Katalog

23 EKİM 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA J V LJ Li J. LJ M\ kultur(S cumhuriyet.com.tr 15 iill UYCARLIKLARIN İZİNDE OKTAY EKİNCİ Tarihi dokunun kurtarılması için yıllardır alman kararlar 'uygulamaya' dönüşüyor Kula'da mutlu gelişmelerTarihi kentlerimiz arasında "akademik" araştırmalara ev sahiplıği yapanlar çoğalıyor.. Heryaz çok sayıda mimarlık ve şehircilik ça- h şnasıyla değişik kent dokulan belgelemrken kiilrürel mirasın korunmasına yönelık bilgi ve bilınç de yaygınlaşıyor... Ne var ki genellikle "rölöve çıkartma", "kültürel envanter" ya da "fikir ve okul pro- jeleri" şekJinde gerçekJeşen bu çalışmalarara- smda 'uygulamaya" dönüşebilenlerin sayısı çokaz... Çünkü bunun için "bilimsel duyarhlık" ya da "tarihi çevre sevgisi" yetmiyor.. Aynı du- yarlılık ve sevginin, "imar anlayışına" ve bu- na yönelik "yatırım politikalarına" da yön vennesı gerekıyor... Kentlerde yapılaşma ve gelişme öncelikJe- rini belirleyen kesimlenn, eski dokulan sağlık- lılaştırarak yaşatmak yerine, "yeni inşaat rantlarına" olan düşkünlükleri aşılamayınca. sayısız akademik çalışma da arşivlerde ve ya- yınlarda kalıyor... 'Sabırla' beklenen yıllar Ege Bölgemizin en zengin sivil mimarlık ör- nekleriyle bezeli Kula ilçesi de yıllardır işte bu gerçeğın "sabırla" yaşandığı tarihi kentleri- mizden biri... Sadece İzmirdeki üniversitelerden değil, İs- tanbul, Ankara ve diğer okullardan da kim bi- lir kaç ögrenci çalışmasına, kaç doktora tezi- ne, kaç akademik yayına kucak açtı... Hatta, birkaç yıl aralıklarla düzenlenen "koruma sempozyumlarını" bile hep umutla ağırladı... Sonunda bütün bu çabalar, tarihi kent kim- liğine karşı eskisinden daha fazla bir bağlılı- ğın oluşmasını sağlarken özgün sokaklann ve eski mahallelerin de tüm yıpranmışlıklanna rağmen hiç degılse "yok olmadan" bugünle- re gelmesine katkıda bulundu. Şimdi ise Kula'daki bu "bekleme" dönemi artık gende kalıyor... Akademik çalışmalara son yıllardaki "kurtarma ve yaşatma" çaba- lannınkazanımlan daekleniyor... Belediyenin özellikle Tarihi Kentler Birliği (TKB) üyesi olmasıyla birlikte hız kazandırılan kültürel kimlik projeleri, kentin gündeminde de öne geçiyor... ' C u r u r k a y n a ğ r ö r n e k l e r ' >•••<•••• Nıtekım TKB'nın 24-27 Eylül 2003 günle- rindeki tzmir buluşması kapsamında gerçek- leşen "Kula ziyareti"nde, yurdun dört bir ya- nından yüzlerce katılımcıyı selamlayan tarihi çarşının görmüş geçirmiş esnafı ile avlulu ev- lerin otoriter analan, bu kez sanki daha bir gu- -^BS^^^H ESKİ DOKUDA ÇAĞDAŞ BULÜŞMA - Yılların olgunluğu içinde konuklarını ağırlayan Kula sokaklarında eski evlerin duvarları resim sergileriyle donatıldı (solda); yörenin halıları, kilimleri de "tarihscl dokunun tarihsel ürünleri" olarak tanıtıldı (üstte)... rurluydular... Örneğin, Yunus Emre Caddesi'ndekı dük- kân cephelerini eski güzelliğine getirecek olan belediye çalışmasından ötürü sadece binalann değil halkın da yüzü gülüyordu... Konuklan, eskiden Rum mektebı olan Za- fer Okulu'na ait yangın enkazıyla çevrili bah- çede karşılayan "Yaren Grubu" en neşeli tür- külenni çalıp söylerken bu "anüar anıtı"nın TBMM Başkanlığı nca onanlması karannı da kutlargibiydi... Kültür Bakanlığı ve belediye işbirliğiyle kentin yaşamına yeniden kazandınlan "Kula- Türk EvF'nde onca kalabalığa "tadımlık de- ğil doyumluk" ikram edilen şekerli pideler "kurtarılmış tarihin" huzuru içinde afiyet- le yenıldi... Küçük meydancıklarda tuzlusundan sansı- na her türliisünden "Kula leblebisi" satan gençler de bir alana beş ikram ederek "gönlü /cn^ııı satıcı" olmanın örneğini sergilediler... Böylesine mutlu gözlemlerin "genel değer- lendirmesi" için Belediye Düğun Salonu'nda düzenlenen "Kula Forumu" ise yaklaşık 15 yıl önce "aynı mekândaki" benzerbırtoplan- tının "sonuç bildirgesi" ile birlikte daha bir anlamlı oldu... 1988'de alınan kararlar 23 Nisan 1988 tarihinde Mimarlar Oda- sı'nca düzenlenen "Kulalar Yıkılmasın" sempozyumuna ait kararlarda, şimdi ikram ya- pılan "Türk EvTyle birlikte şu "projeler" de önerilmişti: "Cami-i Atik Mahallesi'ndeki Zabunlar Evi ile Zaferiye Mahallesi'ndeki Beyler Evi müze-evler olarak değerlendiri- lecektir..." 26 Eylül 2003 günü foruma katılanlara ve- rilen müjdeler arasında da işte o "Zabunlar Evi"nin Manisa Valiliği tarafından restore edilmek üzere olduğu; Beyler Evi için de yi- ne belediye tarafından poje çalışmalannın baş- latıldığı vardı... Vali Orhan Işın, bu hizmetlerinin bir "ka- musal kültür görevi" olduğunu vurgularken Belediye Başkanı Selim Aşkın da 15 yıl son- raki mutluluğun "sırrını" şöyle özetliyordu: "Artık kent halkı da korumayı sahipleniyor ve yerel yönetimin de kent tarihine sahip çıkmasını istiyor..." Kula'dan işte bu sözlerle de beslenen güzel duygularla aynlırken 1988'in sempozyum bil- dirisindeki; "Korumada halkın bilinçli ka- tılım ve özellikle yerel yönetimlerle işbirliği esastır..." cümlesinin altıru çizdim... Benzer bir bildiri bugünkü Kula"ya bakılarak yayım- lansaydı; "Korumada halkın ve belediyenin kente bilinçle sahiplenmesi esastır..." demek gerekmiyor muydu' 7 .. DALETAĞAOĞLUDOSTLARIYLA BULUŞTU Yazın dünyasında geçen 55 yıl Kültür Servisi - Türk yazınının önemli isimlerinden Adalet Ağaoğlu, yazın dünyasında 55 yılı geride bıraktı. Ağaoğlu, önceki akşam Divan Kuruçeşme Otel'de yapılan ve Deniz Adanalı'nın sunduğu, basına açık toplantıda sanat, düşün ve yazın dünyasından dostlanyla buluştu. Bugüne dek kültürel ve toplumsal anlamda ödünsüz tavnnı koruyan, Türk okuru ve düşün dünyasına birçok kitap armağan eden Ağaoğlu'nun 55. sanat yılını kutlama havasmda geçen toplantı, giderek sıcak bir sohbete dönüştü. 'Adalet Ağaoğlu'nun 55. sanat yılı' için eşi Halim Ağaoğlu'nun yayıma hazırladığı ve İş Bankası Kültür Yayınları arasında çıkan kitap akşama ayn bir anlam kattı. Atilla Dorsay, Müjdat Gezen, Savaş Dinçel. Mehmet Barlas, Doğan Hızlan ve Çetin Altan'ın da aralarında olduğu düşün, sanat ve yazın dünyasından birçok önemli kişi oradaydı. Yayınevi temsilcilen de bu güzel akşamın konuklan arasındaydı. Toplantı öncesinde basına bir açık mektup gönderen Ağaoğlu, bu açıklamasında böyle bir buluşma düşüncesini neden kabul ettiğini açıklıyor. Adalet Ağaoğlu, "55 yıllık yazarbk yolumda. zamanın en küçük parçası 'an'la hesaplaşıp durdum" diyor. Popüler kültürün gündeme taşıdığı konu ve olaylar karşısında, kültürel yaşamımızda olup bitenlere farkJı bir bakış açısından dikkat çekmek gerektiğıni belirten Ağaoğlu, "Popülerlik. yaygınlaşmacıhk, halka ine ine onu kazanmacılık zamanımızın büyük değeri sayılıyorsa, yoksatarlık' da hiç gözden kaçınlmaması gereken bir kazanç olarak görülmelidir. 'Yoksatar' anonimdir, herkesindir. Nasrettin Hoca, Marko Paşa'lar gibi" diyor. "55 yıllık yazarlık yolumda, zamanın en küçük parçası 'an'la hesaplaşıp durdum. Yazarlık yolculuğumun ilk sözü, an' üzerine meraklı bir soruydu..." Adalet Ağaoğlu ÜçOyun(1973) adlı kitabıyla Türk Dil Kurumu 1974 Tiyatro Ödülü'nü, Yüksek Gerilim (1974) adlı öykü kitabıyla 1975 Sait Faik Öykü Armağanf ru, Bir Düğün Gecesi (1979) adlı romanıyla aynı yılın Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü'nü, 1980 Orhan Kemal Roman Armağanı'nı ve yine 1980 Madarah Roman Ödülü'nü, Çok Uzak Fazla Yakın (1990) adlı oyunuyla da 1992 İş Bankası Edebiyat Büyük Ödülü'nü kazandı. 'VVonderland-Harikalar Diyarı' konserinde tlhan Erşahin'e Hüsnü Şenlendirici de eşlik edecek. Harikalar Diyan'na yolculuk Laço Tayfa ve tlhan Erşahin ile ekibi Babylon konserlerinde son albümlerindenparçaları çalacaklar Kültür Servisi - Babylon ekim ayını Laço Tayfa ve tlhan Erşa- hin'in konserleriyle noktalıyor. Türk müziği geleneklerini gün- celleştirerek cazın vazgeçilmez öğeleri ile harmanlayan Laço Tayfa'nın konseri 30 Ekim günü saat 21.30'da. Nurhat Şensesli (bas gitar), Burc Şensesli (klav- ye), Volkan Öktem (davul), Mehmet Akatay (ritim, perküs- yon), Nuri Lekesizgöz (kanun), Ergun Hepbildik (keman), Öz- kan Alıcı (bağlama), Hüsnü Şenlendirici'den (klarnet) oluşan topluluk son albümleri 'Hicaz Dolap'tan doğaçlamalanyla Babylon'da olacak. Geçen aylarda 'Wonderland- Harikalar Diyarı' albümü pi- yasaya çıkan tlhan Erşahin de, 'Mavi Müzik Geceleri' kapsa- mında 31 Ekim-1 Kasım tarihle- rinde saat 23.00'te Babylon'da olacak. Caz, electronika ve dünya mü- ziklerini aynı sound içinde bu- luşturacak konserlerde tlhan Er- şahin'e 'Wonderland - Harikalar Diyan' ekibinin yanı sıra konuk sanatçı olarak vokalde Nil Ka- raibrahimgil eşlik edecek. Geçen yıl tlhan Erşahin'in Hüsnü Şenlendirici ve ekibiyle yaptığı, tstanbul ile olan ilişkisi- nin sonucu olan *VVonderland - Harikalar Diyarı' projesi, Amerika turnesi ve Türkiye kon- serlerinin sonrası dönemin bir ürünü. 'Wonderland - Harika- lar Diyarı'; New York'un özgür ve evrensel ortamında yeşeren caz dünyasında kendilerine yer edinmeyi başarmış dört macera- perestin tstanbul'un alanında us- ta üç müzisyeniyle buluşmasını anlatıyor. tlhan Erşahin'e Jesse Murphy (bas). Kenny VVollesen (davul). Thor Madsen (elektro- nik sesler, gitar), Hüsnü Şenlen- dirici (klarnet), Mehmet Akatay (perküsyon) ve Nuri Lekesizgöz (kanun) eşlik ediyor. (Bilgi için: 0 212 292 97 71) ODAK NOKTASI AHMET CEMAL Sinema ve Varoluşçuluk... Elimde, adını bu yazıma başlık yaptığım bir kitap var: "Sinema ve Varoluşçuluk". Altıkırkbeş Yayınları'nın her zamanki özenli baskısıyla kar- şımda. Yazarının adı, Hakan Savaş. Bu, aslında sadece "kitabın yazan" demek- le yetinemeyeceğim bir ad. Çünkü ben, o adın dünden bugüne uzanan oluşma sürecinin tanı- ğıyım. Süreç, Hakan Savaş'ı öğrenciliğinde ta- nımamla başladı. Daha sonra benim bulundu- ğum bölüme, Anadolu Üniversitesi lletişim Bi- limleri Fakültesi Sinema Televizyon Bölümü'ne araştırma görevlisi olarak alındı. Alınır alınmaz da konuları gereği büyük ilgi duyduğundan, bü- tün derslerime benimle birlikte girmeye başla- dı. 3-4 yıl boyunca hemen hiçbir dersimi kaçır- madı. Hep en titiz öğrenciler arasında yer aldı. Derslerin dışındaki sohbetlerimiz sırasında, sü- rekli zenginleştirdiği bir birikimin, benden çok genç olmasının kendisine doğal biçimde ka- zandırdığı düşünce esnekliğinin katkılanyla, çe- şitli konularda hep -eşsiz bir nezaket ve ince- likle- dikkatimi çekti; böylece derslerin daha da verimli olmasını olanaklı kıldı ve bana bir za- manlarki bir öğrencimden öğrenebilmenin o doyumsuz zevkini bir kez daha tartırdı. Geçen yıl yardımcı doçent olan Hakan Savaş nedeniyle tattığım bir başka mutluluk da, ders- lerimden ikisini, Metin Çözümleme ve Metin Yazımı derslerini bundan böyle onun ehil elle- rine bırakmanın kıvancı oldu. öğrencilerle ko- nuşmalarımdan biliyorum: Şimdi bu dersler, Hakan'ın yeni birikimleri, benden öfeye attığı adımlar ve nihayet genç beyinlerle, bir anlam- da onlardan biri olarak, kurduğu ustaca diya- log sayesinde, birzamanlar benim verdiğimden çok daha zenginleşmiş olarak devam etmekte. Hakan Savaş, bu yıl bölümde "Sinema ve Felsefe" başlıklı, daha önce olmayan bir ders açtı. Sevinçle karşıladığım ve Türkiye gibi, sa- nat üzerine düşünmenin henüz emekleme aşa- masında bulunduğu bir ortam bakımından çok önemsediğim bu ders, aslında beni çok şaşırt- madı. Çünkü derslere birlikte girdiğimiz dönem- lerde de felsefenin, Hakan Savaş'ın yaşamının ayrılmaz bir parçası olduğunu anlamıştım. Is- ter dışarıdaki havanın güzelliğinden, yaprakla- rın sararmaya başladığından ya da yollardan söz etsin, ister insanlar üzerine bir şeyler anlat- sın, Hakan'laikili söyleşilerimizde felsefi bakış, felsefe kokusu, onun yönünden hiç eksik oi- mazdı. Onunkisi, her şeyden önceyaşam düz- leminde temize çekilmiş bir felsefe anlayışıydı. Bu nedenle, ilk kitabının "Sinema ve Varoluş" adını taşıması da son derece doğal. Hemen belirteyim: Okurlan, bu kitaptadayu- karıda anlatmaya çalıştığım atmosferi, yani ya- şamla ve sanat ile iç içe bir felsefe anlayışını ve uygulamasını sürekli bulacaklar. Görünüşte son derece yalın, ama bu yalınlığı içerisinde okuya- nı sürekli düşünmeye, birbirini doğuran "ne- dir?" sorularına götüren söylemlerden örülme bir bütün, örneğin şunun gibi: "... öyleyse or- tada basit görûnen fakat hiç de görüldüğü ka- dar kolay olmayan tehlikeli bir oyun var. Tehli- keli, çünkü insan, öbür hayvanlargibi basına şu ya da bu şeyin gelmesi sorunu ya da durumuy- la karşılaşmakla kalmaz, kimi zaman insan ol- maktan çıkmak gibi bir tehlikeyle yüz yüze ka- labilir..." Ya da, sinema ve varoluşçuluk bağla- mında şu söylenenler: "Insanın insanı arama, in- sanı bulma uğraşında bize en somut çerçeveyi sunan ise sanattır, sanat eserieridir. Sanat, her çağın sanatı aynı zamanda o çağın insanlık du- rumunu gösteren bir aynadır. Sinema ile varo- luşçuluk arasındaki ilişki de bu bakış açısından ele alındığında, beyazperdede ilk aranması ge- rekenin insan ve bizim çağımızın; 20. yüzyılın in- sanlık durumu olduğu söylenebilir..." Zengin bir kaynakçayı temel alan "Sinema ve Varoluşçuluk", kuramsal açıklamaların yanı sı- ra film çözümlemeleriyle de desteklenmiş. Bu yazıyı, Angelopoulos'un "Sonsuzluk ve Bir Gün" filmine yönelik: "Ne gibi felsefi bir bilgi edinilebilir" sorusuna kitabın yazannın verdiği yanıtla noktalıyorum: "Theo Angelopoulos.. bi- zim içinde yaşadığımız çağ için çok daha can alıcı şu soruyla izleyeni baş başa bırakıyor: 'Sev- meyi niye beceremiyoruz?' Belki de filmin özü, ideası işte bu soruda saklıdır ve bu filmden el- de edilecek felsefi bilginin bütün değeri de yi- ne bu sorudadır." e posta: ahmetcemal a superonline.com acem20fg hotmail.com BUGUN • BABYLON'da 21.30'da Rashit konseri. (0 212 292 73 68) • SABANCI ÜNİVERSİTESİ KARAKÖY BİNASI'nda 18.00'de 'Feminist Merak Milli Güvenlik Kavramını Anlamamıza Yardımcı Olur mu?' konulu panel. Katılımcılar: Cynthia Enloe, Yeşim Arat, Nebahat Akkoç, Yeşim Başaran, Ayşe Gül Altınay. (0 212 292 49 39) • YAPI KREDİ SERMET ÇİFTER SALONU'nda 18.30'daNejat Çetinok'un katılacağı 'Sesli Seyir Defteri' adlı müzikli söyleşi. (0 212 252 47 00) • TURKCELL BİNASI'nda 18.30da Ömer Kavur'un 'Akrebin Yolculuğu' adlı filminin gösterimi. (0 212 252 47 00) • BORUSAN KtXTÜR VE SANAT MERKEZİ'nde 18.30'da Alper Maral'ın katılacağı 'Türk Bestecilerin Elektroakustik Müzik Yapıtları' konulu konferans. (0 212 292 06 55) • TARIK ZATER TUNAYA KÜLTÜR MERKEZİ'nde 18.00'de 'Milli Bilincin Oluşmasında Tarihin Yeri' konulu 'felsefe atölyesi'. (0 212 293 12 70) • ATATÜRK KİTAPLIĞI'nda 18.00'de Metin Erksan'ın 'Sevmek Zamanı' adlı filminin gösterimi. (0 212 249 38 19)