Katalog

SHfFA CUMHURİYET 5 HAZİRAN 2003 PERŞEMBE DIŞ HABERLER dishab(g cumhuriyet.com.tr Türkiye, Kuzey Irak politikasını tüm boyutlarıyla gözden geçirme çalışmalarma başladı Ankara'danKürtaçılımıSE3KAN DEMtRTAŞ - Târkıye. Irak savaşırun ar- dadan değiîen koşullan dikkate ala- rd Kuzey Irak politikasını gözden ge- çıme çalışrr.alanna başladı. Iışişleri Bakanlığı. Kuzey Irak'taki Kiıt gruplaiyla daha yakın işbirliği kuarak "giiven ve samimiyete" daya- naıyeni bir lişkd kurmayı öngörürken böl»edeki tü.Ti gruplara eşit yaklaşma- )i 'lanlıyor. Tûrkiye, bu değışiklikle "teJ<ere bıuuünnı" nedenıyle kendisin- deı uzaklaşarı ABD yönetımine de cljnlubirm3saj gönderme arayışında. lak savaşuun 5ngörülenden erken so- nuçanması ve yenı yönetimin belirlen- rnea çalışrnaiannın hız kazanması üze- nreTürkiye de Irak \e Kuzey Irak poli- tıkaıını gözden geçirmeye başladı. Savaş • Türkiye'nin politika değişikliği çalışmalannın ilk amacı, Irak'ın yeni yönetiminde ciddi söz sahibi olan Kürt gruplanyla işbirliği sağlamak. İkincisi ise tezkere bunalımı ardından ABD'ye olumlu mesaj göndermek. öncesinde "kırmızı çizgilere" dayanan politikasını değışen koşullara göre revi- ze etmeye çalışan Türkiye, bu çalışmayı Dışışleri Bakanlığı araalığıyla yapıyor. Kuzey Irak'a ılişkin yapılması öngörülen açılım şu unsurlara dayandınlıyor: • Irak'ta savaşın ardından yeni yöne- timin belirlenmesi çalışmalan yapılı- yor. Bu çalışmalar sırasında özellikle Kürt gruplannın ağırlıklı olarak rol oy- nadıklan gözlenmekte. Kürt gruplan- nın sadece Irak'ın kuzeyinde değıl mer- kezı yönetimde de güçlü olabilecekle- ri değerlendinliyor. Talabanive Barza- nigruplan. ABD ile yakın işbirliğini sür- dürerek yeni yönetimin şekıllenmesın- de pay sahibi oldular. • Irak'takı bu gelişme, 36. paralehn kuzeyiyle sınırlı Kuzey Irak'taki grup- larrn etkısinin tüm Irak'ın geleceğıne yansıyacağını gösteriyor. Bu kapsam- da Türkiye. Talabani ve Barzani grup- lanyla "samimiyet ve güvene" dayalı bir ilişkı kurmayı tercıh edebilır. Bu gruplar, son dönemde yapılan temaslar- da da benzer niyetlenni iletmışlerdi. Kürt gruplanyla ülkenin yeniden yapı- lanması ve yenı yönetimin belirlenme- sı sürecınde de işbirliği yapılabilır. • Türkiye açısından Irak'a ilişkın en Önemli kaygı konusu, bağımsız bir Kürt devletı kurulması konusudur. Türkiye'nin bu kaygısı geçerliliğinı koruyor. Bunun- la birhkte bölgede hiçbir grubun diğeri- ne tahakküm etmemesı v e can güvenli- ğı sorunu yaratmaması da gerekiyor. • Türkiye, Türkmenlere dönük özel ılışki ilkesıni koruyor. Aneak Türkmen gruplannı ülkenin içinde hedef haline getirecek bir yaklaşımın geliştirilme- mesi gerekiyor. Türkmenlerin Türki- ye'nin politık hedeflerine ulaşmak için bir araç gibi kullanıldığı görünrüsünün çizılmesi yararlı olmayabilir. • Temel hedef Türkiye'nin bölgede- ki tüm gruplarla eşit ve yakın ilişki ku- rabilmesi. Türkiye'nin bölgeye her an askeri operasyon düzenleyebilecek bir ülke olarak görülmesi de ızlenen poli- tikalara yarar vermiyor. ABD'ye de mesaj Türkiye'nin "Kürt açıhnu" ABD'ye de bir mesaj olarak görülüyor. Was- hington yönetimi. Kürt gruplannın An- kara nezdinde de gerektıği itıban gör- meleri gerektiğini. Ankara'nın bu grup- larla daha yakın işbirliğine girmesini istediğini bildiriyordu. Bu çalışmanın, Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Büyükelçi UğurZıyaTın ABD ziyareti öncesinde yapılmasına dıkkat çekiliyor. Ancak Ziyal'in temaslan sı- rasında bu açılımı gündeme getırip ge- tirmeyeceği bilinmiyor. 20JLKEDE YAPILAN ANKET: Dünya ABDJ yi sevrniyor Ehş Haberier Servisi - Tanınmış ABD'li araşırma şirketi The Pevv Research Centerın Bağdat" ın düşüşünden bir ay sonra 20 ukede yaptığı anket, ABD'ye duyulan gü\enın ıyice erozyona uğradığını gösttnyor. tslam dünyasında ABD karşıtı görüjlenn yayıldıgını gösteren ankete göre, Türkiye yüzde 83'le ABD hakkında^n oluırsuz görüşe sahıp ülkelenn başında gelıyor Ankete katılanlann yüzde 71 "ı de Washington'ın Tûrkiye için askeri bir tehdıt oluştjrduğunu düşünüyor. Türk halkı arasnda terörle mücadeleyi destekleyenlerin oranı da dörtte birin altına indi. "ABD'de yanhş olan nedir" sorusuna, ankete katılan Türkenn yüzde 52 'sı, "Başkan Bush" yanıtnj verirken viizde 32 si de son zamanlarda Amerikan mallan almayı durdurduğunu belirhyor. Kuruluşun Türkiye'de 10-17 Mayıs tarihlen arasında bin kşıyle yaptığı ankete göre, Irak ordusunun yeterince dırenmemesinden hayal kınklığı duyarüarın oranı ise yüzde 82. Kamuoyu yoklaması yapılan 8 Islam ülkesınden 7 sinde çoğunluk ABD'nın kendı ülkelenne saldıracağuıı düşünüyor. Endonerya, Nijerya ve Pakistan'da bu oran yüzde "?O'ten fazla. Hatta Kuveyt'te bile yoklamaya katılanlann yüzde 53'ünün, ABD'nın bir gün kendılenne yönelık bir tehdıt oluşturacağı konusunda kaygılan var. Usame bin Ladin hâlâ gözde Sonuçlan önceki gıir yayımlanan dünya çapındaki kamuoyu \oklamasına göre, El Kaıde'nın lıderi L'same bin Ladin hâlâ bazı İslam ülkelerinde gözde. Dünya liderleri arasında kimın doğn. şeylen yapacağı konusundaki soruya venlen yanıtlarda, Bin Ladın Fılistinlilerarasında birinci, Ürdün, Fas ve Pakistan'da ikınci geldi. Buna karşın Müslüman olmayan ülkelerde Ingiltere Başbakanı Tony Blair ve BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a duyulangüven, ABD Başkanı George Bush a duyulan gü\enden daha fazla. Hatta ABD'de bile gü\enılırlık konusunda Blair. Bush'tan daha çok desteğe sahip. Aynı konuda ABD, Kanada ve Avusrralya'da Blair yüzde 83 ile bırıncı gelirken Blair in kendı ülkesı Ingıltere, İtalya ve İspanya'da BM Genel Sekreteri Annan birirci oldu. İngiliz hükümetinin ardından CIA da kitle imha silahı iddiasmın peşine düştü Savaşm gerekçesi soı^ularayor • CIA, savaştan önce hazırlanan ve Irak'ta kitle imha silahı olduğunu savunan istihbarat raporunu soruştururken, benzer soruşturmalar nedeniyle köşeye sıkışan tngiltere Başbakanı Blair. "güvenilir bir kaynaktan gelen bir bilgiye dayandıklannı" açıkladı. Dış Haberkr Servisi - Işgal güçle- rinin, Irak'ta kitle imha silahı bulun- duğuna dair istihbarat raporlanyla il- gıli soruşturma açılıyor. ABD Merkezi Haberahna Örgütü (CIA), Irak savaşından önce bu ül- kede kimyasal ve biyolojik silah bu- lunduğu sonucuna varan bir istihba- rat raporunu soruştururken ingiliz Avam Kamarası Dışilişkiler Komis- yonu da, hükümetlennin savaşa gir- me karanyla ilgilı soruşturma açıla- cağını açıkladı. CIA, PentagoıTa danjşacak New York Tımes gazetesının adı açıklanmayan istihbarat yetkıiileri- ne dayandırdığı haberinde, CIA'nın, Irak'ın kitle imha sılahlanna ilişkın bilgi ele geçıren özel istihbarat biri- mının rolü hakkında ABD Savunma Bakanlığı'na danışmayı planladığı behrtildt. CIA'nın, savaştan önce Irak'ta kim- yasal ve biyolojik silah olduğunu belirten istihbarat raporunu soruşru- racağını kaydeden gazete, ekim ayın- da yayımlanan belgenin. ABD'deki OKULLARDA SADDAM ARAMASI - Irak'taki Amerikah askerier, okullarda da kontrollerini sürdüriiyoriar. Amerikan askerferi. okullara giderek öğretmenlerden devrik lidcr Saddanı Hüsevin'in çerçeveli resimlerini duvarlardan indirnıeJerini, kitaplann ilk sayfalanndaki Saddam fotoğraflannın VTrtılmasını istediler. Arapça öğretmeni Arrah İsnıail. "Resimleri parçaladım" derken Mayan İbrahim ve Reha Adnan adlı öğretmenler, Saddanı ın resimlerini muhafaza etmeve karar verdiklerini sövledüer. (AP) tüm istihbarat buimlennın, Irak'ın si- lah programının belirlenmesi yönün- dekı son girişimi olduğunu yazdı. "•Llusal istihbarat tahmini" olarak ni- telendınlen belgede, Irak'ın kitle im- ha sılahlanna sahip olduğu ve nük- leer programına yeniden başlamayı amaçladığı ileri sürülüyor. ingiliz Avam Kamarası Dışilişkiler Komisyonu da, savaşı haklı çıkarmak için. Irak'ın sahip olduğu silahlarla ıl- gili raporlan yeniden yazmakla suç- lanan İngiliz hükümetinin savaşa ka- tılma karan hakkında soruşturma baş- latılacağını açıkladı. îngiltere Başbakanı Tony Blair ise iddialann, "tamamengerçekdışı" ol- duğunu belirtti. Avam Kamarası'nda konuşan Blair. "'Irak'ın kitle imha si- lahlarmı 45 dakika içinde kullanabi- leceği" yönünde bir uyannın dosya- ya iliştirilmesinin. "güveniHr bir ka\- naktan gelen biigrve da\ amlarak>apıl- dığuıı" söyledi. Cumhurbaşkanı Necdet Sezer, Bulgaristan ve Romanya liderleriyle bir araya geldi Doruk toplantısından işbirliği mesajı KÖSTEN'CE(Ajanslar)-Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Türkiye-Bulganstan-Romanya cum- hurbaşkanlan donık toplantısındaki amaçlannın, 3 ülkenin ortak çıkarlan doğrultusunda işbirliğini güçlendirerek bölgenin huzur, istikrar ve banşına katkıda bulunmak ve 3 ülke arasındaki işbirliğine yeni boyutlar kazandırmak olduğunu bildirdi. Se- zer. "Bu biriikteliğin, çe\Temİ2deki tüm ülkelere örnek oluşturmasını diliyorum" dedi. Türkiye-Romanya-BulganstanCumhurbaşkanla- n 6. Doruk Toplantısı sona erdi. Cumhurbaşkanı Ah- met Necdet Sezer, Romanya Cumhurbaşkanı Ion Di- escu, Bulgaristan Cumhurbaşkanı GeorgiPırvanov'un dün de sürdürdüğu toplanhlarda ıki oturum daha ger- çeldeşti. Görüşmelenn ardından 3 cumhurbaşkanı ortak bir basın toplantısı düzenlediler. Lıderlerin açıklamasında. Güney Doğu Asya'nın ıstıkran \ e bölgede gü\ enin inşası için Türkiye, Ro- manya \ e Bulgaristan arasındaki üçlü siyasi diyalo- gun önemıne ışaret edilerek üç ülkenin, bölgede ve bu bölgenin çevresinde istikrar. güvenlik ve banş sü- recine daha somut katkı sağlaması. bölgede daha büyük rol üstlenmeleri konusunda siyasi ıradelerini \Tirguladiklan kaydedildi. Üç ülke arasındaki eko- nomık ilişkilerin güçlendirilmesinin önemi konu- sunda anlaşma sağlandığı belirrilen açıklamada. özel- likJe ekonomik alanda somut işbirliğinin güçlendi- rilmesine özel önem verileceği bildirildi. Selanik'te bu ay yapılacak AB zirvesinde, Bulgaristan ve Ro- manya'nın 2007'de birliğe kabulünün teyidinin beklendiği belirtilen ortak açıklamada, AB zirve- sinde Türkiye'nin AB üyehği perspektifinin yeni- den teyit edilmesi gerektiği \oirgulandi. Hamaney uyardi: İran'a saldın intihar olur • İran'ındini lideri, son günlerde iki ülke arasındaki gerginliği arttıran açıklamalar yapan ABD'ye sert yanıt verdi. Dış Haberler Senisi - ABD ile tran arasındaki gerginlik giderek tırmanırken Iran'ın dini lıderi Ayetullah Ali Hamaney. ülkesini hedef alacak bir askeri saldınnın "intihar" olacağını söyledi. Hamaney. 1979 yılında gerçekleştınlen İslam de\riminin liden Ayetullah Ruhullah Humevmi'nın ölümünün 14. yıldönümü nedeniyle yaptığı konuşmada şunlan söyledi: "fran halkı. İslam Cumhurijeti'nin Hderlerinin ülke>i hiç kimseyle sav aşa sürüklemeyeceklerini iyi biliyorlar. Savaşı hoş karşüamayız. Ancak halk ve liderleri ülkeyi herhangi bir saldından kuvvet ve kararhlıkla koruyacakiardır. İran'a karşı düzenienecek bir askeri saldın, saldırgan için intihar olacaknr." Ölüm yıldönümü dolayısıyla on bınlerce kışi Humeynı'nın başkent Tahran'ın güneyındeki mezan başında toplandı. Hamaney'ın meydan okuyan konuşması halkın "Amerika'ya ölüm, İsrail'e ölüm" sloganlanyla karşılandı. Irak'taki savaşın sona ermesinın ardından \Vashington, Tahran'a yönelik baskısını giderek arttınyor. ABD yönetimi, tslam Cumhunyeti'nı kitle imha silahlan geliştirmek, El-Kaıde'ye destek veımek ve Irak'a müdahale etmekle suçluyor. Hamaney, konuşmasında, Iran'ın düşmanlannın "ödemek zorunda kalacaklan ağır bedeli bildüderi için kendileriyle savaşa girmevecekleri'' tahmıninde bulundu. 'ABD ile uzlaşanlar dışlanacak' Tüm devlet işlerinde son söze sahip olan Hamaney, "îran'la sav aş, bir diktatörlügü ya da askeri rejimi değil tüm ulusu hedef alan bir savaş olacakür. Ancak savaş tehditleri savurarak, yönetimi ve halkı zayıflatarak ihanete itmevi amaçbyorlar" dedi. Hamaney konuşmasında aynca, ABD'yle uzlaşma çağnsında bulunan bazı yetkililere de sert bir uyanda bulunarak "Ülkenin ve halkın çıkarlannın aksine gitmek isteven bazı \etkililer varsa acımadan dışlanacaklardır" dedi ve "Ancak Iran'ın tüm liderleri halkın çıkarlannı savunmak için ve ülkenin bağımsızhğını korumak için birieşmişlerdir'' dıye konuştu. Bu arada, Washıngton dün de tran'la ilgili kaygılannı dile getirdi. ABD yönetiminin 'şahinler''ınden Sa\iinma Bakanı Yardımcısı Paul V\'oh"owitz, "İran konusunda kaygılanmız var. İran'daki EJ Kaide konusunda çok endişetiyiz. Genel olarak İran'ın terorizme verdiği destekten kaygı duvuvoruz" dedi. Biranın Anayasası olur mu? Almanya, diirya üzerinde bira üretimı ile ilgili anayasası olan tek ülkedir. 1516 yıhndan JU yana uygulanan safhk yasası "Reinheitsgebot", bira uretiminde su, arpa, seıletciotu ve mayadan baska hıcbir hammadde kullanılamaya- cagını öngöriiı Ülkemizdeki tek Reinheitsgebot birası Beck'stir. Beck's Almanya'mn en cok ihrac edilen birasıdır. 1300'den fazla bıra fabrıkası ve 5000'den fazla bira markası ctan Almanya, yılda yaklasık 1.1 rnilyar lıtre bira ihrac etmekte ve 10 milyar Eıro gelir elde etmektedir. Bunun %26'sını ise "tek basma" Beck's gerceklestirm«tedir. En yakın takipcisinin yaklasık 3 kab kadar ıhracat yapan Beck's, Almanya'mn en iyi tanınan bira markası kim- ligini tasımaktadır. Beck's; Amerika, İtalya, Îngiltere gibi son derece gelismis bira pazarlannda en cok tuketilen ıthal bıra markası konumundadır. 8 BCCKS PENTAGON Balkanlar'da yeni üsler KÖSTENCE (AA) - ABD'nin. Or- tadoğu'daki olası müdahalelerde ida- re yeri \ e askeri eğitim sahası olarak. Balkanlar"daki üsleri yakında kulla- nabileceği belirtıldi. Associated Press ajansının haberi- ne göre. Doğu Avrupa'da Amerikan üsleri konusundakı tartışma. NA- TO'nun genişleme karanyla birlikte aylar önce başladı. Batılı diplomat- lar ve yerel yetkililer, NATO'nunres- mi genişlemesinden önce. ilk kez Irak savaşında kullanılan Balkanlar"daki üslerin, tamamen Amenkan askeri varhğını içerebileceği belirtildi. Ola- sı üslerle ilgili açıklama yapan yet- kililerden hiçbıri. bu konuda resmı bir anlaşma olduğunu söylemiyor. An- cak yetkililer, taraflann Bulgaristan ve Romanya'da Amerikan üslerine ızin verilmesinın aynntılannı görüş- tüğünü kaydedıyor. Günlerdirbirçokülkedeyaşamıciddi şekUdeetldlevenakutsolûnumyetmezliği sendromundan (SARS), dün Çin'de son 24 saat içinde ölen olmadığı bildirildi. Hong Kong'da son 24 saat içinde bir vaka tespit edildiği ancak ölen olmadığı kaydedildi. Yine SARS'tan en çok etkilenen Tay^an'da da son 24 saafte hastahktan ölüm olmadı ve yeni vakay a da rastlanmadL Hong Kong'da halkın SARS'tan korunmak için kiülandığı maskeleri yavaş yavaş çıkardığı gözlenirken. nisandan bu yana ilk kez ölüm ve vaka savısında artış kaydedUmedi. (Fotoğraf: AP)