Katalog

SA.TF* + CUMHURİYET 13 OCAK 2004 SALI HABERLER DUN^ADABUGUN ALISİRMEN Basın Etiği Sorunu Cımhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'ın 10 Ocak Çalışan Gazetecıler Gunu dolayısıyla yaptı- ğı çajT/a katılmamak mumkun mu? Garee<;ılık1e meslek etığının her şeyın ustunde tutulnası, yal nızca mesleğın kendısı açısından de- ğıl, anatopJu mun sağlıklılığı bakımından da onem- lıdır Basr mesleğının dığerienne oranla, onemlı bırfar- kı vaıcır Çunıku basın bızatıhı kendısının olmayan bir oıguriuğuı vekâleten kullanmaktadır Basr özgurluğu dedığımız kavramdan anlaşılma- sı ge^ekesn, tsasının ya da gazetecının değıl, doğ- rudan haJkın ozgurluğudur Gaze^ecı halkın doğru haber alma ozgurluğunun aracndan başka bır şey değıldır Bubasrt aç ıklama bıle, muhabınnden sahıbıne ka- dar gazetecının haberier uzenndekı tasarruf yetkı- sınınsınıırlı ol<duğunu gostermeye yetıyor Gazetecı, kuralına uygun olarak, bozmadan çar- pıtmadan nakleder olayı onun belırlı haben venp vermemek gnbı bır seçım hakkı yoktur Yorurrvcunun da bağlı olduğu kurallarvardır Bun- lann başında dayorumun kendısının veyaçıkar ılış- kısıyle bağlı olduğu kışılenn yaranna olmayıp, nes- nellık olçutlenne uyması gelır Ne var kı yorumda nesnelltk guç, kımı zaman olanaksızdır Buçelışkıyıgıdermenınyoludaancak bılerek v« kasten çıkar gozetmemek olsa gerekır • • • Ideal olan, basın kuruluşlannın bu ılkelen kendı kurumlan ıçensınde ılan etmelen ve bu uymaya özen gosterrnelendır Kımı kuruluşlanmız bu yolu tuttular Ama yıne de uygularnada gerçekten, basın etığının egemen kı- lınıp kılınmadığı, sorulması gereken bır sorudur Sanınm dünyanın her ulkesı ıçın en geçerlı olan şey, okurun denetımıdır Eğer okur, bu urunun kendısı ıçın uretıldığının bı- lıncıne vanr, gazetecının ozgurluğunun aslında ken- dı ozgurluğünun vekâleten kullanılması olduğunu anlarsa, hat>erien ardında hangı hesaplann yattığı- na dıkkat ederek okur, "Bu haber ya da bu yorum şımdı nereden çıktı" sorusunu sorarsa, kendısıne art olan ozgurluğun kotuye, grup ya da kışı çıkar- lanna kullan ılmasını da engelleyebılır Ne basın kuruluşlannın ıç denetımlen ne de ba- sının kendı arasında oluşturduğu kurumlar, okurun denetırnı kadar etkılı olabılırler Okuyucu, basının hem tuketıcısı hem de dene- tıcısı olduğu takdırde basın etığıne uyalması sağ- lanabılır Ama eğer okur, muşten olarak aldığı ayakkabı- nın amacına uygun olup otmadığına baktığı gıbı, ga- zetesınin ya da ızledıgı televızyon kanalının kendı haber alma bılgılenme ozgurluğune uygun olup ol- madığına bakmaz, kendısıne saygı gostenlıp gos- tenlmedığıne dıkkat etmez, kısaca basının denetı- cısı rolünu etkın bıçımde ustlenmez ıse başında meslek etığının kendınden egemen olmasını bek- lemek beyhudedır • • • Eğer okurundan muştenm dıye bahseden yazar, okuru rahatsız etmıyorsa, okur, basın muştenlığı- nın başka kategon bır şey olduğunun bılıncıne va- ramıyörsa, orada basının ozgurluğunu de etığe uy- gun hareketnı de boşuna beklersınız Bır yıl kadar once, Leyla Tekül'un yonettığı bır televızyon programında, bu konular ıle ılgılı olarak, bız basın mensuplanna yonelttığı sorunun adresı- nın yanlış olduğunu, asıl patronun okurda aranma- sı gere-ktığını, sorunu duzeltecek anahtann onlann elınde olduğunu, belırlı bırgazeteyı okumakve ka- nalı ızlemenm halkın ıhtıyannda bulunduğunu, onun ıçın seferber edılmesı gerekenlenn gazetecıler de- ğıl, ızlayecıler olduğunu soylemıştım Gazetelenn ve kanallann çeşıtlılığı, basın ozgur- luğunun asıl sahıbı olan halkın bu ozgurluğunun en 1yı şekılde gerçekleşeceğı bıçımde hareketını ko- laylaştıracak bır etkendır Okur ya da ızleyıcı sorgulayıcı davranıp, meslek- tekı sapmalan, sapanlan ızlemeyerek mueyyıdelen- dırmez ıse yapacak bır şey yoktur Hertıangı bır ulke basınının durumunu eleştren- tere, halk o beğenılmeyen medyayı ızlıyorsa eğer, "Bu medya ızlendığıne gore, halkın hak ettığı med- yadır" demekten başka yapacak bır şey yoktur Unutmayalım, her alanda arzın kalıtesını ve nıte- lığını talep behrier Bunun tek ıstısnası, tekel durumudur Eh, tartıştığımız konuda boyle bır durum da ol- madığına gore'' Celeceğin temel unsuru olmalı' OECD eğitime dikkat çekti EkonomiServisi- Eko- nomık tşbırlığı ve Kal- kınmaTeşkılatı(OECD) Genel Sekreten Donald J.Johnston. Turkıye'nın geleceğınde temel unsu- run eğıtım olması gerek- tığını soyledı Turkıye dekı ozel sek- tor temsılolenyle Istan- bul Yatınm Forumu kap- samında gcruşmeler ya- pan Johnston, Turkı- ye'nın yabancı yatınmcı çekememccten şıkâyet- çı olduğuna, daha fazla doğrudan ^abancı yatı- rumn çekılmesı ıçın ne- ler yapılması gerektığı- nı ele aldıkannı soyledı Tuıkıye nın bu konu- dakı eksıkıklennın ne- ler olduğu <*>rulan Johns- ton, OECD ıçınde Turkı- ye'nm gen; nufusa sahıp bırkaç ülkeden bın oldu- ğuna ışaret ederek, "Ttir- kiye'ıün geleceğinde te- mel unsur eğitim ohnab- dn-.Bflgitabanhdediğiınc ekonomiyi Turkıye'de başlatabüiriz" dedı Yabancı yatınmcının sadece sıyası sureçle de- ğıl, hukukun ustunluğu fıkn ve gayn fıkn mül- kıyet haklanyla da ılgı- lendığını belırten Johns- ton, "Faiz dışı fazla yuz- de 6.5 olmuş durumda. Doğnıdan yabancı yaü- nmın Turkıy e'y e gelnıe- mesi için hiçbir neden kalmadı. AB'ye giriş ça- hşmalan da bu bağlam- da çok etküi, uyeliksure- cinde Türkiye'nin baş- latüğı reformlann onem- li olduğunu duşunuyo- rum" dıye konuştu Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı, 'Türkiye'nin ithal mısır cenneti haline getirildiğini' söyledi Unakıtan'ın oğluna suçlamaANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -TMMOB Ziraat Muheridıslen Oda- sı (ZMO) Başkanı Gökhan Günay dm, ısım vermeden Malıye Bakanı Kemal Unakrtan'ın oğlunu kaste- derek "Türkiye'nin ithal mısır cen- neti haline gelmesinden, kabinenin en onemK bakanlarmdan birinin oğ- lu sorumludur" dedı CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, kraldan faz- la kralcı davranıldığını \ e Turk ta- nmının "hevesle" dunyaya teslım edıldığını soyledı TMMOB ZMO'nun 50 yıl kut- lama programı ve Tanm Haftası et- kınlıklen kapsamında duzenlenen "Tanm ve MuhendisMk" sempoz- yumu dun Çağdaş Sanatlar Merke- zfndebaşladı ZMO Başkanı Gok- • Tanm ve Mühendıslık sempozyumunda hükümetın tanm polıtıkalan eleştınldı. CHP lıden Baykal. Türk tanmınm "hevesle" dünyaya teslım edıldığını söylerken, ZMO Başkanı Günaydın, Tanm Bakanı Samı Güçlü'ye Malıye Bakanı Kemal Unakıtan'ın oğlunu şıkâyet ettı han Gunaydın, Turkıye'nın ithal mı- sır cenettığı haline geldığını belır- rırken, bu ıthalattan "kabinenin en önenıli bakanlanndan birinin oğhı- nun sommlu olduğunu" soyledı Gunaydın ın bu sozlerle Malıye Ba- kanı Kemal Unakıtan'ın oğlu Abdul- lah Unakrtan"ı kastettığı savunul- du Gıda altsektorunun tumuyle ya- bancılaştığını vurgulayan Gunay- dın '"Dunyanınenpahalıvoğurdu- nu tiıketmek zorunda kahşimız, ozel- leştinnenin sonucu. Tekel haraç me- zat sanhnav-a çahşıbyor. Bunlan ulus- lararası tekellere peşkeş çekmeye Idmsenin hakkı yoktur" dedı CHP lıden Denız Baykal, su ve toprağın yaşamın ozu olduğunu be- lırtırken "Mars'a gidiyonız, orada suanyonızw orneğuııverdı Kraldan fazla kralcı davranıldığını, tarımın hazırhksız bıçımde uluslararası re- kabete açılarak penşan edıldığını vurgulayan Baykal şoyle konuştu "Hevesle tanmımızı dunyaya tes- lim ettik. GAP'm tanmsaİ açıdan av'ağa kalkması dünya için bir kâbus- tur. Kavahklann bulunduğu bir or- tamda tanm gemimizi vıızdurerek hedefe ulaşürmaya çahşryoruz. An- cak gereken şekilde doğru iradeyi sergılediğnnizi ifade edemem. Tesh- miyet olnıanıahr TMMOB Başkanı KayaGuvenç, dunyada varolmak ıstenıyorsa, ulu- sal polıtıkalann ortaya konması ge- rektığını kaydettı Gu\enç,muhen- dıshğın onundekı en buyuk soru- nun tum kesımlenn sorunlan gıbı va- rolan akıl dışı ortama "dur" denı- lememesı olduğunu behrttı Tanm \ e Koyışlen Bakanı Sami Güçlü ta- nm sektorunun sorunlannı kısa su- rede çozmeyı vaat etmedıklennı, çunku bunun olanaksız olduğunu ılen surdu Sorunlann çozumu konusunda sı- yasıler, burokratlar ve aydınlarla ış- bırlığı yapılacağını anlatan Guçlu, sorunlann, sektorun olumlu yonle- nnın gorulmesını engellememesı gerektığını so> ledı Sempozyumda, oda başkanlanna \e bılıme katkılanndan dolayı unı- versıte oğretım uyelenne odul ve- nlırken, basın dalında da Güngör Uras, BekirCoşkun \ e TRT'nın *Bu Toprağuı Sesi" programı odul aldı Tanm ve mühendıslık konulu sem- pozyum 16 Ocak'a dek surecek lĞNELt FIRÇA ZAFER TEMOÇtN YeMi TİİBİTABMtn. Knrute isUnn&a.... mw.v/K VHCFPIUMGK TEZİMİÇİİRÜTEREK RIİMT/IRİHİIVE AB Komisyonu Başkanı, Ankara ziyaretinde en üst düzeyde karşılanacak ProdiMeclis'tekonuşacakANKARA(Cumhuriy«t Büro- su) - AB Komisyonu Başkanı Romano Prodi, Avrupa Bırlı- ğı'nın Turkıye'nın uyelığıne temkınlı yaklaştığını, Turkı- ye'nın, tum knterlen yenne ge- tırmesı gerektığını soyledı Perşembe gunu başlayacağı Ankara ziyaretinde en ust duzey- de karşılanacak olan Prodi, Baş- bakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından Başbakanlık'ta du- zenlenecek resmı torenın ardın- dan kabul edılecek Prodi, TBMM Genel Kurulu'nda mıl- lervekıllenne de hıtap edecek Dıplomatık çevTeler Prodi'nın Meclıs Genel Kurulu'nda ko- nuşacak olmasının. Turkıye'nın zıyarete verdığı onemuı goster- gesı olduğunu behrttıler Prodi, dun vaptığı açıklama- da, AB kamuoyunun Turbye nın uyelığıne genel olarak temkın- lı yaklaştığını belırterek "Bu ne- denle Turkiye, tüm kriterleri harfîyen yerine getn-meB" dedı Prodi, Turkıye zıyaretının ama- cının Kopenhag knterlennı kar- şılama noktasında Turkıye'nın AB Komisyonu'nun Cenişlemeden Sorumlu Üyesi Verheugen: Türidye 2010'dan önce üye olamaz BERLtN (ANKA) - AB Komisyo- nu'nun Genışlemeden Sorumlu uyesı Günter Verheugen, Turkıye'nın AB'ye 2010'dan once tam uye olamayacağinı bıldırdı Verheugen 15 Ocak'ta AB Ko- misyonu Başkanı RomanoProdi ıle Tur- kıye'ye yapacağı zıyaret oncesı bır Al- man radyosuna yaptıgı açıklamada Tur- kıye'nın AB'ye 'îçinde bulunulan on yddan öoce" tam uye olamayacağinı be- lırttı ve "AB buna hazır değü" dedı Turkıye'nın AB'ye gınş şansı konusun- da ıyımser değerlendırmelerde de bulu- nan Verheugen, AB Komisyonu'nun 2004 sonbahannda Turiaye'yle katılım goruşmelennın başlatılması konusun- da karar vermek ıstedığını anlattı Ver- heugen, "Türkiye'nin üerlemesi muaz- zam. Bu, yıl sonunda ahnacak karara olumlu yansıyacak" dıye konuştu. gosterdığı çabayı takdır etmek ve sıyası reformlan hayata ge- çınnek konusunda hukumetını cesaretlendırmek olduğunu soy- ledı Turkıye'yedıkteedılenkn- terlerın, dığer aday ulkelerın onune konulan knterlerle harfi- yen aynı olduğunu savunan Romano Prodi Kıbns sorunu ıle Turkıye'ye muzakere tanhı venlmesı arasmda bağlantı ol- madığını ılen surdu Gül'ûn kabüDeri AB konusunda hareketlı bır haftaya gıren Ankara, dun de tn- gıltere'nın Avrupa îşlennden Sorumlu Devlet Sekreten Dr DenisMacShaneıağırladı Dı- şışlen Bakanı Abdullah Gül ta- rafından kabul edılen MacSha- ne ıle ağırlıklı olarak Turkı- ye'nın AB surecının konuşuldu- guoğrenıldı Gul,ABD'dekı et- kılı Musev ı lobılennden Sımon Wıesenthal'uı temsılcılennı de dun kabul ettı Eskişehir'de toplantı yapıldı konfedmsyonyolunk ESKİŞEHİR (Cuınhuriyet) - Alevı Bektaşı Federasyonu Genel Sekreten Atil- la Erden, "Türki- ye'nin bugünkü uhısal yaptsmı çağdaş ve de- mokratik vaprva ka- voşturmak için Diya- nettşleriBaşkanhğı'nı kaktnrmaklazım,ikin- cisini kurmak değil" dıye konuştu Turkıye genelınde- kı 25O'ye yakm Ale- vı dernek ve vakıf başkanı, Eskışehır HacıBektaşVehKul- tur ve Dayanışma Vakfı'nda bır araya geldı Alevı Bektaşı Federasyonu Genel Sekreten Erden, yap- tıgı açıklamada, kon- federasyon çahşma- sı, vakıf ıle dernekler arasındakı ıletışımı guçlendırmek ve so- runlara çozum bul- mak amacıyla toplan- dıklannı soyledı Turkıye'nın soru- nun, u demokratik,la- ik, insan haklanna saygıh, hukuk norm- lannm tamamen otur- duğu ve geliştiği bir yaptya kavıışmak n ol- duğunu belırten Er- den, "Bunun obnaz- saotmazttkşartıdala- ik bir toplum ohıştur- maknr" dedı 'Dij'anet kaldınlmab' Erden, gazetecıle- nn, Alevı Dıyanet Başkanlığı'nın kurul- masıyla ılgılı bazı ta- leplenn gundeme gel- mesıne ılışkın soru- lanna "Biz teokratik devtet kurma hevesli- si değiliz. Türkrv e'nin bugünku ulusal yapı- sını çağdaş ve demok- ratikyapıva kavuştur- makiçinDiv'anet'ikal- dırmak lazım, ikinci- smi kurmak değjT ya- nıhnı verdı CHP'nin açtığı dava görüşülecek TÜBITAKYasası Yüksek Mahkeme'de ANKARA (Cum- huriyet Bürosu)-Ana- yasa Mahkemesı, TUBİTAK Başkanı ve boş bulunan Bılım Kurulu uyelıklerını bır defaya mahsus Başbakan Recep Tay- yip Erdoğan' ın belır- lemesıne olanak ta- nıyan yasamn yurur- luğunun durduruhna- sı ıstemmı bugun go- ruşecek Yuksek Mahkeme, yurutmeyı durdurur- sa, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, TU- BrrAKBaşkanhğı'na ıptal ıstemı karara bağlanıncaya kadar başkanatayamayacak. Anayasa Mabİceme- sı,CHP'hl41mıUet- vekılı tarafından açı- lan TUBİTAK Yasa- sı ıle ılgıh davada, yu- rurluğu durdurma ıs- temını karara bağlaya- cak Yuksek Mahke- me, davada, ılk rnce- lemeyı yapmış ve esastan goruşmeye karar vermıştı Anayasa Mahke- mesı, bugun CHP'nin 2003yılıButçeYasa- sı'nın bazı maddele- rının ıptalı ıstemıyle açtığı davayı da esas- tan goruşmeye başla- yacak IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@cumhuriyet.com.tr Cumhuriyet gazetesınde yayımla- nan "Molla Rejımı Sallanıyor" baş- lıklı yazı dızısı sonrası, bazı Islama çev- relerden şoyle bır eleştın geldı "Bu- günku rejıme karşı cıddı bır muha- lefet olduğu doğru, ancak muhale- fetın guçlü kanadı da kendısını Islam- cı dıye tanımlıyor, bu nedenle boyle bır başlık obıektıt değıl Gerçeğıyan- sıtmıyor " Bu yazı dızısını genışlettık, Iran'da- kı muhalıflerle e-maıl uzerınden ha- berleşıp soyleşıleryaptık ve kuçuk de olsa bır Iran kıtabı çıkardık Krtabın adı- nı ıse "Iran Bır Erkek Dıktatörluğu" koyduk Aynı çevreler bu kez de şoy- le bır ıtırazda bulundular "Iran, sızın söyledığınızın tam tersıne, kadın ege- men bır toplum Evde kadının sözu geçer, erkeğın etkısı azdır " Bu ıtırazı yapanlar, Iran'dakı gerçe- ğı gormek ıstemıyorlar Yıllarca bır omek model olarak gorduklen Iran'da rejımın ıflas ettığını kabullenırlerse butun dunyalannın, ıdeolojılennın ço- keceğını duşunuyorlar Tıpkı, bız sos- yalıstlerın yıllarca ıçten ıçe çoken ve îran Bir Erkek Diktatörlüğü mü? halkı baskı altına alan sosyalıst yo- netımlenn yanlışlannı gormek ıste- meyışımız gıbı Sonra sosyalıst re- jımler gumbur gumbur çokunce, bu rejımlere koru korune bağlı olanlar korkunçbırduşkınklığıyaşadılar ön- ce dunyalan karardı, sonra buyuk ço- ğunluğu toptan sosyalızmı terk edıp kaprtalızme bıat ettıler Ve hıçbır şe- ye ınanmaz oldular Tam anlamıyla bır bunalım ıçıne gırdıler Islamcılar açısından durum daha da vahım Çunku, Islamırejımleyonetıl- dığı soylenen ulkeler, bır felaket ure- tım merkezı halıne geldıler önce Af- ganıstan'dakı korkunç totalıter yo- netıme tanık olduk Iran'da olduğu gı- bı onlar da once kadınlan vurdular Ka- dınlann çalışması, toplumsal yaşama katılması, okuması hattasokağaçık- ması bıle yasaklandı Farklı duşunen butun akımlar, kışıler yok edıldı Afganıstan'da eğlenmek TV sey- retmek, futbol oynamak yasaktı Is- lamıyet adınatam bırfelaket rejımı ya- ratıldı Afganıstan'dakı yonetımı des- teklemek amacıyla dünyanın dort bır yanından Islamcılar Kâbıl'detoplan- dılar Turkıye den de Islamcılann ka- tıldığını bılıyoruz Bunlardan bır kıs- mı daha sonra ıntıhar bombacıları olarak gen donduler Iran'da da Humeyni rejımının ılk hedeflenndenbınsıkadınlaroldu ön- ce, bırçok gorevı kadınların yapma- sının mumkun olmadığı fetvası venl- dı Nobel odulu kazanan Şırin Eba- dı, Şah donemınde hâkımlık yapı- yordu Humeynı'nın gelmesıyle bırlık- te hâkımlık yaptığı mahkemedekı go- revınden alındı, çunku kadınlann duy- gusal yapılan gereğı hâkımlık yapa- mayacağı fetvası venlmıştı Şınn Eba- dı kendı çalıştığı mahkemenın sekre- terlığıne ındınldı Iş burada kalmadı Islamın kaynak- larında yer aldığı ıddıasıyla kız ço- cuklarının 9 yaşından ıtıbaren evlen- dınlebıleceğı karar altına alındı Bo- şanma hakkı erkeğe venldı Ikı kadı- nın şahıtlığı bır erkeğın şahıtlığıne eş- değersayıldı Kadınlara ortunme zo- runluluğu getırıldı Dırenen kadınlar- dan bır kısmı ıdam edıldı Idam edı- lenler arasında bır kadın Mıllı Eğıtım Bakanı bıle vardı Iran da Islamcı olduğu soylenen yonetımın ışbaşına gelmesınden ıtı- baren kadınlar toplumsal yaşamın dışına rtıldıler Uzeriennde tam anla- mıyla bır erkek dıktatörluğu kuruldu Tabıı kı bu yonetımı yalnızca erkek dık- tatörluğu sozuyle açıklamak yeterlı de- ğıl Iran'da totalıter bır yonetım var Dını sıyası bır egemenlık aracı ola- rak goren anlayış, dının hukumlerını dogmatık bır şekılde toplumsal yaşa- ma uyartamaya kalkınca ortaya aşı- n baskıcı bır yonetım modelı çıkmış Iran'da, rejımın en tehlıkelı gordu- ğu kesımlenn başında kadınlar gelı- yor Bu yuzden en buyuk mucadele- yı kadınlar venyortar Iran'da muha- lefet edenlenn onemlı bır kesımı, ken- dısını Islamcı ya da Musluman dıye tanımlıyoriar Kendısını laıkdıyetanım- layan çok az Onlar da açıkça soyle- yemıyorlar Ancak şurası bır gerçek kı rejım muhalıflennın onde gelenle- nnın dın ve Islamıyet uzerıne yorum- ları, laıklığı ıçenyor Sekuler bır anla- yışı savunuyor Iran'dakı totalıter re- jım nedenıyle her soylemek ıstedık- lerını açıkça soyleyemıyorlar Örneğın ProfesorAbdulkerim Şu- ruş, muhalefetın onde gelen duşu- nurierınden örneğın Haşim Agha- ceri, Cumhurbaşkanı Hatemı'nın da- nışmanı ve en yakın arkadaşı Bu ıkı bılım ınsanının dıne ve sıyasete ılış- kın duşuncelen, Turkıye'dekı laıklık an- layışından daha da ılen yorumlar ıçe- nyor Evet, Iran bır erkek dıktatörluğu, halkını mutsuz eden ve yoksulluğa mahkûm eden bırdıktatoriuk Bu ger- çeğı gormek ıstemeyen, yarın bu re- jım çoktuğunde daha buyuk bır ha- yal kırıklığı yaşayabılır