Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10 MAYIS 2003 CUMARTESİ 14 UJtt. kultur@cumhuriyet.com.tr T| MT Funk gitannın özgün ismi Keziah Jones, Afrika anarşizminin sözcülüğünü yapıyor Mavi Kanlı DelikanlıMTJRATBEŞER Uluorta kendinı pazarlamaktan hoşlanmayan, mümkün mertebe ge- ride durmaya çalışan bir gitar kah- ramanı var müzik dünyasında. Dör- düncü stüdyo çahşması "Black Orp- heus"a ımza atan Nıjeryalı genç şar- kıcı-söz yazan Keziah Jones bu. Keziah "Blufunk is A Fact" adlı ilk çahşmasında Afrika'nın mirası- nı rock cehennemine taşıyarak, ku- şağının müzik konusundaki pek çok önyargısını kırmış; gitar, davul ve bastan oluşan geleneksel üçlüyle rock'ın sınırlannı zenginleştirmiş- ti. Modern R&B ve fiınk formunda- ki egosantrik şarkılar, bluesdan ödünç alınmış ama ona ait olmadığında ıs- rar eden replikler, kesik ve çok et- kileyici cümlelerle konuşan cünri gitarlar. soul terbiyesi almış öne çı- kan baslar, makine gibi çalışan ener- jik davullar müziğinin en karakte- ristik özellikleriydi. Özgün tırula- nyla müziğı inkâredilemez derece- de güzeldi. Keziah'ın gerçek yüzü... Ikinci albüm "African Space Craft"ta Keziah'ın rasta wah-wah tonlu gitarlan sertleşti, arka plan du- var sağlamhğında örülmeye başlan- dı. Coşkulu rock üçlüsü, balans ko- nusunda pişerken, gerçeküstü anla- tımlar ortaya çıkmaya başladı. Ilk iki albümü Keziah'ın nevi şahsına münhasır yanlannın ürünü olarak pek müstaİcil şeylerdi, ama üçüncü albümü "Liquid Sunshine" yaşan- tısının farklı mecralara aktığını gös- terirken, beraberinde ruh halinin ve tarzımn da kabuk degiştirmeye baş- ladığının sinyallerini veriyordu. Al- bümde karakteristik olmayan şarkı- D lar vardı; halen egosantnk, kışısel ve güçlüydüler, ama Keziah'ın ger- çek yüzünü yansıtmıyorlardı. Kendine yakıştırdığı adıyla ''Ma- vi Kanb Delikanlı'*nın hikâyesınden iyi bir fihn çıkabilir; sanayici baba- sının, oğlundan bir ışadamı yetıştır- me heveslenni kursağında bırakan Keziah, ailesinın zoruyla gönderdı- ği Ingilız okulunda bozdu kafayı. Müzisyenlik gibı para etmeyen bir ış- te karar kıldığını aılesine kabul et- tirmesi kolay olmadı. Müzığıni tanf ederken kullandığı "Blufiınk" tarzı ıle kendine has bir yol açtı. Uzun bir süre evsiz ınsanlarla yaşayan Kezi- ah, siyah müzığin gücünü bir ısyan bayrağına çeviriv erdi. Jimi Hendriv ruhuna duyduğu saygıyı her firsatta haykıran bu rutkulu siyahın nihai amacı fiınk müziğini ıslah etmekti. Gitar bu yoldaki en etkili aracrydı; uzun ve zorlu bir deneme sürecinden sonra, çıkışı Jimi'ye geri dönüşte buldu. Keziah tipik siyah insanlara has rahatlık içinde hareket eden, gi- tannı bir caz müzisyeni edasıyla tu- tan ve çalan biriydi; yüzünde hikâ- ye anlatan bilgiçle, öfkeli rapçi ara- sında gidip gelen bir ifade vardı. Tek telll bir gitar yaratmak tlk kez iki telli gitan ve cool ha- reketlenyle ilgi çekmişti. Şimdiyse kafasındaki ruhi sadeleşme ve derin- leşmesini müziğine yansıtacağını düşündüğü tek telli bir gitar yarat- ördüncü stüdyo çalışması 'Black Orpheus'u çıkaran Nijeryalı genç şarkıcı-söz yazan Keziah Jones'a göre ezilen Afrikalılar bugüne kadar yeterince ve doğru biçimde isyan edemediler; bu ruhi enkazm altından kalkabilmek için yeni bir Afrika anarşizmi yaratılmalı. mak, siyah adamın yaralı ruhunu an- latan şairane bir funk müziğine im- za atmak var. Ezilen Afrika halkla- nnın sorunlanmn en ıyi bu dille an- latılacağına, verilen mesajlann en iyi bu şekilde adresini bulacağına inanıyor. Hayatının kısacık bir dili- mini ülkesinde geçırmiş ve sömür- ge kültürüne tabi bir aileden gelmiş ohnasına karşın, dejenere olmamış, kökleriyle onlan geliştirmek üzerın- den ilişki kurmuş namuslu bir mü- zisyen. Geçmişten gelen o su katılmarmş melankolinin sebebiyet verdiği "Black Orpheus". riizgârda yavaş- ça gıcırdayan bir kapı sesiyle başlı- yor; gök gürültüsü gibı patlayan bas "Afrosurrealismfortneladies" adlı açılış parçasının tüm çizgisini belir- liyor. Burada el örgüsü ve bir, çok- kültürlülük mutluluğu sunulmuyor, onun yerine yüksek düzeyde ve bi- rinci sınıf bir African-SouLTunk var. Keziah'ın gerçeküstücü sözler, kişi- sel yorumlar, alegorik örgüler gibi es- kı alışkanlıklan tüm hışmıyla de- vam ediyor. "72 Kilos", eğlenceli parti havasıyla hem müzikal, hem de sözleri açısından ironik bir Frank Zappa-eskatmosfer sunuyor. Albü- me adını veren parçada siyah insan haklan mücadelesinde önemli kilo- metre taşı Siyah Orfe'nin hikâyesi- ni özetleyen Keziah, 50'li yıllarda ay- nı adı taşıyan, müzikleri Antonio Cartos Jobim ve Luis Bonfa tarafın- dan yapılan filmden esınleniyor. Otorlteye q»cık Ona göre ezilen Afrikalılar bugü- ne kadar yeterince ve doğru biçim- de isyan edemediler; bu ruhi enka- zın altından kalkabilmek için yeni bir Afrika anarşizmi yaratılmalı. Bu kav- ramın içini ruh anlığı ve ruhi bilgi- lerle dolduran Keziah, ruhun özgür- leşmesini, bilincinkendiliğinden ev- rimiyle mümkün gördüğü için, ezil- mişlık psikolojisi politik bir silaha dö- nüşemiyor, tüm durumlan bireysel- lik ve psikolojik etmenlerle açıklı- yor. Kökü Yoruba inançlanna kadar uzanan bir tür doğa dini (ya da pan- teizm) geliştırmeye çahşryor. Fikri da- yanaklan Amos Turuola, Kenule B. San>-Wiwa, Fela Kuti, Bob Mariey ve Peter Tosh gibı Afrikalı devrim- ci sımalar. Yani otoriteye ve onun tüm temsilcilerine gıcık. Aynca, John Coltrane, Hendrix, Krishnamurti, Zenon ve Kafka da unutulmamalı. muratbeser@ ttnetneLtr Kitap. stüdyo imgeden çıktı Yaşamı ve şarkılarıyla Manu Chao Müzik kitaplan konu- sunda ülkemizin en istik- rarlı yayınevlerinden biri olan Stüdyo İmge, radikal rock müzisyeni Manu Chao'yu konu alan bir ki- tap yayımladı; "Manu Chao-Hayaü ve Şarkıla- rT Özlem Kumrular ta- rafından hazırlanan 140 sayfalık kitabm ilk bö- lümünde, Latin dünya- sının gezgin Woody Gutrie'si ve Üçüncü Dünya'nın ilk süperstan olarak sıfatlandınlan rock şarkıcısı Manu Chao'nun hayat hikâyesınden kesitler içeren yazılar bulunurken, kitabın ikinci kısmın- da şarkıcının özgün şarkı sözlerine ve Türkçe çevirilerine yer verümiş. 31.ULUSLARARASI ISTANBUL MÜZJK FESTİUALİ Müzik dünyasından kısa kıscu• Jim Morrison'ın annesi ve babası. The Doors'un geride kalan üç üyesinden ikisini, grubun ismini kötüye kullandıklan gerekçesiyle dava ettı. • Anadolu Ünhersitesi Caz Kulübü. bugün ve yann "AÜ Amatör Caz Müzisyenleri Festivali'* düzenliyor; yer AÜ Yunus Emre Kampusu. • Ankara Saklıkent Konser Merkezi'nde 16-17 Mayıs tarihlerinde "Metal Stage Fest" isimli bir konser organizasyonu düzenlenecek. • Radiohead, yeni albümündeki "There There" adlı şarkısı için, B yüzünde iki yeni şarkının bulunduğu bir single çıkanyor. • Courtney Love, yeni bir albüm yapmanm arifesinde, yeni kurduğu grubu için bir gitarcı ve bir de basçı anyor. • Alternatif rock grubu Manic Street Preachers, yedinci stüdyo albümünün çalışmalanna başladı. • Hip hop plak şirketi Murder Inc'ın promosyon müdürü Dexter Diamond. ruhsatsız silah bulundurmak suçundan gözaltma alındı. • Trompetçi, tromboncu ve grup lideri Kanadalı Maynard Ferguson, 4 Mayıs'ta 75. yaş gününü kutladı. • DaftPunk'ın yazdığı, kült Japon karikatürist Leiji Matsumoto'nun çizdiği "IntersteDa 5555: The 5tory of The Secret 5tar 5ystem" isimli film tamamlanmak üzere. • Placebo, "SleepingWith Ghosts" isimli albümlerinden çıkaracaklan single "TheBhterEnd" için klip çekecek bir yönetmen anyor. • Kylie Minogue, 19 Mayıs 'ta iki eski albümü "Kylie Minogue " ve "Impossible Princess "ı özel edisyon versiyonu halinde yeniden yayımlıyor. SANATA BAKIŞ SELMİ ANDAK Çağdaş Başyapıtl Deli Dumrul'... Istanbul Devlet Opera ve Balesi, Müdür ve Sa- nat Yönetmeni Prof. Mesut Iktu'nun girişimleri ile "çağdaş bir Türk Operası örneği, bir başyapıt" ni- teliğinde olan, Sabahattin Kalender'in besteledi- ği, metnıni (libretto) Suat Taşer'in yazdığı "Deli Dumnjl" operasının dünya prömiyeri (ilk oynanış) ola- rak sahneye Mehmet Ergüven tarafından konulu- şu, candan alkışlanacak en önemli sanat olaylann- dan biri sayılır... Hemen belirteyim ki, kendisi değer- li bir opera sanatçısı olan bas-bariton Prof. Mesut Iktu'nun Istanbul Devlet Opera ve Balesi müdür ve sanat yönetmeni olarak çalışma amacının başta Türk bestecilerinin eserlerinin oynanması konusun- daki titizliği ve gayretı "klasik ve çağdaş sanat ya- ratıcılanmızın hem tanınması hem unutulmaması" açısından çok yararlı ve içtenlikle övülecek bir dav- ranıştır... Kendisinin bu tutumu operamız için de olumlu bir kazançtır... Türkiye Cumhuriyeti'nde Atatürk'ün "Kültür ve Sanat Evrimi" doğrultusunda "uygar, klasik ve çağ- daş, evrensel, çoksesli müzik" türlerinın yaratılma- sı yolunda çok değerli bestecimiz Sabahattin Ka- lender'in uluslararası kişilikte ender bulunan üstün ve yoğun bir potansiyeli ve üreticiliği vardır. Şimdi çok değerli dostum Sabahattin'den söz ederken, is- ter istemez duygusallığa kapılıyor ve uzun yıllar ön- • cesindeki yaşanmış anılarımıza dönüyorum... Yıl 1948-1952 arası. Sabahattin ve ben, ikimizde Fran- sa'da yüksek müzik eğıtimi veren Paris'teki "Ecole Normale de Musiçue" adlı konservatuvarın öğren- cileriyiz. Hocamız, dünya çapında ünlü olan Fran- sız çağdaş besteci Arthur Honneger. Aynı yıllar Pa- ris'te eğitim gören Türk besteci arkadaşımız Nevrt Kodallı ve değerli piyanıst arkadaşımız Renan Tür- karman ile birtikte St. Michel yöresinde Rue Som- merard sokağında üç katlı bir apartmanı mesken ola- rak paylaşıyoruz... Ulkemize döndükten sonra Sa- ' bahartin Kalender 1958 yılında iki perdelik "Deli Dumrul" operasını ve aynca "Karacaoğlan" adlı film müziğini besteledi... Sabahattin Kalender'in opera türünde "Karagöz" (1976) ve "Cem Sultan" (1999) adlı iki yapıtı daha var... Bu anılarımı neden tekrar- ladım? Şöyle kı, Sabahattin Kalender'in üstün ye- teneğıni, İDestecı olarak yenilik arayan stilini ve ki- şiliğini, özellikle yaratımında armoni açısından de- ğişik akorlar, akıcı ve sadelik içinde yoğunluk kaza- nan modülasyonlar, ınişler ve çıkışlar yakalamasını daha o zamanlar Pans'te sezinlemiştim... "Deli Dum- rul"un izlediğimiz gösterisinde sahneye koyuşta Mehmet Ergüven, orkestra yönetiminde Serdar Yatçın ve dekor, kostüm, koro, koreografi ve ışık uy- gulamasında tüm ekıp başarılı.. Rollerde başta Efe Kışlalı (Deli Dumrul) büyük alkış alır. Kenan Dağa- şan (Azrail), Kevork Tavrtyan (Ihtıyar), Otilya M. Ay- dın (Genç kadın), Ayşe Sezerman (Deli Dumrul'un eşi) ve diğer rollerdeki sanatçılar, gerek birey ola- rak, gerekse ekip olarak uyum içindeler. Orkestra- da başkemancı görevını değerli viyolonıst Seda Su- başı üstlenmiş... Sabahattın Kalender'i, yıllar son- ra sahnelenen ve "prömiyer"\ yapılan "Deli Dum- rul" operasını yaratmadaki "çağdaş besteci" kişi- liği için içtenlikle kutlarım. - Baba Zula - Ruhanı Oyun Ha\ alan (Doublemoon) - Emmanuel Pahud / Jackv Terrasson - Into The Blue (EMI) - Buscemi - Camino Real (EMI) - Enrico Macias- L'Oriantal (EMI) - Françoise Hard>- - Messages Personnels (EMI) - Goldfrapp - Black Cherry (EMI) - Chris Botti - Night Session (Sony) - Kenny Garrett - Standards Of Language (W-arner Bros- Balet) - Rü>-a Taner - S\veet Water Of Europe (EMI) - Spontaneous lnternational Jazz Friends - No One (Sijf) - Önder Focan / David Friesen - Reminisce (Blue Note) 5 HAZIRAN - 3 TEMMUZ 2103 tadnal tpoasan IIIEczacıbaşı İYİ MÜZİK NE? Yapı Kredi Kültür Sanat Yaymcılık'ta 10 Mayıs Cumartesi cogito PANELİ 31. Uluslararası Istanbul Muzik Festivali i broşürleri 17 Mayıs 2OO3 Cumartesı günündo»» ıtibat'ln Ataturk Kültür Merkezi gıselerı ve Vakıf Merkezrnde. Festival biletieri de 24 Mayıs 2OO3 Cumartesi gunündlft tabaren sadece Atatürk Kültür Merkezi gişelen ve Bıletıx satış noirolannda Istanbul Kültür ve Sanat Vakfı Istiklal Caddesı No.146 Luvr Apt Beyoğlu 34435 Tel (0212) 334 07 34 www.istfest.org Psikanaliz Buluşmalan-I Ülkemiz Pstkiyatri ve Pslkolo|isinde Psikanaiizin OUuı ve Oimayan Yeri Yöneten: Levent Kayaalp Konuşmacılar: Levent Kayaalp, RaşitTükel, Şahap Erkoç, Talat Parman, Tevflka İkiz İstanbul Pslkanallz DemeğJ nin işbirliğiyle düzenlenen ve üç hafta boyunca cumartesi günleri gerçekleştirilecek olan Psikanaliz Buluşmaian nın ilkinde. ülkemiz psikiyatri ve psikolojisinde psikanaiizin yeri sorgulanıyor. Sermet Çlfter Salonu, saat: 15.30. Glriş ûcretslzdlr OKURLA BULUŞMA Hamdi Koçia İmza Günü Çocuk Öiümü Şarkılan. Melekler Erfcek CMur ve Çiçeklerin Tannsı kitaplannın yazan Hamdl Koc\ okurlanyla buluşuyor. Yapı Kredi Kttabevi, saat: 16.30-18.30. Giris ûcretslzdlr YafM Kred! Kültür Mertezı Isoklâl Cad No 285 Beyogiu/lstanDui Tel |0212) ZS2 47 00 Faks |02!2| 293 07 23 yickufluröytcyvultur com tr «W>AV^ y^cykultur com tr btlgı hattı 0 212 473 0 444 YAP\W KREDİ KÜLTÜR SANAT YAY1NCIUK