Katalog

7EY1ÜL2003PAZAR CUMHURİYET SAYFA EGITIM Prof. Dr. Engin Ataç, üniversite sınavının zorunlu olduğunu, ancak bazı değişiklikler yapılması gerektiğini belirtti Sorunun ilk ve ortaöğretimT Tniversitelerde eğitimin, bir KJ meslek edinme ve hemen ardından iyi bir işe yerleşme gibi algılanması. üniversiteler önündeki yığılmanın temel nedenidir. Bu bekJenti, üniversitelerin bilimsel çalışma ve topJuma daha mutlu bir gelecek hazırlama yolundaki temel işlevlerini yerine getirememe durumunu ortaya çıkarmaktadır. FİGENATALAY ESRAAÇIKGÖZ Prof. Dr. Engin Ataç Anadolu Üni- versıtesı Rektörü: Bir yükseköğretım kurumunda eğı- tim almak isteyenlerin sayısı ve ülke- rruzdekı üniversitelerin de kontenjan- lan göz önünde tutulduğunda, ünıver- sitelere girişuı temeJ esaslara bağlan- ması, bunun da bir sınavla yapılması zorunJudur. Sınavın ne şekilde yapıla- cağı, değerlendırmelerde hangi ölçüt- lerın ele alınacağı tartışılabılir. Tüm sınavlar olduğu gıbı üniversı- teye gınş sınavı, bir yanşma ve sıra- lama sınavıdır. Her yanşta olduğu gi- bı bu yanşta da sıralamanın sonucu olarak başanlılar ve başansızlar ola- caktır. Bir başka deyişle yıllarca yük- seköğretime önem verilmeyerek nıte- likli ınsan gücü, fıziki mekân, tekno- lojı gıbi alanlarda yeterh yatuımlann ıhmalı sonucu ünıversıtelerin yetersız kapasıtesı, ÖSS sonrasında yüz bınler- ce gencın mağdunyetuıe yol açmak- tadır. Ünjversılelerde eğitimin, bir mes- lek edınme ve hemen ardından iyi bir ışe yerleşme gibı algılanması, üniver- siteler önündeki yığılmanın temel ne- denıdır. Bu beklentı, üniversitelerin bilimsel çalışma ve topluma daha mut- lu bırgelecek hazırlama yolundaki te- mel işlevlerini yerine getirememe du- rumunu ortaya çıkarmaktadır. Sorun, ılk ve ortaöğreömden kaynak- lanmaktadır. llköğretımde öğrencınin yetenek ve eğilimlerinın doğru olarak belırlenmesı ve buna göre ortaöğretim kurumlanna yönlendirilmesi; ortaöğ- retim kurumlannda ıse mesleki eğiti- min ülkenin ıhtıyaçlanna göre verile- rek gençlerin yannlara yöneiık umut- suzluğunun ortadankaldınlması hedef- lenmelidır. Aynca, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi üniversite adaylannın uzun bır süreci kapsayan ortaöğretımdeki başansının, üç saatük seçme ve sıra- lama sınavmdan daha ağırlıklı olma- sı gerekmektedir. Mevcut durumda sorunlann çözümü için özellikle siya- sı müdahalelere gidılmesı, çok ciddi yeni sorunlar ortaya çıkaracak ve üni- versiteler kolaykolayonanlamayacak ağır yaralar alacaktır. Ülkemizin ger- çeklerini ve kaynaklarını da göz önün- de bulundurduğumuzda, eğıtim tek- nolojilerinin bu denli gehştıği bir dö- nemde mesleğe dönük yaygın eğitim büyük önem taşımaktadır. Bu bağlam- da, Anadolu Universitesi tarafindan 20 yılı aşkm bir süreden ben uygula- nan uzaktan öğretim sıstemi daha da önem kazanmaktadır. Halen, 800 bi- ne yakın öğrencısi bulunan açıköğre- tim sısteminden şimdiye değm mezun olanlann sayısı 600 bını aşmıştır. Uzak- tan öğretim sıstemi, her şeyden önce yükseköğretimde fırsat eşitliğıni sağ- lamaktadır. Günümüzde özellikle kır- sal kesündekı gençlerin yükseköğre- nim olanağı elde etmeleri çok zordur. Oysa açıköğretım bu sorunu tamamen ortadan kaldırmaktadır. mada Eğitim Merkezi Danışmanı Şebnem Pamukçu, eğitimin Kanada Anayasası kapsamında eyaletlerin sorumluluğunda olduğuna dikkat çekerek "Kanada eğitim sisteminde kişi başına aynlan harcama diğer G-7 ülkelerinin ayırdığından daha fazla olduğu gibi, Kanada, OECD ülkeleri içindeki ilk üçte yer almaktadır" dedi. Kanada'da üniversite eğitimi, öğrencilerin gösterdiği akademik ve sosyal başanya bağlı Akadeınik başarıya göre üraversiteKanada Eğitim Merkezi Danışmanı Şebnem Pamukçu. Kanada'da yakJaşık 100 kadar üniversite bulunduğunu belirterek öğrencılere 10 binden fazla alanda lisans, yükseklisans, diploma ve sertifüca programlan sunulduğunu söyledi. Pamukçu, eğitimm Kanada Anayasası kapsamında eyaletlerin sorumluluğunda olduğuna dikkat çekerek "Kanada eğhim sisteminde kişi başına aynlan harcama diğer G-7 ülkelerinin ayırdığifldan daha fazla olduğu gibi, Kanada, OECD ülkeleri içindeki ilk üçte yer almaktadır" dedı. Kanada genelinde yapılan herhangı bır üniversiteye gıriş smavı bulunmadığıru belırten Pamukçu, üniversiteye gıriş sistemıni şöyle açıkladı: "Öğrenci başvuruian değerlendirilirken temel olarak öğrencinin öğrenim hayaünda gösterdiği akademik ve sosyal başanlar ön pJana ahnıyor. JSot ortalamalan, ahnan derslerin içeriği ve krediteri, sosyal alanlarda ne derece kaühmcı olduğu, değerlendirmelerde etkili olan unsuriar. Oğrenci kabul koşullan bir üniversiteden diğerine, böfümden bölüme farkhhk gösterebiür. Her üniversitenin aradıgı özel koşullar. ünrversitenin internet sayfasından ve kataJoglanndan öğrenilebüir. Anaokuhından üniversite dönemine kadar öğrencinin eğühnteri, yetenekleri ve beklentileri doğnıhusunda gerek eğitim danışmanlan gerekse aileler tarafindan öğrenciler en doğru şekilde yönlendiritirier." Kanada"da lıse eğitiminin eyalete göre 11, 12 ya da 13. sınıfa kadar devam ettiğini söyleyen Pamukçu, "Bundan sonra öğrencinin nasıl bir eğitim alacağuıa karar verip, buna uygun olarak üniversite, kolej ya da "cegep" bünyesinde aiacağı programı belüiemesi gerekir. Cegep, öse ve üniversite eğitimi arasında sunulan 2 yıl geneL 3 yıl da teknik programlann sunulduğu bir sistenıdir ve Quebec eyaletinde uygulanır" dedı. Ünlverslteye gldemeyenler... Pamukçu, akademik başansı üniversite eğitimi almaya yeterli olmayan öğrencilerin "comnranity" ya da kariyer kolejlerinde sunulan sertifika ve diploma programlanna devam edebileceklenne dikkat çekti Kanada Eğitim Merkezi Danışmanı Şebnem Pamukçu, şöyle devam etti: "Mesleki bir eğitim ve direkt olarak Ügüendiği alanla ugih' pratik eğitim almak isteyen öğrencüere yöneük çok sayıda program mevcuttur. Bu programlann süreleri 1-3 vıl arasında degişiklik gösterir. Öğrenciler aynca 'co- op programlanm' tercih ettikleri durumlarda okukla aldıklan teorik bilgUerini bir işyerine yerieştirilerek pratik etme şansmı yakaJariar." İngiltere'de seçim öğrencilerin Üniversite ya da iş ABD'de üniversite eğitimi almanın yolu masraflan karşılayabilmek ingiltere'de öğrenci- ler, 16 yaşına kadar eği- tim almak zorundalar. Bu yaştan sonra öğren- ciler, çahşmak yada eğı- timlerine devam etmek arasında bır seçım yapı- yorlar. ingiltere'de eğitim al- mak isteyen öğrencılere hızmet veren British Co- uncil'ın eğitim danışma- nıfletinAkçay, 16 yaşın- dan sonra eğıtimıne de- vam etmek isteyen öğ- rencılere ilen eğitim ve- nldigıni behrterek bu eği- timi şöyle açıkladı: "fle- ri eğitim, okul btrakma yapobn16vaşmdanson- rakigend vemesleki eği- timi tarumlayan bir te- rim. İngflizcedeFE(ftut- hereducation) olarakkı- salubr. Bu okullar,şu an- da çabşmakta olan arrıa aynızamanda da mesle- ki egtöme devam etmek isteyen kişilere. işlerini değiştirnıek ya da öğre- ninıe geri dönnıek iste- yen kişilereya da yalnız- ca yeni bir konu. beceri öğrenerek eğlenceü za- mangeçirmekisteyen ki- şüerevöndikoiarakprog- ramiar sumıyorlar. İleri eğitim sırasında öğrencîler akademik ve- ya mesleki programiar seçebiliyorlar. Mesleki programlar aracıhğı fle befli bir iş alanında eği- tim görürvebu alandayt- teröiksahibi otarakkurs- lannı bitirdjklerinde iş hayatına aolabiliyorlar. Ya da bu programlanm ünhersite düzeyioe taşj- yarak Usans derecesine tamamlayabilnflriar." Akçay, İngiltere'de üni\ ersıtelere kabul ko- şullannın üni\ersiteden üniversiteye ya da bo- lümden bölüme farklı- lık gösterebıldığini be- ürtti. Ünıversitelere ginş- te en sık kullanılan ko- şulun ise "A-Levelsmav- lan" olduğunu belirten Akçay, "Ancak son za- manlarda çoğuüniversi- te ve üniversite sektörü yüksekokulu, 'IB' ve 'GNVQ' smav sonuçla- ruu daA-Level sına>' so- nuçlanna eşit tutuyor- lar" dedi îngıltere'dekı kurumlann. öğrenciler yeterlihk gereklerini ye- rine getirmedıkleri hal- de kabul edebıldıklennı belirten Akçay şöyle ko- nuştu: "Ancakburiuniçin kurumun,öğrencinin ge- ndeğitimstandantaun ve iş deneyiminin veterB ol- duğuna ikna olması gerekir.'' Fulbnght tstanbul Bürosu Müdürü Sü- reyya Ersoy, Amerika Birleşik Devletle- ri'nde (ABD) 3 bın 600'ün üzerinde olanyük- seköğrenim kurumlannda 14 mılyondan fazla öğrencinin eğitim aldığını belirterek "Başka bir deyişle. halen ABD'de, 18-24 yaş grubuodakikişflerin yüzde50'veyakuu.yük- seköğrenime de\fua ediyor" dedi. ABD'de ılk ve ortaöğrenimin 12 yıl sür- düğünü söyleyen Ersoy. "ABDüniversitele- rine girişte merkezi bir sistem yok. Her oku- la aynca başvurmakgereldyor. Okullara gi- riş ise tek bir sınavın sonucuna değiL birçok faktöre bağh. Okullar öğrenci seçiminde is- tedikleri kriterleri kuflanmakta veya hangi kritere ne kadar ağırnk verecekkrini belir- lemekte serbestler'' diye konuştu. Ersoy, ABD'de üniversıtelere girmede ara- nan genel kriterleri ise şöyle açıkladı: Masraflan karşılayabilmek:Her şeyden önce, Amenka'da yükseköğrenim paralı. Özel olsun, devlet olsun. okullann hemen hepsi '^ujtion" adı verilen bır okuma ücre- tı talep ediyor. Bu, Türkiye'de harç olarak ödemek zorunda olduğunuz sembolik para- nın çok üstünde bir rakam. Dolayısıyla Ame- rika'da yüksek tahsil yapabihnenin ohnaz- sa olmaz koşullanndan bın, öğrenim mas- raflannı karşılayabilmek. Amerika'da pek çok kişi, yeterli maddi imkânı oünadığı ıçin üni- vereıte tahsiline devam edemıyor. Öğrencinin akademik durumu: Öğrenci- nin herhangi bir ünı\ersiteye kabul edılebil- mesi ıçin daha önceki öğrenımı süresince ba- şanlı ohnası gerekıyor. Bflgj veyetenektestleri: .4menkan üniver- sıtelerinde okumak isteyen öğrencilenn ay- nca bilgi ve yetenek testlerine girmeleri ıs- tenebılıyor. Örneğm, üniversiteye gınşte bır- çok üniversite SAT testini şart koşuyor. Bu, Türkiye'de yapılan ÖSS'yi andmyor. Yük- seklisans ve doktoraya başvoıranlardan ıse GRE testı ıstenebıliyor. Bu da aşağı yukan bizdeki LES testi gibı. Aynca. farklı dalla- ra göre farldı testler de şart koşulabıliyor. Referans mektuplan: Amenkan üniversi- telenne baş\ııran öğrencılerden ıstenen, ge- nellikle öğrencinin hocalan tarafindan ya- zılan. öğrencırun derslerdeki başansuıı. sı- nıftaki tutumunu, kültürel ve sos>'al faalıyet- lerini, arkadaşlanyla uyumunu vb. belirten ve öğrencıyı ünıversıteye tavsiye eden bel- geler. Bunlara üniversiteye girişte büyük önem verilıyor. Diger faktörler: Üniversiteye girişte, öğ- rencinm özel meraklannın ve uğraşlaruun çeşitliliğı, ideallen, hayattaki hedefleri, ya- şına göre tutarlı bu- dünya görüşü, iş tecrii- besi \ e başansı, öğrenim görmek ıstediği sa- haya duyduğu ilgi ve motivasyonu da dik- kate alınıyor. Öğrencinin üniversiteye kabu- lünde önemli rol oynayan bır diğer faktör, "Essay" adı verilen 200-500 kelımelık bır kompozisyon. Öğrenci bu kompozisyonda hobileri. aktiviteleri, özel meraklan, plan- lan ve ideallen hakkında çok aynntılı bilgi vermeli, kendisini en iyi şekilde tamtmalı, neden o üniversitede ve seçtiğı dalda okumak istedığini açıkJamalı. SÜRECEK Fransa'daenprestijli okullar bedava Heristeyene üniversite UĞURHÜKÜM PARİS-Geçenhaziran ayında lise veya den- gi okullann mezuniyet sınavlannda ter döken 604 bin 300 genç (birkaç ıstısna dışında) tari- hi bir yıla damgalannı vuracaklannı bilemez- lerdi. Kaldı ki 2002-2003 öğretim dönemi, Je- an-Pierre Raffarin hükümetinin AB ölçütleri- ne uyabilme amacıyla birdizi kamu sektörü but- çesini hsıtlama reformu gınşımlerine sahne olmuştu. Basta öğretmenler olmak üzere tüm milli eğitim çalışanlan, birçok farkh alandaki ücretlilergibi emeklilik yaşı ve prim ödemele- ri süresinin uzahlmasına şiddetle karşı çıkmış- lardı. Hatta eğitim sendikalan, lise mezuniyet, "bakalorya" sınavlannı engelleme tehdidini sonana kadarsavurmuşlardı. Değil azaltma, mil- li eğitimbütçesinin2003-2004 döneminde yüz- de 2.8 arhşı vaadini koparan eğitim emekçile- ri ve öğrenciler, eylül ayı yani yeni öğretim yı- ünın başlangıcına kadar savaş baltalannı kalp- lerine gömdüler. Temmuz ayında açıklanan sı- : nav sonuçlan ise olağanüstü bir mahsulü du- yuruyordu. Neredeyse 20 yıldır görühnemiş birbaşanyla bakalorya sınavına girenlerin yüz- de 80.1 'i, yani 484.000 tanesi yüksek eğitıme hak kazanıyordu. Ancak herkes istediğj branş- ta okuma şansına sahip olabilecek miydi? Te- orik olarak evet... Gerçek biraz daha faridı... "Eğitim", sağhk gibi Fransa"da öncelikle , "sosyal devfct"in herkese sağladığı, ohnazsa I olmaz, vazgeçilmez bir hakür. Eğinmin ticari, • siyasiveyadınıamaçlarlakullanüması,kazanç kaynağı haüne getirilmesi, sıkı denetlenen ya- saL laikvemeslek ahlakı kurallanna uymakkay- dıyla özgürdür. Ortaöğreömde olduğugibi yük- sek eğitimde de Fransa'tun en ciddi, en pres- tijli okul ve kurumlan kamuya airtir ve beda- vadır. Ülkede, ademi merkeziyetçüik çabalan sonucu 30 akademiye aynlmış, yani bolgesel milli eğitim müdürlüklerine bağlı 90 üniversi- te dışında 320 enstitü, büyük ve yüksek okul mevcuttur. Liseden mezun olan bütün gençler, cografi ve idari sınırlamalar hariç, çok düşük birkayıt ücretiyatırarak (ortalama 200 Euro ci- vannda) üniversitelerin tümüne, enstitü ve yük- sekokullann bazılanna serbestçe yazılma hak- kına sahiptirler. 6-18 yaşlan arasında zorunlu olan temel eğitimde mesleki yönlendirme ve- ya genç öğrencinin hangi ripte birlise diploma- sı hazırlayacağı sorusu, 5 yıllık ilkokul eğiti- mini takip eden 2. yıiın sonunda, yani 7. sınıf- ta sorulur. Çocuklar her okulun yetküi kurum- lannca, başan ve yetenek düzeylerine (bu nok- talarda çok sayıda karşı çıJolabüecek sübjektif ve olumsuz etken rol oynayabilir) göre teknik ve mesleki okullara veya Iise branşlanna yön- lendirihrler. GeneUikle başansız olduğuna ina- nılan teknik veya meslek okullanna yollanan çocuklann gelecekJerine tümüyle set çekilme- mesi amacıyla bu okullan bıtiren gençlerin gi- debildiği yüksek teknisyen okullanndan sonra sınav geçerek mühendislik okullannadevam et- me hak ve şanslan vardır. Ancak örneğin sos- yal veya edebiyat çıkışlı bir lise mezununun, tıp fakültesini bitirmesi bir mucizedir. Zira bi- lim ve teknik ağırfıklı bir tıp eğitiminin 1. se- nesi sonunda yapılan yanşmalı finallerde ele- nen öğrenci oranı çoğu zaman yüzde 95'i bu- lur. Bir başka deyişle ilk yıla kaydını yaptıran 1000 gençten 950'si sene sonunda başının ça- resine başka türlü bakmakzorundadır. Dolayı- sıyla eğergencin kendisi veyayakmçevnssi onun kapasitesini doğru değerlendirmemişse, ailenin veya gencin arzu ettiği bır dalda eğitim yapma "hakkı" ve isteği hüsranla sonuçlanabün". An- cak Fransa'da hemen hemen her lise mezunu, her zaman ve her ıstediği alanda olmasa da be- dava okuma hakkına sahip.