Katalog

11 MART2003SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Chhibber tartışması • ANKARA (Cumhuriyet) -Dünya Bankası Türkiye Türkiye Temsilcisi Ajay Chhibber'ın, bütçeye bu haliyle destek vermeyeceklerini açıklaması, dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu"nda Sağlık Bakanlığı bütçesi görüşmelerinde de tartışma yarattı. CHP Uşak Milletvekili Osman Coşkunoğlu, Türkiye'deki işçi ve çiftçiyi koruma görevinin Dünya Bankası'na kaldığını söyledi. AKP Giresun Millervekiii Nurettin Caniklı de "Chhibber, hatasını düzeltmeli ve özür dilemelidir" dedi. Tüzmen Suudi Arabistan'da • CİDDE/RİYAD (AA) - Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen. komşu ve çevre ülkelere ihracah geliştirme programı çerçevesinde gittiği Suudi Arabistan'da iş çe\Telerinin büyük ilgisiyle karşılaştı. Suudi Arabistan'ın petrol ve petrokımya sektöründe. 2 yıl içinde toplam değeri 8 milyar dolan aşacak ihaleler açacağı biliniyor. Bu pastadan Türk firmalannın 1 mılyar dolarlık pay almasıru gerçekçi bir hedef olarak görüyor. Camlagelen evlilik • tSTANBUL(AA)- Hollanda merkezli Schott Glaverbel B.V, temperlenmiş ve baskı yapılmış cam üreticisi Orim Cam Sanayiı ve Ticaret AŞ'yi satın alarak bünyesine kattı. Schott Glaverbel Beyaz Eşya Düz Cam Birim Başkan Yardımcısı Dr. Karlheinz Sossenheimer, birleşmeyle Avnıpa pazannın lider tedarikçisi konumlannı güçlendirmeyi hedeflediklerini bildirdi. Geçen yıl 150 milyon Euro satış gerçekleştiren şirketın, 1405 çalışanı bulunuyor. btanbul'a tahkim merkezi • ANKARA (ANKA)- Adalet Bakanı Cemil Çiçek, Istanbul'da bir uluslararası tahkim merkezi kurulması içın yasa taslağı hazırladıklannı bildirdi. Çiçek, uluslararası tahkimin ticari uyuşmazlıklann çözümünde oynadığı rolü dikkate alarak ve Türkiye'nin dünya coğrafyası üzerindeki öneminden hareketle hazırladıklan taslağı ilgili bakanlıklann görüşüne sunduklannı bildirdi. btKJB'nin e p m timî Beykoz'da • Ekonomi Servisi - Istanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon thracatçılan Bıriiğı (ÎHKfB) tarafindan, sektörün gereksinim duyduğu kalifiye eleman ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak oluşturulan Gezici Eğitim Merkezi, Beykoz'da faaliyete başladı. ıHKİBYönetim Kurulu Başkanı Nuri Artok, Esenyurt ve Taşdelen'de de faaliyet gösteren eğitim ünitelerinde şimdiye kadar 800 kişinin eğitildiğini ve bunlann 775'inin işe yerleştirildiğini söyledi. Ajay Chhibber, 2003 bütçesini yoksul karşıtı olarak değerlendirdiHalkı savurjmak Dünya Bankası'nakaldı• Chhibber, bütçe tasansının çiftçiye ve orta sınıfa zarar verdiğini, vergi ödemeyeni desteklediğini belirterek 'Düzeltilene kadar bankanın kredi vermesı zor olur" dedi. Ekonomi Servisi - Dünya Bankası Türkiye Temsilcisi Ajay Chhibber, Meclis'te görüşülmekte olan 2003 yı- lı bütçe tasansını "yoksul karşın" ola- rak değerlendirdi. Bütçenin çiftçile- re ve orta sınıfa zarar vereceğini be- lirten Chhibber, "vergi ödemeyeni de destekleyen" tasanyı bu haliyle des- teklemeyeceklerini açıkladı. Geüşmekte olan ülke ekonomılerin- deki politikalannrn yoksulluğu arttır- dığı eleştirisine maruz kalan Dünya Bankası bile 2003 yılı bütçe tasansı- na muhalefet etti. Reuters'ın sorulan- m yanıtlayan Chhibber, hükümetle birçok konuda anlaşmaya vardıklan- nın, ancak bütçede sorun gördükleri- nin altını çizerek şunlan söyledi: "Bu bütçenin ger- çekten ol- dukça yoksul karşıtıoldu- ğunu düşü- nüyoruz. Çiftçilere zarar veri- yor, doğnıdan getir desteği için para ayırmıyor. Türkiye'nin orta sırunnaza- rar veriyor, her zaman orta sınıf ezili- yor. Bu,vergi ödemeyenleri destekleyen bir bütçe, çünkü onlara vergi affi geti- riyor ve vergisini ödeyen orta sınıf ann- lığı da tekrar tekrar vergüendiriyor.'' Bütçenin büyümeye de zarar vere- cek nitelikte olduğunu belirten Chhibber. "Bu destekleyebileceğimiz bir bütçe değil. Şaşırûcı olan, sosyal adalet programı olan AKP'nin böyle bir bütçe ile gelmesi" dedi. Chhibber, ekonomik programrn önemli ayaklanndan tanm reformu kapsamında uygulanan DGD'nin bütçeden çıkanlmasının "yapısal re- formlar açısından önemli bir geri dö- nüş olabileceği endişesinT taşıdıklan- nı ifade etti. Bütçe kredlyl engeller Bütçenin düzeltilmesi gerektiğini hükümete açıkça ifade ettiklerini bil- diren Chhibber. "(bütçe) düzeltilene kadar Dünya Bankası'nm kredi des- teği sağlaması zor olur" dedi. Chhibber, 31 Mart'a kadar anlaşma yapılamazsa Dünya Bankası'nın ka- lan 1.375 milyar dolarlık kredisinin tehlikeye gireceğini kaydetti. Istan- bul Yaklaşımı'nın oldukça başanlı gittiğıni ifade eden Chhibber, "Bu aşamada DBfinansmanınaihtiyaç ol- mayabilir, çünkü zaten birçok yeni- den yapdandırma hızla gerçekleştiril- miş durumda~. tstanbul Yaklaşuıu fı- nansmam yerine CAS kapsamında 300 milyon dolar ihracata, 150 milyon dolar da KOBİ'Iere fînansman sağla- nabiür, ancakbütçe konusunu çözüm- lememiz lazun" diye konuştu. Yenl yardım stratejlsl Chhibber, Türkiye'ye yönelik 2003-05 yılannı kapsayacak yeni bir ülke yardım stratejisi (CAS-Country Assistance Strategy) için de en dü- şük 1.5 milyar dolar, en yüksek 4.5 milyar dolar olmak üzere yeni bir CAS programını görüştüklerini kay- detti. IMF'nin Doğnıdan Gelir Desteğiprogramını budaması Dünya Bankası 'nı kızdırdı Chhibber'ın isyan ettiği tablo MURAT KIŞLAL1 ANKARA - Dünya Bankası Türkiye Temsil- cisi Ajay Chhibber"in Türkiye'nin 2003 bütçe- si ile ilgili çok sert eleştı- rilerde bulunmasına, IMF'nin, Dünya Banka- sı nın "Doğnıdan GeKr Desteği'' programını bu- damasının neden olduğu öğrenildi. Edinilen bilgi- lere göre, görev süresi ha- ziranda sona erecek olan Chhibber'in "tepesini at- üran" tablo, doğrudan gelir desteğinin 2003 büt- çesinden çıkanlmasıyla ortaya çıktı. IMF gdü- münde hazırlanan ekono- mik programın en önem- li ayaklanndan tanm re- formu. üreticilere venlen tüm destekleri kaldırarak yerine Doğrudan Gelir Desteği (DGD) ödeme- lerini getirmişti. Dünya Bankası'nm desteği ve önderliğinde yürütülen DGD projesinin 5 yıl sü- reyle uygulamada kalma- sı bekleniyordu. Tanmsal üretimi baltaladığı gerek- çesiyyle, Türkiyeli çiftçi kuruluşlannın büyük tep- kisini çakan DGDleri ıs- rarla savunan Chhib- ber'in bu dunım sonu- cunda Dünya Banka- sı'nm "ildyüzlü" konu- muna düşeceğinden ra- hatsızlık duyduğu ifade ediliyor. Edinilen bilgilere göre 2003 bütçesinde başlan- gıçta çiftçiye yönelik, 2.8 katrilyon lira cıvannda bir doğrudan gelir deste- ği kalemi bulunuyordu. Bu kalem öncelikle 2.5 katrilyon lira civanna çe- kihnişti. Meclis'in kabul etme- diği tezkere sonrası, IMF ile yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla hedefi tutturmak için yapılan nihai pazar- lıkta bu rakamın 1.4 kat- rilyon liraya düşürülmesı ve böylelikle doğrudan gelir desteğinde 1.4 kat- rilyon liralık tasarruf ya- pıldığının açıklanması, Dünya Bankası'nı hükü- metle iplen koparma nok- tasına getiren olay oldu. Bütçede yer alan 1.4 katnlyon liralık doğrudan gelir kaleminin 2002'den kalan ödeme olduğu ve esasen çiftçiye 2003 he- saplanndan doğrudan ge- lir ödemesi yapılmayaca- ğı ifade ediliyor. Dünya Bankası'nm Tekel ile Ha- zine arasında yapılması düşünülen mahsuplaş- mayla ilgili aynntılann da sıkıntı yarattığı öğre- nildi. gj^W"|i, ^ '' ft ( ^ *C $ M i T a r ı m keslmine vapılan sübvansiyon Skmt t\ ** "A' ( M t %k ( \ «,'' f "^.iM'i •• 2001 desteği, "Doğrudan Gelir Desteği" projesi Dünya Bankası ile buiikte \ ürütülüvordu. Ekonomi yönetimi: MaksadmıoşU ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dünya Bankası Türkiye Temsilcisi Ajay Chhibber'ın açıklamalan, hem ekonomi yönetiminde hem de hükü- mette rahatsızlık yarattı. Chhibber"ın açıklamasmın maksadını aştığını be- lirten ekonomi kurmaylan, rahatsız- lıklannı Dünya Bankası'nm Was- hington'daki merkezine ilettiler. Üst düzey ekonomi yetkilileri, açıklama- sının ardından Chhibber'ı da araya- rak duyulan sıkıntıyı dile getirdiler. Edinilen bilgiye göre, Chhibber'uı açıklamasmın, "teknikpozisyondaki bir Düırya Bankası görevlisinin \etki- lerini ve açıklama sınırlannı aşan bir üshıp" taşıdığı görüşü dile getirildi. Ajay Chhibber'uı söyleminin si- yasi boyutlara taştığı eleştirisini ge- tirirken içerik olarak da yanlış yo- rumlara neden olabilecek ifadeler kullanıldığını kaydeden yetkililer, bütçe hazırlama sürecinde mali di- siplinin korunabilmesi için mevcut olanaklann tekrar tekrar gözden ge- çirildiğini belirttiler. 2001 desteği, | Ulke Isviçre ABD Norveç Japonya Avrupa Birliği Kanada Macaristan Yeni Zelanda Meksika Polonya Türkiye (bin dolar) 13.723 12.239 10.936 8.732 5.302 4.305 872 439 343 1 226 219 111 Kırsal kesimde yaşayan J Açlık sınınnın altındaki yurttaşlara düşük faizli ve uzun vadeli işletme kredileri verilecek Yoksulluğa karşı Bangladeş modeliANKARA/İSTANBUL (Cumhuriyet) - Hükümet, toplumun yüzde 15'ini oluşruran açlık sınınndaki yurttaşlan "Bangiadeş deneyimiyle'' yoksulluktan kur- tarmayı planlıyor. Yoksul ailelere "düşük faizli, uzun vadede geri ödemeh' işletme kredisi" \ erecek olan hü- kümet, aileleri üretime yönlendirecek. Işletmenin ürü- nü destekleme kapsamına aluıarak belirli bir süre pi- yasa fıyatlan üzerinden devlet tarafindan satın alına- cak. Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfi fonla- nnda biriken 1 milyar dolar tutanndaki kaynağın ise yüzde 50 ile 70'lik bölümü, yoksul kadınlann girişim- ciliğe özendirihnesinde kullamlacak. Edinilen bilgilere göre Başbakan Abdulah Gül'ün talimatıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teş- \ik Fonu'ndan sorumlu Devlet Bakanı Beşir Atalay'ın denetimınde başlatılan "Türkiye''deki açlık sınınnda yoksuüuk yaşayan hanelerin behrlenmesine yönelik araşürma"nın ilk verileri Başbakanlık'a ulaştı. Ula- Ev sahipleri! "Zorunlu Deprem Sigortanızı" yaptırın, süresi dolan poliçenizi yenileyin. Zorunlu Deprem Sigortası için, tapu ve kimlik fotokopinizle, yetkili sigorta şirketlerine veya acentelerine başvurunuz. Aynntılı Bilgi için; DASK Çağrı Merkezi: 0212.368 O 800 veya WWW.dack.q0V.tr DOGAL 1 AfET ! SIGORTAURI KUftUMU şan ilk verileri fon görevlileri, uzman ve akademis- yenlerle değerlendiren Bakan Atalay, dünyada yoksul- luk ve açlıkla mücadelede başanlı olan ülke örnekle- rinin incelenmesini kararlaştırdı. Bu doğrultuda, ba- şanlı bir örnek olarak göstenlen Bangladeş'in uygu- ladığı modelin incelenmesi amacıyla bu ülkeden bir heyet Türkiye'ye davet edildi. Prof. Dr. Muhammed Yunus tarafindan 1976 yılın- da Bangladeş'te, yoksul kadınlan girişimci yapmak amacıyla 27 dolar sermayeyle kurulan ve bugün 81 ülkede faaliyet gösteren Grameen Bank'ın Genel Mü- dürü Nurjahan Begüm, dün Istanbul'da düzenlenen basın toplanhsında yaptığı konuşmada, özellikle Di- yarbakır'da, Bangladeş'te olduğu gibi kadınlann fa- kirlik nedeniyle kötü dunımda olduğunu gördükleri- ni söyledi. Diyarbakır başta olmak üzere hem il mer- kezinde hem de kırsal kesimde uygulamayı en kısa za- manda başlatacaklannı bildiren AKP Diyarbakır Mil- lervekiii Aziz Akgül de ilk aşamada Diyarbakır'da 2 bin kişiye ulaşmayı hedeflediklerini, projenin daha sonra tüm Türkiye'ye yayılacağını söyledi. Akgül, Türkiye'de bu projeye ihtiyaç duyan kişi sayısmın nü- fusun yüzde 15'i olduğunu kaydetti. İŞÇİINİNEVRENtNDEN ŞÜKRAN SONER Usta Kaptand) AKP Genel Başkanı, birkaç gün sonra resmen Başbakan Tayyip Erdoğan, Siirt seçimi sonuçlan üzerine, "Kasımpaşalı "nın yanına kendi kendine bir sıfat dahataktı: "Usta kaptan". Usta kaptanlığını fır- tınalı denizde kanrtlayacağını savladı. Erdoğan belki Karadeniz'in tanıdığı fırtınası ile karşı karşıya olduğunu düşünüyor. Oysa Türkiye'nin karşı karşıya olduğu sorunlann boyutlan, fırtına de- ğil, bora, kasırga, tayfun, en doğru tanımı iletufan- la karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. Erdoğan AKP iktidannın başı olarak bugüne kadar bu ya- şamsal sorunlara yaklaşımı ile, sorunlann boyutu- nu tartmaktan bile çok uzak, teşhis ve tedavide sü- rekli potlar kıran, geri dönüşü zor yanlışlar, zikzak- lar yapan lider portresi çizmiş bulunuyor. AKP'nin iktidarda olduğu süreçte, resmi Başba- kan'ın üstünde müdahaleleri ile AKP'nin hükümet icraatlarında belirleyici olan Erdoğan'ın, AKP ikti- dannın 100 günlük hükümet icraatı notu, uzmanla- ra göre, usta kaptanlık hak götüre, "geçer" bile de- ğil Bunun üstüne Siirt seçim zaferi(!) Türkiye'de bi- linçsiz çaresizliğin aynası. "Suyumu, yolumu ver, oyumu vereyim" kültürü 1946'lardan kanımıza iş- lemişti. Siirt'te enişteyi başbakan yapma şansı ya- kalanınca uç örnek oluşturdu. Siirtliler akmasa damlasa, seçim öncesi sözlerin çoğunluğundan dönülse bile piyango kazanmış gibi sevindirik ol- dular. Zaten önceki seçimde sabıkalıdan fabrikalar ummak, seçim rüşvetleri ile yetinmek gibi bir tab- lonun içine düşmüşlerdi. CHP'nin havlu atmış üslubuna söyleyecek söz yok. Erdoğan'ın doğrudan sorumlu başbakan kim- liği ile daha kolay açığa çıkacağı, çok şeyi yüzüne gözüne bulaştıracağı beklentisi, siyaset ölçütleri içinde çok da geçerii olabilir. Ya Türkiye'nin, bu ül- kenin bireylerinin, halkın kaybedecekleri?.. CHP seyirci kalmakla, ana muhalefet partisi işlevini unut- muş gözükmekle, bir anlamda suç ortaklığı yapmış olmayacak mı? Yeri gelmişken Siirt'te tırnak çizmeyi, seçimi boy- kot etmeyi seçen DEHAP'ın yaptığının altını çiz- mek gerek. DEHAP bu politikası ile gerçekten ba- nştan yana, savaş karşıtı olduğunu gösterme şan- sını kaçırdı. Üstelik boş oya yatkın olmayan seçme- nin oyuyla ağıriıklannı yitirdiler. AKP'ye bile değil, doğrudan Tayyip Erdoğan'a açık destek anlamına gelen seçim stratejileri ile bir anlamda, ABD, tez- kere yanlısı politikalara katkıda bulunmadılar mı? Birinci tezkerenin Meclis'ten dönüşü ile Türkiye, sadece kendi kimliğini, demokrasisini kanıtlama anlamında değil, dünyaya nefes aldırma, savaşı en azından başlangıç tarihi ile erteletme anlamında büyük bir sınav vermişti. Şimdi ikinci tezkereye bi- le gerek duyulmadan ABD askeri malzemelerini in- diren ve topraklanmızda yerleştiren uygulamalar ile kazandığı puanlan geri veriyor. Elbette şu aşamada zaman kazanmış, nefes al- mış dünya ülkelerinin de seyirci, ayıplı konumlann- dan sıynlmalan gerekiyor. Türkiye en zor koşullar- da bu kadar direnebilmişken, başta AB, AB üyesi ülkeler, diğer dünya üzerinde etkin olan büyük ül- keler, savaşa karşı duruşlannda daha ciddi, yaptı- nmcı olmak zorundalar. Hele de dünya halklannın bu kadar açık, güçlü, savaş karşıtı desteğini almış- ken. Görünen o ki BM'de ABD'nin savaş yanlısı bas- tırması, yaptınm gücü giderek zayıflıyor. Zaman ABD'nin savaş, işgal politikasına karşı işliyor. ABD de elbette bu nedenle daha çok bastırtyor. Insan haklarını, demokrasiyi yayma cici maskesini çok- tan çıkardı. öfke ve tehdit saçıyor. Elbette en çok gücünün yettiklerini, Türkiye'yi zorluyor. Bu aşamada Fransa, Almanya, Rusya, Çin, bü- yük devletlerin ağııiıklan, BM kararlan ne kadar da önem kazandı. isteseler, hep aksi söylense de hâ- lâ savaşı durdurmada çok büyük şanslan var. BM'den, dünyadan ABD'nin savaş, işgal politi- kalanna karşı duruşlar güç kazanırken, Türkiye'nin, Erdoğan'ın, AKP'nin, Meclis'in, birinci tezkerede sürpriz yapmışken ikinci tezkere ile teslim bayrağı- nı çekmeleri, bizim için ne kadar da büyük şansız- lık olabilir. sonerw cumhuriyet.com.tr Sosyal güvenlikte kara tablo Sistem iflasa doğru ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu) - Cahşma ve Sosyal Güvenlik Bakanı MuratBaşesgioğhı, sos- yal güvenlik sisteminde- ki "karanhk'' tabloyu rakamlarla anlattı. Ba- şesgioğlu, çalışanlann yüzde 52'sinin sosyal güvenlik kurumlanna kayıtlı olmadığım vur- gularken, "Sosyal gü- venhk kuruhışlarnun toplam açıklan 10 kat- rihon Bra. SSK ve Bağ- Kur'un 800 triryon Kra üaç borcu var. Sistemin iflas etmesi kaçmıhnaz- dır" dedi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, dün Cahş- ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçe tasansı- nı ele aldı. Başesgioğlu, şu bilgileri verdi: "Uluslararası stan- darüara göre, 4 aktifça- hşana karşıhk bir emek- li olması gerekirkea iil- kemizdebuoran 1.86 ça- hşana bir emekU şekfin- dedir.2003'teSSKaçık- lannın. sos>al güvenlik ödemesi dahil 4.6 katril- yon Kra obnası öngörül- mektedir. Bütçede sosyal güvenlik açıklan için ay- nlan transfer ödeneği 14.9 katrilyon Hradır. Buna karşıhk her ay SSK'den 25 bin, Bağ- Kur'dan 13-15 bin ol- mak üzeretoplam 40 bin Idşi emekHnk sistemine dahil olmaktadır. SSKvc Bağ-Kur'un prim aia- caklan yaklaşık 12 kat- rilyon liraya ulaşnustr." *-* SfCONOHİ \ 1944: Sümerbank tarafindan kurulan Izmit Klor Alkali Fabrikası hizmete girdi. 1969: Günlük haber trafiği 190 bin kelime olan Anadolu Ajansı 48 yıldan beri ilk defa sustu. Top- lusözleşme görüşmelerinde anlaşmaya vanlama- ması nedeniyle alınan grev karan ajansın Ankara, Istanbul, Izmir ve Adarta işyerlerinde uygulandı. Türk-lş grevi desteklediğini açıkladı. 1972: Türkiye'nin Keban'dan sonra en büyük ba- rajı Hasan Uğuriu Barajı'nın yapımına başlandı.