Katalog

2 7 ARALIK 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ ekonomi(S cumhuriyet.com.tr 13 bnarzedeler dernek kuruyor • tSTANBUL(AA)- îstanbul'dabırgrup îmar Bankası mudısi, Banka Mağdurlan Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği kurmak üzere Istanbul Valiliği'ne başvuruda bulundu. Derneğın kuruculanndan Sevgı Akpınar, İmar Bankası mudilerinin haklannı korumak ve ıdarenın uygulamalan karşısında yasal zeminlerde hak aratnak için derneldeşmeye gittiklerini söyledi. THY'den Avrupa fırsatı • ANKARA (ANKA) - Ocak ayinda Avrupa'ya Türk Hava Yollan (THY) ile yapılacak uçuşlarda, "yıllık ekonomi" tipi ücret ödeyenler Business Class seyahat edebılecek. THY tarafından yapılan açıkJamada uygulamanın Business Class ücretlerinde yüzde 40'a varan indirim anlamına geldiği belirtildi.. Memura bayram harçlığı • ANKARA (ANKA)- Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin memurlara sendikalar ile yürütülen toplu görüşmelerde 2003 kayıplan için 2004'te bir defaya özgü olmak üzere yapılması öngörülen 160mılyon liralık ödemenin Kurban Bayramı öncesinde yapılabileceğini açıkladı. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan da, emekJi ve memur maaşlan ile asgari ücretin iyileştirilmesi için gereken kaynağın, yine bütçeden geleceğini söyledi. MB'den faiz indirimi • Ekonomi Servisi - Merkez Bankası (MB), bankalann TL zorunlu karşılıklanna uygulanan faiz oranını 3 puan azaltarak yüzde 16'yadüşürdü. îndirimin, bankalann TL mevduat faiz oranlannda meydana gelen düşüşlerin ve borçlanma faiz oranındaki indirimlerin dikkate alınarak yapıldığı belirtildi. Tekstil sektörü iddialı • Ekonomi Servisi - Türkiye Giyün Sanayicileri Derneği Başkanı Umut Oran, tekstil ve hazır giyim ihracatının bu yıl 15 milyar dolan geçebileceğini söyledi. Oran, Türk tekstil sanayisinin dünyada ilk 10, hazır giyimde ıse ilk 3'ün içerisinde yer aldığını belirttı. Vestel'den savunma atağı • İZMÎR(A\)-Vestel İcra Kunılu Başkanı Ömer Yüngül, savunma sanayii sektöründe önce yazıhm, daha sonra ımalat yapmak üzere çalışma başlattıklannı açıkladı. 1 trilyon lira sermaye ile "Vestel Savunma Sanayii AŞ"yi kurduklannı belirten Yüngül, 2004 yılından ıtibaren ihalelere gireceklerini söyledi. 374 milyon dolarla Türkiye, yabancı sermaye açısından tarihinin en kötü yılını yaşadı Yerli de kaçtı, yabancı daEkonomi Servisi- Sonikiyıldıryaşa- nan makro ekonomik dengedeki düzel- me sinyalleri, Türkiye'ye doğrudan ya- bancı sermaye çekmeye yetmezken, Türkiye'den başka ülkelere doğrudan yatırım amacıyla gıden sermayenin ar- tışını da durduramadı. Bu yılın ilk 10 aymda ülkeye 374 milyon dolarlık ya- bancı sermaye girişi yaşanırken, Türki- ye den yurtdışına 409 milyon dolarlık sermaye çıktı. Merkez Bankası 'nın verilerine göre ülkeye giren yabancı sermayenin 276 milyon dolarlık bölümü imalat sanayii ve hizmetler sektörlerine doğrudan ya- tınm için gelirken, 98 milyon dolan ise diğer doğrudan sermaye şeklinde giriş yaptı. Türkiye'ye bu yılın ilk lOayında doğ- rudan yatınm için fiılen giren sermaye- nin 145 milyon dolan imalat sanayii, 128 milyon dolan ise hizmetler sektöründe yatınma dönüştü. Söz konusu sermaye- nin 187 milyon dolan AB ülkeleri, 86 milyon dolan AB dışındaki OECD ülke- leri, 3 milyon dolan da diğer ülkelerden geldi. Geçen yılın aynı döneminde ise Tür- • Bu yıl ilk kez Türk girişimcilerin yurtdışına çıkardığı sermaye, giren sermayeden fazla oldu. Türkiye'den 409 milyon dolarlık sermaye Geçen yıl Türkiye'ye 975 milyon dolarlık, sermaye girişi gerçekleşmişti. kiye'ye 975 milyon dolarlık sermaye gi- rişi yaşanmıştı. Sermaye kaçıyor Bu gelişme yabancı şirketlerin hâlâ Türkiye'ye uzun vadeli bakışlannın olumlu olmadığına ışaret ederken, aynı zamanda Türk girişimcilerin belki aynı nedenle Türkiye'de yatınm yerine yurtdışında yatınmı tercıh etme- ye başladıklan da gözlendi. Bu yıl ocak-ekim döneminde Türk gi- nşimciler yurtdışında çeşitli sektörlere yatınm amacıyla Türkiye'den toplam 409 milyon dolarlık sermaye çıkardılar. Aynı dönemde, daha önce yurtdışında yapılan yatınmlanmn da 6 miryon dolar- lık bölümünü geri getirdiler. Yabancı sermayeyi çekebilmek için önünde belki de tek seçenek, AB'den tam üyelik görüşmeleri için tarih almak olan Türkiye'den yurtdışına yapılan ya- tınmlann büyük bölümü AB ve AB dı- şındaki OECD ülkelerine gitti. Türk gi- rişimciler şimdiye kadar aralannda ABD, Avustralya, Isviçre, Macaristan, Norveç, Polonya gibi ülkelerin bulun- duğu diğer OECD ülkelerine 269 miryon dolarlık, AB ülkelerine ise 130 milyon dolarlık yatınm yaptılar. Türk girişimcilerin yurtdışındaki ya- tınm tercihleri 230 milyon dolarla ima- lat sanayiinde yoğunlaşırken, hizmet- ler sektöründe 176 milyon, diğer sek- törlerde de 3 milyon dolarlık yatınma imzaattılar. 1992 'den bu yılın ekim ayı sonuna kadar geçen 12 yıllık sürede Türkiye'ye toplam 13 milyar 170 mil- yon dolarlık doğrudan yabancı serma- ye girişi oldu. Aynı dönemde Türk gi- rişimciler ise yurtdışına yatınm ama- cıyla toplam 4 milyar 76 milyon dolar- lık sermaye çıkardılar. Tekel, kavşağa adını verdi 4 günlük ciroya satıLlı GURSU KUNT ANTALYA- Tekel Antalya Başmüdür- lüğü binası, kuru- mun neredeyse 3-4 günlük cirosuna eş- değer bir rakam olan 3.3 trilyon Hraya sa- tıldı. Kentin en merkezi yerinde bulunan ve yer aldığı kavşağa adını veren Tekel'in 25 yıldır hizmet ver- dıği binasını işadamı FuatGüvenaldı. Günlük cirosu en yüksek ilk 4 il ara- sında yer alan, yaz sezonunda turizmin de etkisiyle cirosunu katlayan Tekel An- talya Başmüdürlüğü de karakışın ortasın- da, kendisine şimdi- den kiralık yer ara- maya başladı. Resmi Gazete'de yer alan Özelleştir- me Yüksek Kurulu karanna göre, top- lam 845 metrekare- lik alanda kurulu olan hizmet binasını, 3.3 trilyon liraya alan Güven, bedelin ta- mamını yatırmama- sı durumunda, bina Cengiz tnşaat Sana- yi ve Ticaret AŞ'ye, 3 trilyon 275 milyar liraya satılacak. Halen varlığını sürdüren Tekel'in, yüksek ciro yapan Antalya'daki başmü- dürlüğü hizmet bina- sının çok düşük bir fiyata satılması 34 memur, 43 işçi top- lam 77 personeli te- dirgin etti. Satışm, değerin çok altında gerçek- leşmesi ise binanın peşkeş çekilmesi ola- rak değerlendirildi. Kacakrehbertehdidi Turizmde kalite düşüyor ÖZLEMAS Seyahat acentelerinin tur paket- lerinde yaptıklan fiyat ındirimle- ri ve ödemede sunduklan kolay- lıklar tüketiciye kaliteli hizmet olarak yansımadı. Turist Rehber- leri Birlıği (TUREB) Başkanı Şe- rif Yenen. acentelerin tur paketle- rinde yaptıklan indirim ve taksit- lerle maliyeti düşürebilmek için: yasalara aykın olmasına karşın kaçak rehber çalıştırdığını ve bu- nun acenteler tarafından adeta meşru sayıldığını belirtti. Kaçak rehber sayısmın artma- sının bir diğer nedeninin de turist profilinin değişmesi olduğuna işaret eden Yenen, "Son 5 >ilda dünyada ve Türkiye'de turizm sektörü hızh bir yüksetiş içinde. Ancak dünyadan farklı olarak bi- ze gelen turist profilini orta ve üst geür grubuna mensup olanlar de- ğü. işsiz, genç, oldukça düşük ge- Brli bir kesim oluşturuyor* dedi. Son bir yılda, yapılan denetim- lerde çoğu kaçak rehberhk yapan 350 kişı ve onlan çalıştıran acen- teler hakkında tutanak tutuldu. Kaçak rehberlik yapan 145 kişi- den 10'u aynı zamanda kaçak acentelik faaliyeti yürütüyordu. Kaçak rehberlik yapan bşilerin Izmır bölgesinde 11, Marmaris bölgesinde 16, Bodrum'da 7, Is- tanbul'da 4. Antalya bölgesinde 55 farklı acenteye çalıştıklan be- lirlendi. Bugüne kadar, kaçak reh- ber çalıştırdığı için üç kez ihtar alan ve kapatılması gereken seya- hat acentesi sayısı ise 14. • Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a bir rapor sunan çiftçi temsilcileri, 3 üreti- ciden birinin doğrudan gelir desteğinden yararianamadığını bildirdi. Destek ödemeleri yapılıyor Tanm Bakanı SamiGüçlü, çiftçiye 2003 yılı doğrudan gelır desteği (DGD) ödeme- lennin, sosyaekonomik ge- lişmişliğine göre belirlenen 67 ildekı 378 ılçeden dün başlandığını bildirdi. Bakan Güçlü, 2 milyon 759 bin çift- çinin kayıt altına alındığını belırterek bu kapsamda yak- laşık 2 katrilyon 642 trilyon liralık ödemenin tahakkuk et- tığinı açıkladı. Bu miktann 540 trilyon 422 milyar lirası- nın 2003 yılı bütçesinden karşılanarak çiftçılenn he- saplanna aktanlmaya başlan- dıgını belirten Güçlü, öde- melerin kalan 2.1 katrilyon liralık kısmının ise 2004 yılı bütçesinden karşılanacağını söyledi. Ziraat Bankası Ge- nel Müdürü Can Akuı Çağlar da 67 ılde, 378 ılçede başla- yan 2003 yılı doğrudan gelir desteği ödemelerirün sorun- suz yapılabilmesi için gere- ken önlemleri aldıklannı söy- ledi. Çağlar, cumartesi ve pa- zar günü de ödemelerin de- vam edeceğını açıkladı. CHP milletvekillerine göre, yeni oranlar adaletsizliği derinleştirdi Şahin'e AudTnin 8 katı vergi MURATKIŞLAU ANKARA - AKP hükü- metinin "vergide adaleti sağ- lama" iddiasıyla getirdiğı otomobil vergileri hem ver- gi oranlannı, hem de vergi adaletsizliğini arttırdı. Ön- ceki gece Meclis'ten geçen yeni otomobil vergilerine göre 12 milyar liralık Lada Samara sahibi, 23 milyar li- ralık Renault Clio ve 67 mil- yar liralık BMW 3.16'nın sahibiyle aynı vergiyi öde- yecek. 1.301 cc ile 1.600 cc arasında motor büyüklüğü- ne sahip üç araç için yılda 400 milyon lira vergi verile- cek. Önceden üç aracın öde- yeceği vergi 112 milyon lira ile 170 milyon lira arasında değişiyordu. CHP mılletvekillen Ke- mal Kıhçdaroğlu. Oğuz Oyan ve Mustafa Özyürek, yaptıklan ortak basın top- adaleti. AKP yeni vergi dü- zenlemelerini belirlerken vartıklı kesimlerden gelen is- tekleri dikkatealdı. AKP va- tandaşuı zenginini sevryor" dedi. Oyan. yasayla ilgili Anayasa Mahkemesi'ne gi- • Meclis'ten geçen yeni otomobil vergilerine göre 12 milyar liralık Lada Samara sahibi, 23 milyar liralık Renault Clio ve 67 milyar liralık BMW 3.16'nın sahibiyle aynı vergiyi ödeyecek. lantısıyla AKP'nin getirdiği yeni vergi düzenlemelerini eleştirdiler. CHP mılletvekıli Oyan, vergilendırmedeki çarpık- lıkla ilgih olarak "tşte AKP dip gitmeyeceklerine yöne- lik bir soruya "Önce Cum- hurbaşkanı'ndan geçmesi gerekiyor. Onaylayacağun sanmıyoruz. Bekleyeceğiz" diye yanıt verdi. CHP'li Kıhçdaroğlu, lüks araçlarda Meclis'e gelen ilk tasanya göre 1.7 milyar lira- ya varan indirimler yapıldı- ğını söyleyerek "AKP'nin kime hizmet ettiği ortada. Halkm kullandığı araçlann vergUerinde indirim yok" derken, Mustafa Özyürek de yeni düzenlemelerin ithal araçlan özendiren, yerlileri cezalandıran bir yaklaşımla getirildiğini ileri sürdü. Yeni oranlara göre 1999 model bir Şahin'in vergisi, değerinin yüzde 3.7'sine ulaşırken, yeni bir Porsche Turbo'nun vergisi yüzde 1.6, Audi TT'ninki ise yüz- de yanm olarak belirlendi. Otomobil vergileri, adaletsizliği arttırdı Marka Kasko Değeri (Miryon TL) Yıllık Vergisi (Milyon TL) Oran(%) Lada Samara Harç ve damga vergisine zum ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Mahkemelerden tapu işlem- lerine, trafik tescihnden pasaport ve sürücü belgesi alımına kadar birçok alanda alınan harçlar ile de- ğerli kâğıtlardan alınan damga ver- gileri, 2004'te uygulanmak üzere yüzde 28.5 oranmda arttınlarak yeniden belirlendi. Buna göre 2004'te sulh mahke- meleri, icratetkikmercilerine baş- \oıru ücreti 4 milyon 800 bin lira- ya, asliye ve idare mahkemelerine, icraya başvuru 10.1 milyon liraya yükseldi. Noterlerin piyango, se- çim ve toplantılarda bulunma har- cı ise 104.3 milyon liraya yüksel- di. Pasaport harçlan 1 yıl süreliler için 103.8 milyon, 2 yıl için 175.1 milyon lira olarak belirlendi. IŞÇEMNEVRENINDEN ŞÜKRAN SONER İşin Başı... ölümle, çaresiz bir hastalikla yüz yüze gelmeden de, organlanmızın birinde sorun yaşadığımızda, ak- lımızı başımıza devşirir, "işin başı sağlık" deriz. De- riz demesine de, canımız yandığında bizim deme- mizin, toplumsal yaşamımızda sağlık işinin baştatu- tulmasında bir işlevi olmaz. Gazetecilik ile ilgili derslerin alfabesi denilerek sağlık haberierinin en çok ilgi çeken haberler olarak en başta yer almalan gerektiği öğretilir durur. Med- yamızın sağlık sorunlanna ilgisi yüz kızartıcı. Her ne kadar kimi yayın organlannda sağlığa aynlmış kö- şelerden söz edilse de, "doktorunuza başvurun..." uyansı ile biten, şüphesiz kimi boyutlan ile yararlı bil- gilerle sınırlı. En çok da ilaç flrmalannın reklamlan- na, özel hastane, muayenehane pazarlanmasına yanyor. Sağlık sorunlannın gerçek boyutlan ile tar- tışılması yasaklı gibi... Bir kez daha medyamızı gözlemledim. Sağlık emekçilerinin 24 Aralık uyan eylemleri tek kalemden yazılmış gibi, poliklinik kapılanndaki durumun özet- lenmesi ile sınııiı idi. Doktorlar acil, zor durumdaki hastalan gözetmişler, hastalar doktorlan suçlama- mışlardı. Ortada sorun, büyütülecek bir yan yok gi- biydi. Halkımız doktorlann, sağlık elemanlannın ba- zı nedenlerle, kabaca Ö2lük haklan için iktidar uy- gulamalanna kızdıklannı, hükümeti uyarmak için ey- lem yaptıklannı duydular. Hepsi o kadar... Dünyanın en zengin, kapitalizmin merkezi ABD'nin bile bütçesinde sağlık hizmetlerine aynlan payın oran olarak Türkiye'nin 10 katının üstünde ol- masının ne anlama geldiğini halkımız bilmiyor. Hal- kımız yoksulun yanında olarak pazarianan AKP hü- kümetinin iktidara gelmesinden sonra sağlık bütçe- sinin durmadan kısıtlanmasının, sağlıktan çalınan paralann Diyanet bütçesine aktanlmasının sonuç- lannı aklının ucundan bile geçiremiyor. Bu gerçekleri kamuoyuna sunan medya, anlam- lı tartışan siyasi partiler, sendikal hareket, demok- ratik kitle örgütleri yok. Bir tek işin içinde olan dok- torlar, sağlık elemanlan, kendi yaşamlan üzerinde- ki olumsuz sonuçlan ile değil sadece kutsal meslek yeminine, hastaya ihanete zorlayan acımasız koşul- lar nedeni ile isyan ediyorlar. AKP iktidan, Başbakan Erdoğan ilk uyan eyle- minde doktorlara saldırarak kamuoyunun dikkatini iktidann olumsuz politikalanndan uzak tutmak iste- di. Muayenehanelere, özel hastanelere kaçan, has- tanede hasta bakmayan doktorlar üzerinden pole- mik yapmayı ucuz politika olarak seçti. TTB şemsi- yesi altında uyan eylemi yapan doktorlar, sağlık ele- manlan ise tam da bu olumsuz noktadan yola çık- mışlardı. Doktorlan ve sağlık elemanlannı hasta-pa- ra ilişkisi ile yüz yüze bırakan sisteme karşı eylem yapıyorlardı. Erdoğan hükümeti halk sağlığı anlamında zaten çöküşte olan sağlık sisteminin defterini tümden dür- meyi hedefleyen projelerle yola çıkıyordu. Kamu sosyal güvenlik sistemlerini, kamu hastanelerini kal- dırmayı, sağlık hizmetlerini tümü ile paralı hale ge- tirmeyi amaçlıyordu. Parası olan tedavi görecek, yaşayacak, olmayanın işi Allah'a bırakılacaktı. TTB, doktorlar, sağlık elemanlan ilk uyanlanna ku- lak tıkayan iktidan bir kez daha uyarmak üzere 24 Aralık eylemini gerçekleştirdiler. Arada yeni bütçe- de sağlık haracamalannı daha da aşağı çekmiş, sağlık sistemini özelleştirme projelerini uygulama- ya sokmak üzere yeni adımlar atmış AKP iktidan- nın ülke çapındaki uyan eylemlerine karşı duyarsız tavn çok çarpıcı. Söyleyecek söz olmayınca, yok saymak yeğleniyor. SSK'liler çok uzun bir zamandan bu yana en sı- radanından en yaşamsalınayakalandıklan hastalık- lannın tedavisinde hastaneye gidebilmek üzere te- lefonla randevu bile alamaz konumdalar. Başarabi- lenleri günler süren çilenin ardından tedavileri için zorunlu ilaçlannın önemli kalemlerini alamıyoriar. Göreceli daha iyi çalışan Emekli Sandığı'nın koşul- lan giderek bozuluyor, SSK'ninkine benziyor. Siz siz olun şu günlerde televizyon ekranlannda, gazetelerde en baş köşeye oturan özel emeklilik, sağlık sigortalannın çok başanlı ilanlannın cazibe- sine kapılip, doğrudan paralı, kâr edecek bir sistem- de sağlığınızın, emekliliğinizin güvence altına gire- bilecegi sevdasına düşmeyin. Denemiş olanlar iyi bi- lirler. Bir ciddi hastalık geçirmiş olmayın. Yaşınız iler- lemiş olmasın. özel sigorta primleri astronomik bü- yüyor, yakalanmış olduğunuz hastalıklan tedavi ni- teliğindeki pek çok alanı kapsamıyor. Sonunda or- tada, açıkta kalıyorsunuz. Zaten özel sigortalar ye- terince parası olanlar için. Ailesini doyurabilecek parayı kazanamayan, özel sigorta yüksek primleri- ni nereden, nasıl ödeyebilir ki? İşin başı sağlık ama, halkm sağlığı bu iktidann umurunda değil. Hastane, doktor, ilaç hizmeti yeri- ne, Diyanet hizmetlerinin bütçesini, kaynaklannı enf- lasyon üstünde katlayıp sağlığınkini alta çekiyor... soner@cumhuriyet.com.tr Kongre 14 Ocak'ta yapılacak Sürdürülebilir kalkuıma arayışı Ekonomi Servisi - ts- tanbul'da gerçekleşti- rilecek "Sürdürü- lebilir Kal- kuıma Kongresrnin ana teması, gelecekte şir- ketlerin top- lumsal sorumluluklar üstlenmesi ve sektörle- rinde farklılık yaratma- lannın önemi olacak. Kongre, 14 Ocak 2004'te istanbul'daLüt- ü Kırdar Kongre ve Ser- gi Sarayı'nda gerçekleş- tirilecek.TOBB,TEMA ve Aygaz'ın ana spon- sorluğunda gerçekleşti- rilecek kongrenın dü- zenleyicisi The Spon- sorX'ten alınan bilgiye göre Almanya, Bangladeş, Belçika, Bre- zilya, Gambi- ya, Güney Af- rika, Hindis- tan, tsviçre, Kanada, Pakis- tan, Panama ve Senegal'den çok sa- yıda şirket yetkilisi kongreyi izleyecek. Kongrede Dünya Sürdürülebilir Kalkm- ma Iş Konseyi, Dünya Bankası, BM Kalkın- ma Programı A\Tupa Komısyonu ve kalkın- ma konusunda çalışma yapan ulusal ve ulusla- rarası şirketlerin üst düzey yetkilileri hazır bulunacak.