Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 MART 2003 PAZARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER AÇI MUMTAZ SOYSAL Dönüm Yılları SOĞUK SAVAŞ sonrasında Türk dış politikasının çektiği sıkıntı kolay unutul- maz: Ikili kutuplaşma döneminin basit Ba- t yandaşlığından çok boyutlu ilişkilere ge- çiş, NATO'cu diplomasinin dünyayla iliş- kilerde yeni durumlara uyum sağlama güçlüğü, Avrupa Birliği'yle yaşanan ha- yal kınklığı. Şimdi Irak Savaşı öncesi yaşanan ve sonrasında yaşanacak olanlar, belki de ye- ni bir dönemin başlangıcı olacak. Küre- selleşmenin ekonomik politikalan iflas et- mekte, ABD'nin tek başına yeryüzü ege- menliğine karşı Avrupa'dan ve dünyanın başka köşelerinden tepkiler gelmekte, AB bütünlüğü çatırdamakta. Borca batık ve Batı finans çevreiehnin pençesine düşmüş birTürkiye, değişen dış koşulların sonuçlanna uymakta zorlanı- yor. Tezkerelersürecinde para yanlısı çev- reler ile banş yanlılannın birbirine düşmüş olması bu zorlanışın ilginç belirtisi değil mi- dir? Böylesine sağlıksız zikzakların ya- şanmaması için, halk yığınlarının ve ülke- yi yönetenlerin yeni ve tutariı bir dış poli- tika yaklaşımına yönelmeleri gerekiyor. Zaten Avrupa'nın tam üyelik konusun- daki tutumu ve ABD'nin bağımsız Kürt devleti yönünde iyice belirginleşen niyeti, bu yeni ulusal dış politika yöneli- şinin ipuçlarını da vermektedir. Artık, yal- nız Brüksel'e ve VVashington'a kilitlenmiş dış ilgilenişlerden sıynlıp daha bağımsız, daha değişik boyutlu bir yaklaşıma geçi- şin zamanı geliyor. Bu yaklaşımı kısacatanımlamak elbet kolay değil. Ama hertıal- de yakın coğrafyanın olanaklarına dönmek, bölgesel ilişkilere daha fazla ağırlık vermek, Rus- ya, Kafkaslar ve Arap ül- keleri başta olmak üze- re komşuları daha iyi ta- nıyıp onlarta yakınlaşmayı kolaylaştıra- cak donanımları edinmek gerekecek. Elbet, hemen olup bitiverecek bir ge- çiş değil bu. Aynca, AKP iktidannın böylesine kap- samlı ve köklü bir dönüşümü gerçekleş- tirmekte tek başına yeterii olamayacagı da açık. Ağırdan ağıra oluşup gelişecek ve derinden derine işleyecek bir ulusal olu- şum söz konusudur. Yeni bir dış politika anlayışına geçişin ille de Batı dünyasıyla ilişkilerin kö- tüleşmesi, Avrupa'yla kapışma, Ameri- ka'yla zıtlaşma anlamına geleceğini dü- şünmek kadar yanlış bir şey olamaz. Tam tersine, siyasal ve ekonomik açıdan kom- şularıyla daha sağlam bağlantılar kuran ve ulusal çıkarlanna daha iyi sahip çıkan bir Türkiye, şimdiye kadar yürüttüğü iliş- kilerden de daha verimli ve daha çabuk sonuç alacak bir Türkiye demektir. Çün- kü, bir kez daha iyice anlaşıldı ki, devlet- ler arası ilişkilerde, ezeli düşmanlık ya da ebedi dostluk değil, ulusal çıkarjann dik- te ettiği tutumlar egemendir. Öcalan'ı teslim etti diye başımızın üstünde yer ver- diğimiz Amerika, yanıbaşımızdaki tehlike- li bir etnik devletleşmeden çıkar sağlama peşinde değil mi? Gözümüzün içine ba- ka baka. Bu durumda kendi çıkanmıza bakmak- tan daha doğal ne olabilir? Olağandışı Durumlar ve Tezkere Vergileri Doç. Dr. Gülsen GUNEŞ îstanbui üni. Hukuk Fakültesi Vergi Hukuku Anabilim Dalı S osyal boyutuyla bire- yin yaşamını etkın bir biçimde ka\Tayan ve dennden etkileyen olağa- nüstü geçici ek vergi düzen- lemeleri ülkemizde iktisadi mali bunalımlar var olduk- ça devam edecekJermiş gi- bi bir izlenim bırakmaktadır- lar. İktisadı-malı bunalım- lar ne yazık kı sık aralıklar- la kendilerini tekrarlamak- tadırlar. Bu durum, birey- lerde ve kurumlarda umut- suzluk ve devlete karşı bir güvensızlik duygusu yarat- makta. birtakım çevrelere çeşitli suüstinıal zeminleri sunabilmektedır. Aynca top- lanan vergilenn isabetsiz ka- nallarda boş yere harcandı- ğı (israf edildiği) yönünde yükümlülerde haklı bir izle- nim ve vergisel tepki de bu- lunmaktadır. Ülkemizin içine düştüğü borç batagı nedeniy le karşı- iaşâğı iktisadizoriuklar. dar- boğazlar, bunalımlar karşı- sında Kedi para gerekani- «A? Kontörbizden'lilere kısa mesaj kampanyası: 1 kısa m 1 kontör. Artık tüm cep telefonlarına Üstelik Kontörbizden'lilere mesaj gönderebileceksiniz. Bugünden itibaren 15 Nisan'a kadar sizın için bir kısa mesaj sadece bir kontör. *Kısa mesal kampanyası servls sorgulamalan. VVebMes^Cell. AtullıMes^j ve yurtdışma gcmderilen m«sajlar İçin geçertl değHdlr Kaç yılhk Hazır Kart'lı olduğunuza göre Aynca konuştukça da kontör bizden 1 4 yıllık ve üstü Ayda ûzeri yüklerseniz 500 - 999 kontör Yeni düzenlemelerle 'e kadar uzatılan Kontörbizden kampanyasından yararlanmak için kaydınızı yaptırmanız ve hattınıza aynı ay içinde en az 200 kontör yüklemeniz yeterli. 30 Haziran 2003 tarihine kadar, yüklediğiniz kontörlerden kontör kazanabilirsiniz. ceple sabit telefonla 'nden. adresinden, ma başına 2 kontör), 'dan yaptırabilirsiniz. Hazır Kart abonelik yaşınızfrerayın 1. günGne gore hesaplanır. AbonelıK yaşına bağlı kontörler sadece bir defa kazanılır. Kazandığınız kontörler bir sonraki aydan itibaren eşıt bölünerek 5 ayda hattınıza i Şirket adına kayrtlı hatlar kampanyaya dahil değıldir. HAZIR KART müçmbaşvurulanbuek\er- gilerle ilgiü düzenlemeler, verçphukuksalbmıttuyla to- celendiğinde bunlann hu- kuka veanavasava uygunhık- lan konusunda ciddidurak- samalann bulunduğu orta- ya çıkacakür.Aynca bu ver- gileri getiren koşulların yar- gılama sürecinde de etldn- ligini sürdürdugünü gözlem- lemek olanaklıdır. tktisadi bunalımlann ya- rattığı olumsuz koşulların etkilenni her alanda göste- rebildiklerini. devletimizi ne yazık ki ölüm-kalım mü- cadelesine sürükledilderini, bu gibi zamanlarda yargıyı da tıkayıp elini kolunu ister istemez bağlayabildiklerini görmek zor değildir. Özel- lilde son yirmi yıldır ülke- mizde ba§ gösteren bu bu- nalımlar nedenıyle uygula- maya sokulmuş olağanüstü geçici ek vergilerin getirdi- ğı vergisel düzenlemelerin sorgulanmalannın yargısal alana yansıyıp yansımadı- ğının, yargı denetiminin ya- pıldığı zamanlarda yargının nasıl bir yaklaşım içerisin- de olduğunun araştınlması ve iktisadi koşulların yargı üzenndekı yansımalannın değeriendınlmesı gerekmek- tedir. Dunıma güncel açıdan ba- kıldığında, yeni vergi getir- meme vaadinde bulunmuş olan siyasal iktidann. ban- şın bir bedeti oiduğunu öne sürerek biitçe açıklannın ka- patılabilmesi için en sağlam yol olan ek vergfflere başvu- racağıgörülmektedir. 1994 ve 1999 parasal bunalımla- nnın yarattığı paketlerde de yer almış bulunan ek emlak vergisi ve ek motorlu taşrt- lar vergisi. bu kez 2003 "ba- nş" paketıyle karşımıza çık- maktadır. Tüm ülkelerde I. ve II. Dünya Savaşlannın bedelinin yükümlüler için ek vergiler olduğu, bilinen ve benimsenen bir gerçek olmakla birlikte ülkemizde- ki ek vergilerin banşın be- deli olarak sunulması. bu vergilerin ardındaki iktısa- di-mali gerçeği yansıtmadı- ğı gibi savaşın arzulandığı iz- lenimini de yaratmaktadır. Gerek, medya ve kamuoyu tarafından "tezkere vergile- ri" olarak adı konuluveri- len gündemdeki geleceğin ek vergileri. gerekse geç- mişte 1994'te ekonomik den- geverçjteri olarak anılan ver- giler ve 1999'dakı adıyla deprem vergilen hep derin ıkrisadi-parasal bunalımla- nn sonuçlandır. Depremden sonra yasalaştınlan ek ver- gilerin yasa taslağının dep- remden önce zaten bazır ol- duğu bilinen bir gerçektir. Yasalaşırsa... Gündemdeki ek vergi ta- sansı yasalaşırsa bundan et- kiienecek olan yükümlüler bu \ergifere karşı dava yolu- na başMirabiJecekkTtür.Be- lirtmek gerekır ki davanın açılmasından önce ve son- ra izlenecek yollar yorucu, zaman alıcı. maddi külfet getirici olacaktır. Şöyle ki, belirli koşullann yerine ge- tirilerek vergi mahkemesin- de dava açılmasından son- ra, getinlen ek vergi norm- lannın yargıçta (hâkimde) anayasaya aykın olduğu yo- lunda ciddi kanı uyandır- masıgerekecektir. Bu takdir- de uyuşmazlık Anayasa Mahkemesi'ne taşrnacaktır. Sonra gelen asamada .\na- yasa Mahkemesi pek çok biçimsel süzgeci kullandık- tan sonra normun anayasa- ya uygun olup olmadığına karar verecektir. Eğer normu iptal ederse, yanı ek vergi ya da ek vergıfer artık yürür- lükten kalkmıs olacaktır. Ay- nca normun iptalınin sonuç- lanndan, Anayasa Mahke- mesi kararlan geriye yürü- medikleri için sadece yargı yoluna başvurmuş olan yü- kümlüler yararlanabilecek- lerdir. Yine eklemek gerekir ki, vergi mükelleflen vergi yargısuıda itiraz yoluyla bu normlan anayasa yargısına dolambaçlı yoldan getırme hakkına sahipken. cumhur- başkanı, ana muhalefet par- tisi ve öbür bazı oluşumlar (*) da doğrudan Anayasa Mahkemesi'nde iptal dava- sı açabilerek anayasal dene- tim mekanizmasma katkı- da bulunabilmektedirler. Anayasa Mahkemesi öbür alanlardaki pek çok cesur ve alkışlanacak kararlanna karşın, iktisadi-parasal-ver- gisel alandaki kararlannda birey-devletdengesinde de\•- leti daha ağırlıklı bir biçim- de ön planda rutmaktadır. Yüksek Mahkeme 1994 ve 1999 ek vergi uygulamala- nnda önüne gelen davalar- da bu vergi paketlerinin tü- münü iptal yoluna gitme- mıştir. Yalnızca 1994"ün ekonomik denge vergilerinin bir kısmında ve net aktif ver- gisınde iptal karan vermiş- tir. Hele 1999 uygulamasın- da kaldırdığı hıçbir ek ver- gi olmamıştır. 1999 ek ver- gileri için hıç iptal olmama- sının nedenlerinden birisi de vergi mahkemelerinde çe- kince (ihrirazı kayıt) konu- larak açılan da\alarda ana- yasaya aykınlık iddiasuıın Anayasa Mahkemesi"nın 1994 uygulamasının da göz önünde futularak ciddi bu- lunmaması olmuştur. Vergınin genelliğı ilkesi, verginin mali güç ile oran- tılı olması ilkesi, vergi yü- künün adaletli ve dengeli dağılımı ilkesi, vergilerin geriye yürümezliğı ilkesi, bir matrahın aynı dönemde bırden fazla vergılenduile- meyeceğı ilkesi. hukuk gü- \enliğı ilkesi gibi vergi hu- kuku ılkelerine ve anayasa- ya aykın olan bu kurallann yüksek yargı organına denet- İettirilmesi ve bunda ısrar edılmesi bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin kul- lanımuıı pekışrıreceği gibi hukuk devleti uygulaması- nın da gelişmesini sağlaya- caktır. Böylelikle vergi sis- temi açısından bu tür vergi- lerin, sistemin alışkanlığı ve kalıcı parçalan durumuna gelmesi engellenmiş olacak- tır. Bununla birlikte yıllardır birtakun oldubittilerle dü- rüst ve vergi ödevlerini düz- gün biçimde yerine getiren yükümlülerin arkasını bı- rakmayan siyasal iktidarlar ile devletin \arlığuu ve ka- lıcılığını (bekasını) aynı ke- feye kovTnamak gerektiğini vurgulamakta yarar bulun- maktadır. Aynca belirtmek gerekir ki, tüm vergi yükümlüleri, banşın ve ülkemizin korun- ması ve kamu hizmetlennin aksamaması için her türlü özveriyi göstererek, hukuku kendisine uydurmaya çalış- mayan. içten (samimi), dü- rüst ve güven \eren bir >ö- netün anlayışı ile döndürü- Iecek devlet çarkına, bu tür vergilerle de katkıda bulun- mava hazırdırlar. (*) 1961 tarihh TC Anaya- sası nda iptal davası açabile- cekler daha genış bir biçimde lespil edümiştir İZMİR KONAK BELEDİYE BAŞKANLIĞI YEŞİLYURT SPOR KOMPLEKSİ PROJE YARIŞMASI Kentimizin güney aksında yer alan ve Faruk Akar Karasu Caddesi, 9242/3 Sokak, 177/9 Sokak, Ihsan Alyanak Bulvarı ile çevrelenmiş bulunan yaklaşık 44.000 m2 büyüklüğündeki arsa üzerinde futbol stadyumu ile birlikte diğer sportif faaliyetlerin yapılabileceği çok amaçlı spor kompleksi mimari proje yarış- ması ulusal ve tek kademeli olarak 24.03.2003 tarihinden itibaren yarışmaya çı- kanlmıştır. Söz konusu yarışma; şartname ve TMMOB Mimarlar Odası'na kayıtlı olan tüm üyelerin katılımına açıktır. Danışman Jüri Üyeleri Prof. Dr. Orcan GÜNDÜZ Güngör KAFTANCI Muhittin SELVİTOPU Asli Jüri Uyeleri Prof. Dr. Ahmet EYÜCE Tamer BAŞBUĞ Yrd. Doç. Dr. Hikmet GÖKMEN Muammer TAMER Muzaffer TUNÇAĞ Yedek Jüri Üyeleri Celal KOÇ Koray HEPER Necati UZAKGÖREN Raportörler Alev Ağn Y. Mimar (Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim Üyesi) Y. Müh. Mimar Harrta Mühendisi (Konak Belediyesi Başkan Yardımcısı) Y. Mimar (Izmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi) Mimar (TMMOB Mimarlar Odası Izmir Şube Başkanı) Y. Mimar (Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim Üyesi) Mimar Inşaat Y. Mühendisi (TMMOB Inşaat Mühendisleri Odası Eski Genel Başkanı) Y. Müh. Mimar Mimar Inşaat Yüksek Mühendisi Hüseyin HEPŞENGÜNLER Aydemir BAŞARGAN Ödül ve Mansrvonlar : 25.000.000.000 TL Net :15.000.000.000 TL. Net :10.000.000.000 TL. Net : 5x8.000.000.000 TL. Net Mimar (Konak Belediyesi Yapı Izinleri Müdürü) Mimar (Konak Belediyesi Ar-Ge Müdürü) Mimar (Konak Belediyesi Ar-Ge Müdürlüğü) Odül ve "" 1. Ödül 2. ödül 3. Ödül 5 Adet Mansiyon Yanşma Takvimi Yarışmanın Başlaması 24.03.2003 Soru Sorma İçin Son Gün 24.04.2003 Saat: 17.30 Projelerin Teslimi 24.06.2003 Saat: 17.30 Bu yarışmaya ait şartname ve eklerini kapsayan CD 24.03.2003 tarihinden itibaren aşağıda belirtilen banka hesabına yatırılacak 50.000.000.-TL karşılığın- da yanşma raportörlüğünden temin edilir. Banka Hesabı: Izmir/Konak Belediyesi Vakıfbank Gazi Şubesi Hesap No: 20112592 Yanşma Raportöriüğü: Izmir/Konak Belediyesi Kıbrıs Şehitleri Caddesi No:12 Kat:3 Daire:3a Alsancak/lzmir Tel:422 61 80-421 17 95 Şartname CD'sinin tesliminde yarışmacıların banka makbuzları ile birlikte isim ve adreslerini yanşma raportörlüğüne kaydettirmiş olmaları zorunludur. Şartname almayanlar yanşmaya katılamazlar. Söz konusu şartnameye iliş- kin tüm bilgiler www.konak-bel.gov.tr intemet adresinde yayınlanacaktır. Basın: 13670 CÜMHURİYET'TEN OKURLARA İBRAHİM YILDIZ Savaş Ortamında Gazetecilik Diplomatikgirişimlerbirkenara itildi. "ABDgü- dümlü savaş" geçen perşembe sabaha karşı başladı. Türkiye ve dünyada "savaş karşıtı ey- lemler" tüm hızıyla sürerken Irak, ABD ve Ingiltere tarafından bombalanıyor. Savaş, insanlığı derinden yaralayan ve izleri uzun süre silin- _ meyen bir "vah- ^ Cumhuriyet şet". Biz haber- — — cilerin görevi bu olumsuz koşullar- da bile, gelişme- leri kamuoyuna doğru biçimde aktarmak. Bunun için gece gün- düz çalışıyoruz. Cumhuriyet çalışanları, aylardan beri banş yanlısı haber ve yorumları okurlarına aktarırken objektif habercilikten ödün vermeksizin, doğru bildiği yo\da yürüyor. Bat kaynaklı dezenformasyon ^anıttma, yanlış bikjilendirme) yan- lışına düşmemek için en ince ayrın- tılardidikdidikta- ranıyor. Gördük ki geçen hafta, Ku- zey Irak ve Türk hava sahasının kullanımı konusundaki haber- lerin doğrusunu Cumhuriyet yazdı. Tüm ulusal kanallann ve gazetelerin "Türkas- keri Kuzey Irak'a girdi" haberleri yalanlanırken Cumhuriyet 22 Mart Cumartesi günkü sayısın- da bu konudaki belirsizlikleri haberleştirdi. ABD'nin Irak'a verdiği 48 saatlik süre ile ilgili haber Türki- •eanf*»"*^ fe«*»tWr-W^>«H * # * » * * * M * ABDvurduurdu Cumhupfyef büır^aayağakall^ Cumhuriyet Kalliaııı ye'de yalnızca 18 Mart Salı günkü Cumhu- riyet, Hürriyetve Sabah gazete- lerindeyeraldı. Cumhuriyet spor haberlerinde de geçen haf- ta öteki gazetelerin önüne geçti. Günlük gaze- teler, Irak'taki savaşın Türkiye'deki futbol maç- larını olumsuz etkileyeceğini, bazı maçların ta- rafsız sahalarda oynanacağını yazdı. 18 Mart Sa- lı günkü Cumhuriyet'in spor sayfasında maç- ların planlandığı gibi oynanacağı haberi yer al- dı. Bu haber, bir gün sonra gazete ve televiz- yonlarda Cumhuriyet'e atıf yapılarak kullanıldı. • • • Yazarlarımızdan Ataol Behramoğlu'nun "Şi- ir Büyük ödülü", Turgay Fışekçi'nin, "Ceyhun Atıf Kan- suŞiirödülü"nüa\- ması bizleri geçen hafta sevindiren ge- lişmelerdi. Iki arka- daşımızı bir kez da- ha kutluyoruz. _ . „ Ege Universite- B e h r a m °g | u si'nde öğrenciler arasında yapılan araştırmada, Cumhuriyet Gazetesi, ulusal gazeteler içerisinde, siyasi haber, kültür sanat haberleri ve bilim tek- nik alanında en iyi gazete seçildi. ••* Bir süre önce yaptığımız "okur anketi" de- ğerlendirmesini tamamladık. Bir başka kuruluş tarafından yaptınlan araştırmanın sonuçları da elimize ulaştı. Her iki çalışmadan çıkan olumlu sonuçlar, bizleri hem mutlu etti hem de Cum- huriyet'in geleceğe yönelik yol haritasını belir- ginleştirdi. önümüzdeki günlerde bu araştırmanın so- nuçlarını okurlarımıza açıklayacağız. Savaşsız günler dileğiyle. P A N E L Irak Savaşı Mı, Dünya Savaşı Mı? Yöneten Nail Güreli Konuşmacılar llhan Selçuk, Erol AAanisalı Yıldız Sertei, Bedri Baykam Özgür Billur İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Konferans Salonu Tarih: 25 Mart Salı Saat: 13.3O sarra SAZETECİLİK V*KH ATATÜRKÇO OOŞONCE Kutûnad HDEMSITONU Prof. Dr. TARIK ZAFER TUNAYA'NIN ANISINA ÇARŞAMBA TOPLANTILARI KAFKASLAR, BALKANLAR VE IRAK ÜÇGENİNDE TÜRKİYE Konuşmacı MLTSTAFA BALBAY (Cumhuriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi ve Köşe Yazan) Sunuş Dr. NUR ÖZMEL AKIN (Boğaziçi Üniversitest Öğretim Görevlisi) 26 MART 2003 Çarşamba 17.30- 19.30 TARIK ZAFER TLTSAYA Kültür Merkeri (Şahkulu Bostan Sok. Beyoğlu - Tünel)