Katalog

11MART2003SAU CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishabfa cumhuriyet.com.tr 11 Baradey Irak'tanjest bekliyor • DUBAİ(AA)- Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed El Baradey, savaşın engellenmesi için Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'den "somut bir adım" beklediğini söyledi. Arap gazetesi El Hayat'ın haberine göre El Baradey, "Istenen şey. Saddam Hüseyin'in silahsızlanma konusunda temelde zihniyet değişikliğine gitmesi ve ciddi bir değişime gitmesidir" dedi. Haberde, El Baradey'in, Saddam'ı televizyona çıkarak. tam işbirliği içinde olduğunu ilan etmeye ve Iraklı yetkililere, işbirliği yapmaları. ellerindeki belgeleri, hatta silahlan teslim etmeleri yönünde talimat vermeye davet ettiği belirtildi. Kuzey Kore yine füze denedi • SEUL (AA) - Kuzey Kore'nin, dün sabah yeni bir füze denemesinde bulunduğu bıldırildi. Güney Kore Savunma Bakanlığı Sözcüsü, deneme füzesinin yerel saatle öğle civan (TSt 05.00) Japon Denizi'nde firlatıldığını açıkladı. Sözcü, füzenin 24 Şubat'ta firlatılan füzeyle aynı tipte olduğunu, ancak füzenin tipini tam olarak saptamak için çalışmalannı sürdürdüklerinı kaydetti. Japonya, füzenin firlatıldığını doğrularken, bunun kendileri için doğrudan bir tehdit olmadığını bildirdı. Suriye heyeti geliyor • ANKARA (AA) - Adana Mutabakatı çerçevesinde yapılacak Türkiye-Suriye Güvenlik Işbirliği Toplantısı'nın 12'ncisi Ankara'da gerçekleşecek.Jandarma Genel Komutanlığı Genel Sekreterliğiınden bu konuda yapılan açıklama şöyle: "Suriye ile güvenlik alanındakı sorunlann görüşülmesi ve Suriye'nin KADEK terör örgütüne verdiği desteğin sona erdirilmesi maksadıyla 20 Ekim 1998 tarihinde imzalanan Adana Mutabakatı çerçevesinde yapılacak Türkiye-Suriye Güvenlik İşbirliği Toplantısı'nın 12'ncisini gerçekleştirmek üzere; Türkiye-Suriye Güvenlik Heyeti Eşbaşkanı Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Şener Eruygur'un davetlisi olarak, Suriye Siyasi Güvenlik Daire Başkanı Tümgeneral Gazi Muhammed Kenan ve beraberindeki heyet 11 - 12Mart2003 tarihleri arasında Ankaraıya resmi bir ziyarette bulunacaktır" Petrol kuyularım imha iddiası • BAĞDAT (AA) - Irak, Kerkük'deki petrol kuyulanna patlayıcı yerleştirdiği iddialannı reddetti. Irak Petrol Bakanlığı Müsteşan Hüseyin Süleyman El Hadisi, Reuters'a yaptığı açıklamada, "Irak kendi petrol kuyulannı savunmaya isteklidir ve petrol kuyulanmızı kendi ellerimizle yakmamız mantık dışı olur" dedi. El Hadisi, "Amerikan iddialannın, düşmanca ve provokasyona yönelik olduğunu" ileri sürdü. BirABD yetkilisi, Iraklılann kısa bir süre önce kuyulara ,patlayıcı yerleştirdiğini ileri sürmüştü. Rusya veto kartını gösterirken Fransa da dün savaşa izin veren her karan veto edeceğini belirtti Diplomaside sona doğru• ABD Dışişleri Bakanı Powell, BM'den istedikleri karar çıkmazsa 17 Mart'ı beklemeyebilecekleri tehdidinde bulundu. DışHaberier Servisi-ABD'nin, Irak operasyonunda Birleşmiş Milletler desteğini de arkasına almak için Ingil- tere ve İspanya'yla birlikte hazırladı- ğı tasanyı BM Güvenlik Konseyi'ne getirmesinden önce, ABD'nin müda- halesine karşı çıkan ülkeler diploma- tik çabalannı arttırdı. Rusya tasannın Güvenlik Konse- yi'ne sunulması durumunda veto hak- kını kullanacağıru ilk kez daha açık bir dille ifade etti. Fransa Dışişleri Baka- nı Dominique de VTlIepin ve Cumhur- başkanı Jacques Chirac da dünyap- tıklan açıklamada BM'de yeni bir ka- rar tasansını engelleyeceklerini söy- lediler. ABD Dışişleri Bakanı CoHn Poweü, Fransa'nın veto silahını kullanması durumunda ikili ilişkilerin olumsuz etkileneceği uyansını yaparken, BM'den destek alamadıklan durumda, 17 Mart'ı beklemeden saldınyı başlatabileceklerini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanı îgorîvanov, Irak'ta güç kullanımına yol açacak yeni bir BM ka- rannın Güvenlik Konseyi'ne sunulması ha- linde, Rusya'nın veto hakkını kullanacağı- nı belirtti. BM Güvenlik Konseyi'nin son oturumunda, Irak sorununun çözümü için güç kullanmayı gerektirecek ciddi gerek- NOWAR.' Greenpeace eylemcileri dün Btrlindeki tarihi Brandenburg kapısına "Eski Avrupa Savaşa Ha- vr<fiy9r"yaz±pankartasü.(Fotoğraf REUTERS) çeler duymadıklannı belirten Ivanov, "Eğer böyle bir plan BM Güvenlik Konseyi'ne ge- tirflirse, o zaman Rusya tasanya karşı oy kul- lanacaknr" dedi.Rusya, ABDnin "tekba- şına (veya îngötere ile birlikte) Irak'ta yö- netimi devinnesinin BM temel sözleşmesi- ni ihlal edeceğini'' vurguluyor. Fransa'nın, tasanyı durdurmak için baş- lattığı gırişimler de sürüyor. Fransa Curn- hurbaşkanı Jacques Chirac, BM Güvenlik Konseyi'nde, Irak'a yönelik askeri hare- ÎLK BOMBAYLA BÎRLİKTE Sivil itaatsizlik başlatılacak LONDRA (AA) - Savaş karşıtı gnıplar, Irak'a ilk bomba düşer düşmez ABD Büyükelçilikleri önünde slogan atma, askeri bölgeleri ablukaya alma. kentlerdeki meydanlara doluşma, oturma eylemi düzenleme gibi eylemlere hazır olduklannı söylediler. Ahnan "Dfoeniş" adlı gruptan Manfred Stenner. "ŞimdkJen 6 binden fazla kişi srvil itaatsizlik eylemine kaühna sözü vmH" dedi. ABD'deki Banş ve Adalet îçin Bırlık adlı grup da. "Bombalar düşmeye başladığında, insanları sokaklara dökülmeye ve banşçı, şkklet içermeven alternatifleri istemeye" çağırdı. Irlanda'nın Banş ve Tarafsızlık Ittifakı ise, ABD uçaklannın yakıt ikmali yapacağı Shannon Havalimanı'nda banş kampı oluşturacağını bildirdi. Italya'daki "ttaatsjznk* adü gruptan bir yetkiliyse, "Ük bomba düşrüğü anda İtarya'daki her meydanda olacak, elçüiklere, konsolosluklara jürüyeceğiz" dedi. se-Ednardo dos Santos ile bir araya gel- di Dominique de VillepirLKamerun'da Devlet Başkanı Paul Biya ile görüş- mesinden sonra yaptığı açıklamada, "Güvenlik Konseyiınin daimi üye- si olarak sorumluluğumuzu alaca- ğız ve Irak'a savaş açılmasının yo- lunu açan yeni bir karar tasarısı- nın geçmesini engelleyeceğiz" dedi. Londra'dan veni takvim kâta izin verecek bir karar tasansını kabul etmeyeceklerini söyledi. Chirac, TF1 ile France 2 televizyonlanna yaptığı açıkla- mada, hangi koşulda olursa olsun, savaşa izin verecek ultimatom içeren herhangi bir karara aleyhte oy vereceklerini ve gerekir- se veto haklannı kullanacaklannı belirtti. Fransa Dışişleri Bakanı Dominique de Vülepin de Güvenlik Konseyi'nin Afrika- lı 3 ülkesinı ikna etmek için çıktığı tur çer- çevesinde dün Angola Devlet Başkanı Jo- BM Güvenlik Konseyi'nin karan oylaması için diplomatik çabalannı sürdüren ancak içerde de yoğun bas- kılar altında bulunan Ingiliz yönetimi ise, son karar tasansı üzerinde deği- şiklik yapılabileceği mesajı verdi. In- giltere Başbakanı Tony Blair' in resmi sözcüsü, Londra ve Washington'ın detaylı bir silahsızlanmanın takvimi üzerinde yeniden düşünebileceğini belirtti. Sözcü, ABD ve Ingiltere tarafından Saddam'a tanınan 7 günlük sürenin de. çok fazla olmamakla birlikte uzatıla- bileceğini belirtirken, Güvenlik Kon- seyi'nin diğer üyelerinden gelecek ye- ni fikir ve önerilere açık olduklanm ifade etti. ABD, Irak için hazırladığı "17Mart ültimatoımı"nun, yanıt \ erilmediği takdir- de "savaşa kesinlikleyeterli" olacağını, as- lında Irak için çıkartılan 8 Kasım 2002 ta- rihli 1441 sayılı Güvenlik Konseyi karan- nın savaş gerekçesini zaten içerdiğuıi iddia ediyordu. ABD Dışişleri Bakanı Colin Po- well, BM Güvenlik Konseyi'nin karan ka- bul etmemesi durumunda Irak'a yönelik bir saldın 17 Mart'ı beklemeden başlata- bileceklerini söyledi. 1NGİLTERE BAŞBAKANIZORDA Blair'in asıl savaşıpartisiyle • Blair kabinesinin partinin ağır toplanndan, uluslararası ilişkilerden sorumlu Devlet Bakanı Claire Short, ikinci bir BM karan olmadan Irak'a müdahale yapılması durumunda istifa edeceğini açıklayarak Blair'e karşı bakan düzeyindeki ilk 'isyan bayrağınf açtı. W ashington yönetimi, "BM'K va da BM : siz" Irak' vurmaya hazuianırken ABI askerterinin Kuveyt'teki tarbikatlan sürüyor. (Fotoğraf: REUTERS) MUSTAFA K. ERDEMOL LONDRA- Irak konusun- daki ABD ve savaş yanlısı tutumu nedeniyle kamu- oyunda ciddi olarak destek yitiren Ingiltere Başbakanı Tonya Blair'e partisi ve ka- binesi içinden de ciddi tep- kiler geliyor. Blair kabinesinin ulusla- rası ilişkilerden sorumlu Devlet Bakanı Claire Short, ikinci bir BM karan olma- dan Irak'a müdahale duru- munda görevinden istifa ede- ceğini açıklayarak Ingiltere Başbakanı'na karşı bakan düzeyindeki ilk "isyan bay- rağuu" açtı. Blair'ı uygula- dığı Irak politikasında "per- vasız" olmakla suçlayan Short, başbakanlığa önceden bilgi verme- den yaptığı açıklamasın- da istifa et- mekte kararlı olduğunu be- hrterek "ikna edibnesinin zor" olduğu- nu kaydetti. BM'nin as- keri bir hare- ç, kât konusunda OhortBtair'i herhangi bir 'pervasız ülkeye henüz olmakla ö r e v v e r m e . suçladL d ] ğ ı n ] b u n e . denle de BM'nin olası bir sa- \aştan sonra Irak'ın yeniden iman yönünde bir görevi de olamayacağını ifade eden Short, hem uluslararası huku- ka aykın olan hem de BM'yi devre dışı buakarak sürdürü- len Blair politikasının bir par- çası olamayacağını söyledi. Bakan, içinde bulunulan durumun kaygı verici oldu- ğuna vurguyu da "Gece ya- nsına on dakika kaldı" söz- leriyle yaptı. Blair hükümetinin Çe\Te Bakanı MargaretBeckett'in yardımcısı Andrew Reed'in geçen hafta istifa ermesin- den sonra, Claire Short'un istifa edeceğini duyurması üzerine iktidardaki Işçi Par- tisi ciddi bir krize gırdi. Blair'in Irak politikasında- ki katı tutumu nedeniyle ka- binede önemli görevlerde bu- lunan bazı milletvekillerinin de istifa karannda olduğu be- lirtiliyor. Bu mılletvekillerinin sayısının 200'ü bulabileceği haberleri basına yansımıştı. istifa edeceklerini duyuran- lar arasında ticaretten sorum- lu Bakan Patricia Hevvitt'ın yardımcısı Anne Campbell. Ingiltere Başsav cısı Lord Gold Smith'in yardımcısı Michael Jabez Foster, hazineden so- rumlu Bakan Ruth KeDy'nin yardımcısı Tony Wright da bulunuyor. Adı geçen millet- vekilleri de istifa gerekçele- rini ikinci bir BM karan ol- madan Irak'a saldın olasılığı- na dayandınyorlar. Ingiltere Parlamentosu'nda geçen hafta yapılan oturum- da, parlamentoda 413 sandal- yeye sahip olan Işçi Partisi'nin 121 millervekili parti politi- kasına karşı oy kullanmış, ka- muoyunun gözlediği "parti içi isyan" ilk kez bu oturum- da "su ¥020116" çıkmıştı. Zaman zaman Blair'e kar- şı bir söylem kullanan Jack Straw, 15 Şubat'ta yapılan ve 2 milyon kişinin katıldığı sa- vaş karşıtı gösterilerden son- ra "Halkın desteği olmadan bir karara varamayız" açık- lamasıyla tutumunu belli et- mişti. Buna karşın istifa ede- cekler arasında şimdılık Straw'un adı geçmiyor. Görevden aynlmah Ingiltere'de iktidarda bu- lunan Işçi Partisi'nin duayen- lerinden Tam Dahell de Bla- ir'in Irak politikası yüzün- den "derhal" göre\inden ay- nlmasuıı istedi. Fransız dev- let radyosu France-Inter'e demeç veren Dalyell, "ABD ile Ingiltere çok haksız. Tony Blair için çok geç olduğunu düşünüyomm. Ben, başba- kanı değiştirmek isthorum, Blair'den başka bir pootika- aanyoruz"dedi. Irak petroKi 6 Qıeney'e havale' Pentagon, başkan yardımcısıyla bağlantılı Kellogg Brown&Root Services şirketiyle, yeniden yapılandırma konusunda anlaşma imzalamış Dış Haberier Servisi - ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'le bağlantılı bir şirketin, ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ile savaş sonrasında Irakın petrol alanlannın yeniden yapılandınlması konusunda bir anlaşma imzaladığı öne sürüldü. Anlaşma danışmanlık hizmetini içeriyor. Amerikan San Francisco Chronicle gazetesinin haberine göre anlaşma, Pentagon'un, savaş sırasında Saddam Hüseyin'in petrol bölgelerini yakma olasılığına karşı hazırlıklannı içeren belgenin son paragrafında yer alıyor. Belgede, petrol kuyulanndaki yanguı ve diğer zararlarla nasıl başa çıkılacağı konusunda öneriler beklendiği belirtiliyor. Gazete, anlaşmanuı Cheney'in 2000'deki seçünlere kadar başkanlığını yürüttüğü Halliburton Co'nun sahibi olduğu Kellogg Brown&Root Services adlı şirketle yapıldığını bildirdi. Gazete, merkezi Houston'da bulunan şirketin, petrol endüstrisinde saygın bir yeri olduğunu kaydederken şirketin Cheney'le bağlantısının, "ABD'nin Irak'ta savaşa gitmesinin asıl nedeninin petrol olduğu yönündeki şüpheleri artürdığma" dikkat 900 milyon dolarlıkîhale Dış Haberier Servisi - ABD yönetiminin, Irak'ın savaş sonrası inşası için bir ya da daha fazla sayıda şirketle 900 milyon dolarlık anlaşma imzalamaya hazırlandığı bildirildi. Wall Street Journal gazetesine göre ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı en az 5 şirketten 900 milyon dolarlık ihale için teklif göndermelerini istedi. Bu şirketlerden yaklaşık 2 bin 500 kilometrelik yol inşaatı da dahil obnak üzere, elektrik hatlannın tamiri, yeni okullann inşası ve 550 santral kurmalan isteniyor. ; çekildi. Gazeteye açıklamada bulunan WorldWatch Enstitüsü adlı araştırma merkezinden Michael Renner, bunun bir sürpriz ohnadığuıı söyledi. '30 yıldır ilk kez Irak petrolüne doğrudan erişebüecekler' Renner, "Bu savaş birçok iş fırsatı yaratacak. Bağdat'ta bir rejim değişikliği, ABD ve İngiliz şirketlerine, 30 yudır ilk kez Irak petrolkrine doğrudan erişim olanağı sağlajacak" dedi. Beyaz Saray ise anlaşmanın yarattığı şüpheler konusunda bir yorum yapmadı. Beyaz Saray Sözcüsü Ken Lisaius. "Başkan George Bush, Saddam Hüseyin'in yaratüğı tehdkli açıkça orta>a ko>Tnuşrur. Biz de özgür bir Irak'ı yeniden yapüandırmak için destek vereceğiz'' diye konuştu. Gazete, Cheney'in ofisinin bir açıklama yapmadığını belirtirken Halliburton sözcüsünün, "Kellogg Brown&Root'un, 1940'h yıllardan beri hükümetk sözleşme imzaladığı" şeklindeki sözlerine yer verdi. Pentagon da anlaşmanın boyutlannı açıklamayacağını bildirdi. Yeniden yapılanma AB 'nin yardım koşulu • AB Komisyonu dış ilişkiler yetkilisi Patten, BM Güvenlik Konseyi'nde bir anlaşmaya vanlamaması durumunda, ABD'nin Irak konusunda AB'den yardım beklememesi gerektiğini söyledi. LONDRA (AA)-AB Komisyonu'nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Chris Patten, ABD'nin BM karan olmadan Irak'a sa\aş başlatması halinde, bu ülkenin yeniden yapılandınlması için AB'den mali destek sağlamakta zorlanacağını söyledi. Patten, The Independent gazetesinde yayımlanan demecinde şu ifadeleri kullandı: "BM Güvenlik Konseyi üyeleri askeri harekât konusunda görüş birliğinde olmazsa ve harekât için BM karan olmazsa Irak'ta karşüaşüacak güçlükler nelerdir? Eğer sa\*aştan sonra Irak, Anıerikalı bir general ve sivil >etkililerce idare ediürse benim, Irak'ın yeniden yapüandınlması için mali fînansmamn kabul edilmesini sağlamak amacıyla Avrupa Parlamentosu'na girmem kolay mı olur yoksa zor mu. düşündünüz mü? Yanıtlamak için soru\ıı sormak yeterti. Bö\ le bir durumda ABD için AB'den \ aruim ummamak daha ryi olur." Birlığın bütçesinin yüzde 25'ini Almanlann sağladığını, Alman kamuoyunun bu konu hakkındaki görüşünün bilindiğinı ve kendısinin de bir demokrat olduğunu söyleyen Patten. ıroni yaparak "Hiç beceremedigim şey, intihar görevlerine atılmaknr" dedi. ABD'nin Irak'a asken müdahale konusunda BM'nin desteğini alma çabasında, savaş sonrası yeniden inşa sürecindeki maliyetin paylaşılması ihtiyacının önemli yer tuttuğu biliniyor. BM'nin ortak görüş oluşturma sıkıntısı içinde bulunduğu bir dönemde, Patten'ın bu konuşması, ABD ve Ingiltere'nin Irak'a BM karan olmaksızın gerçekleştireceği bir müdahalede, bu malıyeti kendilerinin üstlenmek zorunda kalacağının hatırlatılması olarak değerlendiriliyor. Blbc baskı altındaDış Haberier Servisi - Ingiltere ve ABD'nin, Birleşmış Milletler silah denetçilerinin başkanı Hans Bnx'e. Irak'ın BM karannı ihlal ettiğine ilişkin somut kanıt sunması için baskı yapacağı bildirildi. Ingiltere ve ABD'nin, Güvenlik Konseyi'nde ikinci karar tasansının kabul edilmesi için yoğun çaba harcadığına dikkat çeken Ingiliz The Times gazetesi. iki ülkenin bu amaçla Blıx'e. Irak'ın BM karanna uymadığına ilişkin kanıt bulunduğunu açıklaması için baskı yapacağını yazdı. Gazeteye göre, Bİix'ten Güvenlik Konseyi'ne yaptığı açıklamada yer vermediği insansız uçakla ilgili bildirimJe bulunması istenecek. Blix'in, cuma günü Güvenlik Konseyi'ne dağıttığı raporda tespit ettiklen insansız uçakla ilgili bilgiler yer alıyor. Ancai Blix yaptığı konuşmada bu konuya değinmemişri. Amerikan ve Ingiliz yönetimiyse insansız uçağı, somut bir ihlal olarak görüyoı Iki ülke, bu kanıt sayesinde konseyde henüz karara varmamış olan Pakistan, Angola ve Meksika gibi ülkelerin desteğini almayı hedefliyor.