Katalog

11 TEMMUZ 2003 CUMA CUMHURİYET SAYFA J\_ U J_j J. U M\ kultur(5 cumhunyet.com.tr 15 Alman sinemasmın Türk asıllı yıldız yönetmeninden tesadüf ağırlıklı, romantik yol filmi lm Juli / Yonetmen, senaryo. Fatih Akın / Kamera. Pierre Aim /Muzık Ulrich Kodjo Went / Oyuncular Moritz Bleibtreu, Christine Paul, Mehmet Kurtuiuş, idit Üner, Branka Katic, Jochen Nickel, Sandra Brogman / Almanya 2000 (1 Fılm) •^T" -^f [ Chrıstine Paul \e Moritz Bleibtreu ^^JJl^^k ^00^ mm ^ m ^ I /iamburg-İstanbul aşkyoluYaz mev sımının artık kendını ıyı- den ıyıye hıssettırdığı temmuz gun- lennde geçen \e bıraz gecıkmış ol- sa da, adıyla konusuna denk du- şerek, son aylarda Bebekler, Don- nie Darko benzen kımı ılgınç \e ozgun fılmler sınemasev erlere ka- zandıran yenı bır dışalımcı fırma (1 Fılm) tarafindan bugun gostenme sokulan, 1999-2000 Alman yapımı Im Juli-Temmuz'da, ılk kez on v ıl once bır Berlın festnalınde adını duyduğumuz, 1973 Hamburg do- ğumlu, Amenkan fılmlenyle haşır neşır buyumuş, okullu genç sme- macı Fatih Akın'ın, çağnldığı fes- tıvallerde oldukça ılgı çekmış ıkın- cı uzun fılmı 1998 de Antalya'da seyredıp ba- yagı beğendığımız ılk fılmı Kısa ve Acısız la keşfettığımız \e bu fılmın ba^ansıyla Turk kokenlı yenı Alman sıneması ya da goçmen fılmlerı ol- gusunun ortaya çıkışında başı çeken yonermenlerden Akın'ın 'aksiyon ve macera, aşk ve komedi karışı- mı' olarak tanımladığı Tem- muz'da, arabasının bagajında- kı amcasının cesedıyle Alman- ya'dan Turkıye'ye yolculuk y a- pan tsa'yla (Mehmet Kurtu- iuş), otostop çekerek Istanbul'a varmaya kararlı. Hamburglu fızık oğretmenı Danıel"ın (Moritz Ble- ibtreu) zorakı beraberlıgını aktaran, gırgır bır sekansla başlıyor Birbirinin zıddı blr çlft Kımsenın cıddıye almadığı. oğ- rencılennın hıç takmadığı, ruruk, ıçe donuk \e yalnız oğretmen Da- nıel, Turkıye sının yaklaşırken bır hafta once başlayıp. tekduze yaşa- mını butunuyle değıştıren gonul se- ru\ enınde yaşadıklarını bıçkın tsa'ya (\e bıze) anlatmaya koyulu- \or Hamburg'da tesadufen onune çıkan, Julı (Christine Paul) adında- kı guzel bır kızın ışporta tezgâhın- dan, kesat aşk hayatında ona şans getırecek, guneş motıflı, tılsımlı(') bır yuzuk satın alan, hayattan bıha- ber, çocuksu Danıel, aynı gunun ak- şamında Juh'mn davetıyesını ver- dığı bır partıde rastlayıp tanıştığı Turk kızı Melek'e (idÜ Uner) sev- dalanıyornıtekım Ne \ar kı bır hafta sonra Orta- ko> 'de koprunun altında olması ge- reken Melek, ertesı gun hemen Is- tanbul'agırmekzorundadır Sersem aşık Danıel de, arabasına atladığı gı- bı Melek'ın ardından Istanbul'a gıt- mekuzereyollaraduşuyor Aslında gızlıden gızlıye, buyumemış bır ço- cuk havalanndakı DanıeFe sıcak duygular besleyıp pas v eren ama go- zunun onundekını gormekten âcız Danıel'ın hodukluğuyle, gonlu kır- gın bır şekılde kendını yollara vuran. ozgur ruhlu Juh, otostop yaparken Istanbul'a kılıtlenmış Danıel'ın arabasına bınmesın mı9 Tesa- dufun bu kadanna artık pes de- meyen seyırcı, butunuyle bır- bırlennın zıddı olan ve bır kez daha karşıtlann çekıcılığı ku- ralını ornekleyen Danıel-Julı çıftı nın. zaman zaman aynlıp tekrar bır araya geldıklen, çeşıtlı badırelen at- lattıklan TunauzenndenIstanbul'a ulaşmaya çalıştıkları uçuk kaçık, maceraperest yolculuklannın bol bol keyfinı çıkanyor sonrasında Uçuk kaçık blr eğlencllik 1940'lann romantik komedılen- nın altın formulunu modern bır bı- çımde uygulandığı, Fransız Yenı Dalga fılmlennden Emir Kusturi- ca'ya (Ak Kedi Kara Kedi) kadar uzatılacak etkılere açık, modern bır aşk masalı nıtelığındekı fılmde, go- çun yonunu değıştınp bu kez Batı'- dan Doğu'ya (Hamburg'dan Istan bul'a) doğru çevıren goçmen sıne- macı Akın bıraz eskımış olmakla bırlıkte yıne de keyıfle ızlenen, can- lı, hareketlı, sevımlı bır yol fılmı or- taya koymuş sonuçta Beylık ro- mantik komedıyle ıcığı cıcığı çıka- nlmış yol fılmı turlen arasında gı- dıp gelen. bu arada yer yer aksıyo- na da yer \ eren, tempolu, duygusal \e mızahı Temmuz'da, ınandıncı karakterlen doğru oyuncu seçımı \e yonetımı, olçulu bıçılı, kontrol- lu anJatımı, ışıklı gorunrulen ve Se- zen Aksu'lu muzıklenyle meraklı- sını memnun bırakan, farklı ulkele- nn coğrafyasından renkJer y ansıtan, çok renklı, yaz gunlenne yaraşan, hoş, hafıf bır eğlencelık Fatih (\e Cem) Akın'ın kısacık sınır polısı rollennde boy goster- mekten de gen durmadığı fılmde kımyası tutmuş M Bleibtreu-C Pa- le çıftının yanı sıra yan roldekı Turk çıftını oynayan Mehmet Kurtuiuş'la Idil Üner de goz dolduruyor Ancak bızım aklımızda Kusrunca oyuncu- su Branka Katic kaldı Danny Boyle imzalı. hazmı zor, sert ve şiddetli bir fantastik Gelecekancak kadınla mümkündür 199O'lı yıllardakı Mezarımı Derin Kaz ve ozelhkle Trainspotting ın başansını ız- leyen A Life Less Ordinary hayal kınklı- ğıyla. gışede tam anlamıyla yatan DiCap- rio'lu, buyuk studyo ustunyapımı The Be- ach ın ardından bızım ıçın kay ıplara kanşan duşuştekı Ingılız yonetmen Danny Boyle ashna donerek yenıden kiMk butçelı bağım- sız auteur'luğun yollanna vurmuş kendını. bugun başlayan son fılmı 28 Gün Sonra'yla Bılımkurgu'yla korku-dehşet fılmı gıbı çeşıtlı turlen bu- araya getırıp harmanladığı bu son fılmıyle. seyn tahammul ısteyen, ol- dukça kanlı, korkunç, sert sahnelerle dolu, epeyce fıttırık (hatta punkvan) bır bılımkur- gusal korku-genlım fantezısı ımzalamış Boyle 'Kumsal'a kaynak olan romanın yazan Alex Garland'ın senaryosundan çekılen '28 Gün Sonra'. bır grup hayvanse\erce doğa- ya salınan deney maymunlanndan yay ılan v e ınsanlan zombıye çev ıren olumcul bır v ırus teması çevTesınde gelışıp, zaman zaman se- yırcıyı teronze ederek, geleceğe \ e kıyamet sonrasına ılışkın, dehşetengız \e fantastik bır genlım seruvenı gıbı seyredıyor baştan sona Kıyamet, mahşer \e zombıler ustune şımdıye kadar perdede seyrettığımız, S.Kra- mer'ın Sahilde ('59), Schaffner'ın May- munlar Cehennemi (68), Romero'nun Ya- şayan Ölulerin Gecesi (68) ve Boris Sa- galınTheOmegaMan'ı(71)vb gıbıçok- tan klasıkleşmış bazı fılmlerden etkılenme- lerle bolca esınlenmeler ıçeren, şıddet dozu yuksek 28 Gun yenılıkçı tavnyla genelde seyırcının kafabinı karıştıran \e mıdesıne oturan fılmlerden Bllimkurgusal bir gerllim Dıjıtal kamera bağımsız ruhu ve genlla- van çekımlerle çahşmış Boyle'un, çeşıtlı gondermeler barındıran v e turler çorbası de- nebılecek. deneyselımsı bu son fılmı, kuşku- suz ınsansız, bomboş, tekınsız Londra so- kaklan ya da vırusten olen cesetlerle tıklım tıkış dopdolu bazı sahnelenyle hatırlanacak sanınz Ancak meraklısının keyıf alabıleceğı zor- lu bır seyırlık nıtelığındekı fılmde Boyle'un gozde oyuncusu Chris Eccleston'un, bır manga kadar askenne mutlaka kaduı gerek- tığının farkındakı, Manchester'dan radyo ya- yını yapan bmbaşıyı oynuyor 28 gun sonra komadan uyanan kuryecı Jım rolundekı Cil- lian Murphy one çıkıyor İZLEYİCİ GÖZÜYLE ERDAL ATABEK Fılmin 'arzu nesnesi" Naomi Harris'le Cillian Murphy. 28 Days Later / Yonetmen Danny Boyle / Senaryo Alex Garland / Kamera Anthony Dod Mantle / Muzık: John Murphy / Oyuncular. Cillian Murphy, Naomie Harris, Christopher Eccleston, Brendan Gleeson, Megan Burns / Ingıltere 2003 (Özen Fılm) 'Çit', Avustraha tarihinin az bilinen bir gerçeğini bejazperdeye getirijor. Beyaz adamın günahka Dunya keşıflertanhı, aynı zamanda 'sonra- dan gelen insanlarla' 'oranın yerlileri' ara- sındakı çatışmalann da tanhıdır Avustral- ya'ya gelen beyazlar da oranın yerlılen olan 'Aborijinler'le çeşıtlı ılışkıler ıçrne gırerler Çatışırlar, topraklannı ellennden alırlar, hız- metçı, uşak olarak kullanırlar IspanyoIIann Amenka'yı keşıflennde yaşananlann benze- n orada da yaşanır 'Çit' fılmı. tavşanlann gırmemesı ıçuı ya- pılmış bır çıtın ıçınde yaşayan yerlılenn 'ırk- lannın düzeltilmesi' amacıyla yapılan bır ış- lemın oykusu Beyazlar Avustralya'dakı me- lezlenn. annelennden almarak ozel bır eğı- tımden geçınlmelerıyle 'düzeltilmesi' ama- cına yonelüc bır uygulama yapıyorlar 'Melez- ler', beyaz bır babanın yerh bu- kadrndan ol- ma çocuklan Nedense yerh bır erkekle be- yaz bu* kadın duşunulmuyor Işte bu 'melez çocuklar', bır kuşak sonra renklen açılarak, bır sonrakı kuşakta ıse butunuyle beyaz ola- rak 'ırksal bir düzeltme" ışlemıne tabı tutu- luyor Bu 'bjeni-ırkın düzeltilmesi' ışı Adolf Hitler'ı de çok ılgılendırrruştır Almanya'da, kahraman subaylar ıle sağlam Alman kızları- nı eşleştırerek 'üstün ozellikli çocuklar' doğ- ması amacına yonelık bır uygulama yapılmış, ancak genetık brrleşunlenn onceden kestınle- meyen sonuçlan nedenıyle gınşım başansız- lıkla sonuçlanmıştır Bu fılmde boyle bır 'öje- ni-ırkın düzeltilmesi' gınşımı ıçın çocuklar bulunduklan verden, annelennden aynlarak aluııyor ve Moon Rıver dıye bılınen bır kam- pa goturuluyorlar Bu kampa boyle zorla go- turulen 8-12 yaşlar arasındakı uç çocuk, kamptan kaçıyor, çılelı v e çok uzun bır yolcu- luğu yaya olarak yapmayı goze alıyorlar Yenı Zellanda asıllı yonetmen Philip Noy- ce bırbelgesel gıbı çektığı fılmıyle Avustral- y a tanhının az bılınen bır gerçeğini beyazper- deye getınvor Fılmı ızlerken ınsanlann ın- sanlara çektırdıklennı yenıden duşunuyorsu- nuz Ulkelenn yerh haİklannın, oraya sonra- dan gelenlerm zulmunden neler çektıklennı duşunuyorsunuz Guçsuzlenn guçlulerden çektıklennı azınlıklann çoğunluklardan çek- tıklennı, sılahsızlann sılahlılardan çektıklen- nı Ama filmın bır de azmın, kararhhğın, aklın zafennı kutsayan y aru v ar Uç kuçuk kızın, en buyuklennın, 12 yaşındakı Molly'nın lıderlı- ğınde yaşadıklan başan oykusu var Bırısı, tam başarırken beyaz adama ınanmanın ceza- sını çekıyor kı bu da fılmın çok onemlı vur- gulanndan bınsı Gorulup duşunulecek, haftanın fıhnı 'Çit' KEDİ GOZU VECDt SAYAR Metin Altıok'a "Heybesınde yılan Işaretlen, Baldıran zehırı Yuzuğunun ıçınde Ve yanında kav taşıyan ben, Tekınsızım sıze gore Ibret ıçın Yakılması gereken" dıyordun Yanılmadın Yaktılar senı Asım Bezir- ci, Nesımi Çimen, Behçet Sefa Aysan, Hasret Gültekın, Uğur Kaynar, Asaf Koçak ve daha 30 dostunla bırlıkte Yetmedı şımdı de unutturmaya çalışıyorlar yakıldığını Geçen hafta Istanbul'da Âçıkhava Tıyatrosu'nu dolduran bınlerce kışıden saklamaya çalıştılar bu yangını Ama, saklayamadılar Çunku, orada bınlerce Me- tın vardı, "yanında kav taşıyan" Fazıl Say'ı anımsıyorsun herhalde 0 kuçuk da- hı çocuk, şımdı dunya çapında bır usta ama, ga- rıp bır usta, şohretle, parayla derdı olmayan Se- nın gıbı, umudun peşınde Anadolu yollarına du- şen Fazıl'ı gormelıydın o gece pıyanosunun başında nasıl da devleştı, gormelıydın Senın acın yetmıyor- muş gıbı, sansurculerden yedığı darbeyle tyıce sar- sılmış, bıraz urkek, bıraz suçlu, kaygılı"yd\ Tum gucuyle yuklendı oratoryosuna Zuhal Olcay, tıyat- ro ıle muzığı buluşturan eşsız yorumuyla, "karanlı- ğın ustune beyaz murekkeple bır şıır" yazıyordu Soprano Burcu Uyar, 'dem çeken bırguvercın"6\ Ibrahim Yazıcı nın yonetımındekı Kultur ve Tunzm Bakanlığı Devlet Çokseslı Korosu da onlara yakışan bır eşlık sundu ("Fazıl, devlet korosunda ısrar et- memelıydı" dıyenlere katılmıyorum 0 koroyu, ode- dığı vergılerle bu halk var etmıyor mu?) "Mumlar neden enyıp sonerler de Tersıne doğru yanmazlar" Fazıl'ın oratoryosunu, eksık halıyle de olsa dınle- mek senı mutlu ettı mı, yoksa sahnenın o gece bom- boş kalmasını mı yeğlerdın, bılemıyorum ("Insan doğmak ıster mı/Bır daha olmek ıçın">") Bu konuda çok farklı duşunen dostlarımız var Hepsının duşuncesı saygın Ama, devlet ve sanat ılışkısıne değgın kımı yargılarına katılmam olası de- ğıl Hafta sonunda, Tayfun Ertan'ın "Soz Sızde" programına konuk oldum Konu, "Kültür ve Sanat Polıtıkası" olur da, sansurden soz açılmaz mı 9 He- le, senın oratoryonun başına gelenler bu denlı ta- zeyken Konuşmacıların çoğunluğu benım gıbı du- şunmuyordu "Devlet'e bırakırsan olacağı budur" anlayışında buluşuyorlardı Ya ben yeterınce tanı- mıyorum, bızım ozel sektoru ya da beklentılerımız arasında farklar var Hangı ozel sektor kuruluşun- dan soz edıyorsunuz allahaşkına, hukumetten ufak bır uyarı gelınce, sansure onay venmeyecek'' Izlememış olabılırsın (aynı saattekı "Nâzım" tar- tışması nedenıyle) ozetleyeyım Bıreylerın "kültür ve sanattanyarartanma hakkı"nm temel ınsan hak- larından bırı olduğunu, dolayısıyla kultur-sanat ure- tımı ve tuketımınde kamu kuruluşlarına (Kultur Ba- kanlığı'nın sanat alanındakı bazı ışlevlerını devral- ması gereken "ozerk" sanat kurumlanna veyerel yo- netımlerıne) onemlı bır rol duştuğunu, aksı halde sa- natın bır patrondan (yanı devletten) bır başka pat- rona (ozel sektore) havale edılmış olacağını, bunun da, ozguıiuk ve eşıtlık sağlamaktan çok, eşıtsızlığı arttıracağını soyledım Bu konuya gene donerız nasıl olsa Şımdı, bır ba- sın toplantısına yetışmem gerek Çunku, Ferhat Tunç'u tutuklamışlar, Doğu Bayazıt Festıvah'ndekı konsennde"gene/afça^ns;"yaptıdıye Evet,hak- lısın, "Bakıyorum da her şey yeriı yennde " Bu hafta bızı terk ederek, senın yanına gelen ıkı dosrtan soz edecektım, olmadı Tomris Uyar ve Çelık Gülersoy dan Ikı yalnız kahramandan.. "Yuzüklennın ıçınde baldıran zehın taşıyan" . Bu çırkın, bu acımasız dunyaya ancak bu kadar tahammul edebıldıler Sen dersın kı, "Geçıp gıderzaman Gen alınmaz bazı şeyler " vecdısayar • yahoo.com Engin Ayça taburcu oldu • Kültür Servisi - \ onetmen Engın Ayça by- pass amelıyatı geçırdığı Okmeydanı Memonal Hastanesı'nden dun taburcu oldu Ayça, 3 Temmuz Perşembe gunu gıttığı hastanede anjıyo sonucu uç kalp damannın tıkalı olduğu saptanarak hemen amelıyata alınmıştı 196O'lı yıllarda Roma'dakı unlu sınema okulunda (Cenrro) aldığı yonermenlık eğırımının ardından 1970'lenn başında Turkıye 'ye donen Ayça, uzun sure sınema yazarlığı ve TV yonetmenJığı yaptı 1974-76 yıllan arasında yayunlanan 'Yedıncı Sanat' adlı sınema dergısını Nezıh Coş ve Atılla Dorsay'la bırlıkte çıkardı Ayça'nın Hulya Koçyığıt ıle 'Bır Bez Bebek', Turkan Şorav ıle 'Soğuktu ve Yağmur Çısehyordu" adlı sınema fıhnlen var BUGUN • BEYOĞLL SİNEMASI'nda 'Alim Şerif Onaran Anısına" kapsamında 11 30, 14 00, 16 30, 19 00 ve 21 30da Julie Tavmor'm 'Frida' fılmının gostenmı (0 212 251 32 40) • KADIKOV BELEDİYESİ KADIKÖY GENÇLİK MERKEZİ nde II. Ayışığı Belgesel Film Günleri' kapsamında 19 00'da 'Sivil Kulturün Gelişmesi \e Belgesel Sinema' konulu panel. 21 OO'de 'Sokakta Yaşayan \e Çalışan Çocuklar', 22 OO'de 'Kıla Kırk Hajat', 22 30da 'Kılıçbaüğı Öyküsu', 22 50 de 'Ve Taşlar Tanıktır', 23 35te 'İspama'dan Istanbul'a Sefarad Şarkıları" adlı belgesellenn aostenmı (0216349^768) İSTANBUL CAZ FESTİVALİ'NDE BUGÛN • AÇIKHAVA TİYATROSL'nda 21 OO'de Marcus Miller'ın konsen • >ARDİS'te 22 OO'de Sibel Köse&Tuna Ötenel Quartet'ın konsen • DADA da 21 00 de Untitled'ın konsen • KARAKÖY ISKELESt'nde 18 OO'de Festival Bandosu'nun konsen (0 212 334 07 00)