önemli bir mekanizma olarak gündeme gel-
mektedir.
Bu yasa neler getirmektedir?
Enflasyon düzeltmesinin nasıl yapılaca-
ğına ilişkin teknik düzenlemeler getirmek-
tedir.
• Yeniden Değerieme Oranı yeniden ta-
nımlanmakta ve sabit hale getirilmektedir.
• Amortisman ayırma süresi olan 5 yıllık
süre kaldınlarak "faydalt ömür" tespitı ve
buna göre amortisman belirleme sistemi
getirilmektedir.
• Son giren ilk çıkar yöntemi kaldınlmak-
tadır.
• Maliyet arttınmı sistemi kaldınlmıştır.
• nnansman giderkısrtlaması kaldınlmış-
tır.
• Yabancı paralan değerlemesi ile ilgili
VUK'nin 280. maddesinin son paragrafi kal-
dınlmıştır.
Enflasyon muhasebesi ile ne gibiyanar-
lardoğacak?
• Bu yasa ile muhasebe sistemi baştan
aşağı değişrniyor. Parasal olan kalemler dü-
zeltmeye tabi tutulmayacak. Mükellefier
normal olarak muhasebelerini tutacaklar,
bazı kalemlerde düzeltme yaparak yeni bir
mali tablo çıkaracaklardır.
• Bununla enflasyonun olumsuz etkisi
elimine edilecek ve enflasyon getirisi vergi-
lenmemiş olacaktır. Bu da işletmelerin da-
ha çok özkaynak kullanmalannı teşvik ede-
cektir.
• Enflasyon muhasebesi, kazancımız 100
birim, enflasyon oranı 60 birim ise kalan 40
birim vergiye tabi olacak diye algılanma-
malı. Durum böyle değil. Bu sistem aynı za-
manda fiktif yükleri gider yazmamızı da en-
gelliyor. Bu anlamda daha çok kredi ile ça-
lışan işletmeler için enflasyon muhasebesi
ek yük de getirmiş oluyor. Bu yüzden kredi
ve borçla çalışan işletmeleri özkaynakla ça-
lışmaya zorlayacak.
• Yabancı sermayeli şirketier öteden be-
ri bunu talep ediyoriardı. Dolayısıyla yaban-
cı sermayenin girişini olumlu yönde etkile-
yetMİecektir.
• Enflasyon muhasebesi, muhasebe ka-
yıt sisteminde yenılık getirmeyi zorunlu kı-
lacağı içın yeni yazılım programlan nedeniy-
le işletmelere ilave yük getirecektir.
_ı
• Türkiye'de Kurumlar Vergisi'nin yüzde
85'ini 2 binfimna,geri kalanını 600 bin fir-
ma ödüyor. Enflasyon muhasebesi bu 2 bin
firmanın daha az vergi ödemesini veya ver-
gi ödemede daha adil birdengenin oluşma-
sını sağlayacak. Bazı mükellefler daha faz-
la vergi ödeyecek. Yüzlerce firmanın vergi
yükü de pek değışmeyecektir.
• Muhasebecilere, mali müşavirlere ve
yazılım firmalanna çok iş düşecek.
Kimler enflasyon muhasebesi yapmak
zorunda olacaklar?
Kazançlannı bilanço esasına göre tespit
eden tüm Gelir ve Kurumlar Vergisi mükel-
lefleri enfiasyon düzeltmesi yapacaklardır.
Hangi şartlargerçekleşirse bu mükellef-
ler enflasyon düzeltmesi yapmak durv-
mundadırlar?
Fiyat endeksindeki artış, içinde bulunu-
lan yıl, bir öncekı yıl ve bundan önceki yıl ol-
mak üzere son üç yılda yüzde 100'ü aşar-
sa ve içinde bulunulan yıl yüzde 10'u geçer-
se enflasyon düzettmesi yapılması zorun-
ludur.
Görüldüğü gibi ikişartvardır ve birlikte ol-
ması aranır.
Hangi krymetter enflasyon düzettme-
sme tabi tutulur?
Parasal olmayan kıymetler için enflasyon
düzeftmesi yapılır. Parasal olmayan kıymet-
lerin tanımının yapılma yetkisı Maliye Ba-
kanlığı'na ait olacaktır.
Enflasyon düzeltmesi nedir?
Parasal olmayan kıymetlerin enflasyon
düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlannın
"düzeltme katsayısı" ile çarpılmasıdır.
Enflasyon muhasebesi 31.12.2003 ta-
rihli bitançolar için de uygulanacak mı?
Hayır. Bunun için geçıcı bir düzenleme
yapıldı. Bu sistem 2004 yılı mali tabloları
üzerinden yapılacak.
NOTDEFTERİ
ZEKERİYA TEMİZEL
Yabancı Sermaye
Bağımlılığı
Başbakan, Amerikalı yatırımcılara, Türkiye'de ya-
tırım çağrısı yaparak "Ne yapmamı istiyorsanız söy-
leyin" demiş.
Bu yeni bir şey değil. Ülkeye yatırım çekmek için
yabancı yatırımcılann istedikleri her şeyi veriyoruz
zaten. Hatta Cumhurbaşkanlığı Köşkü'nün barıçe-
sini isteseler onu da verecekler çıkıyor.
Gerçi çokuluslu şirketier ve uluslararası sermaye
çoktan ulusal yasalann ulaşacağı alanların dışına
çıktı ve iç hukukun üstüne yerleşti. Işledikleri cina-
yetlerden bile sorumlu tutulmuyorlar. Dünya, Ame-
rikan şirketi Union Corbid'in, Hindistan'ın Bophal
kentindeki böcek ilacı fabrikasından sızan toksik
gazla ölen 2500 kişi konusundaki sorumsuz tavnnı
unutmadı.
Bu durumda Başbakan'ın yabancı yatırımcılann
tüm taleplerinin karşılanacağına ilişkin açık çeki ne
anlam ifade ediyor? Çünkü bu çeke yazılacak pek
bir şey kalmadı. Yabancı sermayeyi çekmek adına
daha önce verilen çeklere neredeyse her şey dol-
duruldu.
Onun için de bu verilen açık çeke; yatırım ortamı-
nın iyileştirilmesi, yatırımcılann yatırım maliyetinin
düşürülmesi ve yatınm verımliliğinin arttırılmasına
dönük talepler yazılmayacak.
Onun yerine ülkenin ulusal çıkarlanna dönük öne-
rilerde bulunulacak. "Ulusal sorvnlannız bizim söy~
lediğimiz şekilde çözülürse, size gelecek yabancı
sermayeyi koyacak yer bulamayacaksınız" denile-
cek.
• • •
Peki, Türkiye'yi yabancı yatınmlara bu kadar ba-
ğımlı hale getiren ne? Neden her geçen gün ülke-
mizin yabancı sermayeye bağımlılığı artıyor?
Bunun nedeni açık. Ulusal tasarruflarımız yeter-
siz. Doğru dürüst bir vergi sistemi kurulamadığı, ku-
rulanlar da kaldırıldığı için kamusal tasarruf yaratı-
lamıyor. Özel tasarruflar ise her yıl iş gücüne ekle-
nen milyonlara iş yaratacak büyümeyı sağlayacak
düzeyden çok uzak. Ulusal tasarruf açığı büyü-
dükçe de dış kaynak bağımlılığı artıyor. Yatınm
yapmanın, istihdam yaratmanın tek yolu yaban-
cı sermayede görülüyor. Ulusal tasarruf açığını
tamamlamak için başvurulacak bir olanak, tek
çare olarak görülüyor ve yabancı sermayeye ve-
rilecekler sınır tanımıyor. Dış kaynak bağımlılığı
madde bağımlılığına dönüşüyor.
Ulusal kaynaklan harekete geçirecek, yabancı ser-
maye için de çekim alanı olacak bir program ortaya
konulamıyor. Bunun yerine; "Nepahasına olursa ol-
sun dış sorunlanmızı çözerek yabancı yatınmcıya
güven vermeliyiz" nakaratı tekrarlanıyor. Dış sorun-
lann çözümü ulusal çıkarlara aykın olsa bile gü-
ven ortamının yaratılacağı sanılıyor.
Oysa ulusal çıkarlanna sahip çıkılmayan ulus-
ların gelecekte nasıl tepkiler vereceği ve güven
ortamının asıl o zaman ne hale geleceği ise he-
saplanmıyor.
• • •
Bunca çabaya karşın Türkiye'ye yabancı serma-
ye gelmiyormu? Gelmez olur mu. Türkiye sıcak pa-
ra ve kayıt dışı sermaye için çekiciliğini konjyor. An-
cak bu sermayenin, sıcak para spekülatörierine ara-
cılık yapan biravuç insan dışında ülkeye birhayrı do-
kunmuyor.
Ülkemize doğrudan yatırım denilen, istihdam ya-
ratan, üretım yapan sermaye girmiyor. Bu biraz da
çokuluslu şirketlerin yeni stratejilerinden de kaynak-
lanan birolgu. Çokuluslu şirketier bu tür yatınmları-
nı artık ana ülkede toplama eğilimine girdiler.
Bunun dışında 2003 yılında ülkemize iki kanaldan
on bir milyar dolar dolayında kaynak girişi oldu.
Bunun 6 milyar doları yabancı borçlanma şeklin-
de. 5 milyar dolar da nereden geldiği belli olmayan
kaynak. Merkez Bankası kayıtlarında ~'net hata ve
noksan kalemi"nde görülüyor.
Türkiye bu on bir milyar dolariık kaynak girişini na-
sıl değerlendirdi?
Bu kaynağın yatınmlarda kullanıldığını gösteren bir
veri bulunmuyor. Zaten bunu gösterecek bir muha-
sebe ve kayıt sistemimiz de yok.
Giren yabancı sermayenin gittiğini açıkça gördü-
ğümüz yer ise iç talep. Kredi kartı kullanımındaki ve
tüketici kredilerindeki patlama bunu açıkça göste-
riyor.
Türkiye dışardan borç alarak tüketimde kullanma
sürecini bir daha yaşamaya başladı.
Biz bu filmi daha önce seyretmemiş miydik?
temizel' cumhuriyet.com.tr
Mehmet Emin Karamehmet:
ABD'nin ihale
karan siyasi
VVASHINGTON
(AA)- Çukurova Hol-
ding yönetim kurulu
başkanı Mehmet Emin
Karamehmet, Ameri-
kan yetkililerinin Irak'ta
Turkcell firmasına ihale
vermemesini "tama-
men siyasi" bir karar ola-
rak nitelendirdi. AFP"ye
demeç veren Karameh-
met, "Bu karann tama-
men siyasi olduğunu sa-
nı\'orum. Bu karann re-
kâbede ilgisi >ok" dedi.
Irak'ta ihale alabilecek-
lerine inandığını belırten
Karamehmet, "Çünkü
bu genişlemekte olan bir
pazar" dıye konuştu.
Turkcell, Irak'ta mobil
telefon ağı kurulmasına
ilişkin ihaleye katılmış,
ancak ABD ihaleyi Mı-
sır ve Kuveyt'ten üç fir-
maya vermişti.
Turizmciler uyardi:
'Hedeflerancak
ciddipolitikayla tutar9
İST41NBUL(AA)-Tu-
rizm Yatınmcılan Der-
neği Başkanı Oktay Var-
her, Başbakan Recep
Ta»^»Erdoğan'ın2010
yılına ilişkin açıkladığı
30 milyon turist, 30 mil-
yar dolarturizm geliri ve
25 milyar dolarlık yatı-
nm hedeflerinin iddialı
olduğunu belirterek
"Böylebir beklentiha>al
değÛ,ama hedeflereulaş-
mak için ciddi yeni pofi-
tikalar uygulanmah" de-
di. Varlıer, "AB ve Tür-
kiyeTurizmi" konulu ba-
sın toplantısında yaptığı
konuşmada, Türkiye 'nin
dünya turizminde yüzde
1.8 gibi küçük pay aldı-
ğına dikkat çekti.