Katalog

23 TEMMUZ 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA CJJvf_JIıvJİVlJ. ekonomi(5cumhuriyet.com.tr 13 Kurla gelen sanal zenginlik • ANKARA (ANK\)- Türk Lırasının beklenenin üstünde değer kazanmasına paralel olarak, ortalama dolar lcurunun hedefinin oldukça aşağısında kalması yüzünden, 200.3 milyar dolar olarak hesaplanan 2003 yıh GSMH tahminıd'e234 milyar dolara yükseldi. Bu nedenle kişi başına gelir tahmini 2 bin 862 dolardan 3 bin 300 bin dolara çıktı. Tahminler tutarsa dört yıl aradan sonra kışı başına gelir yeniden 3 bin dolan aşacak. Irak'ta yeni banka • BAĞDAT(AA)- Irak'taki ABD ışgal yönetimi, 'bu ülkeyle iş yapmak isteyen yabancı şirketlerin kaygılannı hafifletmek ıçin' bır uluslararası ticaret bankası kurmaya karar verdı. Geçici yönetimden yapılan açıklamada "lrak Ticaret Bankası' adıyla dün kurulan bankanın ticari mallann parasmın ödenmesinden ve sürdürülen altyapı yatınmlannın fınansmanından sorumlu olacağı bıldırildı. Reuters kârageçti • Ekonomi Servisi- Uluslararası haber ajansı Reuters, abone gelirlennde yüzde 10'luk düşüşe rağmen ilk yanda beklentileri aşarak yeniden kâra döndü. Maliyetlerini azaltan Reuters, 30 Haziran'da sona eren ılk yanda vergi öncesi kânnı 87 milyon pound (138 milyon dolar) olarak açıkladı. Piyasa beklentileri yaklaşık 42 milyon pound civannda kâr yönündeydi. Bc vergilerde kader günü • ANKARA (Cumhurivet Bürosu) - Anayasa Mahkemesi, motorlu taşıtlar ve emlaktan bu yıl için bir defaya mahsus ek vergi ahnmasını öngören yasa hükmünün ıptali ve yürürlüğünün durdurulması ıstemini bugün esastan görüşecek. Mahkeme,CHP'nın4837 sayılı yasanın ek vergilerle ilgili maddelerinin ıptali ıstemini gündemine aldı. Sahte cihaz uyarısı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Telekomünikasyon Kurumu, sahte etiketle sahlan, standartlara uymayan ya da kaçak olarak yurda sokulan telekomünikasyon cihazlanna karşı "hologram" uygulaması başlatıyor. Standartlara uymayan çok sayıda cıhazın piyasada bulunduğunun saptandığı belirtilerek, yeni uygulamayla onay etiketi bulunmayan cihazlann tespiti halinde yasal işlem yapılacağı vurgulandı. Garanti mtemette en îyi banka • İSTANBUL(AA)- Fmans dergılerinden Global Finance, Garanti Bankasf nı üçüncü kez "Türkiye'nin En îyi İıtfernet Bankası" seçti. Garanti Bankası'ndan yapılan açıkalamada derginın, "Kurumlara Yonelik En İyi İnternet Bankası" kategonsinde ödüllendirdıği garanti.com.tr'de, Türkıye'de ilk defa sanal imza sırkülen uygulaması gerçekleştırilerek tüzel kullanıcılann yetki, onay \e limit ihriyaçlan karşılandığı belirtildi. Niyet Mektubu'nda ABD'den gelmesi beklenen paranın hükümetin harcamalarında kullanılmayacağı belirtildi Kredi borç ödemede kullarulacakANKARA / İSTANBUL (Cumhuri- yet)- IMF'yle yapılan 5. gözden geçir- meye ilişkin ruyet mektubunda, ABD'den gelecek \ milyar dolarhk hi- be veya 8.5 milyar dolarhk kredinin hü- kümetin ek harcamalarında kullanılma- yacağı belirtildi. Niyet mektubunda, söz konusu hibe veya kredinin borcun azaltılması için kullanılacağı taahhüdü yer alıyor, Öte yandan ABD'nın Türkiye'ye vermeyi öngördüğü yardım dün Devlet Bakanı Ali Babacan ıle ABD Büyükel- çısi Robert Pearson arasında yapılan görüşmede ele alındı. ABD'nin, IMF programına bağlanmasını şart koştuğu yardımı, 1 milyar dolarhk nakit olarak değıl, IMF programı çerçevesinde 8.5 milyar dolarhk kredi olarak kullanıl- masını istediği öğrenildi. Niyet mektu- buyla ilgili çahşmalar sürerken Vergi Banşf ndan yapılan tahsilatın tahmin- • ABD'nin, IMF programına bağlanmasını şart koştuğu yardımı, 1 milyar dolarhk nakit olarak değil, 8.5 milyar dolarhk kredi olarak kullanılmasını istediği öğrenildi. Türkiye anlaşma taslağmı inceliyor. lenn üzerine çıktığı. fakat bunun ilave vergi iadelerine neden olduğu belirtil- di. Mektupta, yüzde 6.5'lik faiz dışı faz- la hedefinin devam ettiği de kaydedili- yor. Bu arada, atıl istihdam kapsamın- da, haziran ayı sonuna kadar 9 bin 900 kişinin gönüllü olarak emekli edilme- sine ilişkin olarak da hedeften 2 bin 500 kişilik bir sapma olduğu belirlendi. Bu işçilerin temmuz ayı sonuna kadar emekli edilmesi planlanıyor. Devlet Bakanı Babacan görüşmenin ardından yaptığı açıklamada Amerika ile Türkiye arasındaki dostluğun, ülke- ler arasındaki ekonomik ilişkilere de çok daha somut bir şekilde yansıması gerektiğini söyledi. Son dönemde lrak savaşı ve sonrasındaki gelişmeler nede- niyle ilişkilerde bazı hassasiyetlerin oluştuğuna da dikkat çeken Babacan. "tki üflte yöneticüerinin yap»cı ve olum- hı yaklaşımlan bu sorunİann atiaülma- suıda rol oynadT diye konuştu. Büyü- kelçi Pearson da yabancı yatınmlann çekilmesine dönük düzenlemelerin ya- pümasını isteyerek "BenceTürkiye eko- nomisi, göreve başladığım üç yü önceye göre çok daha iyi durumda" dedi. Anlaşma taslağı incelentyor Pearson, önceki gün bir grup gazete- ciye yaptığı açıklamada, ABD yöneti- minin Türkiye'ye 1 milyar dolarhk yar- dım için bır ay önce "anlaşma taslağı" gönderdiğini belirterek bunun hâlâ in- celendiği yanıhnı aldıklannı açıklamış- tı. Pearson. Washington'a Hazine uz- manlannın davet edildiğini de ifade et- mişti. Devlet Bakanı Babacan'ın veya belirlenecek bir heyetin söz konusu tas- lak ile ilgili görüşmelerde bulunmak üzere bir iki hafta içinde ABD'ye gide- bileceği belirtildi. Yıllık artış yüzde 210 Tüketici yeniden bankalann kapısını çalıyor • Canlanma taşıt kredilerine yansıdı. Bankalann verdiği taşıt kredileri de yüzde 350 artarken kullandınlan kredi miktan 378.3 trilyon lira oldu. Ekonomi Servisi - Knzle birlikte bankalardan kredi kullanımını kısan tüketiciler, tüketimdeki canlanmayla birlikte yeniden krediye yöneldi. Bankalar, ilk üç ayda 404 bine yakın tüketiciye l .2 katrilyon liradan fazla kredi kullandırdı. Kullanılan tüketici kredisi miktan yüzde 210 oranında arttı. Türkiye Bankalar Birlıği'nin raporuna göre. kredi kullanan kişi sayısı da geçen yılın eş dönemine oranla yüzde 62 arttı. İlk üç ayda kullandınlan tüketici kredilerinin 719.1 trilyon liralık en büyük bölümünü dayantkh tüketim mallan. mesleki amaç, eğitim, tatil, gıda ve giyim gibi seçenekleri içeren "diğer" kalem başhğıyla sınıflandınlan krediler oluşturdu. Geçen yıla göre konut kredileri 3.4 kat, diğer krediler ıse l .6 kat arttı. Tüketici kredisi borcu bulunanlann sayısı ise aynı dönemler itibariyle 2 bin 227'den 8 bin 572'ye çıktı. Taşıt kredileri Tüketici kredilerinde ocak-mart döneminde yaşanan gözle görünür canlanmamn en büyük yansıması taşıt kredilerinde yaşandı. Yılın ilk çeyreğinde bankalann verdiği taşıt kredileri de yüzde 350 artarken, kullandınlan kredi miktan 378.3 trilyon lira oldu. Taşıt kredilerinin yüzde 41.5'ini veren İş Bankası Bıreysel Krediler Müdürü Öraer Çelebi, geçen yıla oranla 3.5 kat arttığı belirlenen taşıt kredilerine dönük canlı bır talep olduğunu ifade ederek bunun sonbaharda daha da i\Tne kazanmasını beklediklerinı belirtti. Firmalarpazardaki tıkanıkhğı aşmak için çeşitli avantajlar sağlıyor Otoıııol)ilde kampanya zamanı Ekonomi Servisi - Ekonomıde yaşa- nan olumlu gelişmelerin kredi faiz oran- lannı düşürmesi, fırmalan uygun taksit- li kampanyalara yöneltti. Yerli ve yabancı otomobil firmalan, tüketiciye uygun vade ve faiz seçenek- leri sunduklan kampanyalarla pazarda- ki tıkanıkhğı aşmayı hedefliyor- lar. Firmalar. 3 aydan 36 aya ka- dar değişen \adelerde uygun fa- iz oranlan. sabit taksit garantisi ve peşin ödeme indirimini ön- gören kampanyalarla satışlan arttırmaya çahşıyorlar. Renault TOFAŞ, "StikT ve "Psüio Van" mo- delleri için Akbank, tş Bankası, Koç Fi- nans'tan 3 aydan 24 aya kadar fınans- man sağlıyor. Volkswagen otomobillerinin Türkiye Distribütörü Doğuş Otomotiv'in de bi- nek ve ticari araçlar için iki ayn kam- • Kampanyalarda, 3 aydan 36 aya kadar değişen vadelerde uygun faiz oranlan, sabit taksit garantisi ve peşin ödeme indirimi olanağı sunuluyor. Maıs, "Tasamıf RenautT kampanyası çerçevesinde, 3 aydan 36 aya kadaruza- nan vade seçeneklerinde ve yüzde "0" ile 3.8 arasında değişen faiz oranların- da kredi kullanma olanağı sunuyor. panyası sürüyor. Binek araçlar için 31 Temmuz'a kadar geçerli olacak kam- panyada, tavsiye edilen anahtar teslim fıyatının yüzde 70'ine kadar kredi sağ- lanıyor. Faiz oranlan yüzde 1.45 ile yüz- de 3.10 arasında değişiyor. Opel, müştenlerine Finansbank, HSBC, Garanti Bankası, Yapı Kredi Bankası, Yapı Kredi Leasing, îş Banka- sı ve TEB aracıhğıyla değişen vade ve faiz oranlannda otomobil sahibi olma olanağı sunuyor. "FordMaviAnahtar" uygulamasıyla alternatifödeme seçenekleri sunan Ford Otosan, Ka, Fiesta. Fusion, Focus. Mon- deo, Transit. Transit Connect ve Ranger modelleri için, 3 aydan 36 aya kadar uzayan vade seçe- nekleri ve '0' faizden başlayan değişik finansman olanaklan sağlanı- yor. Binek araçlarda değişik nakit öde- me ındirimlerinin yapıldığı Peugeot kampanyası çerçevesinde, 24 aya kadar yüzde 3.5 faizle kredi sağlıyor İHRACATTAKİ ARTIŞ ÜRETİCİLERİHAREKETE GEÇÎRDÎ TürkçeüğiABD'yikorkuttu En düşük maaş 455 milyon Hükümet işçiyle uzlaştı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Yardımcısı Mehmet AB Şahin ile Türk-îş yöneti- cileri arasında uzun süren pazarlıklann ardından vanlan uzlaşmaya göre kamu işçilerine ilk altı ay için 55 milyon lira seyyanen zam yapılması ka- rarlaştınldı. Böylece en düşük işçi maaşı ilk 6 ay için 455 milyon lira olarak benimsendi. Başbakan Yardımcısı Şahin ile Türk-lş yöneti- cileri, dün yaklaşık 454 bin kamu işçisini ilgilen- direntoplu iş sözleşmelerini noktalamak için yak- laşık 6 saat süren bir toplantı yapü. Toplanü, hü- kümetin zam oranlannı düşük tutmak istemesi ne- deniyle ilk saatlerde kilitlendi. Bir ara toplantıyı terk etme noktasına gelen Türk-îş, ilerleyen saat- lerde hükümetten gelen olumlu sinyaller üzerine masadan istediğini aldı. Imzalanan protokole göre işçilere uygulanacak zam oranlan şöyle: ^ tşçilere ilk altı ay 55 milyon lira seyyanen zam yapılacak. Bu durumda en düşük işçi ücreti ilk altı aylık zamla birlikte 455 milyon lira olarak gerçekleştirilecek. • Ikinci altı ay için işçilere seyyanen zamlı üc- retler üzerinden yüzde 9 oranında artış yapılacak. Üçüncü ve dördüncü altı ay ise yüzde 5 oranında arüş yapılacak. Ancak bu süre içerisinde enflas- yon yüzde 5'in üzerinde gerçekleşirse bu fark da işçilerin ücretlerine yansıtılacak. • İşçilerin sosyal yardımlan da arttınldı. İşçi- lere her ay ödenen sosyal yardun ilk altı ay için 40 milyon lira, ikinci altı ay için 45 milyon liraya çıkanjdı. v' Özelleştirilen kuruluşlarda çalışan işçiler, iş güvencesi sağlanarak kamu kurumlanna yerleşti- rilecek. Hükümetin bu tasansı bir an önce yasa- laşacak. • İşçiler emekliliğe zorlanmayacak. Emeklilik- te gönüllük esası uygulanacak. 500 milyon dolarlık ECA Dev holdingi vakıfyönetiyor KONYA (AA) - Türkiye'nin en büyük armatür üreticilerinden Elginkan Holding, TÜBÎTAK, üniversite ve TSK Güçlendirme Vakfi temsilci- lerinin de aralannda bulunduğu 33 kişilik vakıf mütevelli heyeti tarafindan yönetiliyor. Elginkan Holding bünyesindeki ECA Isı Gru- bu Şirket Müdürü Onder KıraÖılar. grubun asıl sahibi Hüseyin Ekrem Ergmkan'ın, 1999 yılın- daki vefahndan ön- ce holdingi, büyük yönetim zafiyetleri oluşturabilecek bir aile şirketi olarak değil, ülkeye sonsu- za kadar hizmet edecek bir kuruluş olarak bırakmak is- tediğini belirtti. Bu bağlamda 2001 yı- lında şirketin ka- musal bir vakıf olarak yönetilmesi projesine ge- çildiğini kaydeden Kırathlar, holdingin karar or- ganlannda aile bireylerinden hiç kimsenin bu- lunmadığını vurguladı. Kırathlar yaklaşık 500 milyon dolar mal varhğı olan şirketin, Istanbul ve Manisa'da 14 ayn fabrikada üretim yaptığını belirterek ürünlerinin yüzde 30'unu ihraç eden grubun iç ve dış piyasadaki bir yıllık cirosunun yaklaşık 70 milyon dolan bulduğunu ifade etri. BlLGt TOPL UMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YL T ZAK oziem.vuzak(& cun.hurivetcom.tr W\SHİNGTON / ANKARA (ANKA) - ABD çelık lobisi, Türkiye'nin ABD'ye yonelik çelik ihracatının geçen yıl yüzde 65. bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 79 oranında artması üzerine harekete geçti. ABD Başkam . George W. Bush'un yerlı çelik sanayii korumak amacıyla Mart 2002'de çelik ithalatına getirdiği yüzde 30 oranındaki tarifelerden Türkiye gibi bazı ülkelere muafiyet tamnmıştı. Ancak ABD'ye yonelik ihracatın değer olarak önemli bir artış göstermesi üzerine ABD çelik lobisi, bu ülkelerin tarifelerin kapsamına ahnması için kampanya başlattı. Amerikan Kongresi'nin iki kanadının bazı üyelerinden aktif bir destek sağlayan yerlı üreticiler. ABD Ticaret Temsilciliği Bürosuna başvurarak^Türkiye ve • Türkiye'nin ABD'ye yonelik çelik ihracatı bu yılm ilk çeyreğinde yüzde 79 artınca Amerikan çelik lobisi harekete geçti. ABD'li üreticiler ticaret temsilciliğine başvurarak Türkiye'nin ihracatırun sınarlanmasmı istedi. Hmdistan'ın tarife kapsamına dahil edilmesinı talep erti. ABD kaynaklı veriler. 2002 yılmda muafiyet sağlanan ülkelerden yapılan çelik ithalatının yüzde 30 oranında arttığmı, tarife kapsamındaki ülkelerden yapılan alımlarda ise yüzde 11 Tik gerileme yaşandığını göstenyor. 77 milyon dolarhk Ihracat Dış Ticaret Müsteşarhğı'nın verilerine göre, 2001 yıhnda 217.4 milyon dolar olan Türkiye'nin ABD'ye yonelik çelik ihracatı, geçen yıl yüzde 65'lik bir artışla 358.5 milyon dolara yükseldi. Yükselme bu yılın ilk çeyreğinde de sürdü. Türkiye, 2003 Ocak-Mart döneminde ihracatını yüzde 79 arttırarak 77.1 milyon dolara çıkarttı. "Hiç kimse özgür olduğuna inanan ama bundayanılan kadar umutsuz biçimde köleleşme- miştir." Johann Wotfgang von Goethe Topluca, garip bir kandırmaca içindeyiz dünya ahalisi olarak. Küresel bir tiyatro diye düşüne- cek olursak, yönetmen de ABD, senarist de başrol oyuncusu da. Geriye kalanlar ise garip bir de- vinim içinde. Kimi zaman başrol oyuncusunun yanı başında, kimi zaman figüran, kimi zaman seyir- ci... Oyun 'süpergücün' koydu- ğu kurallar çerçevesinde gelişi- yor. En yakın örnek ise hepimizin bildiği gibi lrak. Ancak lrak, tek değil. Aynı anda rahatlıkla birkaç oyun birden oynanabilryor. Gelin son birkaç haftaya daha bir ya- kından bakmaya çalışalım. ABD Başkanı George Bush'un temmuz ayı başında Afrika'ya yaptığı resmi ziyaretin hemen akabinde kıtanın batısın- daki Gine Körfezi'nde Sao Tome adlı küçük bir adada darbe ol- muştu. Karasulannda 6 ila 11 milyar varillik petrol rezervi bu- lunduğu sanılan ülkede, ABD'nin yüzünü Afrika'ya döndüğü bir dönemde gerçekleşen darbe Haydut Devletin Dünü ve Bugünü "yine mi petrol oyunu?" kuşku- lannı gündeme getirdi. Yalnızca 150 bin nüfuslu küçücük bir ada. Devlet Başkanı Menezes 2001 seçimlerinin ardından finansman kaynağını yabancı petrol şirket- leri olarak göstermişti. Daha sonra adada iç kanşıklık çıkınca isim vermeden petrol devlerini, ülkenin istikrannı bozmaklasuç- lamıştı. Şu anda ABD'nin planı adada bir üs kurarak bölgeyi daha iyi kontrol altına almak. Sao Tome zengin petrol rezervleri ile ABD'nin ilgi odağı halinegelirken.biraz dahagüneyde iç savaştan her gün yüzlerce insanın vahşice katledildiği LJberya'ya ise alabil- diğine vurdumduymaz. The Eco- nomist dergisi son sayısında "Niçin Liberya bir Somali de- ğil?" başlıklı yazısında tam bir in- sanlık dramının yaşandığı bu ül- keye ABD'nin müdahale etme- mesini "ulusal çıkarlan için hiç- birşey ifade etmiyor da ondan" yorumu ile açıklıyor. Bu tabloyu neden gözler önü- ne sermek istedik? Son günlerde piyasaya çıkan "Haydut Devlet" adlı kitap yü- zünden. ABD'li gazeteci William Blum'un yazdığı kitap, kimileri- nin 'kâbus ve tehlike', kimileri- nin ise kurtancı ve büyük ağabey ola- rak gördüğü süper güç ABD'yi gerçek- ten tanımak isteyen- ler için tam bir rehber niteliğinde. Kitaptan küçük bir alıntı yapa- lım: "Nasıl oluyor da ABD, ekonomiieri yö- netiyor, demokrasiyi yı- kıyor, egemen devletle- ri deviriyor, işkence yapıyor... Hem de çoğu kez, uluslararası medyanın gözü önünde, hem de söyledikleri ile yaptıklan arasın- da bu kadar çelişki varken. Bü- tün dünyanın halk kitleleri ve bi- raz sosyal bilinci olan herkes ta- rafindan acımasızca kınanma- dan, bir cüzamlı gibi kendisin- den kaçılmadanbunlan nasıtya- pabiliyor? Amerikalı lideher, uluslararası mahkemelehn önü- ne çıkanlmadan, insanlığa karşı suçlarla suçlanmadan bunlan nasıl yapabiliyoriar?..," Blum kitabında, 1945yılından başlayarak bugüne kadar ABD'nin küresel müdahalelerine kronolojik olarak yer veriyor. öy- le ki yalnızca yoksul ya da geliş- mekte olan ülkelere değil, ltalya ve Fransa, Yunanistan gibi müt- tefiklerine de zaman zaman mü- dahale ettiği görülüyor. Yine ki- taptan bir alıntı yapalım: "... Washington aynı zamanda Fransız hükümetini, Amerikan ekonomik yardımından yaraha- nabilmek için komünistbakanla- n kabineden kovmaya zoıiuyor- du. Başbakan Paul Ramadier şöyle demişti: Aldığımız her kre- diyle bağımsızlığımızın bir par- çası daha bizden kopuyor. (5 Mayıs 1947 New York Tımes)" VVİIIiam Blum'un kim olduğu- na gelince... ABD'nin Vıet- nam'dayaptıkianna karşı olduğu için 1967 yıhnda Dışişleri Bakan- lığı'ndaki görevinden ayrılmış. Washington'da çıkan ilk "yeral- tı" gazetesi VVashington Free Press'in kurucularından ve editörlerinden biri.