Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 MART 2003 PERŞEMBE HABERLER ABD'nin Irak'a müdahalesi öncesi yaşanan ekonomik daralma şimdiden binlerce işsiz yarattı Faturayine emekçilereFATMAKOŞAR Ekonomik kıizlerin etkisini üze- rinden atmaya çahşan sektörlerde, savaş tedirginliği ve Iş Yasası'nda- ki belirsizlik nedeniyle işten çıkar- malann sinyalleri alınmaya başlan- dı. Özellikle ihracat şansı daha az olan sektörlerde yaşanan beklen- medik daralmalann faturası yine ça- lışana çıkıyor. Olası savaştan belki de en çok et- kilenebilecek Güneydoğu illerinde işten çıkarmanın nedenlerine ağır hava koşullan da eklendi. Savaş be- lirsizliği nedeniyle siparişlerin dibe vurduğu Gaziantep'te yoğun karla birlikte "çaüsıçöken" ortalama 40 fab- rikadan 4 bin civannda işçi ücretsiz izne çıkanldı. Söz konusu işçilerden 1000'inin işine dönemeyeceği belir- tiliyor. Öte yandan işçi alimlannın ne- redeyse tamamen durduğu Adıya- • Ortalama 2 milyon 500 bin kişiden oluşan işsizler ordusuna şimdi de savaş tedirginliğinin yarattığı daralmayla işten atılanlar ekleniyor. Tekstilde 4 bin işçi ücretsiz izne çıkanldı; 1000'i dönemeyecek. tnşaatta da 35 bin kişinin işini kaybettiği tahmin ediliyor. man'da da yeni yatınmlann hem sa- vaşla ilgili gelişmelerin yönünü hem de teşvik yasasını beklediği belirti- liyor. Bölgenin önemli yatınmcıla- nndan Sanko Tekstil'in yeni yatın- mını hâlâ beklettiği belirtiliyor. Ay- nca burada ürettiği mayolan ABD'ye ihraç eden Günkar AŞ 'nin, enerji ve primlerde indirim sağlayan teşvik yasasının yeniden yürürlüğe sokul- maması durumunda fabrikasını taşı- yabileceği kaydediliyor. Söz konusu fabrika Adıyaman'da 300'ü aşkın ld- şiyi istihdam ediyor. Bursa'da da beyaz eşya sanayiine yedek parça üreten şirketler istihda- mını korumaya çalışıyor. Yeni işçi alımına gitmeyen ve "günlük çabş- tıklannı" belirten şirketlerden NBR'nin yetkilileri, yeni yatınmla- nn askıya alındığını ifade ettiler. Söz konusu şirket yetkilileri, savaş tedir- ginliğinin satışlan önemli ölçüde dü- şürdüğünü ifade ederek "Şu anda bankalann finans desteğryle ayakta durmaya çalışıyoruz. Bu ne kadar devam edebifir" diye konuştu. İnşaat: 35 bin işsiz Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) sa- vaş tedirginliğinin piyasalan nasıl etkilediğine ilişkin yaptığı araştır- mada yaklaşık yüzde 30 daraldığı saptanan ve Istanbul Ticaret Oda- sı'nın da önlem istediği inşaat sek- töründe tam anlamıyla "tavnn" ya- şandığı belirtiliyor. Sektörde çalışanlaruı yansını ya- bancı uyruklu kaçak işçilerin oluşturduğu inşaatla ilgili bir yakın- ma da Türldye Tuğla ve Kiremit Üre- ticileri Derneği'nden geldi. Derne- ğin Yönetim Kurulu Başkanı Kadir Başoğhı, inşaat sektöründeki tıkan- ma nedeniyle 7 miryar adet olan tuğ- la ve kiremit üretiminin üçte bir ora- nuıda düştüğünü söyledi. Başoğ- lu'nun verdiği bilgiye göre art arda yaşanan krizler ve şimdi de savaş te- dirginliğiyle 35 bine yakın kişi işin- den oldu. Başoğlu, hükümetin konut ham- lesini hızlandırma vaadiyle umutla- nan sektörün, beliren savaş olasılı- ğı ile yeniden tıkandığını belirterek u Konut kişiler için liiks rüketim ha- Bne geldi. Bu ortamlarda insanlar paralannı harcamakyerine, eflerin- de tutmayı ya da çeşitÜ yatinm araç- lanyla değerlendirmeyi uygun gö- rüyor" dedi. DİSK: Savaş ticareti Henüz kitlesel işten çıkarmalann yaşanmadığını, ancak işverenin yü- rürlüğe girecek iş güvencesine kar- şı İş Yasası konusunda baskı yapma- ya çalıştığını belirten DÎSK Başka- nı Süleyman Çelebi, "Krizin gerek- çe gösterilmesi gibi savaş ticareti de yapıhyor" dedi. Esnek çahşmayı ön- gören ya da zaten var olan keyfilik- leri yasal hale getiren İş Yasası ko- nusunda zorlayıcı olmak için "torya- metler kopardığmı'' da dile getiren Çelebi, işverenlerin her fırsatta teh- dit ettiğini ifade etti. AKP'den calısana büyük darbe İş gûvencesi yerine ücretli kölelikplanı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Çalışanlar 15 Mart'ta yürürlüğe gıren iş güvencesinin bedelini, kazanılmış diğer haklannı kaybederek ödeyecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çalışmalan tamamlanan İş Yasası'nda değişiklik öngören yasa taslağıyla, işverenlerin, çalışanlannı diğer işyerlerine devretmesine hukuki zemin kazandınlıyor. İşçilerin diğer işletmelere "ödünç verilmesini" de öngören düzenlemeyle esnek çahşmaya yasal dayanak kazandınlacak. Esnek çalışanlann çalışma zamanlannın belirlenmesinde, işverenlerin çağnsının belirleyici olabileceği hükmünü de getiren düzenlemeyle, çalışanlaruı kıdem tazminatlan için de fon kuruluyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, sosyal kesimlerin üzerinde uzlaşamadığı Iş Yasası'na ilişkin olarak yürüttüğü değişiklik çahşmalannı tamamladı. Bakanlık tarafından dün Başbakanlık'a gönderilen yasa taslağında şu düzenlemelere yer verildi: İşveren. Iş sözleşmesini devredebllecek: Işveren, ışçisinın ış sözleşmesini, çahşanının da onayını alarak kısa süreli veya sürekli olarak bir başka işletmeye devredebilecek. Buna ilişkin olarak çalışma yaşamında ödünç iş ilişkisini düzenleyen değişiklikler yapılacak. İş sözleşmesinin kesin devrinde bir fesih söz konusu olmadığı için, işçinın tüm hak ve borçlan yeni işveren tarafından üstlenilecek. Ödünç Işçl döneml başlayacak: İşveren, işçısim ödünç olarak başka bir işletmeye verebilecek. Çalışanın onayının da alınmasını öngören düzenlemeye göre, • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çalışmalan tamamlanan Iş Yasası taslağıyla, işverenlerin, çalışanlannı diğer işyerlerine devretmesine hukuki zemin kazandırılıyor. îşçilerin diğer işletmelere "ödünç verilmesini" de öngören düzenlemeyle esnek çahşmaya yasal dayanak kazandırılacak. ışçının ış sözleşmesinde herhangi bir değişiklik olmayacak. Sadece, işçiden çalışma yapmasını isteme hakkı belirli bir süre için bir başka işverene geçecek. Bellrll süreli is sözleşmelerlne yeni düzetv. Belirli bir süreyi öngören iş sözleşmeleri, tekrarlanması durumunda "beHrsiz süreli'' iş sözleşmelerine dönüşecek. Esnek çalışmaya yasal dayanak: İş sözleşmesinde bir hafta için öngörülen çalışma süresi 30 saatin altında olursa "esnek çalışma" koşullan geçerli olacak. Buna göre, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çahşan işçi, bölünebilir haklardan çalıştığı süreye orantılı olarak yararlanabilecek. Esnek çalışmada isverenln çağrısı esas Olacak: Esnek çalışma usullerine göre çahşanlarda, işverenin çağnsı çalışma zamanlan için belirleyici olabilecek. Yapılan sözleşmede işçinin haftalık çalışma süresi belirtilmemişse, bu süre 10 saat olarak belirlenmiş kabul edilecek. İşyerlerine devretme hakkı getlrlllyor: Yapılan düzenlemeyle, işyerlerinin bir bölümünün veya tamamının başka bir işverene devredilmesine hukuki olanak sağlanacak. Carantl fonu kurulacak: İşverenin ödeme zorluğuna düştüğü durumlarda, işçinin son 3 aylık ücretinin güvenceye alınması için garanti fonu oluşturulacak. Telafl çalışması yapılabllecek: Çahşaniar, sendika ve işverenin anlaşması durumumda, ulusal bayram ve genel tatil günlerinden sonra telafi çalısması yapabilecek. Kldem tazmlnatl fonu kurulacak: Çalışanlann kıdem tazminatlan için bir fon kurulacak. Fona ilişkin yasal düzenlemeler daha sonra yapılacak. Fon yasası yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk kez veya yeniden işe giren çalışanlara yaşhlık, emeklilik, malullük ve ölüm halinde ödenecek. Adına 10 yıl süreyle prim ödenen işçi de, istemesi halinde kıdem tazminatını alabilecek. A H h Vt Antalya esnafi, turizmde büyük gelir kaybına neden olacak Irak savaşını vitriıüerdeki savaş karşıü yazılaıia protesto ediyor. Turizmin kalbinde bütün sektörler durgunluktan şikâyetçi Antalya'da korkulubekleyiş GÜRSUKUNT ANTALYA - Antalya esnafını şimdi- den 'savaş' endişesi sardı. Olası Irak sa- vaşmdan en fazla etkilenecek sektörlerin başmda gösterilen turizmde şimdiden sı- kıntı duyulmaya başlandı. Antalya'da gayrimenkul satışlannda yüzde 70, ikinci el otomobil satışında yüzde 40 düşüş olduğu, otellerle iş ya- pan semt pazarcılannın günlük 50 Eu- ro'luk girdisinin de 20 Euro'ya indiği bildirildi. Antalya'daki en ilginç gelişme ise şans oyunlanndaki azalma oldu. Şans oyunu alanında faaliyet gösteren 250 es- naftan sadece 80'i işine devam edebili- yor. Antalya Esnaf ve Sanatkârlar Odalan Birliği Başkanı Orhan Tolunay, olası sa- vaşın, Antalya ekonomisine 5 milyar do- lara mal olacağını, 130 bin üyeden 10 bi- ninin işyerini kapatacağını savundu. Esnaf ve Sanatkârlar Odalan Birliği'ne bağlı, bazı oda başkanlannın piyasa de- ğerlendirmeleri şöyle: YusufKurul (Konfeksiyoncular ve Tu- hafıyecilerOdası Başkanı): "Sıradanbir konfeksiyon mağazasına, günde 25-30 müşteri girer, 5'i alışveriş yapardı. Şimdi günde bir kişi ya alışveriş yapıyor ya da yapmıyor. Biz zaten krizin ardından, bin olan üye sayımızı 500'e düşürmüştük. Özellikle deri mağazalan, turizm belde- lerindeki ve otellerdeki işyerleri için yeni sözleşmeler yapmıyor." Zeki Doğan (Semt Pazarcılan Odası Başkan Yardımcısı): "Siftah yapmadan gününü bitiren arkadaşlanmız var. Otel- lerle bağlanüh çalışan esnaf, geçen yd bu dönemlerde günlük 50 Euro girdi sağiar- ken şimdi 20 Euro'ya düştü." Dursun Dabna (Kuaförler ve Manikür- cüler Odası Başkanı): "Savaş söylemleri en çok kuaföıieri etkUedi. Yılbaşuıdan bu yana 20 işyeri kapandı. 20-25 kuaför de devretmeye hazuİanıjor." OsmanDeniz (FotoğrafçılarveKırta- siyeciler Odası Başkanı): "Fotoğraf çe- kimi doğumdan itibaren başhyor. Ama son zamanlarda çok azaldL." Mümin Muslu (Şans Oyunlan ve Mil- li Piyangocular Esnaf Odası Başkanı): "İnsanlar, en küçük harcamalannda bi- le hesap yapıyor. Işler yüzde 60 düştü. 750 bin liralık nünibüs ücretini bile çıkarama- yan arkadaşlannuz var." Emlak satışlan da durdu Şeref Sağlam (Emlak Komisyoncula- n ve Oto Galericileri Odası Başkanı): "Antalya, gayrimenkul satişlannın en iyi olduğu kentlerden biriydi. Ama sabşlar tamamen durdu dhebiliriz. Yüzde 70'Kk bir düşüş var. îkinci el otomobil piyasa- sında da yüzde 40'hk bir düşüş var." Metin tnal (Tuhafiye, Mefhişat ve Züca- ciyeciler Odası Başkanı): "Kimse tuha- fı>e>e yöneük ihn>acmı ahnrvor. İşler yüz- de 50 düştü." EMEKLÎ SANDIĞI YASASI'NDA DEĞÎŞÎKLÎK Memurlara emeklilik dayatması komisyonda ANKARA (AA) - Maliye Bakanı Kenıal Unakıtan, me- murlarda emeklilik yaşını 65'ten 61 'e düşüren tasannın yasalaşması halinde bu yıl ka- muda 2 bin 116 kişinin emek- liye aynlacağım söyledi. Memurlarda emeklilik yaşı- nı 65'ten 61 'e düşüren, Emek- li Sandığı Kanunu'nda deği- şiklik öngören tasan, TBMM Planve Bütçe Komisyonu' nda görüşühneye başlandı. CHPTi üyelertasanya "ideolojikkad- rolaşma"nın önünü açacağı gerekçesiyle karşı çıkarken, Unakıtan, genç kadrolara im- kân tanınmasımn amaçlandı- ğım savundu. Mah'ye Bakanı Unakıtan, ta- sanyı sunuş konuşmasında, 1930'lu yıUarda çıkanlan ka- nunun günün şartlanna yamt vermediğini, kamuda eğitim- li, dinamik ve yükselmeyi bek- leyen genç personele imkân tanınması amacıyla yeni bir yasal düzenleme yapıknası- nın zorunlu olduğunu söyledi. CHP Istanbul Milletvekili Birgen Keleş de yeni istihdam yaratılması, genç ve eğitimli insanlara yer açılması gerek- çesiyle sunulan tasannın par- tizanca bir kadrolaşmaya ne- den olabileceğini belirterek u lşsiziiğe2binll6kişi>iemek- Byeayn-arakmı çare anyorsu- nuz? Bu naifbiryaidaşundır" dedi. Genel kurul çahşmalannın başlaması nedeniyle tasannın görüşülmesine bugün devam edihnesine karar verildi. TÜRK-ÎŞ AKP'DEN İSTEMLERİNİ SIRALADI IMF'nin değilhalkın taleplerini dikkate alın ANK\RA(CumhuriyetBü- rosu)- Türk-lş, 2003 Yıh Büt- çe Gelirlerini Arttıncı Tedbir- ler Paketi'nin yeniden gözden geçiriknesi gerektiğini belir- tirken ekonomik ve toplum- sal politikalann belirlenme- sinde IMF'nin değil halkın ta- leplerinin dikkate alınmasını istedi. Türk-lş'ten dün yapılan ya- zılı açıklamada, 58. Hükü- met'ten yerine getirmesi bek- lenilen öncelikli talepler sıra- landı. AKP'nin seçim vaatle- rinin yerine getirilmesi isteni- len açıklamada, "2003Y± Büt- çe Gelirlerini Arrancı Tedbir- kerPaketi'nintophunsal kesim- lerin göriişleri ahnarak bu gö- rüşler doğrultusunda yeniden gözden geçirilmeüdir" denil- di.. Açıklamada, Türk-lş'in hükümetten öteki beklentileri şöyle sıralandı: • 1475sayüıîş Yasası, 2821 sayıh SendikalarYasası ve 2822 sayüı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Yasası bütün olarak birpaket halinde günün ihtiyaç- lanna uygun hale getirilmeli. • 2003 yıh kamu kesimi toplu iş sözleşmelerinde, işçi- lerin son yülarda yaşadıklan gerçek gelir kayıplan telafi edihtıeli. • Kaçak işçilik ile çocuk işçiliği önlenmelidir. • Sosyal güvenlik kuruluş- lannın sağladığı hak ve yarar- larda norm ve standart birliği sağlanmalıdır. PERŞEMBE ORHAN BURSALI 'Kiirt Fobisi' Gazetemizin 3 Mart Pazartesi günkü başyazısın- da önemli bir saptama vardı: "Son Meclis karan- nın Türkiye için çok kötü sonuçlaryaratacağı sav- lan hemen işlenmeye başlanmıştır; vaktiyle top- lumu körleştiren 'komünizm tehlikesi' yerine, şim- di 'Kürt fobisi' geçerii olmaya adaydır." Türkiye'de komünizm tehlikesi hiçbirzaman ol- madı. Celal Bayar. komünistlerin bir kış gecesi an- sızın iktidara gelebileceklerini bile söyledi. ABD'nin Rusya'ya karşı karakolunun yeminli bekçileri ola- rak, başta Demirel, bütün sağcı partilerve iktidar- lar, komünizm tehlikesi yalanıyla ülkeyi yönettiler. Demirel, Türkeş, şeriatçılar ittifakı ve bunlann ikin- ci - beşinci baskı politik kopyalannın (klon!) bugün ülkemizi getirdikleri noktadayız: Başansızlık... Bu başansızlıklar, Türkiye Cumhuriyeti'nin başa- nsızlığı değildir. Ülkemiz başansız bir ülke olamaz, çünkü kuru- luşunda dünyanın en büytJk siyasi ve askeri başa- nsı vardır. Hatta, aynı zamanda ekonomik, sosyal, eğitimsel, kültürel de. Atatürk'ün Cumhuriyeti 1938'lere kadar, dünyada eşi benzeri görülmeyen birtoplumsalmucizeyeimzaartı. BenAtatürk'eve Cumhuriyetinin yarattıklanna hep hayranlıkduydum. Hayatımı, sadece o dönemin büyük çoşkusu için- de geçirseydim çok mutlu olurdum. Mustafa Kemal'in aynlmasıyla birlikte Atatürk Cumhuriyeti dönemi de bitti. Başansızlıklar, son- rasına, özellikle son 50 yıla aittir. • • • Bu sağcı yönetimlerin en büyük başansızlıkla- nndan biri de PKK terörüne, sosyal, kültürel ve ekonomik zemin hazırfamalan oldu. Dünyanın en geri kültürel ve ekonomik ilişkileri içinde tutulan, feodalağalarateslimedilen.insanıaslaözgüryurt- taş yapılamayan bölgenin bu yapısı, PKK terörü- nü doğurdu. Bu savaşta, Cumhuriyet tarihimizin en büyük bedellerinden birini ödedik. 30 bin ölü, he- saplanamayacak ekonomik kayıp... Türkiye Cum- huriyeti ve silahlı kuvvetleri varoluşun meşru hak- kını kullandı. Savaş, düzeni deahlakı da bozar; her şeyi bozar... Bütün bunlann acısını yaşadık... Bu yazıyı yazarken, Genelkurmay Başkanı Öz- kök'ün konuşmasını dinliyorum. Irak'taki Kürtler ola- yına yaklaşımı çok net ve akıllı. Coğrafi olarak bu topraklan paylaştığımız gerçeğinin altını çiziyor ve bir arada banş içinde yaşamanın zorunluluğuna de- ğiniyor. Türkiye'yi belki de daha uzun vadeli pençesi al- tına alabilecek bir "Kürt fobisi"ne tutulanlara kı- yasla, soğukkanlı ve gelecegi daha iyi gören bir ba- kış. "Kürt Devleti mi?" başlıklı "Salı" yazıma, çok sayıda destek geldi; tartıştığım bazı okurlanm ise "Biz milli bütünlüğümüzü böldürmeyiz"den baş- ka bir "fikir" ileri süremediler. Konu, Türkiye Cum- huriyeti'ni böldürmek mi? Safsatanın daniskası... Soru, Irak'ta, karşı olmamıza rağmen bir "fede- ratifyapı" kurulursa, bizim ne yapabilecegimizdi. Irak'ta Kürtler yaşıyor. Iran, Suriye ve ülkenizde de. Bazı Kürt milliyetçilerinin bir "birieşme ideali" biliniyor. Iran ve Suriye, topraklannda Kürt köken- liler yaşıyor diye bölüneceklerini mi düşünjyor- lar? Irak'taki bazı Kürtler öyle düşünüyor diye, Tür- kiye mi bölünecek? Ne Suriye, ne Iran ne de Tür- kiye bir karış toprak verirler. Ama, bu üç ülkenin Irak'taki duruma müdaha- leleri nereye kadar mümkün? Açıkçası, Türkiye, her koşulda, orada bir federe yapı oluşmasını engel- leyebilir mi? Bu bıze, askeri ve ekonomik, kaça mal olur? Karşılığında ne başan elde ederiz? Türki- ye'yi daha da bağımlı hale getirir mi getirmer mi? "Dışımızdaki" bir ülkedeki oluşum yüzünden, sa- vaş hali içinde yaşanır mı? • • • Soru sormadan, gelecegi görebilmek miinkün değil. Biz ne yazık ki soru sordurmayan, beyinlanmi- ze sürekli bazı şeyleri dikte ettiren aptallaştıncı, uyuşturucu bir egitim sisteminin ürünleriyiz. Türkiye'yi sürekli olarak sınır ötesi savaşlara mecburedecek politikalann, ülkemizi "komcnizm foö/s/"nden beter edeceğinin derin endişesiiçin- deyim. Misak-i Milli sınırianmızın tek gûvencesi, yiratı- cı ve ekonomisi güçlü; yaşamak için hep dışa-dan gelecek dolarlan beklemek bağımlılığından kur- tulmuş; iktidanyla, basınıylave fikir insanlanyhdo- lar gelmeyecek diye ödü bokuna kanşmayaılann egemen olduğu bir ülke yapısıdır. obursali(fl cumhuriyet.com.tr. TEŞEKKÜR Sevgili Eşim, Babamız Canımız, Her Şeyimiz UDİ BESTEKÂR BAKİ DUYARLAR'III Ani vefatı dolayısıyla gösterdikleri yakın ilgileri için Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Doç. Dr. ABDÜLLATİF ŞENERe, Kültür Bakanı Doç. Dr. HÜSEYİN ÇELİK'Î, DYP Genel Başkanı MEHMET AGAR'a Istanbul Şişli Belediye Başkanı MUSTAFA SARIGÜL'e, Bolu Emniyet Müdürü UĞUl GÜR'e, TRT Genel Müdürü YÜCEL YENER'e, TRT Istanbul Bölge Müdürü ORHAN ERTANHAN'a, TRT Istanbul Radyosu TSM Sanatçıları'na, TRT Istant»! Radyosu Hafif Müzik ve Caz Orkestrası Sanatçıları'na, Izmir Radyosu TSM Müdürlüğü'ne, Türkiye Iş Bankası Kurtulı_> Şubesi'ne, MESAM'a, zor günlerimizde yanımızdan ayrılmayan aile üyelerimize, yurtiçi ve yurtdışından telefon ederek, telg îf çekerek, cenaze törenine katılarak, çelen göndererek acımızı paylaşan tüm aile dostlanmıza, bütün TRT Istanbul Radyos çalışanlarına, müzisyen dostlanna, aynı sahneyi paylaştığı ses ve saz sanatçısı arkadaşlarına, Tıp mensubu dostlanna, öğrencilerine ve desteğini bizden esirgemeyen tüm dostlarımıza gönülden teşekkür ederiz. DUYARLAR AİLESİ