Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 NİSAN 2003 ÇARŞAMBA HABERLER ABD Dışişleri Bakanı'nın Ankara temaslannda Türkiye'den üs istemesi bekleniyor Povvell'ıngündemi yüklüANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - ABD Dışişleri Bakanı Colin PoweD, koalisyon güçle- rinin Irak Savaşı'nda düşkı- nklığı yaşadıklan bir dö- nemde geldiği Anka- ra'da bugün kritik önem- de temaslarda buluna- cak. ABD Başkanı Geor- ge Busb'un savaş bütçesi kapsanunda 1 milyar dolar hibelik (8.5 milyar dolar kredi) bir yardım öngördü- ğü Türkiye'den Povvell aracı- lığıyla ABD askerlerinin tran- sit geçişleri konusunda üslerin kullanılmasını talep etmesi bek- leniyor. Povvell, Türkiye'ye ge- lirken uçakta yaptığı açık- lamada, ikinci tezke- re gibi kapsamlı bir talepleri olmayaca- ğını, yahıızca Ku- zey İrak operas- yonlan konusun- da destek isteye- • Povvell'ın bir günlük ani ziyareti, iki ülke arasında son dönemde gerginleşen ilişkilerin yeniden yerine oturtulması açısından önem taşıyor. Başbakan Erdoğan başkanlığında yapılan toplantıda Türkiye, Povvell'ın olası taleplerine verilecek yanıtlan hazırladı. ceklerini söyledi. ABD Dışişle- ri Bakanı'nın ekonmik yardım konusunda da Türkiye'nin bek- lentilerinin çok gerisinde kalan 1 milyar dolan dile getirmesi dikkat çekti. Kıbrıs konusunu da gündeme getirmesi beklenen Powell'in Ankara'ya vereceği mesajlardan birinin "Türk Si- lahh Kuvvederi'nin KuzeyIrak'a girmesi için bir neden olmadı- ğı" yönünde olması bekleniyor. TBMM'nin 1 Mart'ta ABD güçlerinin topraklannı ve üsle- rini kullanmasına ilişkin yetki tezkeresıni reddetmesinin ar- dından soğuyan Türk-Ameri- kan ilişkileri bugün Ankara'da aynntılı olarak ele alınacak. Ani oJarak Ankara'ya gelme karan alan Povvell, temaslan kapsa- mında sırasıyla Dışişleri Baka- nı Gül, Cumhurbaşkanı Ahmet NecdetSezer. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Genelkur- may Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök ile görüşecek. İki dışiş- leri bakanı öğle yemeğüıin ar- dından basına açıklamada da bulunacaklar. Powell'ın, ABD askerlerinin Irak'a transit geçişleri için üs- lerin kullanılmasını talep etme- si bekleniyor. Povvell, Anka- ra'ya gelirken uçakta yaptığı açıklamada, ziyareti sırasında yalnızca ABD'nin K. Irak'taki operasyonlanna destek ısteye- ceğini belirtirken, u Bu Türki- ye'ye sıkınö vermeyecektir. Tfi- men gönderme gibi bir istekte bulunmayacağız" dedi. Po- vvell'ın, Beyaz Saray ve Kong- re "nın Irak konusunda Türki- ye'nin desteğini alamamaktan düşkınklığına uğradığını söyle- mesi dikkat çekti. Povvell, "Onü- mü/deki günlerde tam destek abrsak, bunun TürkiyeVe 1 mil- yar dolarhk yardunın kongreye kabul etririlmesine katkıda bu- lanacğını düşünüvorum" diye konuştu. Povvell'ın ziyareti, Bush'un Irak Danışmanı Zalmay HaJil- zad'ın Ankara'da Kuzey Irak'a ve TSK'nin bölgeye girmeme- sine ilişkin temaslar yaptığı bir sırada gerçekleşmesı açısından da önemli. Halilzad, birhaftadır AKP'yi bölebilir Hükümette yenitezkere kaygısı ABD Dışişleri Bakanı Povvell'ın yeni bir tezkere istemesi durumunda AKP'nin bölünme tehlikesi yaşayabileceğini düşünen bazı parti yöneticileri Erdoğan'ı uyardı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ABD Dışişleri Bakanı Colin Fmvefl'ın Ankara'yı yeni bir tezkere için zorlama olasıhğı AKP'yi kaygılandınyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan" ın başkanlığında yapılan Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısında, üslerin yeni tezkereye gerek olmaksızın kullandınlma yöntemleri de değerlendirildi. Povvell'ın ani ziyareti, yeni bir tezkere olasıhğı konusunda AKP yönetimindeki rahatsızlık yarattı. AKP Genel Merkezi'nde önceki gece yapılan MYK toplantısında Irak savaşıyla ilgili gelişmeler ve ABD'nin yeni istemde bulunma olasıhğı da görüşüldü. Ahnan bilgiye göre Erdoğan parti yöneticilerine "Powefl yeni taleplerle geJecektir. Buniann arasında üslerin kuuanunı da 013000-" yönünde bilgi verdi. Parti yöneticileri yeni bir tezkerenin grupta geçip geçmeme olasılığını da tartıştı. Parti yöneticilerinin büyük bölümü, yeni tezkerenin eskisinden daha büyük sorun oluşturacağını ve savaş ortamında kuzey cephesinde ABD'ye destek içeren bir düzenlemeyi Meclis'ten geçirmenin olanaksızlaştığını düşünüyor. Bazı parti yöneticileri, yeni bir tezkere bunahmının partiyi bölünme noktasına getirebileceğine de dikkat çekiyor. Toplantıda, üslerin kullammıyla ilgili karann yeni bir tezkereye gerek olmaksızın ahnabileceği, hava sahasıyla ilgili yetki tezkeresine dayanılarak ABD uçaklannın üslere inip kalkması konusunda hükümetin karar alabileceği değerlendirmeleri yapıldı. Milli Savunma Bakanı Vecdi GönüL AKP grubuna ABD ziyaretiyle ilgili bilgi verirken reddedilen tezkere oylamasıyla ilgili rahatsızhklara dikkat çekti. Edınilen bilgiye göre Gönül, oylama sonrasında ABD'deki Türkiye yanlısı lobinin düş kınklığma uğradığını, savaşa karşı olan kesimlerin bile "Türkiye'nin yapüğj dostiuğa yataşmaz" görüşünü kendisine ilettiğini aktardı. "2! •'1 -JSPfK-'^^i '• --•••• • • * '•'&• —™, TSK'nin "hiçbir koşuldatek ta- rafh bölgeye girmemesi'' yönün- de Türk hükümetini ikna etme- ye çahşıyor. Povvell de TSK'nin. bölgeye girmesinin gerekli ol- madığı yönünde Washington'da mesajlar vermişti. Ankara ziya- reti sırasında, Türkiye'nin "kır- mıa çizgflerine'' ilişkin kaygıla- nnı anladıklanru ve Kürt grup- lannın istenmeyen politikalar izlemeyeceklerine ilişkin gü- vence vermesi beklenen Po- vvell'in Özkök ile görüşecek ol- ması bazı askeri taleplerin de gündeme gelebileceği değerlen- dirmelerine neden oldu. Ancak Pearson'un önceki gün aradığı Gül'e "Yeni talep yok" mesajını verdiği de öğrenildi. Te- lefon görüşmesinde Pearson'un "gerginleşen ilişkilerin düzeltil- mesi, Türkiye'ninstratejik öne- mi, Irak Savaşı sonrası, Kıbns" ziyaretin gündem maddeleri olarak ilettiği öğrenildi. Limana kumanya yığınağı ABD'nin yoğun olarak kuhandığı İskenderun Limanı'nm kira süresinin uzatılniası amacryia yetkUUerte görüşmeler sürüyor. ABD askerleri, Türkiye'de bulunmalan yönündeki tezkerenin reddedflmesinin ardoıdan yahıızca Nusaybin'de yerieştikieri yerteri boşalto. İskenderun Limanı'na ise dün TIR'laria kumanya getirikti. AVRUPA'DAN Güneydoğu'daki ABD askerlerinin durumu Ankara'daki görüşmelerde netleşecek Üsler ^görüşmeyi 9 bekliyor SERTAÇ EŞ/AKIN BODUR ANKARA/tSKENDERUN - ABD Dışişlen Bakanı CoBn Pb- wel'ın ziyaretinde Irak"a yönelik operasyon için yerinde hazırhk amacıyla verilen izin kapsamın- da bulunan üs ve limanlann du- rumunun da ele alınması bekle- niyor. ABD askerlennin Türk top- raİdannda bulunması yönündeki tezkerenin reddedilmesinin ar- dından Amenkan askerleri yalnız- ca Nusaybin'de yerieştikieri yer- leri tamamen boşalttı. ABD'nin yoğun olarak kullandığı tskende- run Limanı'nın kira süresinin uza- tıhnası amacıyla yetkililerle gö- rüşmeleri de sürüyor. ABD, 8 Şubat'ta mutabakat belgesinin ünzalanmasının ardın- dan iskenderun Limanı'na araç ve teçhızatını boşalfmaya başlamış- tı. ABD askerlerinin Türkiye'de bulunmasına ilişkin tezkerenin reddedilmesi ve ikinci tezkere- nin asker bulundurmayı kapsa- mayacağının belh olmasına kadar 600'ün üzerinde araç-gereç ve teçhızatın diğer bölgelere naklı- yesi gerçekleştirildi. ABD, Mar- din'in Kızıltepe, Nusaybin ilçe- leri, Gaziantep'in Oğuzeli Hava- alanı ile Mersin ve Taşucu lunan- lanna çeşitli iş makinelen.jene- ratörler. cipler gönderdı. isken- derun Limanı'na ise dün TTR'lar- la kumanya getirildi. Türkiye'nin Irak'a yönelik ope- rasyonda ABD'ye sadece hava sahasını açmakla yetinmesinin ardından bazı araç ve gereçler git- tıkleri yerlerden dönmeye başla- dılar. Bu kapsamda ABD, Nusay- bin ılçesinde yerleşriği Küçük Sa- nayı Sitesi'ni tamamen boşalttı. Buradakı malzemelerin bir kısmı tncırlik Üssü'ne giderken, bir las- mı da Oğuzeli Havaalanı'na gön- denldı. İskenderun'da pazarük ABD, Devlet Demiryollan'na ait Iskenderun Limanı'nı nisan ayı başına kadar kiralamıştı. ABD'li yetkililerin sürenin 18 ya da 30 gün uzatılması amacıyla Devlet Demiryollan Genel Mü- dürlüğü yetkilileri ve Liman Mü- dürü Cumhur Öztürkler'le gö- rüştükleri öğrenildi. Anlaşmaya- pılması halinde ABD'liler kirala- dıklan saha için her gün 100 büı dolar ödemeye devam edecek. Yerinde hazırlık tezkeresi 6 Şu- bat'ta TBMM'den geçti. ABD ile mutabakat belgesi ise 8 Şubafta imzalandı. Imza tarihi baz alındı- ğuıda 3 ayhğına çıkanlan tezke- renin 55. gününde bulunuluyor. Uzatılmaması durumunda ABD, tezkere kapsamındaki faaliyetle- ri 35 gün daha yürütebilecek. ABD, tskenderun ve diğer bölge- lerde yaptırmayı düşündüğü ve ihaJesini verdiği tesisleri de sade- ce askıya aldı. Amerikalılar. in- şaat firmalanna tesislerden vaz- geçilmediğini, sadece beklemede olduklanm iletti. THE WALL STREET JOURNAL'IN ARDINDAN LE MONDE GAZETESİNE DE TÜRKİYE'NİN IRAK POLtTtKASI ANLATILACAK Erdoğan'dan 'mektuplu, makaleli' atak Başbakana Awacs brifingi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nda bazı savunma projeleri ile ilgili brifıng aldı. Türk Hava Kuvvetleri'nin 4 Avvacs uçağı alınmasını öngören projesi hakkında Erdoğan'a geniş bilgi verilirken sözleşme süresi 4 Nisan'da sona eren projenin mahyeti 1.5 milyar dolan buluyor. Projenin imzalanabilmesi için hükümetin ilk etapta yüklü bir kaynak ayırması gerekiyor. Irak'a yönelik ABD operasyonu nedeniyle NATO'dan istenen havadan erken uyan uçaklan için önceki hükümetin başbakanı AbduDah Gül gibi Erdoğan'ın da gönülsüz olduğu öğrenildi. Hükümetin, Irak'ta süren savaşın da etkisiyle ekonominin zor durumda olduğu, bu ölçüde büyük bir kaynağın aynhnasında zorlanılacağını düşündüğü dile getirildi. Avvacs havadan erken uyan uçağından toplam 4 tane alınması planlanıyor. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ABD'nin yüksek ti- rajlı The Wall Street Journal ga- zetesinde çıkan Irak konulu ma- kalesinin "ohunluyansmıası'' ol- duğu gerekçesiyle Fransa'nın Le Monde gazetesine de makale göndermeye karar verdi. Erdo- ğan'ın ABD Kongre üyelerine birkaç gün içinde göndereceği mektup da şekillenmeye başla- dı. Mektupta, Türkiye ve .ABD'nin 50 yılllık stratejik or- taklığına Kore, Afganistan, Bos- na ve Kosova savaşlanndaki iş- birliği örnek verilirken ABD ile Irak sürecinde asla dolar pazar- lığı yapıhnadığı anlatılacak. Erdoğan, h^k konusundaki tez- lerini dış kamuoyoına anlatmak üzere yoğun bir diplomasi atağı başlattı. Bu girişimde, Başbakan Erdoğan'ın, ABD'deki The Wall • Başbakan Erdoğan'ın ABD Kongre üyelerine birkaç gün içinde göndereceği mektup da şekillenmeye başladı. Mektupta, Türkiye ve ABD'nin 50 yıllık stratejik ortaklığına Kore, Afganistan, Bosna, Kosova savaşlan örnek verilirken ABD ile Irak sürecinde asla dolar pazarlığı yapılmadığı anlatılacak. Street Journal gazetesinde çıkan makalesinin kamuoyundan aldı- ğı olumlu tepki etkili oldu. Hat- ta hükümette; ABD Dışişleri Ba- kanı Colin Powefl'ın Türkiye'ye düzenlediği ani ziyarette de bu makalenin etkili olduğu yorumu yapıldı. Hükümette alınan karar çerçe- vesinde Türkiye'nin tezleri, Av- rupa kamuoyuna Fransa'dan baş- lanarak anlatılacak. Bu çerçeve- de Türkiye'nin Kuzey Irak'a gir- mesine karşı çıkan ülkelerin ba- şında gelen Fransa'nın etkili ga- zetelerinden Le Monde'da Başba- kan Erdoğan'ın imzasıyla bir ma- kale vavımlanacak. Bumakalede. Türkiye'nin Irak krizinin banşçı yoldan çözümü için komşu ülke- lerle yaptığı toplanhlar anımsatı- hrken Birleşmiş Milletler'in bile savaşı durduramadığına vurgu ya- pılacak. Makalede Türkiye'nin Kuzey Irak'a savaşmak için gir- meyeceği, burada tek kurşun bi- le atmayacağı belirtilecek. Mektup tamamlanmak fizere Erdoğan imzasıyla ABD Kong- re üyelerine gönderilecek mek- ruba da Başbakanlık'ta son şekli verilmeye başlandı. Mektubun birkaç gün sonra Kongre üyele- rine eönderilecegi öârenildi. Edi- nilen bilgiye göre mektupta. Tür- kiye'nin her zaman stratejik orta- ğı olan ABD'yi desteklediği \ıır- gulanacak. ABD'nin talepleri çerçevesin- de TBMM'den üç kez yetki is- tendiği, modernizasyon ve hava sahasının açıhnası ile ilgili olan- ların kabul edildiği, ancak yaban- cı askerlerin Türkiye'de konuş- landınhnasına ilişkin olanm red- dedildiği anımsatılacak mektup- ta; bu kararda Türk ulusunun ba- nşseverliği ve olası savaştan uğ- rayabileceği kaygılann etkili ol- duğu vurgulanacak. Mektupta, Irak sürecinde Tür- kiye'nin ABD ile hiçbirzaman do- lar pazarlığı içinde olmadığı, her zaman ABD'yi desteklediği ifa- de edilecek.. Mektupta, ABD'de Türkiye'nin Kuzey Irak'a girme nedenlerinin yanlış yansıtıldığı ifade edilecek. GURAY OZ Ayrupa'nın Gündüz Düşleri Bu savaş, dereyi görmeden paçayı sıvayanların paylaşım savaşıdır. Ama işin doğrusu, Avrupa bu savaşa ve ABD ile kapışmaya hazır değildir. Yeni yeni kendine geliyor. Avrupa, üç dört ay öncesine kadar savaşın çı- kacağına inanmıyordu. Bush çetesinin Birleşmiş Milletler'de sahneye koyduğu kedi-fare oyununu uzun süre ciddiye almadı. Internet sitelerinde ya- yımlanan savaş planlannı okumadı bile. Balkan- lar'da ABD ile işbirliği yaptığı sıralarda geliştirme- ye çalıştığı "Avrupa Ordusu" için zamana ve "Bi- zans" politikalarına gereksinimi vardı. Ordusunu ağır ağır, sindire sindire kuracaktı. Ufukta saldınnın kara bulutlan göründüğünde en- gellemeye kendi gücünün yeteceğine öylesine inanmış olmalı ki savaşı önleyebilecek, geciktire- bilecek tek ülke olan Türkiye'yle bir ilişki kurma fe- raset ve cesaretini gösteremedı. Ihtiyar olduğu doğrudur Avrupa'nın. Yavaş dü- şünüyor ve yavaş hareket ediyor. Avrupa, İkinci Dün- ya Savaşı'nın ve sonraki denge döneminin yorgun krtasıdır. • • • Ama şimdi yumurta kapıya dayandı. "Avru- pa'nın Birliği" fikri ABD'nin Ortadoğu macerası ile biriikte derin biryara aldı. AB bölündü. Alman- ya ve Fransa'nın önderliğizedelendı. Daha Alman- ya, Güvenlik Konseyi üyeliğine alışmadan, Birleş- miş Milletlerişlevsiz, etkisiz kaldı. Kıtanın hareket- sizliğinin temel nedenlerinden birisi olan NATO, ne işe yarayacağı belli olmayan tuhaf bir kışladan başka bir şey değil artık. Atı alan Üsküdar'ı geçti, geçiyor. İlk yapılacak iş, bir an önce Avrupa ordusunu "kuvveden fiile" geçirmektir. Bu savaş kaybedil- miş olsa bile, sonrası için hızla hazırianmak sap- lanıp kalmış bir ABD ile savaş sonrasının hesabı pekâlâ yapılabilir. Irak petrollerindeki "hisseter" bel- ki de henüz kaybedilmemiştir, çok önemli de ol- mayabilir ayrıca. önemli olan sonraki paylaşmalara hazırianmak- tır. Yaşlılığın atalefnden bir an önce sıynlmaktan baş- ka çare var mı? Gerhard Schröder ve Jacques Chirac'ın son zamanlardaki "canlılığının" nede- ni budur. İlk ve ortak hedef 1999'da Helsinki'de ka- rartaştınldığı gibi yaklaşık 60 bin kişiden oluşacak profesyonel orduyu kurmaktır. Zaten geç kalındı. Eğer 1999 planı zamanında yürürlüğe girmiş olsay- dı, şimdi 80 bin kişilik aktif bir güce ulaşılmış ola- caktı. • • • Alman-Fransız ortaklığı bu planı artık hızla yü- rürlüğe koymak istiyor. Çünkü bu plan, aynı zamanda ulusal ordularda personel sayısını azaltmanın, savaş bütçelerini da- yanılabilir haJe getirmenin de yoludur. Amaç pro- fesyonel askerlerden oluşan "etkin" birordu kur- maktır. Her ülkenin karada, havada, denizde her türden askeri güç bulundurmasının gereği yoktur. Avrupa, güçlerini birieştirdiğinde hemen değilse bi- le gelecekte, ABD ile dengelenebilecek bir aske- ri gücü besleyebilir ve geliştirebilir. Şu anda AB'nin "hainler" dahil 15 ülkesinin, 1.6 milyon askeri ve 149.3 milyon dolarlık savunma bütçesi vardır. Ger- çi ABD'nin savaş bütçesi bu rakamın iki katından daha fazladır, ama olsun. Asker sayısını değilse bi- le, askeri harcamalan arttıracak yeni bir planla, bir sonraki paylaşım savaşının "muhaJif", "caydına" ya da "müdahil" gücü yaratılamaz mı? Pekâlâ yaratılabilir. Avrupa karannı verdi. İlk adımı da attı. Dört yüz kişilik bir asken güçle Makedonya'da işe el koydu! • • • Ihtiyar Avrupa'nın gündüz düşleri böyledir. Oy- sa onu devrimci bir silkinişten başka hiçbir şey kur- taramaz. Tarih sıkıştı. Hikâyede düğüm çözüldü çözüle- cek. "Uzun sürer" mi diyorsunuz? Haklısınız, yüklerne özne, özneye yüklem gerek... Uzun sürer. Basının ziyaret yorumu ABD y ningerginliği azaltma çabası WASHINGTON/ LONDRA (ANKA) - ABD Dışişleri Bakanı Colin PJmeil'ın Ankara ziyaretinin, ABD'nin Türkiye'yi Kuzey Irak"a girmemesi ve iki ülke arasında soğuklaşan iliş- kilerin güçlendirilmesi için ikna etmesi amacı- nı taşıdığı belırtildi. ABD'nin önde gelen gazetelerinden The Nevv York Times'ta StevenR. Wejsman imzasıyla yer alan haberde, ABD Dı- şişleri Bakanı Colin Po- vvell'm, Türkiye ve Av- rupa ittifakı ile gergin- liği azaltmak istediği be- lirtildi. Aynı gazetede Frank Bruni'nin kaleme aldı- ğı yazıda ise ABD'nin Müslüman dünyasında yeni kırgınhklara mey- dan verirken "NA- TO'nun tek Müslüman ağıruklı üyesi ve istik- rarsız bir bölgedeki nis- peten istikrarü bir de- mokrasi olarak" Türki- ye'nin dostluğuna ihtı- yacı olduğu kaydedildi. AB, Kıbns ve h^k ko- T vaşanan sü- reçten örnekler verilen yazıda, Batılı bir diplo- mann, "Türkhe'dekab- ramantak sendronıu ola- rak bflinen bir sendrom var: Türkiye tek başı- nadır" sözlerine yer ve- nldi. ABD'de yayımlanan Washington Post'ta Qenn Kessler imzasıy- la yer alan haberde ise Povvell'm, Irak'ta devam eden savaş sırasındaki beklenmeyen ziyareti- nin, Türk-Amerikan iliş- kilerini güçlendirmek amacını taşıdığı belir- tildı. tngiltere'nin etkili ekonomi gazetelerinden Financial Times'ta Po- vvell'ın. "Türldye'nin, Kürtkontrotündeki Ku- zey Irak'a asker gönde- rerek askeri harekâta zarar vermesi" yönün- deki ABD kaygılannı iletmek üzere Türki- ye'ye gideceği belirril- di. Yazıda, Türk hükü- metinin, VVashington ile ilişkileri gehştırmek fir- satını iyi kullanacağı yo- rumu da yer aldı.