Katalog

12 KASIM 20O3 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DtZt YSK'nin DEHAP konusundaki karan, seçim ve sonrasında oluşan Meclis yapısı konusunda belirsizlikler doğurdu Hukukçular '3Kasım'ıtartışıyor ttm tiMHi *tm ] YSK'nin DEHAP karan çelişkili ararı Sahtecilik kanıtları görmezden gelindi SABİHKANADOĞLU Yargıtav Onursal Cumhurıvet Başsavcm Y uksek Se- çımKuru- lu (YSK), "dilekçekrini, iti- raz,olağanüstüiti- raz ve şikâyet ola- rak adlandıran'' sı- yasıpartılerveva- tandaşlann başvu- nılannı 04 10 2003 tanhınde reddet- mıştı Aradan ge- çen yırmı gun ıçe- nsınde, karann ye- dı sahıfeden oluşan gerekçesının yazımını ta- mamlayarak ılgılılere ulaştırdı 4.10.2002 gun ve 832 sayıh bu karann incek- me\cirdetemderinegeçnıeden,DemokratikHaIk Partisı (DEHAP) olayının hukuki surecini kısa- ca anunsamakta yarar bulıınmaktadır. TBMM nın (02 08 2002 gunlu Re^mı Gaze- te'de yayımlanan) 31 7 2002 gun ve 745 sayıh ka- ran ıle seçımlenn 03 11 2002 gunu yenılenme- sı kararlaştınlmıştır 2820 sayıh Sıyası Pamler Yasası'nın(SPY) lOuncumaddesı uyannca Yar- gıtay Cumhunyet Başsavcıhgı'nda oluşturulan sıcıl dosyasında yer alan sıyası partılenn verdı- ğı, gerçeğe uygunluğu denetlenemeyen bılgı ve belgeler, yasa gereğı, olduğu gıbı YSK'ye ıletıl- mıştır Bu bılgılenn ışığında YSK. 02 08 2002 gun ve 411 sayıh karan ıle DEHAP'ın seçımle- re kaülma yeterhhğı bulunduğunu tespıt etmış ve karar 05 08 2002 gununde Resmı Gazete'de yayımlanmış, aynca televızyonlarla da halka du- yurulmuştur Sadece üç llde örgütlenebildl 27 9 2002 tanhınde basında yer alan, DE- HAP'ın seçıme katılma yeterhhğı bulunmadığı- na ılışkın bır haber. "ihbar" olarak kabul edıl- mış Başsavcılığımız tarafindan yapılan araştır- ma ve sonıştunrıa sonucunda 81 tl Vahhğı, 81 îl Seçım Kurulu Başkanlığı \ e 923 tlçe Seçım Ku- rulu Başkanhğı'ndan alınan bılgı ve belgeler- den, DEHAP ın Başsavcılığımıza verdığı 63 ıl- de orgutlendığı yolundakı beyanın ve bağlı bel- gelenn gerçeğe aykm olduğu, oy v emıe günun- den altı ay oncesı olan 03 05 2002 tanhı ıtıba- nyla ancak uç ılde yasalarda açıklanan bıçımde orgutlenmesını tamamladığı saptanmıştır Dunım kanıtlanyla bırhkte 06 10 2002 gun ve 540 sayılı yazıyla YSK'ye büdınhmş ve DE- HAP'ın seçıme katıhna yeterlılığının yenıden değerlendınknesı ıstenmıştır hıceleme sırasın- da "İşin hem siyasi, hem de hukuki boyutu var. Gerekh" inceteme, araş&rma hukukve sryaset açı- sından değeriendirühror. Hem hukuka hem de- mokrasiye uygun bir karar aşamasına gektiği- mizde karan acıklayacagız'' bıçımındekı 14 10 2002 gun ve 780 sayılı karanyla, "hukuken ge- çerli somut bflgi ve belge bulunmadığr gerekçe- sıne dayanılarak reddedılmıştır 16 10 2002 gunlu yazımızla, Ankara Cumhu- nyet Başsavcıhğı'na suç duyurusunda bulunul- muş, Ankara Cumhunyet Başsavcıhğı tarafindan da aynı kanıtlarla kamu davası açılmıştır Yapı- lan duruşmalan sonunda DEHAP'ın ıkı genel baş- kanı ıle üa genel sekreten yıne aynı kanıtlara da- yanılarak, zıncırleme bıçımde resmı belgede sah- tecıhk suçunu ışledıklen sabıt gorulup Ankara 2'ncı AğırCezaMahkemesı'nın26 06 2003 gun ve 176-32 sayıh karanyla l'eryıl lTeray 10'ar gun ağır hapıs cezasına hukumlendınhnışlerdır Bu karar Yargıtay 6'ncı Ceza Daıresı'nın 29 09 2003 gun ve 6243- 5880 sayıh karanyla onanarak kesınleşmıştır Sonuç olarak DEHAP'ın (resmı belgede sah- tecıhk yoluyla) genel seçune katıhna yeterhhğı bulunmadığı halde katıldığı, kesınleşmış mahke- me karan ıle YSK'nin aradığı bıçımde (hukuken somut bir şekflde) kanıtlanmıştır DEHAP sahtecıhk yoluyla katıldığı 3 Kasım seçımlennde geçerh oylann yuzde 6 22'sını oluş- turan 1 960 660 oy almıştır Bu durum mılh ıra- denın ne olçude saptınldıgının gostergesıdır tşte, YSK'nin ınceleyıp ırdeleyeceğrmız 04 10 2003 gun ve 832 sayılı (l'e karşı 6 oy la almış ol- duğu) karan, DEHAP yonetıcılen hakkında ve- nlen hukumlulük karannın kesınleşmesınden sonra, sıyası partıler v e vatandaşlar tarafindan 3 Kasım seçımlennın ıptah veya DEHAP'ın seçım- de aldığı oylann geçersız sayılarak sıyası partı- lenn oy yuzdesının yenıden hesap edılmesı ve mıl- letvekıh tahsısı ıstemlennın reddıne ıhşkmdır Ço- ğunluk goruşune katılan bır uyenın, "karşı oya - karşı oy" nıtehğındekı ek gerekçesı ınceleme dışı bı- rakılmıştır YSK bu ret karannı ıkı ana gerekçeye dayandıra- rak, "I- Anayasa ve seçim ya- salan gereğince seçimlerin başlaınasından bitimineka- dar, seçimin duzen içinde yonetimi ve durusdüğü fle flgfli bütünişkmleriyapma ve araşurma, bu süreç içe- risinde seçim iş ve işiemle- rine yönetik her türhı şikâ- yet ve itirazlan son merci olarak karara bağlamakla göfev*ve yeddfikurulumuz bu görevlerini ifa ederek XXIl'nci Dönem Mflktve- kili seçimini sonuçlandır- mış. boyfcce seçim süredn- dekiseçimöncesi,seçim gû- nfi ve seçim sonrası işlemle- ri nihayet buhnuş, bundan sonra yapılacak her türlfi rtiraz ve şikâyet sürekrinin geçmiş ohnasuıa, Ü- Yapılan itiraz, olağa- nüstü itiraz ve şikâyetler, 02.08.2002 gıin ve 411 sayı- h karannnzm iptaüneüşkin otup, anayasanm 79/2 fik- rasmda ve seçim yasalan- nuzda YSK karaıiannın kesin oiduğu \e bu karaıia- ra karşı başka bir mercie ve kanun yoJuna başvuru- lamayacağuım açıkça belir- tilmiş olmasma" gore, sıyası partıler, mıl- letvekılı adaylan ıle ozel (gerçek) ve tuzel laşıler ta- rafindan yapılan şikâyet, ıtıraz ve olağanustü ınraz- lann sure ve kesınhk yö- nunden reddıne 04 10 2002 tanhınde oyçokluğu ıle ka- rar vermışnr Dört buvuk çellskl Çoğunluk karan, huku- ka aykınhğınuı dışında ay- nca dort buyuk çelışkıyı ıçermektedır I- YSK, Yargıtay Cumhu- nyet Başsavcısı'nın 06 10 2002 gunlu yenıden değer- lendırme başvurusunu, "Yargıtay Cumhuriyet Baş- savahğı'ncagönderflen bfl- gi ve bdgeterle DEHAP'ın seçime girecekyeterh' teşki- lan olmadığının saptana- mamasL kunıhımuzca adı geçen siyasipartmin seçime girebileceğine Dişkin kesin karannın kakhrtbnasmıge- rektirecek hukuken geçerfi somut bilgi ve beigenin bu- hınmamasrnı gerekçe gos- tererekl5 10 2002 gun ve 780 sayıh karanyla reddet- mıştı Bu ret karan venldığın- de, YSK'nin seçımlere katüma yeterhhğı bulu- nan sıyası partılen tespıte ıhşkın 02 08 2002 gun ve 411 sayıh kesin karan ortadaydı 15 10 2002 gun ve 780 sayıh ılk ret karannda kesınhk ılkesmden soz etmeyen YSK'nın, 04 10 2003 gun ve 832 sayıh son karannı kesınlık ılkesıne dayandırması büyuk bır çehşkıdır Bu çehşkının doğuş nedenı açıktır Başvuru- muz uzenne YSK, başvuruyu tam kanunsuzluk ıddıası olarak gormuş ve tam kanunsuzluk olgu- sunun re'sen el koyma yetkısı \ ermesı, re'sen el koyulan olayın da re'sen araştınlacağı gerçeğı kar- şısında, verdığı kesin karanna rağmen, doğru olarak ışın esasına gınnış, ancak somut bulma- dığı belgeler karşısında, ıddıayı aydınlana bıraraş- tırmaya gınşmeden, başvunıyu sonuçlandırmış- tır Asü yapıhnası gereken, cıddı (tam) kanun- suzluk ıddıasını somut belge yok dıyerek ret ye- nne, (ıtıraza bağlı olaylarda 298 sayıh Seçımle- nn Temel Hukumlen ve Seçmen Kutüklen Hak- kmdakıYasa'nm BZ'rıncımaddesıuyanncayap- tığı gıbı) somut belgelen kendılığınden araştınp saptamaktı SÜRECEK Prpf.Dr.NECMİ YÜZBAŞIOĞLU G Galatasara\ Unı Hukuk Fak Anayasa Hukuku Öğretım Uyesı eçen son ayın gûn- demının bınncı sı- rasını oluşturan bu uçlu ılışkı, alt sıralarda da olsa ılende de gundeme ge- lecek ya da en azından tar- tışma konusu olacak gıbı go- runuyor Konu bırbın ıçıne gıren ve bırbınnı tetıkle\en bırçok hukuki sonınu ıçer- mekte olup, sanılanın aksı- ne çozumu hıç de kolay de- ğıldır Bu çok boyutlu sorunlar jumağında çozume önce DEHAP karannın nıtelığı v e ozelhğı ıle başlayahm, arka- sından Yuksek Seçım Ku- ruhı'nun (YSK) anayasal ko- numu ve bu ıkısının 3 Kasım 2002 seçımlen uzenndekı rolu ve etkısını değerlendı- rerek devam edehm A- Kamuoyunca da yakın- dan takıp edıldığı uzere, An- kara 2 Ağır Ceza Mahke- mesı, DEHAP'lı bazı üst dü- zey v onetıcılennın, "ülkeça- pmdayasanmöngördüğüka- dar teşkilatı olmadığı halde, sahte beigelerleteşkâatm var- hğı yönünde parti skiK ohış- turması yohıyia DEH.\P'ın 3Kasım 2002 seçnnlerine ka- tılmasını sagfamak ve seçim sonuçlannıetkflemckle'' suç- lu bulunmus ve bu karar Yar- gıtay 6 Ceza Daıresı'nın 29/9/2003 tanhlı karanyla onanmışnr Sahtecilik karan bağlayıcıdır Bılındığı gıbı 2820 sayıh Sıyası Partıler Kanunu'nun (SPK) 36/U ve 298 sayılı kanununun 14/11 hukumle- n, sıyası partılenn seçıme kanlabıhne koşuüan arasın- da -illerin en az yansmda teşlolatlannuş olmavı" on- gormuştur Soz konusu ka- nunlann bu açık hukumlen ve DEHAP karanndan çı- kan ortak sonuç, DEHAP'ın 3 kasım 2002 seçunlenne kanlabılmek ıçm yasal koşul- lan taşımadığı halde, sahte- cıhkyoluyla seçımlere kanl- dığıdır Seçım hukuku bakı- minrtan DEHAP karannın nıtelığı veonemı, DEHAP'ın 3 Kasım 2002 seçunlenne katıhna yeterhlığının (ehlı- yetının) olmadığına ılışlon "kesin defil" ohnasıdır Bu noktada yapıhnası gereken bır başka hukuki tespıt de, Anayasa'nın 138'son huk- mu uyannca, bu karann "yasama (TBMM), yü- rütme organlan ve Yüksek Seçim Kurulu (YSK) için bağlayTa'' olduğudur Anayasa>r a göre bu or- ganlar bu karan "hiçbir surette değiştiremez ve yerine genrümesini geciktiremez" Anayasanın yargı duzenlen arasında gorev ve yetkı ayınmı > r ap- mış ohnası ve hukukumuzda sâhtecıhğın tespı- ünın adh yargının gorev alanına gırmesı karşısın- da. Anayasa ıle seçım hukukuna ılışkın YSK"ve yargısal yetkıler de tanınmış ohnası, Yargıtay'ca onaylanan DEHAP karannın, YSK bakunından da bağlayıcı ve yenne gennlmesı gereken kesin hukum nıtehğını ortadan kaldırmaz B- YSK'nin anayasal konumunu belırlemede oncelıkle ırdelenmesı gereken duzenleme, kuş- kusuz Anayasa'nın 79 maddesı hukmudur Bu duzenlemedekı. "seçimkrieflgflibütün işkmkri yapma ve yapbrma", "seçim süresince ve seçim- den sonra seçim konulanyla ilgili butun uv uşmaz- hklan, şikâyet ve itirazlan incdeme ve kesin ka- rara bağianıa"' yetkısı ve "YSK kararlan alej'bi- ne başka bir mercie başvurulamamasr YSK'nin anayasal konumunu belırleyen temel venlerdır Bu venlerden YSK'nin hem yonetsel (ıdan) hem de yargısal yetküere sahıp bır dev let organı oldu- ğu açıknr YSK, 2/11/1995 tanhh 364 sayüı ka- rannda kendısını, keza Anayasa Mahkemesı (AYM) de 18/2/1992 tanhlı 1992/7 sayılı kara- nnda, YSK'yı ve dığer seçım kunıllannı Anaya- sa'nın 152 maddesı kapsamında "mahkeme" olarak nıtelendırmemışlerdn- Ancak, kanımızca. AYM'nın soz konusu karanna karşı oy yazılann- da da ıfade edıldığı uzere, "secimleflgfliuyuşmazr hklann çozümunde göre\t olan \ SK'nin başm- da olduğu >argı duzenı adh. ıdari ve askeri yargı- nın yamnda egemen bu- yargı duzenidir." Anaya- sa'nın 79 maddesı çerçevesınde, hem yuksek hâkunlerden oluşması, hem seçunle ılgıh uyuş- mazlıklan çozmeye yetkıh ohnası, hem de bu uyuşmazhklann çozumune ılışkın verdığı karar- lann kesin hukum nıtehğınde olması özellıkleny- le, YSK bır mahkeme nıtehğıne sahıptır YSK, seçunle ılgıh butun ışlemlen yapma yaptırma yetkılennı kullanırken de yonetsel (ıdan) bır or- gandır Başka bır ıfadeyle YSK, seçunle ılgıh konularda hem yonetsel hem yargısal yetküere sa- hıp, çıfte kımlık taşıyan bır devlet orgamdır YSK'nin Anayasa'da Cumhunyetm Temel Organ- lan bolumunde değıl de Temel Haklar ve Odev- ler bolumunde duzenlenmış ohnası onun bu ış- levım değıştırmez YSK ne vapmalıvdı? C- YSK'nın konumunu bu şekılde belırledık- ten v e DEHAP'ın 3 Kasım 2002 seçunlenne ka- tıhna yeterhhğının olmadığına ıhşkm DEHAP ka- rannın YSK ıçuıde bağlayıcı bu- kesin dehl oldu- ğunu tespıtten sonra, YSK'nın ne yapabıleceğı v e ne vapması gerektığıne ılışkın sorunlan ırdele- yebdınz Bunadaoncehkle,seçun oncesı ve son- rası DEHAP'uı seçımlere kahhnaması gerektiğı yonundekı ıtırazlar uzenne, YSK'nın verdığı ka- rarlarla başlamalıyız a) tlk aşamada YSK 2820 sayıh SPK'nın 10 maddesı uyannca Yargıtay Cumhunyet Başsav- cıhğı'nca tutulan Parn Sıcıl Kayıtlanndan ken- dnıe ıletüen bılgılere dayanarak, 298 sayıh kanu- nun 14/11 hukmu uyannca ıçuıde DEHAP'uı da bulunduğu 3 Kasım 2002 seçunlenne katılacak partılen behrlemış ve 5/8/2002 tanhlı 411 sayılı kararla ılan etmışnr Daha sonra, DEHAP sıcılının gerçeğı yansıt- madığına yonelık haber uzenne, Yargıtay Cum- hunyet Başsavcıhğı ük seçım kunülan ve mulkı ıdareler yoluyla yaptığı araşürmalar sonunda, DEHAP'uı seçım ve Sıyası Partıler Kanunla- n'nda ongorulen teşkılatlanmasııu tamamlama- dığı ve sıcılın gerçeğı yansıtmadığı sonucuna v a- rarak, DEHAP'ın seçıme kanlma yeterhhğınınbu- lunmadığı ıddıası ıle YSK'den, DEHAP'uı seçı- me kaühnası yonundekı karannı yenıden değer- lendırmesınııstemış, YSK 15'10/2002 tanhh 780 sayılı kararla "ibraz edflen beJgelerin sonuca et- lctlı ohnadığı ve parti skflmin halen varhğuıı ko- nıduğu" gerekçesıyle eskı karannı sûrdurmuş ve boyleca-DEHAP 3 Kasun 2002 seçunlenne katılmışnr Seçımlerden hemen sonra, 5/11/2002 tanhın- de bu kez DYP, 298 sayıh kanunun 10 maddesı- ne dayanarak, "DEHAP'uı teşkfladanma şartmm gerçekleşınediğinden seçime kaülmaması gerek- tiği ve seçim sonuçlan değeriendinnesmin bu te- meide yapıhnası'' yonunde ıtırazda bulunmus, YSK yukanda sozunu etöğunız oncekı kararla- nna yollama yaparak, bu kararlannın "kesin ni- tefikte" olduğu gerekçesıyle, 6/11/2002 tanhlı 837 sayılı kararla bu ıüraz ve ıstemlen reddetmış ve seçım sonuçlannı (uüce barajı ve mılletvekıh dağdımını) DEHAP'ı da katarak değerlendumış- tir Ote yandan. Yargıtay Cumhunyet Başsavcı- hğı'nın, parti sıcıl kayıtlannın oluşumunda sah- tecilik yapoklan ıddıası ıle DEHAP ust yoneü- cılen hakkında Ankara 2 Ağır Ceza Mahkeme- sı'nde açtığı dava sanıklann mahkûmıyetı ıle so- nuçlanarak, yukanda seçım hukuku bakımından onemını ve nıtehğuıı değerlendırdığunız karar ortaya çıkmışor Parh sıcıhnuı oluşumunda Yargıtay Cumhun- yet Başsavcıhğı'nın yeterh ınceleme ve denetle- me yapma konusunda bu- ıhmah olup ohnadığı, keza, başsavcıhgın uyansı uzenne YSK'nın ın- celeme ve deneomde bu ıhmahnuı bulunup bu- lunmadığı taruşılabıhr, hatta, aynı sıcıl kayıtla- nnda YSK'mn 18/1/2003 tanhh 49 sayıh karar- la, "teşküadanma şaranıgerçekleştirmediği'' ge- rekçesıyle Corum Mahalh tdareler Seçunı'ne DEHAP ı katmayarak, onceh karanyla çehşkı- >e duşmesı eleşnnlebılu-, ancak, bızım buradakı amacunız konunun bu yonu olmayıp, ortaya çı- kan son DEHAP karan karşısında ne yapılabıle- ceğı ve ne yapıhnası gerektığıdu- SÜRECEK