Katalog

27 EKİM 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASIN tngiliz Başbakan'ın kalbinden rahatsızlanması siyasi ve fiziki gücün aynlmaz bir ikili olduğunu anımsattı İngiltere'nin hasta adamıJO\ATHAN FREEDLAND Başbakan Tonjr Blair, şahane bir te- levizyon oyuncusu olabilir ancak ilk kez kameralann orada olmamasından mem- nunıyet duyacak bir durumla karşı kar- şıya kaldı. Objektif veya kameralara ya- kalanan bir anlık hasta haldeki görün- tüsü siyasi bir lider için öldürücü ola- bilir. Baba George Bush'un, Tokyo'da, 1992 yılındaki resmi bir davette ev sa- hibinin tuvaletine kusması onun baş- kan olarak düşüşe geçişinin başlangı- cı oldu. 1979'da 10 kilometrelik uzun bir koşu sonrasında Jimmy Carter'ın düşmesi yenilgiyle karşı karşıya olan bir adamın ilk görüntüsüydü. Blair'in kötü durumdaki halinin fotoğrafi yok. Eğer olsaydı başbakan konusundaki düşüncelerimiz sonsuza kadar değişe- cekti. Genç, dinamik, 21 'inci yüzyıla yakışan bir baba, delikanlı görüntü- sünde, tngıltere'yi yeniden genç bir ülke halüıe getirme sözü veren bir li- der yerine omuzlanna ölümün soğuk- lugu çökmüş olan orta yaşlı bir adam olarak görecektik onu. Geçen pazar yaşadığı kalp sorunu anındaki görüntüsünün kamuoyuna yansımasından bir daha tekrarlamadı- ğı sürece kurtuldu. Siyasetin acımasız hesaplaşmalan arasında bir başka tıb- bi vakayı daha kaldıramaz. FlzlM aüc de llderllk vasfı Eğer bir sorun daha yaşarsa pazar günkü rahatsızlık bir kereye mahsus bir sağlık sorunu olmaktan çıkar. Ciddi bir sağlık durumunun ilk belirtisi ola- rak kabul edilir. Ve alınlanna bu dam- ga yapışan çok az sayıda lider ayakta kalmayı başarabilmiştir. Belki bu siyasetin ne kadar asli bir iş olduğunun kanıtıdır. Biz her neden- TonyBJairveeşiCherie 30E\1ül'(kt«iPartisinin kongresininyaiHklığıBournemoırth kentinde, oteDerine yürürken el ele yoMan geçenleri selamlıyorİar. (REUTERS) Ubjektiflere yakalanan bir anlık hasta haldeki görüntüsü siyasi bir lider için öldürücü olabilir. Geçen pazar kalp sıkıntısıyla sağlık kontrolünden geçirilen Blair'in o halininfotoğrafi yok Olsaydı genç, dinamik bir lider yerine omuzlanna ölümün soğukluğu çökmüş, orta yaşlı . bir adam olarak görecektik onu. se kabilenin reisinin aramızdaki en güçlü kişi olmasını bekliyoruz, genel- likle erkek olan ve fiziki gücün de sim- gesi olan biri olmasını...Bu en çok ABD için geçerli. Birkeresinde Demok- ratların konuşmalannı kaleme alan bi- ri bana şöyle demişti: "Siyasetinheralanındaerkeklerehas şiddet imajı hâJdmdir." Kaliforniya Valisi seçilen sinema oyuncusuArnold Schwarzenegger'in zaferi de bunu doğnılar gibi. Seçmen- ler, sonuç itibanyla kabileyi savunabi- lecek, koruyabilecek nitelikte olduğu- na inandıklan bir adamı seçtiler. Robert DaDek'in kaleme aldığı ye- ni John F. Kennedy bıyografisinde, sağlığının çok kötü durumda olduğu- nu saklamak için çok abartilı yöntem- lere başvurduğunu açıklamasına şa- şırmamak gerek. Kennedy, siyasi güç ve kişisel gücün birbirinden aynlama- yacağı gerçeğini gayet iyi anlamıştı. Tüm bunlar Ingiltere için daha az ge- çerli olmalı. Devlet başkanımız olma- dığı için "tepedeki adam" kavramına daha az odaklanıyoruz. Ancak Tony Blair'in baştan beri takındığı "başkan- vari" tavır ABD ölçütlerini Ingilte- re'de geçerli kılmak konusunda onu daha hassas bir duruma getirdi. Alınan her karann merkezine ken- dini yerleştiriyor, bakanlanna yardım- cılan gibi davranıyor ki seçmenler kı- sa bir sürede ülkeyi onun tek elden yö- nettiğine inansınJar diye. Ve tabii o el- ler titrerse seçmen kaygılanıyor. Bunun dışında "Blair öncesi İngilte- re"de bile Ingiliz halkı zirvedeki mev- kilerde dinamizm ve fiziksel olarak iyi durumda olanlann bulunmasını is- temiştir. 1956 yılının ekim ayında yük- sek ateş nedeniyle düşüp bayılan Ant- hony Eden'in 1957 Ocak'ında istifa etmek zorunda kalmış olmasını anım- satrnak başbakanın pek de hoşuna git- mez sanıyorum. Ancak, Eden'in ül- keyi kamuoyunun onaylamadığı bir Ortadoğu savaşına sürüklemiş olması- nın, siyasi zayıflığının sağlığının kötü olmasına bağlandığı tarihi bir gerçek- tir. Bu gerçek de Tony Blair'in içini ra- hatlatacak bir şey değil. Cordon Brown'la ceklsme Belki Başbakan ölüm korkusunu yenmek için hayatta daha önemli şey- ler olduğunu da düşünebilır. Örneğin daha çok görmek istediği çocuklan ol- duğunu ya da ömrünün daha kısa bö- lümünü yollarda geçirip daha fazla uyumaya gereksinim duyduğunu... Başbakan'ın çalışma ofisinin bulun- duğu Dovvning Sokak 10 Numara"da çalışan yetkililer elbette Blair'in yüz- de yüz iyileştiğini söylüyorlar. Ve dün (20 Ekim Pazartesi) saa't 9.00'da ma- sasının başında olduğunu. Belki Blair'in kapı komşusu ve en büyük rakibi olan Gordon Brovvn'un Blair'in hastalandığı hafta sonu oğlu dünyaya geldikten sonraki sözlerine kulak vermek gerekir. "Bundan daha önemli hiçbirşeyolamaz'' diyen Brown, önceliklerinin değiştiğinin mesajını veriyordu belki de. Hayatta siyaset ve hırstan başka önemli şeyler de olduğu- nun... Ancak görünen o ki Brown işi yavaşlatmaya karar verse de Blair yo- luna devam etmeye kararlı gibi görü- nüyor. tronik olan geçen hafta sonunun, siyasi kariyerlerini bu ikı adamı kişi- sel anlamda etkilediği yönün aksi yönünde etkileyebileceği. Brovvn birdenbire çok değişik bir adam oluverdi. Daha insancıl ve daha mutlu. Geçen yıl o ve eşı Sarah bebek- lerini kaybettiklerinde halk onlar için çok üzülmüştü. Şimdi de ikili için büyük sempati hâkim kamuoyunda. tki yıldan kısa bir süre içinde seçmen- ler iki kez maliye bakanının insani yanına yakından tanık oldular. Başbakan ise bu zaman zarfında imajının en önemli parçalan olanpınl- tılannı kararttı. Yeni Işçi Partisi artık yeni değil ve o da enerjik, genç adam değil. Kariyerlerininyansındayaşam- lannı kaybeden Işçi Partisi lıderlenn- den-Smith,TomCroslandHughGaits- kefl- ya da sağlık durumlannın kötü git- mesi yüzünden istifa eden başbakan- lardan söz ediliyor - Eden, Harold VVU- son, Harold Macmillan-. îşin incesine bakılırsa Blair-Brown ilişkisinin dengesi, tngiliz siyasetinin merkezindeki dengedir. (The Guardian, tngütere, 21.10) Amaç, haberlerde kanlı görüntülerden başka şey seyretmeyen çocuklara bir nebze umut aşılayabilmek Filistiııli çoculdara Susam Sokağı • Türkiye'de de gösterilen Susam Sokağı'nın Filistin versiyonu hazırlandı. îşgal altındaki topraklarda, güç koşullarda hazırlanan programı Avrupa Birliği de destekliyor... DAVUDKUTTAP Bu hafta, ünlü çocuk programı Susam Sokağı'nın Ortadoğu ver- siyonunun tamtıldığı basın toplan- tısına katılmak için Brüksel 'deyim. "Hikyat Sünsün"in (Susam Soka- ğı) Filistinli yapımcısı olarak, ra- mazan ayında 10 yerel Filistin ka- nahnda birden yayımlanacak prog- ramın tanıtımına katıldım. Program Ürdün'de de yayımla- nacak. Ortadoğu'daki çocuklar bel- ki de dünyanın en büyük yaş grup- lanndan birini oluştunıyor. Filis- tin'de 12 yaşın altındaki çocuklar nüfusun çoğunluğunu oluştunıyor. Ve çoğu saatlerce eve hapsolan bu çocuklann televizyon kanalla- rında izledikleri onlara gelecek için çok az umut verecek durumda. Sa- dece haberleri seyrettiklerinde Is- rail-Filistin arasında yaşanan çatış- malar nedeniyle şiddet ve kanlı görüntülerden fazlasıyla nasipleri- ni ahyorlar. Bu programı destek- leyen Avrupa Birliği yetkililerine birçok zorluğa ragmen programı hazırladığımızı söyledim. Aslın- da 2002 yüında bu 26 bölümlük di- ziyi bir yıl sonra Brüksel'de tanı- tacağımızı düşünemezdim bile. Avrupalı destekçilerimize bizim stüdyo ve çalışma ofısi olarak kul- landiğımız yerlerin 18 ay önce Ra- mallah'a saldıracak olan Israil or- dusu tarafindan karargâh yapılaca- ğının bize söylendiğini anlattım. Plgerlerlne saygı... 2002 Nisam'nda geçirdiğimiz 19 zor günden sonra Israil ordusu bize ofislerimizi geri verdi. Ekip- manımız kınlmış, bazı kamerala- nmız kaybolmuş, en önemlisi de bilgisayardaki datamız kaybolmuş- tu. Çekimleri tamamlayabileceği- mizden bile emin değildık o dönem- de. Ancak elimizden geleni yaptık. Tek amacımız Filistinli çocuklann yüzüne kısa süreli de olsa kaybet- tikleri gülücüğü geri getirebilmek- ti. Kendi kültürlerinde ve toprak- lannda kendilerinden emin olma- lannı, gurur duymalannı ve kendi toplumlan ile başka toplumlarda- ki "diğerlerPne saygı göstermele- rini sağlamak. "GüTün öyküsünün hepimiz için örnek oluşturduğu- nu düşündük. Gazze'de yaşayan Filistinli bir mülteci tarafından kaleme ahnan bu beş dakikalık öykü, mülteci kampında büyüyen ve tüm zorluk- lara arkadaşlannm alay etmeleri- ne rağmen buradaki küçük balko- nunda birgül yetiştirmeye kararve- ren Said'in öyküsüydü. Sorunlan alt etmekteki başansı, hayalini gerçek yapabilmesinin ço- cuklar için olumlu bir örnek oluş- turacağından emindik. Brüksel'de beni dinJeyenlere, Sa- id gibi bizim de bir gün Filistin ve tüm bölgede banş ve bağımsızlık gülünün açması için çocuklann içine umut aşılamak istediğimizi söyledim. Paha çok llgl gereklyor Bizim çabamız elbette yeterli değil. Çocuklara çok daha fazla il- gi gösterilmeli. Uydu kanalı kur- mak ve program hazırlamak için harcanan milyonlarca dolann çok azı çocuklara yönelik kullanıhyor. Birleşmiş Milletler'in hazırla- dığı son rapor, genellikle hükü- metlerin kontrolü altında olan gör- sel-işitsel Arap medyasının Arap- lann özellikle de çocuklann geliş- mesinde daha önemb' rol üstlenme- si gerektiğine işaret ediyor. Oriji- nali Amerikan olan bir projenin fikir babalannın yerel yapımcılar- la ve içerikle Ortadoğu'daki ço- cuklar için hazırlanmasını kabul etmeleri mükemmel bir şey. Tabii Avrupa Birliği'nin destek- lemesı de. Uluslararası anlamda kendini kamtlamış yapımcılardan öğrenecek çok şeyimiz var. An- cak Arap medyası ve yatınmının kendi çocuklanmız için kullanıl- masının zamanı geldi. Araplann ya- şadığı ülkeleri geliştirmek istiyor- sak yatınmcı ve medya yönetici- lerimiz bunu dikkate alnialı. (Jordan Times, Ürdün, 24.10) KmUOK&ibutıe Klonlamanm olumlu ve olumsuz yanlan... VVHJJAMSAFIRE Kendimizi bir gün kesinlikle maruz kalacağımız biyoterör saldınsına karşı en iyi şekilde nasıl koruyabiliriz? Yanıt seçeneklerinden biri kendini kişisel korumaya almak olabilir. Bu, insanın bağışıklık sistemini bir biyoteröristin üreteceği her tür mikrop ve virüsü algılama, ona karşı saldıraya geçme ve mağlup etme gücüyle donatmaktır. Beyin ve bağışıklık hücreleriyle ilgili böylesine bir ittifak günümüzde insanlığı tehdit eden başka hastalıklan da yener. Bilim adamlan farelere insanın bağışıklık hücrelerini nakletti ve üzerinde deney yapabilecekleri değişik bir bağışıklık sistemi kurdu. Bu, "canlı türleri arasındaki sınırian aşan" deney hastalıklann kökünün kurutulmasına yardımcı olacak. Bu durum etik değerler açısından benim kafama takıhyor. Güney Kore'deki genetik uzmanlan yakın geçmişte yaptıklan bir deneyde insanın embriyo hücrelerini -ki bunlar sperm ve beyin hücresi dahil her tür hücreye dönüşebilen kök hücrelerdir- fare embriyolanna naklettiklerini açıkladılar. Yapılan etik dışı bu deneyin sonunda korkunç bir hayal yatıyor. Modern bilim adamlannın genetik açıdan iki veya daha çok hücre türüne sahip olan bir organizma olarak nitelendirdikleri şey, Yunan mitolojisine göre de keçi, yılan ve aslanın birleşriği bir canavar. Eğer hastalıklan tedavi etmek için ise elbette ahlaki ve insani bir şey. Ancak klonlama canlı türlerinin sayısım çoğaltmak için ise -kendini kopyalamak gibi- etik değerlere uyduğu tezi ortadan kalkar. Güçlü olmak istiyoruz, ama yaptıgımız doğru mu? Samyorum hızlı adımlarla girmek uzere olduğumuz "cesur yeni dünya" hakkında düşünme zamanı çoktan geldi. (The iVw York Tunes, ABD, 20 EMm) Nijerja Devlet Başkam Obasanjo'ya göre,Liber- ya ve diğer Afrika ülkeleri, yoksuİluktan kurtu- lamrvor, eşitsizlik hükünı sürüyor. Kalkınmanın anahtarı banştadır OLUSEGUN OBASANJO Bugün (Liberya'daki geçicı hükümetin yemin töreninin yapıldığı gün) siz Liberyalüan kutlamak için buradayım, çünkü bu sizin için, Batı Afrika'daki hepimiz için, tüm Afrikalılar ve tüm siyah ırk için önemli bir gün. Bunun iki nedeni var. Bugün kutladığımız şey, Liberya'nın Batı Afrika ve tüm Afrika tarafından desteklenen, sonra da bütün uluslararası kamuoyunun destek verdiği çabasıdır. Ikinci kutlama nederumiz ise banş sürecindeki bu geçici hükümet baştayken Liberya'da veya Afhka'nın herhangi bir başka ülkesinde kimsenin silahJara sanlıp dağa çıkmasına izin vermeyeceğimizdir. Hükümetinizden memnun değilseniz bir sonraki seçimleri bekleyin ve o hükümeti görevden alın. Geçen gün ben ve yeni Devlet Başkanınız John Kufiıor Guinea Bissau'ya gidiyorduk. Uçak inerken aşağı bakan Kufuor bana "Bu ülke yoksul dmamah" dedi. Ben de ona "Hangi ülke yoksul obnah ki? Hiçbir Afrika ülkesi yoksul olmamah ne Liberva, ne Ghana ne de Nijerya" dedim. Neden yoksuiuz? O zaman neden yoksuiuz? Yoksuiuz çünkü yapmamız gereken şeyleri zamanında yapmadık ya da yanda bıraktık. Çünkü ülkelerimizde haksızlığa, eşitsizliğe izin verdik. Yoksuiuz çünkü kendi aramızda bölünmemize izin verdik. Bunlar açlık sınınnda ohnamızın temel nedenleri. Bizim ülkelerimizdekine benzer toprak ve kaynaklara sahip olmayan bazı üÛceler bizden çok daha varsıl. Bence banş gelişmemizin, kalkınmamızın anahtandır. Banş ve uyum ohnadan kalkınmadan söz edemeyiz. Ancak biz banşı çoğunlukla "elde var bir" olarak algılıyoruz. Oysa aşk nasıl "elde var bir" olarak görülemezse banş için de aynı şey geçerlidir. Söylediklerim ise sadece sizin ülkeniz Liberya değil, benim ülkem Nijerya da dahil olmak üzere tüm ülkeler için geçerli. Liberya'da başkalannın sahip olmadığı şeylere sahipsiniz. Banşı sağlamak için yeni bir şans elde ettiniz. Bu elde eftiğiniz ikinci hatta üçüncü şans. Elinizde bu şans varken iyi değerlendirin. • Bizim ülkelerimizdekine benzer toprak ve kaynaklara sahip olmayan bazı ülkeler, bizlerden çok daha varsıl. Bence banş gelişmemizin, kalkınmamızın anahtandır. Banş veuyum olmadan kalkınmadan söz edemeyiz. Llberyalılar İçin zorlu bir sınav Ancak, tüm burdar eğer siz gerçekten banş ortamı yaratmak istemezseniz bir işe yaramaz. Birbirine bağlı halkalar görüyorum. Bunlardan ilkini siz Liberyalılar oluşturuyorsunuz, ikincisini Batı Afrika, üçüncüsünü ise tüm Afrika. Tabii bu halkalann dördüncüsü ise uluslararası toplum. Bu halkalarla el ele tutuşmalısınız. Burada olaylann şiddeti arttığı dönemde, Çharles Taylor görevi devrettiğinde ülkesi için hazır bulunan ve devlet başkanlığı koltuğuna oturan Moses Blah'a da teşekkür etmek istiyorum. Ona ihriyacınız olduğunda yanınızdaydı. Şimdiki devlet başkanınız Kufuor'dan ise bu sabah silahsızlanmayı başlattığınızı ögrendim. Bu yeniden yapılanma çabalan karşısında hepimiz size şapka çıkanyoruz. tşinizin kolay olmadığım biliyorum.Size Batı Afrikalılardan destek garantisi veriyorum. Nijerya'nın devlet başkam olarak söyleyebileceğım en kesin şey Nijeryalılann arkanızda olduğudur. Tüm iyilikler sizinle olsun. (Başkan Obasanjo 'nun Liberya 'nm başkenti Monrovia 'da, geçici hükümetinyemin töreninde yapağı konuşmanın Nijerya gazeteierinden This Day'deyayımlanan metnidir, 24.10)