Katalog

26AĞUSTOS2003SALI CUMHURİYET SAYFA JV. U l_j X U M\ kultufg cumhuriyet.com.tr 15 Yapıt bireyin özgürleşmesine değinen aydınlanmacı Shakespeare'in ilk önemli tragedyası Romeo ve Juliet balesiHAYATİ ASILVAZICI Shakespeare'in tragedya ve ko- medyalannda iki önemli öğe dikkati çeker. Uyuşmazlık ve bireyin özgür- leşmesi: bireysel özgürlüğün gücünü göstermesi. Özgürleşmiş birey ilk kez Shakespeare oyunlannın karak- terlerinde görülür. Shakespeare'in bir aydınlanmacı olduğu gerçeğiyle bireyin yazgısı so- runu uyuşmaktadır. Sözgelimi, Sha- kespeare tragedyalannda, Sophoc- les'in "Oedipus"ta olduğu gibı "ka- derci" değildir. Onun oyunlannda tragedya kışilerin belirli kusurlann- dan ya da güçsüzlüklerinden doğar. Çünkü Shakespeare, yaşamı çok dü- zeyli çizer bu soy yorumlannda, top- lumsal ilişkilerin özünü çözümler. Toplumu ve insanı, tarihsel konu- muyla olaylann içine oturtmasında üstün bir sanatçı ve düşünürdür. Bu nedenle "Çağdaşımız Shakespe- are"dır. Tam bir rönesans döneml "Romeo ve Juliet"i günümüze ta- şıyan, opera ve balelere konu olma- smı sağlayan belli başlı nedenler; in- sanı bu denli olağanüstü güzellikle işlemesinden kaynaklanıyor. tnsan duygulannın, düşünce ve eylemleri- nin kaynaklanna nasıl indiğini "Ro- meo ve Juliet" karakterlerinde görü- yoruz. Bu ikili karakterin çizimınde ulaş- tığı şiirsellik düzeyi, seviye (aşka) kutsama getirmektedir. Yapıt, rengiy- le biçimiyle tam bir Rönesans döne- mini yansıtır. Filmlerini araştırma- dım ama ilk opera ve koreograflann çalışmalannı saymanın yennde ola- cağını düşünüyonım. "Romeo ve Juliet"in ilk operala- n: Steibeelt (1785), Zingarelli (1796), Vacaja (1832), Bellini (1833), d'Ivry (1864), Gounod (1867), BarkHorth (1920), Zando- nai (1922) tarafından bestelendi. Ber- lioz'un dramik senfonisi ve Çaykovs- ki'nın fantezi uvertürü, günümüzde apıtı günümüze taşıyan, opera ve balelere konu olmasını sağlayan belli başlı nedenler; insanı bu denli olağanüstü güzellikle işlemesinden kaynaklanıyor. Insan duygulannın, düşünce ve eylemlerinin kaynaklanna nasıl indiğini "Romeo ve Juliet" karakterlerinde görüyoruz. Bu ikili karakterin çiziminde ulaştığı şiirsellik düzeyi, seviye (aşka) kutsama getirmektedir. Yapıt, rengiyle biçimiyle tam bir Rönesans dönemini yansıtır. en çok yorumlanan yapıtlar arasında yer alır. "Romeo ve Juliet" baleleri- ne gelince, onlan da yapıhş tarihleri- ne göre şöyle sıralayabilirim: Eusebio Luzzi - Venedik (1785), İvan Val- berkh - St. Petersburg (1809), Vin- cenzo Galeotti - Kopenhag (1811), Bronislava Nijinska - Leningrad (1926). Prokofievin Romeo ve Juli- et üsrüne yazdığı müzikle, ilk kez 1938'de Prag'da Çek koreograf Vania Psota sahneye koydu. Asıl doğru ve dünya bale edebıya- tında büyiik başanyı sağlayan sahne- lemeyi Sovyet koreograf Leonid Mi- hailoviç Lavroskiy gerçekleştirdi (1905-1967). Lenıngrad'daki Kırov Opera ve Bale Tiyatrosu'nda koreog- rafisini yaptı ve sahneye koydu (1940). Librettoyu da Prokofiev, Radlov'la birlikte yazdılar. New York'ta, F. Delius'un müziğiyle An- tony Tudor, koreografilediği "Ro- meo ve Julliet" balesini sahneledı. Leonid Lavrovskiy, Bolşoy'da kore- ograf olarak çalışmaya başladıktan sonra, 1946'da Bolşoy'da aynıyorum- la sahneye koydu. Frederick Ashton koreografisini yaptığı Romeo ve Juliet'i 1955'teDa- nimarka Balesi'ndeyönetti. Kenneth McMillan, 1965'te Londra'daki Kra- liyet Balesi'nde kendi koreografisiy- le sahneledi. 1962'de Sruttgart Bale- si'nde John Cranko koreografisiyle oynandı; aynı baleyi Cranko 1958'de Venedik'te sahneye koymuştu. Serge Lifar, Lima Festivali'nde aynı baleyi 1965'te sahneledi. George Skibine, koreografisini yaptığı Romeo ve Ju- lıefi 1967de Louisville'de. 1970'te Buenos Aires'te, 1972'de Finlandi- ya'da sahneye koydu. Türfclye'de 'Romeo ve Jullef "Romeo ve Juliet Balesi" Anka- ra Devlet Opera ve Balesi'nde ilk kez 6 Kasım 1971de, Alfred Rodrigu- es'in koreografisiyle oynandı. ADOB, 1989'da Valery Panov'un koreografisiyle ikinci kez sahneye koydu. ADÖB'da üçüncü kez 2001- 2002 döneminden bu yana Andre Prokovskiy'nin koreografisiyle oy- nanıyor. Istanbul Opera ve Bale- si'nde de 1991'de Alfred Rodrigu- es'in koreografisiyle Evinç Sunal ve Suna Şenel sahneye koymuşlardı. Aspendos'ta ilgl büyüktü Mersin Opera ve Balesi'nin yapı- mı olan Romeo ve Juliet balesi, 10. Aspendos Uluslararası Opera ve Ba- le Festivali'nde oynandı. Prokofiev'in müziği, Lavrovskiy- Prokofiev-Radlov'un librettosu üstü- ne Nugzar Magalaşvili koreografi- sini yaptı. Nugzar ve Medea Maga- laşvili'nin sahneye koyduklan "Ro- meo ve Juliet", büyük ilgiyle izlen- di. Magalaşvili ikilisının çalışması Shakespeare yapıtının başanlı bir çi- zimiydi. Juliet'in büyüleyici güzelliğini, Rönesans ressamı gibi çizmiş, betim- lemiş Shakespeare. Sevincin bunca güzel yansıtılması ve bütün bunlann dansla anlatımı iyi koreograf ve dans- çılarla gerçekleşebilir ancak. Magalaşvili ikilisi; Romeo ve Juli- et'in ruhsal dunımlannın, iki ailenin çatışmalannın çiziminde sevdayı ölümsüzleştiriyorlar. Bütün dansçı- lann birlikteliğiyle, sololarda göste- rilen başanprofesyonel düzeydeydi. " Juliet"te Ozlem Şenormanlar, ba- şanlı yorumuyla MOB'nin vazgeçil- mez dansçısı olduğunu gösterdi. "Romeo"da Ender Uçdemir de ba- şanlıydı. Ikilinin, grup dansçılarla uyumu da aynca dikkati çekti. Yuri Gegeşid- ze'nin dekor ve giysilen, orkestra ve yönetmeni Iraklı Çiaureli'nin yöne- timi, Ali Dedekargınoğlu nun ışık tasanmı, Aspendos Antik Tiyat- ro'nun görselliğine uygun ve olum- luydu. 9. Avrupa Filmleri Festivali'nde 21 Avrupa ülkesinden toplam 111 yapıt gösterilecek Yedînci sanatta gezîntiye hazır olun Bu yıl 3-28 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek olan ve 80 kısa, 31 uzun metraj filmin gösterileceği 9. Avrupa Gezici Festivali, 3-9 Ekim 'de Ankara da, 10-12 Ekim de Malatya da, 13-15 Ekim de Kayseri 'de, 13-19 Ekim de Izmir de, 17-23 Ekim de Bursa da, 24-28 Ekim de Kars 'ta sinemaseverleri seçkin yapıtlarla buluşturacak. Kiiltür Servisi - 3-28 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek 9. Avrupa Gezici Festivali'nde 21 Avrupa ülkesinden 80 kısa ve 31 uzun metrajlı film gösterilecek. 'Avrupa Avrupa' bölümünde Hans-Chrisrian Schmid in 'Uzak Işıklar', Patrice Leconte'un 'Trendeki Adam', Andrei Konchalovsky'nin 'Deliler Evi\ Fernando Leon de Aranoa'nın 'Güneşli Pazartesiler', Piotr Trzaskalski'nın 'Edi', Alice Nellis'ın 'Bazı Sırlar Vardır', Zeki Demirkubuz un 'Bekleme Odası"nın yanı sıra Jean-Luc Godard'ın beş kült filminden oluşan bir toplu gösterim yer alıyor. Toprak'ın anısına 'Uzak' Ingmar Bergman'ın 'Bir Evlilikten Manzaralar', Micheal Hanekenin '71 Fragments', Aki Kaurismaki nın •Sürüklenen Bulutlar'. Claude Sautet'nin 'Vincent, François, Paul ve Diğerleri, Bertrand Tavernier'nin 'Kırda Bir Pazar, François Truffaut'nun Amerikan Gecesi, Carol Reed'in 'Üçüncü Adam, Pedro Almodovar'ın 'Sinir Krizinin Eşiğindeki Kadınlar" ve Roy Andersson'un 'Giliap' adlı filmleri gösterilecek. Gezici Festival'de geçen yıl yitirdiğımiz Mehmet Emin Toprak'ın anısına bu yıl Cannes Film Festivali'nde Jüri Özel Ödülü ve En tyi Erkek Oyuncu Ödülü nü alan Nuri Bilge Ceylanın Uzak filmi gösterilecek. Ankara Sinema Derneği, bugüne dek çekılmiş En tyi On Türk Filmi'nı belirlemek amacıyla ülke çapında, sinemayla profesyonel olarak ilgilenenler arasında bir anket düzenledi. Anketın amacı filmler belirlendikten sonra gerekli maddi kaynağı sağlayarak filmlenn, tngılizce altyazılı yeni kopyalannı basmak. Aynca Ingilizce ve Türkçe olarak hazırlanacak ve Tunca Arslan'ın kaleme alacağı bir kitapla 'Türk Sinemasının En İyi On Filmi'ni yurtdışında da tanıtmak ve gösterimlerini sağlamak. Ozel bölümler de zengin Festivalde 'Kısa İyidir' adlı kısa film bölümünde bu yıl 80 film gösterilecek. 'Avrupa Panoramasr başlığı altında birçoğu Avrupa'daki festivallerde ödül almış 41 yenı kısa film yer alıyor. Hıroshıma Film Festivali'nın kurucusu ve yönetmeni Sayoko Kinoshita bu yıl Avrupa Filmleri Festivali için izlediği en iyi canlandırma filmlerinden oluşan özel bir bölüm hazırladı. 'Kinoshita'nın Seçtikleri' adlı bu bölümde 12 film gösterilecek. Festivaldeki bir özel bölüm de dünya canlandırma sinemasının en önemli ustalanndan 75 yaşındakı Raoul Servais'nin bütün filmlennden oluşan toplu gösterim. Gezici Festivalin afişini ilk festivalden bu yana olduğu gibi Behiç Ak çızdı ve grafik tasanmını Yeşim Demir yaptı. Kültür bir kentin soyadıdırKültür Servisi - 'Kültür bir kentin so- yadıdır'sloganıyla ha- reket eden Lüleburgaz Belediyesi, bu yıl • Etkinliğin amacı çocuklara çevre bilincinin aşılanmasmın yanı sıra tiyatroyu ve Türk diline sahip çıkmayı öğretmek. 10 bin çocuğa ulaşılması beklenen projede mahalle muhtarlan aktif rol alırken, 'Kentli Çocuk Günle- belediye personelinden apartman yöneticilerine kadar ri' projesinin ikincisini föm kentliler el ele verip etkinliğin gerçekleşmesine katkıda bulunuyor. hibi oluyor. Etkinlik kapsamında top- lanan atık kâğıtlar, mahalle okullan- nın kürüphanelerine çocuk kitabı ola- rak geri dönecek. Atık kâğıtlann ge- ri dönüşümü tasansı ile 5000 - 6000 yeni kitabın okul kürüphanelerine ka- zandınlması hedefleniyor. Çevre bi- lincinini yanı sıra tiyatro sevgisini de aşılamayı hedefleyen etkinlik çerçe- vesinde her mahallede bir sahne ku- rulacak. gerçekleştiriyor. 5 Ey- lül'e kadar sürecek et- kinliğin amacı, çocuklara çevre bilin- cinin aşılanmasmın yam sıra tiyatro- yu ve Türk diline sahip çıkmayı öğ- retmek. Bu proje sayesinde 10 bin ço- cuğa ulaşılması bekleniyor. Ilçenin 14 mahallesinde aynı gün- de 'Barış Gezegeni' isimli çocuk oyunu ve 'Haldun Taner-Kabare' isimli oyun ücretsiz olarak sergilene- cek. Etkinlik öncesi mahalleleri so- kak sokak dolaşan palyaçolar çocuk- lan, çocuk oyununa davet edip atık kâğıtlann geri dönüşümü hakkında bilgi veren broşürler dağıtıp atık kâ- ğıt toplanmasmı istiyorlar. Çocuklar atık kâğıtlan yetkililere teslim ettiğinde bir tiyatro biletinin ve 'Sözcük Avı' isimli hediyenin sa- Tflm kentliler el ele 2003 Mayıs aymda Bulgaristan'da- ki 'Uluslararası Balkan Amatör Ti- yatrolar Festivali'nde 'En İyi Tiyat- ro Grubu Ödülü'nü kazanan Lüle- burgaz Genç Oyuncular bu kap- samda oyunlar sahne- leyecekler. Topluluk yaşlan 16 ila 25 arasın- da değişen gençlerden oluşuyor. Lüleburgaz Genç Oyuncular Genel Sa- nat Yönetmeni Mesut Sanoğlu ise şunlan söyledi: "Bizler 1991 yılından beri bu kentte değişik etkinliklerde gö- rev alıyoruz. Bu katılım ısrarımızın altında yatan en önemli neden de, bu kentli oluşumuz. 14 mahalle 28 oyun projesi üzerinde yaklaşık üç aydır aralıksız olarak çalışıyoruz. Bu proje, kendi alanında bu boyut- ta gerçekleşen ilk proje olması açı- sında da çok önemli" dedi. Projede, yerel yönetimin en alt ke- simlerine kadar yetki veriliyor. Ma- halle muhtarlan bu projede aktif rol oynarken, belediye personelinden apartman yöneticilerine kadar tüm kentliler el ele verip etkinliğin ger- çekleşmesine katkıda bulunuyor. Bilgi için (0 288 412 45 74) Otogarda rock festivali • İSTANBUL (AA) - Uluslararası .Anadolu ve Trakya Otobüsçüler Deraeği'nin (UATOD) düzenlediği 'Büyük Istanbul Otogan 1. Kültür. Sanat Festivali ve Rock Günleri', 3-7 Eylül tarihleri arasında yapılacak. UATOD'den yapılan yazılı açıklamaya göre, ulaştırma sektörüne hizmet veren firmalann sponsorluğunda gerçekleştirilecek etkinlikte, rock konserlerinin yanı sıra 'Geçmişten Günümüze Otobüsler' konulu fotoğraf sergisi, kitap, CD ve kaset imza günleri yapılacak. Etkinlik kapsamında otogar içınde kurulacak standlarda da firmalarca ürün tanıtımı yapılacak. Festivalde, 3 Eylül'de Bulutsuzluk Özlemi, 4 Eylül'de Feridun Düzağaç, 5 Eylül'de Yaşar Kurt, 6 Eylül'de Kurtalan Ekspres, 7 Eylül'de de Fatıh Erdemci ve Cem Karaca birer konser verecek. 72. Uluslararası İzmip Fuarı • Kültür Servisi - Birçok kültür-sanat etkinliğinin sergileneceği '72. Uluslararası tzmir Fuan, bugün başlıyor. 10 Eylül'e kadar sürecek olan fuar boyunca her akşam, 18.00 - 21.00 saatlen arasında 'Kitap ve Nota Sokağı'nda birçok yazar. şair ve müzisyenin katılacağı dinleti ve söyleşiler düzenlenecek. Kitap ve Nota Sokağf ndaki etkinliklere katılacak sanatçılar arasında Tolga Çandar, Sedef Kabaş, Moğollar, Edip Akbayram, Gülten Dayıoğlu, Cihan Demirci, Kemal Anadol, Aydın Boysan, Muzaffer Izgü. Hidayet Karakuş, Gülriz Sururi, Selçuk Erez, Tuna Kiremitçi, Aytül Akal, Buket Uzuner, Dinçer Sezgin, Hüseyin Yurttaş, Oğuz Makal, Erkan Oğur, Ilhan Berk, Altan Öymen, Erdal Erzincan, Tolga Sağ, Şadan Gökovalı bulunuyor. Tiyatro sanatçısı Nejat Uygur ve topluluğu da fuann konuklan arasında. Uygur ve topluluğu, 'Türkiye'nin Delisi' adlı yeni oyunlanyla 10 Eylül'e dek her akşam saat 21.15 'te Fuar Çamlık Senar Nejat Uygur Açık Hava Tiyatrosu'nda, Türkiye'deki delilik çeşitlerini oyunlanyla yansıtacaklar. Perrier Ödülleri açıklandı • LONDRA(BBC)- Amenkalı komedyen Demetri Martin, Edinburg Fringe Festivali'nde, 'En iyi Güldürü' dalında verilen 'Perrier Ödülü'nü almaya hak kazandı. Avustralyalı Regınald D. Hunter ve Ione Briton Howard Read'i geride bırakan Martin'in ödülü kazanmasına kesin gözüyle bakılıyordu. 'Perrier Güldürü Ödülü' yöneticisi Nica Burns. Martin'in Ingiltere'ye ilk gelişinde kazandığı bu zaferi "nefes kesici" olarak tanımladı. Perrier En iyi Çıkış Ödülü'nün sahibi ise Gary Le Strange oldu. Perner, Ingiltere'nin en önemli güldürü ödülü olma özelliğini, Steve Coogan, Al Murray ve Frank Skinner gibi isimleri yıldızlaştırmasıyla kazanmıştı. MFÖ Burc Beach'te B Kültür Servisi - Müzik dünyamızrn ünlü gruplanndan Mazhar-Fuat-Özkan, 29 Ağustos'ta Burc Beach'te konser verecek. 1966 yılında Fuat Güner ve Mazhar Alanson'un 'Kaygısızlar' adıyla temelini attığı grup, 1971 yılında Özkan Uğur'un katılması ile son şeklini aldı ve grubun adı MFÖ olarak değişti. Yıllardır bir arada olan topluluk üyeleri, müziğin dışmda sinema, tiyatro gibi farklı alanlarda da çalışmalarla karşımıza çıkıyorlar. Türk rock müziğinin kilometre taşlanndan olan Mazhar-Fuat-Özkan, müzik dünyasının önde gelen isimleri arasında yer almaya devam ediyor. (0 216 454 15 55) BUGUN • BEYOĞLU SİNEMASInda 'Alim Şerif Onaran anısına' 12.15, 14.30, 16.45, 19.00 ve 21 15'te 'Yeni Başlayanlar İçin İtalyanca' filminin gösterimi. (0 212 251 32 40) • ENKA ODİTORYUMU nda 21.15 te 'Tersyüz' filminin gösterimi. (0 212 276 22 14/209) • MİS SOKAK ta Yapı Kredi Yayınlan'nın düzenlediği etkinlikler kapsamında 'Yıldız Ensemble'ın konseri. (0 212 252 47 00)