Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 EYLÜL 2003 PAZARTESİ 14 KÜLTÜR kulturfacumhuriyet.com.tr Bugün 1 Eylül Dünya Banş Günü...Hitler ordulannm Polonya'ya girdiği gün... 'Bir daha asla' niyetine saptanmış bir gün £avaşa karşı şairler veşiirEn iyi uzun Metraj Film' Halkjürisi taranndan AJtın Aslan'a layık görüldü. <Sır Çocukları'na Köyceğiz 'de ödül Kültür Servisi- Yönetmenliğinı Ümit Cin Güven ve Aydın Sayman'ın yaptığı 'Sır Çocuklan' filmi, Köyceğiz Film Festivali'nde halk jürisi tarafindan 'En tyi Uzun Metraj' fılmi seçildi ve Kaunos Altın Aslan Heykeli aldı. TC Kültür Bakanlığı'nın desteği. Köyceğiz Belediyesi ve Venüs Film Sanat Etkinlıkleri Üretim Merkezi işbırliğiyle düzenlenen 2. Köyceğiz Ulusal Altın Aslan Film Festivali'nde uzun metraj film yanşması ve kısa metraj film yanşmasına katılanlar arasından. iki ayn 'Halk Jürisi' tarafından belirlenen ve Kaunos Altın Aslan Heykeli'ni kazanan filmler açıklandı. En İyi Uzun Metraj 2.Film ödülünü, yönetmenliğini Mustafa Altıoklar'm yaptığı 'O Şimdi Asker' adlı filmi alırken, En iyi Uzun Metraj 3. Film ödülü de yönetmenliğinı Zeki Ökten'ın yaptığı 'Gülüm' adlı filmin oldu. Jüri. Jüri Özel Ödülü'nü yönetmenliğini Yusuf Kurçenli'nin yaptığı 'Gönderilmemiş Mektuplar'a verdi. llk uzun metraj filmi 'Hayalle Gerçek Arasında'yı çeken Özgür Korkmaz da 'Umut Vaat Eden Yönetmen' ödülüne layık görüldü.Kısa Metraj Film Yanşması Jürisi, yönetmenliğini Ahmet Küçükkayalf nın yaptığı 'Zamanın Kabuğu" adlı film En İyi Kısa Metraj 1. Film dalında ödül kazandı. En îyi Kısa Metraj 2. Film ödülünü, Bedran Günhan Atik'in 'O.n.a.l.t.f adlı filmi, En İyi Kısa Metraj 3. Film ödülünü de. Petek Berksoy'un 'SüV adlı filmi aldı.Festival süresince Şerif Gören- Yılmaz Güney'in 'Ypl'. Metin Erksan'ın 'Gecelerin Ötesi', Nejat Saydam'ın 'Çiçekçi Kız'. Ertem Eğilmez in 'Senede Bir Gün', Zeki Ökten'in 'Gülüm'. Semih Kaplanoğlu'nun 'Herkes Kendi Evinde', Özgür Korkmaz'ın 'Hayalle Gerçek Arasında", Lakis Papastathis'in 'Hayatının Tek Yolculuğu' filmleri, Köyceğizli sinemaseverlerle buluştu. Aynca, bu yıl, sanat hayatında ellinci yılını kutlayan yapımcı Necip Sancı'ya ve Türk sinemasma yapmış olduğu katkılardan dolayı Selda Alkor'a 'Onur Ödülü', Türk sinemasınm emektar oyuncusu Oktar Durukan'a da 'Emek Odülü' verildi. Aynca Alkor, Köyceğiz Belediyesi tarafından bir de 'Özel Ödül'le onurlandırıldı. ZEYNEP ORAL Ah, bilmez değilim, savaş azgınlı- ğına, işgal arsızlığma karşı şiirin ça- resizliğini... Bilmez değilim, çıkaruğ- runa şiddete kenetlenmiş, gözlerini kan bürümüşlerin karşısında şiirin güçsüzlü- ğünü... Şiir belki savaşlan, işgalleri, ölümleri, ci- nayetleri, acılan durduramaz ama başka bir şey yapabilir: Banş umudunu içimize yerleş- tirebilir. Banşın, hepimizin işi, hepimizin sorumluluğunda olduğunu hatırlatabilır. Bel- ki... Banş, yalnızca dünya, devlet, hükümet ya da ordu yöneticilerine bırakılacak bir mese- le, bir iş değil. Banş, sizin, benim, hepimi- zin meselesi, bizlenn işi. Her bireyin, hertop- lumun, yüreğinde. kafasında, ruhunda, dün- yaya bakışında, çevresini, dünyayı algılayı- şında, yorumlayışında, irdeleyişinde, sorgu- layışında,arayışlanndasürdürdüğübirseçim... Bugün 1 Eylül-Dünya Banş Günü... Hit- ler ordulannın Polonya'ya girdiği gün, îkin- ci Dünya Savaşı'nın başlangıcı sayılan gün... "Bir daha asla" niyetine saptanmış bir gün. Savaşa karşı duyarlılıklan bilemiş. sesle- rini yükseltmiş şairlerin seslerini sizlerle paylaşmak için, bugünü bir "bahane" ola- rak kullanıyorum. Asıl Adalef Asker Kaçağı "Bay Başkan ' Yazıyorum bu mektubu size ' Bulursamz eğer zantan Belki okursunu: diye. Şimdi geçti elime I Askere çağrı kâğıdım ' Çarşambadan önce katılmak için cepheye. Bay Başkan / Savaşmak istemiyorum / Zavalh insanlan öldürmek için I Gelmedim yeryüzüne. Sizi kızdırmak değil niyetim I Söylemem gerekama/Kararım kesin: /Asker olmayacağım. Doğduğumdan beri I Gördüm babamın öldüğünü / Kardeşlerimin savaşa gittiğini I Ve çocuklanmın ağladığını. Anam çok acı çekti I Şimdi mezannda l Vız geliyor artık bombalar ona I Vız geliyor şiirler, dizeler de. Ben hapisteyken I Çaldılar kanmı / Çaldılar ruhumu / Ve tüm geçmişimi. Yarın sabah erken I Ölü yıllann yüzüne I Çarpacağım kapımı I Ve düşeceğim yollara. Yaşamımı dileneceğim /' Fransa 'nın tüm yollarında / Bretagne dan Provence 'a, Ve insanlara sesleneceğim: Reddedin boyun eğmeyi I Reddedin savaşmayı I Savaşa gitmeyin / Reddedin savaşa gitmeyi Kan dökmekgerekiyorsa /Bay Başkan /Sizden özverilisi yoktur I Kendi kanımzı dökün. Peşime düşecekseniz eğer / Söyleyin adamlannıza / Ben silahlı değilim, / Çekebilirler tetiği." rın dilinde / (Banş koyun çocukla- rın adını.)" Gelgelelım büyüklerin çıkar hesabı, çocuklannkine uymaz. Herzaman fet- hedilecek bir şeyler vardır: Uzak ya da ya- kın topraklar, silah piyasası, borsa... Değiş- tirilmesi gereken bir sistem, hoşa gitmeyen bir ses. bir renk, bir kimlik vardır... Yoksa bi- le bulunur, icat edilir, gerekirse yalan söy- lenir, savaşa bir neden yakıştınlır... Alman ozan Bertolt Brecht fethedilen topraklan, enfes bir ironiyle burnumuza sokar: (Türkçesi, Yılmaz Onay) "Kardeşim bir pilottu / Gün geldi emir aldı / Topladı çantasını / Uçtu güneye doğru. Fatihti benim kardeşim / Halkımı- za toprak gerek / Ve hep hayalimiz- dir bizim / Ülkeleri fethetmek. Guadarrama Dağlarında şimdi / Kardeşimin fethettiği yer /1 zunluğu bir seksen / Derinliği bir elli." Çok yıllar sonra genç bir Türk şairi Su- nay Akın sanki Brecht'e bir selam ça- kıyor "Kafatası" şiiriyle: " Yurdundan çok uzaklarda / ölen bir askerin / kafatası / kendisini bulan / çocukların ellerinde / hiç bilmediği oyunlara / alet oluyor tkinci defa!" Yolculuğa, insanlık hallerine en geniş açı- dan bakan Fransız şair Paul Elouard'ın "Asıl Adalet" adlı şiiriyle başlıyoruz. Türkçesi A. Kadir'in: "tnsanlarda tek sıcak kanun, / Üzüm- den şarap yapmaları / Kömürden ateş yapmaları, / Öpücüklerden insan yapnıa- landır. tnsanlarda tek zorlu kanun, / Savaşla- ra yoksulluğa karşı, / Kendilerini ayakta tutmalan, / Zulme karşı yaşamalarıdır. tnsanlarda tek güzel kanun, / Suyu ışık yapmaları, / Düşü gerçek yapmaları, / Düşmanı kardeş yapmalarıdır. Hep var olan kanunlardır bunlar, / Bir çocukcağızın ta yüreğinden başlar, / Ya- yılır, genişler, uzar gider / Ta akla kadar." Elouard'dan bir kuşak sonra yetişmiş iki Türk şairinin iki şiin, bana yeryüzünde "ol- ması gereken" bu gerçek adaleti, doğal ada- leti sık sık anımsatacaktı. Ataol Behramoğlu'nun "Bebeklerin Ulu- su Yok" şiiri: "tlk kez yurdumdan uzak yaşadım bu duyguyu / Bebeklerin ulusu yok / Başla- Boris Vian nnı tutuşları aynı / Ba- karken gözlerinde aynı merak / Ağlarken aynı seslerinin tonu. (...) Babalar, çıkarma- yın onları akıldan / Analar, koruyun be- beklerinizi / Susturun susturun söyletme- yin / Savaştan yıkımdan söz ederse biri." Ve Refik Durbaş'ın "Banş Koyun Ço- cukların Adını" şiıri: "Oyunu sever bütiin çocuklar / birdirbir, uzun eşek, körebe / bu yüzden anlamı aynıdır, değişmez / oyun sözcüğünün halkların dilinde / (Oyun ko- yun çocukların adını) (...) Barıştan yana- dır bütün çocuklar / nice çığlık emmişler- dir / nice korku gezmişlerdir / yûrekten his- li sevmişlerdir / güvercin harmanı çocuk- lar / (Devrim koyun çocuklann adını) / Ba- nşı sever bütün çocuklar / beştaş, saklam- baç, elim sende / bu yüzden anlamı aynı- dır, değişmez / banş sözcüğünün halkla- Bltmeven dlreniş Kurtuluş Savaşı, Nâzını Hik- met'in "Kuvayi Milliye" desta- nıyla. en insancıl, en drâmatik, en çok yönlü ifadesini bulurken. Bi- rinci Dünya Savaşı, Ikinci Dün- ya Savaşı, Kore Savaşı, Vietnam Savaşı, Filistin direnişi. nükleer silahlar, atom bombası, nötron bombası da Türk şiirine gir- di... Bütün bunlar Türk şairlerinin eserlerin- de bol bol işlendi. Cahit Irgat, Enver Gök- çe, Nâzım Hikmet, Melih Cevdet Anday, Dağlarca, Oktay Rifat, Cahit Külebi, A. Kadir, Arif Damar ve daha niceleri kâh sa- vaşın acımasızlığını, dehşetini, kâh silahlar- dan annmış bir dünya özlemıni dile getirdi- ler.Adlannı sayamadığım daha niceleri savaşa karşı şiirle direnmekten vazgeçmediler. Sayılan öyle çok. etkileri öyle büyük ki... Yanı başımızda Irak'ı işgal eden güçlere takviye olsun diye asker yollayıp yollama- mak arasında bir seçim yapma durumunda olduğumuz şu günlerde, bu şiir yolculuğu- nu Nâzım Hikmet'ın "23 Sentlik Askere Dair" ve Boris Vian'ın Asker Kaçağı adlı şiirleriyle bitırelim. Super Furty Animals 'tan senfonik öğeli yeni albüm Galler'den rock! Kültür Servisi - Galler küçük, ama arazisiyle ters orantılı başanlı isimleri olan bir ülke. Çeşitli konularda umulmadık isimler çıkarmayı becenyor ülke, şimdi rock alanında Super Furry Animals ile kendınden söz ettinyor. Memleket geleneklerini arkalanna alarak dağ adamlannı, koyun çobanlannı ve sürülerini, eski halk ezgilerini kullanmayı. sert rock müziğine ustaca yedirmeyi bilen grup altıncı stüdyo albümü olan "Phantom Power"ı çıkardı. Daha çok geleneksel rock şarkısı formatına bağlı olan Super Furry Animals"ın müziği, Radiohead'e benzer bir karmaşıklığa sahıp. Grubun yeni albümü, her yerden derin ses katmanlannın arasında ıç içe geçmiş ritimlerin duyulduğu, beklenmedik armonilerle oluşturulmuş şarkı finallerinın bulunduğu tam bir rock-groove'u. "Phantom Power", enstrümanlannı iyi hıssettiren. grup üyelerinin uyumunu sergileyen. çok renkli senfonik öğeler taşıyan z.engin bir çalışma. '23' SentlikAskere Dair* Mister Dalles, sizden saklamak olmaz, hayatpahalı biraz bizim memlekette. Mesela iki yüz gram et alabilirsiniz koyun eti. Ankara'da23 sente. yahut iki kilo kuru soğan, yahut bir kilodan birazfazla mercimek, elli santim kefen bezi yahut, yahut da bir aylığına yirmiyaşlannda bir tane insan, erkek, ağzı burnu, eli ayağı yerinde, üniforması, otomatiği üzerinde, yani öldürmeye, öldürülmeye hazır, belki tavşan gibi korkak, belki toprak gibi akılh, belki gençlikgibi cesur, belki su gibi kurnaz - (her kaba uymak meselesi,) belki ömründe ilk defa denizi görecek, belki ava meraklı, belki sevdahdır...(...) Yalnız bir mesele var Mister Dalles, herhalde bunu sizden gizlediler: Size tanesini 23 sentten sattıkları asker mevcuttu üniformamzı giymeden önce de, mevcuttu otomatiksiz fılan, mevcuttu sadece insan olarak, mevcuttu, tuhafinıza gidecek, mevcuttu, hem de çoktan mı çoktan, daha sizin devletin adı bile konmadan. Mevcuttu, işiyle gücüyle uğraşıyordu, mesela, Mister Dalles, yeller eserken yerinde sizin New-YoHc 'un, kurşun kubbeler kurdu o gökkubbe gibi yüksek, haşmetli, derin. Elinde Bursa bahçeleri gibi nahşlandı ipek. Halı dokur gibi yonttu mermeri, ve nehirlerin bir kıyısından öbür hyısına ebemkuşağı gibi attı kırk gözlü köprüleri. Dahası var Mister Dalles, sizin dilde anlamı pekdebellideğilkenhenüz zulüm gibi, hürriyet gibi, kardeşlik gibi sözlerin, dövüştü zulme karşı o, ve istiklalhürriyet uğruna •*.'•«**«%* ve milletleri kardeş sofrasına davet ederek, ve yârin yanağından gayn heryerde, her şeyde, hep beraber diyebilmek için yürüdü peşince Bedreddin 'in. 0, tornacı Hasan, köylüMemet, öğretmenAlidir. kaya gibi vumruğunun son ustalığı: ' 922yılı 9Eylülü'dür. Dedim ya, Mister Dalles, herhalde bütün bunları sizden gizlediler. Ucuzdur vardır illeti. Hani şaşmayın, yarın çokpahalıya mal olursa size bu 23 sentlik asker, vani benimfakir, cesur, çalışkan milletim, her millet gibi büyük Türk milleti. (*) Amerika 'nın Dışişleri Bakam Mister Dalles, Atlantik Paktı'na en ucuz askeri Türkiye'nin sağladığım söylemiş. Bir Türk askeri 23 sente mal oluyormuş. Bu meselenin üzerine bir şiir yazdım. (*) Nâzım Hikmet, Yeni Şiirler - Şiirler 6, YKY, Istanbul: 2002. HAFTANIN SANAT ÇIZELGESI • 'İki Dünya Arasında' - fotoğraf -15 Eylül'e kadar - Istanbul Fotoğraı Merkezı'nde. (0 212 238 11 50) • Pınar Yazkaç - resim - 3 - 20 Eylül tarihleri arasında - Istanbul Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü'nde. (0 212 243 30 53) • 'Gelenekten Geleceğe Banş Sergisi 2003' - karma - 6 - 30 Eylül tarihleri arasında - Nâzım Kültürevi'nde. (0 212 251 60 52) • 'Sanat Akmerkez'de' - karma - 3 - 28 Eylül tarihleri arasında - Akmerkez'de. (0 212 284 63 89) • 'Tanrılar, Tanrıçalar ve Imparatorlar' - heykel - 18 Ekim'e kadar - Topkapı Sarayı'nda. (0 216 310 54 04) • 'Osmanlı'ya Özgü Motiflerle Çağdaş Takı ve Obje Sergisi' -14 Yaprak Berkkan'ın sergisi 5-26 Eylül tarihleri arasında Tş Sanat Parmakkapı Galerisi'nde görülebilir.(O 212 244-20 21) Eylül'e kadar - Ayasofya Müzesi Sergi Salonu'nda. (0 212 298 21 00) • 'Istanbul'u Taramak: 21. Yüzyıl Metropolisinin Banliyöleri' - karma - 15 Eylüle kadar - Deneme Bilim Merkezi ve Nylon Gallery'de. (0 212 244 87 95) • Alptekin Baloğlu - Sualtımn Yıldızlan" - 1 EylüPe kadar - Topkapı Sarayı 1. Avlusu'nda. (0 216 538 96 18) • 'Mimarlığı Tersten Giymek' - karma - 6 Eylül'e kadar - Garanti Galeri'de. (0 212 233 22 38) • Yeni Öneriler / Yeni Önermeler 11 - karma - 6 Eylül'e kadar- Borusan Sanat Galerisi'nde. (0 212 292 06 55) • Girgin Piyano ve Sanat Galerisi'nde - karma resım - 15 Eylül'e kadaT (0 212 227 03 28) • Selçuk Gürışık - 'Topkapı Sarayı Keçe Sergisi' - 17 Eylül'e kadar - Topkapı Sarayı Müzesi'nde. (0 212 266 06 80) • Tem Sanat Galerisi'nde- 19 Eylül'e dek - 'Ustalara Saygı' sergisi izlenebilir. (0 212 247 08 99) GÖSTERİ 'SOVLEŞİ • İTÜ Taşkışla Binası Salon 109'dayann 18.30'da Dr. Bülent Tanju'nun yönettiği, Doç. Dr. Ayfer Bartu, Han Tümertekin, Prof. Dr. Uğur Tanyeli'nin konuşmacı olarak katılacağı 'Mimarlığı Tersten Giymek' başlıklı serginm şöyleşisi izlenebilir. (0 212 293 13 00) • Yapı Kredi Kültür Merkezi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi'nde yann 18.30'da Ayhan Ateş'in konuşmacı olarak katılacağı Kayıp Medyalann Izinde" konulu söyleşi dinlenebilir. (0 212 252 47 00) • Yapı Kredi Kültür Merkezi Sermet Çifter Salonu'nda perşembe günü 18.30'da Dan Cameron ve Vasıf Kortun'un konuşmacı olarak katılacağı 'Dan Cameron - Vasıf Kortun: Çağdaş Sanat Üzerine Konuşmalar' konulu sanat dünyamız semineri izlenebilir. (0 212 252 47 00) Hezarfen Havaalanı'nda 6-7 Eylül tarihlerinde Rock'n Coke festivali düzenlenecek. Festival kapsamında Suede, Simple Minds, Dreadzone, Deam Kennedys, Pet Shop Boys, MFO gibi topluluklar sahne alacak. • Sakıp Sabancı Müzesi'nde 'Kahvaltıda Caz" kapsamında pazar günü 11.00'deNükhet-Neşet Ruacan dörtlüsü konser verecek. (0 216 454 15 55) • Hezarfen Havaalanı'nda cumartesi ve pazar günü 12.00'de Rock'n Coke Istanbul 2003 izlenebilir. (Bilehx: 0 216 454 15 55) • Nardis'te cuma ve cumartesi günü 22.30'da Focan Hammond Trio, pazar günü 21.30'da European Jewish Night dinlenebihr. (0 212 244 63 27) • Profilo Alışveriş Merkezi nde cuma ve cumanesi 20.30'da Tiyatro Kedi'nin 'Tarla Kuşuydu Juliet' adlı oyunu izlenebilir. (0 216 454 15 55)