Katalog

Cumhuriyet İmrihaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adaa İLHAN SIELÇUK Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız # Yazıişleri Müdürü: Safim Alpasbn#Sorumlu Müciür Mehmet Sucu # Haber Merkezı Müdürü: Hakan Kara Istıhbarat Cengiz Vıldırım # Ekonomı: Öz- lem Yüzak 9 Kültur Egemen Berköz • Spor: Abdülkadir \ ücelman • Makaleler: Sami Ka- raören 0 Düzeltme Abdullah Yazıcı 0 Bil- gı-Belge Edibe Buğra • Yurt Haberlerı: \leh- met Faraç 9 -\\rupaTemsilcisi: Gürav Öz YayınKurulu. Ühan Seiçuk (Baş- kan), Emre Kongar (Danışman), Orhan Erinç, Hikmet Çetin- kaya. Şükran Soncr. İbrahim Yıîdız, Orhan Bursah, Musta- fa Balba\. Hakan Kara. AnkaıaTemsılcısı MusUfaBalba\ AtatuıkBuKanN'o 125,Kar4. Bakanlıklar Tel.4195020(7hatl. Faks 419502" •izmırTemsıkısı: SerdarKıak.H Zı\aBI\ 1352 S 2?Tel:44tl220. Faks.4418745 • AdanaTemsılcm Çetin\iğenoğlu,lııonüCd.119 S Nol l.Tel 363 12 11. Faks 363 12 15 Antalya Temsılcısı Ahmet Onrçoğta Cumhum et Cad 80 5 Tel 0242 24800?^ Fax 2430509 Muessese Müduıu: Erol Erkut • Bılgı lşlem Ahmet Korulsan 0 Sa- t!~. Fazilet Kuza M • Genel Mudur Nws) Özbek • ReUam Genel Mudur'ınd. AJ*> 9 Rezervasvon \e Teknik. Mefek ",-„- BarutçugilTe] 0212 354 3398 •,3»!'" e-maıi reklamııtak\ımcomtr Yavunbran: "lenı üımHaber Ajaifei Basmve Yaymcılık A.Ş. Tinkocagı Cad 3^41 CaŞalo41u M'Mlsanbu] PK JNkı- Sırkecı M115 ls Tel (O21-I512U5 05 COhatl Faks 10 2121513 85 45 Baskı: \kAtuGazele Dergı BasımYayıncılıkSan veTıc ASBariaro-BulvanNo 125 Beşıktaş- ISL Dj£ram: MeAez Dagmm Pa2ariama San. veTıc AŞ 13OCAK2004 İmsak. 5 49 Giineş^.21 Öğle-12.20 Ikındı 14 42 Akşanv T.06 Yatsı: 18 31 Fdaketiep için kurtarma robotu • Öış Haberler Servisi - Japonya"nın güneyindeki Kitalyuşu'da ırfaiye ekiplerinin yeni yıl talunlerinde sergilenen T522 Enryu ısımli kurtarma robotunun bu yıl sonunda gerçek kurtarma opera^yonlanna katılması planlanıyor. Kitakyuşu'da faalıyet gösteren Tmsuk şırketi, Kitakyuşu Itfaiye Müdürlüğü, Tokyo'daki Yangın ve Felaketler Ulusal Araştırma Enstitüsü ve Kyoto Ünrversitesi'nin ortak çalışmalannın ürünü olan T522 Enryu"nınn geliştirilmesıyle ilgıli çalışmalar 3 yılda tamamlanmış. Dışandan elle kumanda edılen kurtarma robotu, uzaktan kumanda ile de çalışıyor ve bir tona kadar ağırlığı olan nesneleri kaldırabiliyor. 3.45 metre boyundakı T522 Enryu, kaldırma işini insanda olduğu gibi iki kolunu kullanarak yapıyor. Dünyanm en yüksek binası • \EW YORK (AA) -11 Eylülde yıkılan Dünya Ticaret Merkezd'nin ikiz kulelerinın yerine New York'ta inşa edilmesine karar verilen özgürlük kulesi, dünyanıjı en yüksek binası tartışmasının yeniden başlamasına yol açtı. Konuyu irdeleyen Forbes dergisi -'yannın en yüksek bınalan" ile ilgili bir incelerne yayımladı. Buna göre New York'taki Özgürlük Kulesi tamamlandığında 541 metre yükseklığınde olacak. Ancak bınanın 84 metrelik bölümünün anten gibi yerleşıme müsaıt olmayan kısımlardan oluşması "'dünyanın en yüksek bina_sf' olma açısından tartışma yarahyor. Dergi, inşası kısa süre içinde başlayacak olan BAE'nın Dubaı kentindeki Burj Dubai binasının ise tamamlandığında dünyanın en yüksek binası olması olasılığının çok yüksek olduğuna dikkati çekti. İnternet pornosu evlilik yıkıyor I New York (AA) - İnternet pornosunun geçen yılki boşanmalarda önemlı rol oynadığı belirlendı. TÎME dergisinin habenne göre. porno sıtelen boşanmaların yaklaşık yüzde 50'sınde başlıca rolü oynuyor. Amenkalı boşanma avukatlan grubu üyelerinden Richard Barry, dergıye yaptığı açıklamada, 'Bu da ınternetin kötü yam" dedı. Çin'de yeni SARS şüphesi • HONG-KONG (AA) - Çin'de, 35 yaşındaki bir kişinin, akut solunum yetmezliği sendromu (SARS) şüphesi taşıdığı bildirildi. Hong-Kong televizyonu. Guangdong eyalet yetkilisine dayandırdığı haberinde, 35 yaşındaki Çinlı erkek hastanın, solunum yetmezliği belirtileri gösterdiği için şüpheli vaka olarak tanımlandığını ve hastanede karantinaya alındığını aktardı. Hastanın, daha önce olası vaka olarak tanımlandığı belirtildı. Prof. Gülen emekli oldu • tstanbul Haber Servisi - Istanbul Üniversitesi (1Ü) Fen Fakültesi Dekam Prof. Dr. Dinçer Gülen emekli oldu. 1963 yüında tÜ Fen Fakültesi Botanik Zoolojisi Dalı'ndan mezun olarak aynı yıl üniversiteye asistan olarak atanan Gülen, "Kuzey Batı Anadolu Sıcak Su Kaynaklannda Rastlanan Hayvanlar'* tez çalışması ile doktor unvanını aldı. Gülen, 1981 de doçent, 1988'de de profesör unvamm aldı. iyi derecede Almanca bilen Gülen, IÜ Fen Fakültesi Dekanlığı görevini 1997 yılından bu yana sürdürüyordu. MiHi Piyango'da otomobil şansı • Haber IMerkezi - Milli Piyango Idaresi Genel Müdürü thya Balak, piyango biletlerinde ikinci büyük ikra.Tiiye olarak yurttaşlara 'otomobil' vermeyi plınladıklannı belirtti. Şans oyunlarmı daha renklı hale getirerek. satışlan arttırmaya dönük çalışmalar içinde olduklannı belirten Balak. "Otomobil firmalanyla konuşacağız. Daha sonra da konuyu yönetim kurulumuza götürüp, uygulamaya ilişkin nihaı karanmızı vereceğiz. Bugün karar versek bile ancak bu uygulama lisanda başlayabilir' dedi. Doğumlann yüzde 19'u evde yapılıyor, pek çoğu gebeliği sırasmda sağlık hizmeti almıyor Kadının 'sağkğı' yokSAADETL'SLU İZMİR - Türkiye'de kişi başı- na düşen milli gelirle insani ge- lişmesi arasında büyük fark ol- duğu bildirildi. Dünya Bankası verilenne göre, gayri safi milli hasıla açısından 24. sırada yer alan Türkiye, eğıtim ve sağlık göstergeleri dikkate alınarak ha- zırlanan tnsani Gelişme tndeksi sıralamasında 96. sırada. insani gelişmişlik düzeyinin düşmesindeki en önemli nedenin, kadının eğitim, spor, iş yaşamı, kültürel alanlardald firsat eşitsiz- likleri olduğu belirtiliyor. Türkiye'nin bazı bölgelerinde okuma yazma bilmeyen kadınla- nn oranı yüzde 60'lan buluyor. Ge- belıklerini hiçbir sağlık desteği almadan tamamlayan, doğum ya- pan, istemediğı halde gebe kala- rak kürtaj olmak zorunda kalan ka- dınlann sayısı da azımsanmaya- cak kadar çok. Willows Foundation'ın başlat- tığı "Topluma davalı üreme hak- lan ve sağlığı bilgflendinne eğitim ve sevk hizmederi programı"yla Türk kadınlarının üreme tercihle- rini gerçekleştırebilmeleri ve ka- dın sağlıgı için gereken tüm bil- gıleri alabümelerı hedefleniyor. Dört haftalık eğitimden geçirilen saha eğiticileri, ev zıyaretleri ya- pıp bölgelenndeki kadınlann ge- reksinimlenni sapüyor. Program çerçevesınde "gebelikte sağlık baknnının önetni, korunma yön- temleri meme kanserinin erken dönemde tespiti, rahim ağa kan- seri tarama testi" gibi konular- da bügilendirme yapılıyor Temmuz aymdan bu yana 12 ilde yürütülen programla 5-6 yıl içinde 3 milyon doğurgan çağ- daki kadına ulaşılması hedefle- niyor. Sağlık Bakanlığı \erileri- ne göre, ülkemızde her yıl 2 mil- yona yakın gebelik meydana ge- liyor, yaklaşık 1.5 mityon canlı doğum gerçekleşiyor. Ulkemizde anne ölüm hızı, 100 bın canlıda 55 iken, A\Tupa ülke- lerinde 21, Kuzey Amerika'da ise 11. Kadının üreme çağı boyun- ca toplam gebe kalma ihtımali ile gebe kaldığında gebeliğe bağlı nedenler ile ölüm ihtimallerinin toplamını ıfade eden yaşam bo- yu risk hesaplamasında durum, Avrupa'da 2 bın gebelikte 1 iken ulkemizde 570 gebelikte bir. TELEVİZYONUN EN İYİLERİ Demirhan: Medya kimliksiz biryapı içinde 1-Oprah VVinfrej2- Mel Gibson, 3- Marg Helgenberger4- Cuba GoodingJr. 5-Amber Tamhlyıı6-.lim Careygpcedpn zafprk-gynlmanın winchıiyaşartılar (REUTERS, AP) Yılclızlamı gecesi Kültür Servisi - "30. Geleneksel Halknı Seçimi ÖdüDeri" (People's Choice) Kaliforniya-Pasadena'da düzenlenen görkemli bir törenle sahiplerini buldu. Müzik, televizyon ve sinemanın en iyilerinin seçildiği gecede en iyi televizyon yıldızı Jennifer Aniston olurken en iyi komedi dizisi de 'Even-bodv Lov«s Ravmond'un ardından 'Friends' oldu. Ödülü Matthew Perrv- ve Matt LeBlanc aldı. Jim Carrey de bir haftalığına tannsal güçlere sahip olan televizyon muhabirini canlandırdığı "Arnan Tannm" filmindeki rolüyle en iyi aktör seçildi. Törende ödülünü adeta kaparcasma alan Jim Carrey yaptığı esprilerle de ızleyicileri güldürdü. Amerika'nın en çok kazanan talk- shovvcusu C^)rah VVînfrey en iyi talk shovv; 'YüztUderin Efendisi: tki Kuk'nın hobbit'lennden BUK Boyd en iyi drama oyuncusu; '2 and a HaJT adlı TV dizisi de en iyi komedi dizisi seçildi. Mary Steenburgen, Joe Mantegna, Amber Tambhn'nin oynadıklan ve ödüllerinı birlikte aldıklan 'Joan of Arcadia' adlı TV dizisi "en hi dranıa'" seçılirken Mel Gibson halkın en iyi oyuncusu ödülünü kazandı. ANKARA (AA) - Özel Radyo ve Tele\'iz- yon Yayıncılan Derne- ği tarafından verilen "Medj'anın En İyileri 2003""ödülleri sahıple- nnı buldu. Sheraton Oteli'ndeki törende medyaya sert eleştiriler yönelten Dernek Baş- kanı Serdar Demirhan, "med>anm kimliksiz ve kişiliksiz bir yapıya sü- rükJendiğini" söyledı. Demirhan, medyada kanundan daha kuvvet- li güçlerin yer aldığını vurgulayarakşöyle de- vamettı: "Hukukunüs- tünlüğü geçerh'olsavdı, gazeCecilerikorumakve koflamakadma bundan 50 yıl önce çıkanlmış olan 5953 sayüı yasa bu kadar ayaklar altına alınmaz, yapdan uygu- lamalara siyasi ve adli iradegözyummaz, ga- zetecilerin almalan ge- reken v^sal tazminadar- dan yüzde 90'lara va- ran oranlarda indirim- leryapdmaz, geçtiğinıiz bir yıl içinde medya ku- ruluşlan içinde yaşanan kıyımlar, olmazdL" İnternet kullamcıla- nnın verdiği oylarla be- lirlenen "Medyanm En lyileri 2003""ödülleri şöyle: EnİviUIusalKa- nal: CNBC-e. En Ki HaberKanah:NTV;En îyi MüzikKanah: Num- berlTV.En İyi Haber Programı: 5N İK, En Acun Firarda, En İyiEğ- lence Progranu: GAG, En İyi Kadın Programı: Hayat Güzeldır, En İyi Yerti Dizi: Bir Istanbul Masalı, En İyi Sabah Progranu: Güne Baş- larken, EnİyiTarüşma Programı: Ceviz Kabu- ğu, En İyi Ekonomi Progranu: Ekodiyalog, En iyi Spor Programı: Maraton, En İyi Kültür Programı: Gezehm-Gö- relım, En İyiShowProg- ranu: Beyaz Show, En İyiTematik Kanal: His- tory Channel. En İyi IJlusal Radyo (yerfi mü- zik): Alem FM. En İyi l lusal Radyo (yabancı müzik): Power FM. En İyi Yerel Radvv: Radyo ÖDTÜ En fyi Radyo Programı: Matrax En İyi Haber Web Sitesi: NTVMSNBC.com New York'ta mahkemenin tarihi karan Sigara şirketine 8 IH1İV0I1 NEW YORK (AA)-New York'ta ilk kez bir mahke- me jürisı, sigaranın zararlannı sakladı- ğı gerekçesiyle bir sigara firmasını, akciğer kanserin- den ölen Harry Frankson adlı bir adamm dul kansı- na 8 milyon dolar tazminat ödemeye mahkûmetti. ABD'nin 3. bü- yük sigara firması olan "Brown & \\Tffiamson" (B&W) aleyhinde karar alan Brooklyn mahkeme- sijürisi, kapanmış olan 2 eski kuruluşun da 12 mil- yon dolar ek tazminat öde- melerinın mümkün olup olmadığı konusunun araş- tınlmasını kararlaştırdı. Şimdi kapanmış olan bu kuruluşlann "Tobacco Ins- titute" (Tütün Enstitüsü) ve "Council for Tobacco Researcir (Tütün Araştır- ma Konsevi) olduğu öğ- renildi. New York mahkemejü- risinin hükmettiği tazmi- nat Oregon ve Kaliforniya gibi diğer eyaletlerde hük- medilen tazminatlardan çok daha düşük olmasına Öpücükler havada uçuştu ŞüTnin başkenti Santiago'da bir araya gekn 8 bin 900 kişi dünya öpüşme rekorunu kırmayı başanh. Santiago'nun kordonlaria çe\rilerek ulaşıma kapaülan bir caddesinde bir araya gelen 20'li yaşlarda erkek ve kızlar dünya rekorunu kırabilmek amacıyia 10 saniye boyunca birbirieriyle öpüştüler. Sanüago kentinde bir araya gelen 4 bin 450 çift için 2000 yıhnda Kanada'nın Ontario eyaktine bağh Sarnia kentinde bir araya gelen 1588 çift taranndan kınlan ve Guinness Rekorlar Kitabı'na gimeyi başaran rekoru aşmak hiç de zor otanadL Yetkttüer, söz konusu etkinnğin Şili'nin en çok tanman 2 fotografçısı tarafından duzeniendiğini benrttiler. (Fotoğraf: AP) AL GÖZÜM SEYREYLE /IŞIL ÖZGENTÜRK Biz ortalama severiz Otomobil yüzer gider Dünyanm havada ve denizde gidebilen yüksek hızfa ilk aracı Aquada'yı saün alan Richard Branson, aracını Londra'nm Thames Nehri üzerinde denedi. Branson, karada saatte 160 ve l suda 48 kilometre hıza erişebilen aracı, 2004 I yazuıda Manş Denizi'ni geçmek için i kullanmayı planhy or. (REUTERS) rağmen maliyeciler. "ka- rarm,sigaraşjrketieri aley- hine dava açıhnasuu teşvik edeceğini'" ıfade ettıler. Harr> r Frankson adlı şa- hıs 40 yıl süreyle "Lucky Strike* marka sigara içtik- ten sonra 1999 yüında kan- serden ölmüştü. Flrmatepkili Yıllık geliri 3.6 milyar dolar olan B&W sigara firması ise yaptığı açık- lamada "kararmutançve- riciokluğumı" iddia ettı ve "değiştirilmesi için giri- şimdebuhmulacağnıı'' bıl- dirdi. Sigara fırmaları, "si- garamn sağhğa zararb ol- duğuyohmdayapdan açık- lamalar göz önüne abndı- ğnıda, sigara içip içmeme- nin kişilerin kendilerine kabmş bir sorumluluk ol- duğunu" savTinuyorlar. 4* Yıllar önce Rusya'ya gittiğim- de Gorboçov'un ilk zamanlan, ül- ke adeta yeni bir devrim havası so- luyor, karşılaştığım iki durum be- ni çok şaşırtmıştı. Birincisi, o günlerde bizde esen feminist rüzgârlara, kadırun mut- laka çalışması, kendi ayaklan üs- tünde durması söylemine karşm Rusya'da rastladığım, buna üst düzey yöneticiler ve doktorlar da dahildi, hemen hemen bütün ka- dınlann, "Beneviminkadmıolmak istiyorum!" demeleriydi. ikinci şaşkınhgım çok daha ilginçti: Otel hizmetçisi gencecik bir kız, benim Türk olduğumu öğrenince Nâzım Hikmet'in şiirlerini benim için Rusça ve ezbere okumuştu. Ardın- dan çok yaşlı bir kat bekçisinin ez- bere okuduğu Puşkin şiirleri gel- mişti. O gün karar vermiştim, dünya- nın en entelektüel insanları Rus- ya'da yaşıyordu. Daha sonra Balalayka füminin se- naryo çalışmalan ve çekimi sıra- smda onlan özellikle Rus kadınla- nnı daha da yakmdan tanıdun. Bu ülke büyük bir ekonomik çökün- tüye uğramıştı, ama sosyalist dü- zenin en büyük nimeti, herkese eşit eğitim tüm canlıhğıyla sürüyordu. Kısaca insan malzemesi. yarahcı, kültürlü ve dürüsttü. Aynı duyguları, Wim Wen- ders'in Küba'nm Buena Vısta top- luluğunu ve Küba'yı anlattığı ün- lü belgeselinde de gördüm. Dün- yanm en ünlü caz piyanistlerinden, Buena Vista'mn da piyanisti Ru- ben, artık boyalan ve yaldızlan iyi- ce dökühnüş bir sarayda piyano çalıyordu ve küçücük çocuklar, kız-erkek onun çaldığı parçaya bale yaparak eşlık ediyorlardı. O koskoca Ruben, bir okulda en mü- tevazı koşullarda Kübalı çocuklar için çalıyordu! O sahnede hüngür hüngür ağladığımı anımsıyorum, neden ağladığım çok açıktı, ül- kem için, çocuklanmız ve kendi- miz için kaybettiğimiz güzellik- lere ağlıyordum. Kapatılan Köy Enstitüleri için ağlıyordum, heba olan yetenekler için ağlıyordum. Bütün bunlar nereden aklıma geldi. Şaşıracaksınız, "Popstar" yanşmasını izlerken. Bu yanşma- nın ülkenin bir turnusolü haline geldiğini söyleyebilirim. Kendimiz hakkmda bilmek istediğimiz ne varsa, yanşma bunlan apaçık gös- teriyor. Örneğin. Elena adlı Rus kızm- dan söz edelim. Bu kızcağız, Rus- ya'da büyümüş. Yani bizden çok farklı bir eğitim sisteminde. Ora- da çocuk yetenekli ise mutlaka bir müzik aleti çalmah, sesi ve kulağı iyiyse şan dersi almalı, dan- sa ilgisi varsa dans okuluna gitme- li, jimnastik seviyorsa haydi jim- nastiği bir disiplin olarak seçme- li. Elena da böyle büyümüş, şan dersi alarak, piyano çalmayı öğ- renerek. < Şimdi bu kızcağız, tabii ki ye- teneklerini ancak "Popstar"da keşfettiğimiz pek çok Türk gen- cinden daha şanslı. Daha iyi. Ama ne oluyor, kızcağızı son elemele- re kadar destekleyen Türk halkı en iyi performansını gösterdiği haf- ta kızcağızı eliyor. Ve hemen her yerde rastlayabileceğimiz, yumu- şak sesli, hanım evladı, ortalama birini en kötü performansmı gös- terdiği akşam elemekten vazgeçip ikinci yapıyor. İşte işin püf noktası. Elena bi- ze fazla geliyor. Ancak bin kişi- den birinin herhangi bir müzik aleti çaldığı, topluca tek bir şar- kıyı bile başından sonuna kadar okuyamadığımız ulkemizde, Ele- na, vay, şu Rus kadını bize müzik dersi vermeye kalkıyor. O zaman o gitsin ve tathya tuzluya dokun- mayan bir ortalama tip gelsin. Dedim ya, bu "Popstar", bir turnusol kâğıdı, şimdi bambaşka bir şey başlıyor. Varoşlar ve kü- çükburjuvalar birbirieriyle kıya- sıya çatışacaklar. Çünkü dört kişi kaldı, bunlar- dan ikisi dramatik hikâyeleri olan varoş çocuklan, ötekiler orta sı- nıfm iyi evlatlan. Bakalım pek çok alam çaktırmadan ele geçiren varoşlar, burada ne yapacaklar? Hayallerini sadece bir gün bir popstar ya da manken olmakla sı- nu"lı varoş çocuklan, simit ya da bir paket Marlboro abnaktan vaz- geçip cep telefonlanna mı saldı- racaklar? Göreceğiz. Ah ben bu ülkede sosyologlar nerede çok merak ediyorum. seyTey1eisil@yahoo.com isilozögentürk@süperonline