Katalog

6MART2003PERŞEMBE + CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 11 Fransa, Almanya ve Rusya güç kullanımına izin veren BM karanna izin vermeyeceklerini açıkladı îkincitasanyakırmızıışıkDış Haberier Servisi - Fransa, Al- manya ve Rusya dışişleri bakanlan, Irak'a karşı savaş açılmasına yetki ve- recek BM karannın geçmesine izin ver- meyeceklerini bildirdi. Irak krizindeki son gelişmeleri değerlendirmek üzere dün Paris'te bir araya gelen üç ülkenin dışişleri bakanlan, iki ülkenin ya da en az birisinin Konsey kararını veto ede- ceği mesajını verdi. Toplantıya son an- da karar verildiği bildirildi. Fransa Dışişleri Bakanı Dominique de Villepin, Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer ve Rusya Dışişleri Ba- kanı Igor tvanov, üçlü toplantıdan son- ra düzenledikleri basın toplantısında ortak bir bildiri açıkladılar. Bildiriyi üçlü adına okuyan De Vil- lepin. "Irak'ta güç kullanılmasına yet- ki verecek bir karar tasansmın geçme- sine izin vermeyeceğiz'' dedi. 'Sorumluluğu fistlenjyoruz' De Villepin, gazetecilerin sorusu üze- rine "Güç kuOanmunı öngören 2. bir ka- rar olmayacaktır" diye konuştu. Dışiş- leri Bakanı De Villepin, Güvenlik Kon- seyi'nin daimi üyeleri olarak Rusya ve Fransa'nın, bu noktada tüm sorumlu- luklannı üstleneceğini kaydetti. Banş için tek bir şans bile varsa bu- nun değerlendirilmesi gerektigini kay- deden Ivanov, "Çinli ortaklanmız da aynı görüşleri paylaşıyor" dedi. De • • Villepin aynca Irak'ı da denetçilerle tam bir işbirliğine çağırdıklannı söz- lerine ekledi. Üç dışişleri bakanı görüşmede Paris, Berlin ve Moskova'nın, silah denetçi- lerinin yann BM Güvenlik Konseyi'ne verilecek raporu öncesinde, alacaklan ortak tutumu gözden geçirdiler. Fransa Dışişleri Bakanlığı kaynak- lan, toplantının önceden belirlenme- diğini, son anda karar verildiğini açık- ladılar. Alman Dışişleri Bakanlığı'nın bir sözcüsü de Joschka Fischer'in, üyesi olduğu Birlik 90'Teşiller Parti- si'nin Landshut kentinde karnavalın bi- tişi dolayısıyla düzenlediği toplantıya ç ülkenin dışişleri bakanlan son anda planlanan toplantı için dün Paris'te buluştu. De Villepin, Fischer ve Ivanov açıkladıklan ortak bildiride, "Irak'ta güç kullanılmasına yetki verecek bir karar tasansmın geçmesine izin vermeyeceğiz" ifadelerini kullandı. îkinci bir tasanya ihtiyacı olmadığını yineleyen ABD, Konsey'den istediği "evef'i alamayacağmın kesinleşmesi durumunda tasanyı geri çekecek. katılmaktan son anda vazgeçerek Pa- ris'e gittiğini bildirdi. '2. karara ihtiyacımız yok' ABD yönetimi ise Irak'ı vurmak için 2. bir karar tasansına ihtiyacı olmadı- ğını yineledi. ABD Dışişleri Bakanı Cobn PovveD, BM karan olsun olmasın ABD'nin Irak'a savaş başlatmaya ha- zır olduğunu söyledi. Washington yö- netimi aynca Irak'a karşı savaşın yolu- nu açacak karar tasansmın Güvenlik Konseyi'nde veto edileceğinin açıkça ortaya çıkması durumunda tasanyı ge- ri çekilebileceğinin işaretini verdi. Amerikah üst düzey yetkililer, Bush yönetiminin ABD, Ingiltere ve îspan- ya tarafindan hazırlanan ve gelecek haf- ta oylanması planlanan tasannm veto edileceğinin açıkça anlaşılması halin- de oylamadan geri çekilmesinin göz ar- dı edilmediğini belirttiler. ABD, aslında Irak'ın silahsızlanma- sıyla ilgili BM'nin 1441 sayılı karan- nın bu ülkeye askeri harekât düzenlen- mesi için gerekli izni sağladığmı ve 2. karar olmadan da savaşın başlatılabile- ceğini savunuyor. BM kaynaklan, ABD'nin yoğun lo- bi faaliyetlerine karşın tasannın geçme- si için gerekli 9 oyu ve Konsey'in da- imi üyelerinin veto yetkilerini kullan- mamalanru hâlâ garantiye alamadığı- nı belirtiyorlar. ABD, şu ana kadar 15 üyeli Güvenlik Konseyi'nde veto hak- kı bulunan daimi üye îngiltere ile se- çimle gelenlerden İspanya ve Bulga- ristan'ın oylannı garantilemiş durum- da. Daimi olmayanlardan Meksika, An- gola, Kamerun, Şili, Gine ve Pakistan ise hâlâ kararsız görünüyor. ÖNETİMDE ROL ALACAK BM'nin Saddam sonrası içiıı planı çoktan hazır ^Turumun, bir BM yardım misyonu aracılığıyla Irak'ı demokrasiye götürecek bir plan hazırladığı bildirildi. Dış Haberier Servisi - Birleşmiş Milletler'ın (BM), Güvenlik Konseyi'nde Bağdat'la ilgili bir karar alınmadan önce, savaş sonrası Irak'ta kurulacak hükümetle ilgili gizli bir plan hazırladığı bildirildi. îngiliz The Guardian ve The Times gazeteleri, kuruluşun bir BM yardım misyonu aracılığıyla ülkeyi demokrasiye götürecek bir plan hazırladığını bildirdi. BM kaynaklan, planı olası müdahale sonrasında Irak'ın yeniden yapılanmasında BM'nin olası rolü konusunda "flk kez konuşmaya başlama gnişimi" olarak nitelendirdi. Planı, 6 kişilik bir grup, 1 ay Saldınmıı maliyeli ABD'nin Irak'ı vurmasının kan bedeli bilinmiyor. Ancak Pentagon'a göre yeniden yapıian masrafi lOmıryardolardan 100 milyar dolara kadar değişebilir. Time dergisi - Washington'da bulunan - askeri konularda ', uzman düşünce kuruluşu Stratejik ve Bütçe Değerlendirmeleri Merkezi'nin hesaplannı yayımladı: * Savaşm doğnıdan mafiyeti (2 aydır beldeyen 250 bin asker dahilj: 35 milyar dolar * Bölgedeki müttefiklereyardmı: 10 tniryar dolar * tnsani yardnn: 3 nilyar dolar * ABD işgafinin raaB\eti(5\Tliçm40bin ABD askeri): 45 milyar dalar * Irakpotisvekamu gcrevfilermm maaşı (5 yıl için): 9 milyar dolar * Yeniden yapüanma: 1 30 milyar dolar * Savaş ve savaş sonrası 1 içHiSyTlhkmatiyet: 132 r miryar dolar süren çalışmalar sonunda hazırladı ve Genel Sekreter Yardımcısı Louise Frechette' ye geçen cuma sundu. Guardian'a konuşan BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın sözcüsü Stephane Dujarric, "Genel Sekreter, hâlâ kaçınılmaz okhığuna inanmachğımız bir savaş durumunda ırygulanması için, Irak'ın operasyon sonrası yeniden yapüanmasına inşkin bir plan hazuianmasuu istedL Planda, BM'nin savaş sonrası yapdanmada insani yardımın ötesinde oynayabileceği roDer üzerinde çalışüryor" dedi. Times gazetesi, BM'nin böyle bir plan hazırlamakla kendi kuruluş sözleşmesine aykın davrandığını ve Bağdat rejiminin devrilmesinden sonrasuıa ilişkın çalışmalar yaparak üye bir devletin içişlerine kanşmış olduğunu yazdı. Planda. "Irak'ta savaşuı bitmesinden yaklaşık 3 ay sonra BM'nin görevi, ABD ordusunun geçici yönetiminden devralarak, ülkede yeni bir yönetim kurutanasma yardımcı olmak üzere çahşmaya başlamasT öngörülüyor. Savaş sonrası Irak konusunda BM ve ABD yetkililerinin ayn ayn çalışmalanna karşın, her iki tarafin da birbirlerinin fikirlerinden genellikle haberdar olduklan ve bunlan bağdaştırmaya çalıştıklan belirtildi. Kaynaklar, BM çalışanlan tarafindan oluşturulan sivil bir yönetimin kurulmasmdan çok, Irak halkının kendi kaderini belirlemedeki rolünü \oirgulayacak bir BM misyonunun tercih edildiğini belirtti. Planda, ulusal hükümetin yapısı ve yasal çerçeveyi uluslararası toplumdan çok Irak halkının belirlemesi gerektiği, BM'nin de buna yardımcı olacağı kaydediliyor. Planda, Afganistan örneği izlenerek BM'nin yeniden yapılandırma ve insani operasyonlar ağırlıklı, destekleyici bir rol üstlenmesinin öngörüldüğü kaydediliyor. KOPEKLI TATBtKAT- re, Birleşmiş Milktkr Güvenlik Konseyi üyelerini. yeni bir karar tasansında iknaya çahşırken, bölgedeki askeri eğitimkrine de devam ediyor. Kuveyt çöDerinde bir kamptaki tatbikatta. köpekler de kullaıuldı. (Fotoğraf: REUTERS) Müslüman ülkeler Doha'da yapıian zirvede, Irak'ta banşçı çözüm istedi • •• IKO kesinlikle savaşa karşı Dış Haberier Servisi- Islam Kon- feransı Örgütü (İKÖ), dün Katar'ın başkenti Doha'da yapnğı olağanüs- tü doruk toplantısında, ABD'nin Irak'ı vurmasına kesinlikle karşı çıktı. Zirveye kahlan Başbakan Ab- duuah Gül, Türkiye'nin Irak soru- nuna banşçı çözüm bulma çalışma- lannın sürdüğünü ancak Bağdat'ın fırsatlan yeterince değerlendirme- diğini söyledi. Irak savaşının ele • Doruğa katılan Başbakan Gül, Bağdat'ın fırsatlan yeterince değerlendiremediğini belirtti. alınması için düzenlenen doruk so- alacak bir askeri operasyona kaül- nunda yayımlanan sonuç bildiri- sinde, 57 üyeli ÎKÖ'nün "Irak'ın vurulmasuıa ve herhangi bir Müs- lüman ülkenin güvenfiğmin tehdit edilmesine kesinlikle karşı olduğu" maktan kaçuımaüdır" denildi. açıklandı. Bildiride. "İslamülkek- ri, Müslüman bir ülkenin güvenli- ğini ve toprak bütünlüğünü hedef BM çerçevesinde çözüm Irak'ın BM silah denetçileriyle işbirliği yapmasının memnuniyet- le karşılandıgı belirtilen bildirge- de, Irak krizinin BM çerçevesinde banşçı yollarla çözülmesi istendi. Saddam'ın sağ kolu İbrahim, Kuveytli temsilciye ateş püskürdü: Maymun, köle, ajan, hain Salonun dışındaki diplomatlar, anşmayı dev ekrandan izledi. (Fotoğraf: AP) Dış Haberier Servisi - Doha'da düzenlenen Islam Konferansı Örgütü (ÎKÖ) olağanüstü zirvesüıde, Irak De\Tİm Komuta Konseyi Başkan Yardımcısı tzzet tbrahim ile Kuveyt Dışişleri Bakan Yardımcısı Şeyh Muhammed Sabah El SaBm El Sabah arasında ağız dalaşı yaşandı. Ibrahim, konuşmasında Kuveyt lıderlerini "Siyonisöerie işbirliği içinde Irak'a karşı komplo yapmakla" suçladı. El Sabah da, Ibrahim'in sözünü kesmek istedi. Bunun üzerine Ibrahim, Sabah'a, "Kapa çeneni, seni köle, seni Amerikan ajam, seni maymun. Irak'a karşı konuşuyorsun" diye bağırdı. El Sabah'uı da "Sus" diye araya girmesi üzerine doruğa ev sahipliği yapan Katar Emiri Şeyh Hamad bin Hafife El Tani, tbrahim'in sözlerine müdahale etmeye çalıştı. Ancak Ibrahim sözlerini, Terbiyesiz. tslam ümmetine ihanet edryorsun" diye sürdürdü. Kuveytlilerin karşılıklan, yükselen sesler arasında duyulamadı ve heyet kısa bir süre için toplanhyı terk etti. Toplantıya kaülan Gül, Türkiye'nin Irak sorununa banşçı yollardan çö- züm bulma çalışmalannın sürdü- ğünü söyledi. ÎKÖ'nün çözümde önemli bir rolü olduğunu kaydeden Gül, bölgedeki gelişmelerden Islam ülkelerinin büyük zarara uğraya- bileceğine ve bazı belirsizliklere yol açabilecek gelişmelerle karşı karşıya kalınabileceğine dikkat çek- ti. Türkiye'nin Irak sorununa banş- çı yoldan çözüm bulunmasına yö- nelik 2 aydır diplomatik giri- şimlerde bulunduğunu hatırla- tan Gül, Istanbul zirvesinin so- nuç bildirisinde, Irak'ın BM ile etkin işbirliği yapmasuıın is- tendiğini kaydetti. Gül, bildiri- nin zirveye katılan 6 ülkenin Irak'ın toprak bütünlügü ve ulu- sal birliğine olan desteğini or- taya koyduğunu belirtirken "MaalesefIrak bufirsattanye- terince yararlanmayı seçmedi" dedi. Başbakan Gül, zir\e dö- nüşünde Esenboğa Havaala- nı'nda yaptığı açıklamada, ül- kelerin farklı yaklaşımlan olsa da, h^k'ın BM kararlanna tam olarak uyması, bu sorunun Gü- venlik Konseyi çerçevesinde çözülmesi ve Irak'ın toprak bü- tünlüğünün korunması gerekti- ği görüşlerinin öne çıknğını kay- detti. Ortadoğu banşına Türki- ye'nin katia sağlamak için elin- den geleni yapacağını kayde- den Gül, ÖCO zirvesinde bunun [ altını çizdiğini aktardı. ., Blix olumlu konustu IrakHan kısmi • Guardian gazetesi, BM yetkililerinin denetim sürecinde hayal kınklığını yaşadığmı öne sürdü. Dış Haberier Servisi - BM silah denetim komisyonu UNMOVIC'in Başkanı Hans Blix, Irak'ın silahsızlanma taahhütlerini yerine getirdiğine ilişkin işaretler verdiğini ve bazı alanlarda BM denetçileriyle işbirliği yaptığını bildirdi. Blix, gazetecilere yaptığı açıklamada, Bağdat'ın talep edildiği gibi menzili 150 kilometreyi aşan Essamud füzelerinin imhasını sürdürdüğünü kaydederek, "Füzeler konusunda gerçekten silahsızlanılıyor" dedi. BM denetçilerinin Iraklı bilim adamlanyla özel görüşme yapması konusunda da işbirliği sağladıklanm belirten Blix, ekibinin 7 Iraklı bilim adamıyla hükümetten bir refakatçı ve kayıt aygıtlan olmadan görüşme yaptığını kaydetti. Blix, "Biam koşullanmıza uygun bir dizi görüşme yaptık. Tamamen koşullanmıza uygun 7 görüşmemiz oldu" dedi. Ulke dışı görüşme Hans Blix, ismini belirtmediği bir Arap ülkesine, Iraklı bilim adamlannın ülke dışında görüşmeyi kabul etmesi durumunda denetçilerine ev sahipliği yapması önerisinde bulunduğunu da söyledi. Kıbns Rum Kesimi'nin bu tür görüşme yapılabilecek yerlerden olduğunu söyleyen Blix, bazı ülkelerin de Irak'ı terk etmek isteyecek bilim adamlanna sığınma önerdiğini anlattı. Blix, bazı BM uzmanlannın, Irak'ın "biyolojik silah malzemelerini 10 yıl önce gömdüklerini, söz konusu bölgelerde kazılar yapılarak doğrulayabilecekleri" iddiasına ilişkin şüpheleri bulunduğunu da kaydetti. Hans Blix, Irak'taki silah denetimlerinin yaza kadar sürüp süremeyeceğini belirtemezken, "Ne olacağını bilmiyoruz. Ekibimin, ani bir talimat üzerine Bağdat'tan aynlabilmek üzere bir tahliye planı var" dedi. Colin Powell: Irak BM'yi aldatıyor \VASHINGTON (AA) - ABD Dışişleri Bakanı Colin Povvell, Irak'ın silahsızlanmaya yönelik stratejik karan aldığuıa dair hiçbir belirti olmadığını söyledi. Powell, Washington'daki Uluslararası Stratejik Araştırma Merkeziuıde yaptığı konuşmada, "Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in kitle imha silatılannı bırakmak yönündeki stratejik karan aldığına dair belirti yokr dedi. Irak yönetimini, uluslararası topluluğu aldatmaya çalışmakla suçlayan Powell. Bağdat yönetiminin "taahhütlerini gitgide daha çok ihlal ettiğini" ileri sürdü. Bağdat yönetiminin, Iraklı bilimadamlanna basta yaptığını ve BM denetçileriyle özgürce görüşmelerini engellediğini sa\iinan Povvell. "Irak gizli güvenlik servisleri, b« bilimadamlarının BM denetçileriyle görüşmelerini denetim altına almak için saldırgan bir şekilde çalışıyor" diye konuştu. Irak'ın hâlâ BM denetçilerini aldatmayı denediğini ve yeni fuzeler imal ettiğini de ileri süren Povvell, Amerikan istihbaratının, Irak'ın hâlâ yasaklı silah malzemelerini BM'den sakladığım ortaya koyduğunu söyledi. Powell, Amerikan isrihbarat servislerinin edindiği bilgilere göre, Iraklı yetkililerin Essamud 2'lerin imalahnın sürmesi yönünde emir verdiklerini belirtti.Povvell, BM Güvenlik Konseyi'ndeki "Ajnlıklann, Irak'ın oyunu olduğunu" ifade etti."Saddam Hüseyin, BM Güvenlik Konseyi'ni de böimek istivor" dedk'i