Katalog

SAYFA CUMHURfYET 14 EKİM 2003 S OLAYLAR VE GORUŞLER EVET/HAYIR •OKTAY AKBAL 40 Yıl Önceden Bir Sesleniş! Aşağıda okuyacağınızyazı 1 Ağustos 1962'de 'Va- tan' gazetesinde çıkmıştır. CHP'nin 2003 Kurultayı öncesinde bir kez daha okurtanma, özellikle CHP'Iİ- l&re sunmakta yarar görüyorum. - "Bugûne dek neden CHP'den yana oldum. En kö- tij günlerde, en güç şartlarda niyehep CHP'yisavun- a/um? Bunu düşünür düşünmez kendime verdiğim terşılık şu:Atatürfc'ün altı okla belirttiği ilkelerinebağ- lı olduğumiçin... CHP bayrağında altı ok duruyor henüz! CHP'lilerin büyük çoğuniuğu kalbınde altı okun anlamını yaşatı- yor. Bu partiye oy veren, destekleyenyurttaşlar da al- tı okun temsil ettiğiılkelereinanıyortar... Yaliderfer, yet- kı'Jiler, onlar? Bu sorunun karşılığını vermekzor! Biraz da üzücü! Çünkü altı okun anlamı kalmamış onlar için! 'Oevletçiyiz' diyor CHP'ninbiroku... BakıyoruzCHP'nin iktidartemsilcılen özel sektöreyaranmak için yapma- dıklarmı bırakmıyoriar. 'Halkçıyız' diyor altı okun bir başkası... CHP'nin iktidar temsilcileri halkı bir yana at/p, halkın yararını unutup, zenginiere, ağalara, eşra- fa hoş görünmekyolunu seçiyorlar... Buniar acı görünüşler. CHP'nin tavizci polıtikasını apaçık belirten gerçekler. Şurası iyice ortaya çıkıyorki bugünün CHP'si (yalnızyöneticileh düşünerek söylü- yorum) altı oka bağlı değil. Bazı oklan kırmışlar, bazıla- nnı unutmuşlar. Yeniyenioklareklemişler. Birtanesişu: Tavızcıyiz'... 15yıldan beri CHP'ninaltı oka eklediğiye- dinci okbudurl Tavizciyiz! CHP'ninanlamınıdeğiştiren, küçülten, Atatürk devhmine candan bağlı yığınlann gözünde değersizleştiren bir ok bu!,. CHP tavizcilik yolunda ileriiyor hâlâ.. Yanlışlığı anlayamadı bir türiü. Yetkililer, bunca acı tecrûbeden sonra bile, bu yolun çıkmaz olduğunu göremediler, göremiyortar. Yedıncı ok ortaya çıktı çıkalı CHP yenilgiden yenil- giye düşüyor. Kimeyarahı olmuş taviz vermek? Bakın DP tavız verdi mi hiç? Vermedi! Daha kuruluşunda ne oiduğu ortadaydı! Gericiydi, demokrasi adı altında halkın gerçek yararianna sırt çeviren, zengınleri, ağa- lan, eşrafı tutan bırtopluluktu.. BaşlangıçtankJşiliğior- tadaydı.. Niye taviz versin? CHP ise devrimci, uygar- lıkyanlısı, ilerici bir partiydi. Ne zamana kadar? 1946 seçimine kadar! Ne zaman kı Hasan Â/i Yücel'/ bo- zukpara gibi harcadılar. Nezaman devnmcieğitim ba- kanını gericilerin pençesine teslim ettiler!.. 0 zaman CHP kendıni inkâr etmişti. Yedinci ok ortaya çıkmıştı, altı okun birkaçı kınlmıştı... Tavizcilikyolunda CHP epey ilerledi. Bugidişle da- ha da ileheyecek. Okuyun yetkılilerin demeçlerinı, al- tı okun yerinde yeller estiğini anlarsınız. CHP devrim- ci, ilerici, halkçı birparti olmaktan çıkıyor... Ne olacak bunun sonu? Umutlanmızı bağladığımız bu tek siya- siparti de, çıkmaz yolu tutarsa yapacak şey mi kalır? Hayırhayır... CHPşu veya bulıderdemekdeğiidir, şu veya bu yetkilı kişi demek değiidir. CHP sağiam ilke- lerin temsilcısi olan birpartidir. Altı oku benimseyen- ler, ona gönülden bağlı olanlar ergeç bu partı içinde söz sahibi, etki sahibi olacaktır. Ergeç altı ok gerçek anlamına kavuşturulacak, o kahrolası yedinci ok, kın- lıp atılacaktır." 'Sokaktaki Kız da Bizim Çocuğumuzdur' Evden kaçan çocuk, sokakiarda yüksek risk altmdadır. Temel gereksinimlerini karşılamak üzere bir işe girip çalışması için gerekli herhangi bir niteliğe sahip değiidir. Sorumlu yetişkin bir bireyin denetimi, koruması dışında kalmıştır. O artık ele geçirilmesi kolay bir av niteliğindedir. Prof. Dr. ESÜI KÜNTAY MimarSinan Üniversitesi Öğretim Üyesi T emmuz aymın son günlerinde Cum- hurıyet gazetesınde yayımlanan İpek\ezdanive AtyerTuı^utun or- taklaşa hazıriadıklan "fld Yüzlü Beyoğhj" başlıklı yazı dizısmde, kentın çekırdeğinı oluşturan IstıJdaJ Cadde- sı 'nin renklı. çekicı, cûmbüşlü, kozmopoht ha- vası resmedılırken, gecenın ılerleyen saatle- nnde ötekı yüzü, çeşitli suçlann gerçekleşme- sıne elvenşlı zemını ortaya konmakta. küçıik yaştakı krzve erkek çocuklannpazariandığı ger- çeğı dıle getınlmekteydi. Ortaya konan acı ger- çek, toplumsaJ duyarlılığı oîuşturma adına. söylenenın kımi aynntılannı bir kez daha or- taya koyma sorumJuluğunu doğurmaktadır Bu yazı küçük yaşta cinsel yonden sömürii- len kız çocuklarla ılgılı olarak İstanbul'da ger- çekleştınlen ılk toplumbılımsel (sosyolojık) araştırmanınf 1) verilennden yararlanarak ka- leme alınmıştır. tt Derinlemesinegöriişme"yön- temiyle gerçekleştınlen araştırmantn katılım- cıJan (ınceleme nürusu) ağırlüdı olarak Be- yoğlu yöresınde ahJak pohsı tarafindan yapı- lan denetleme ve operasyonJarda ele geçen 14- 18yaşgrubundakı "ticari seksişçisT'(2) olarak sömürülenkızçocuklandır Çocuk fuhuşu. gü- nümüzde tüm ülkelerde en ciddı toplumsal so rurüardan bındır Ancak. kamuoyunda bılınme- yen, yeterince cıddıye alınmayanya da gözar- dı edılen bir toplumsal olgudur. Fuhuş yaptınlarak sömürülen çocuklann sa- yısuıı tam olarak belırlemek olanaksızdır Po- Iisin elıne geçme korkusuyla bır ışyen ya da ış tüninden öbürüne harekethalınde olmalan. sa- yılan hakkında çok kesın bıigıye ulaşmayı erı- gellemektedir. Ancak, kesın olan küçük yaşta bazı kız çocuklannın dıskoteklerde, barlarda. masaj salonlannda çalıştınlarak istısmar edıl- dıklen; "otostop" yaparak \iiksek nsk altında bulunduklan gerçeğıdır Çocuk fuhuşununkö- kerunde çok yönlü etkenJer rol oynamaktadır Çocuğun fuhuş alanına kaydınlıp sömürülme- sınde onun, aile çevresınden uzaklaşarak so- kakiarda kendıbaşınakalmasıola_\ı>atar Onu dış çe\reye ıten, aıle yaşamındakı olumsuzko- şullardır Aıle üyelen arasında ıletaşımsızlık, ma- nen çözülme, duygusal-fizıksel-cınsel şıddet ve sömürü, madde bağımlılığı (ağırlıklı olarak babanın), "aJJenamusu" adına çocuklann be- deru üzennde aıle bıreylenm hak sahıbı kıima sosyo-kültürel normlann baskılan, çocugu bı- nncıl çevTesınden uzaklaştıran önemlı etken- lerdır. Küreselleşme nedenıyle kültürel açıdan koz- mopolit toplumda her ne kadarartık "getenek- ötea" toplunı düzenınden söz edılse de, bu ge- leneğın rümüyle >ok oiduğu anlamına gelmez. AydınJanma. her türlü geleneğin sarsılmasına v'ol açmışfır Buna karşın, toplumsal yaşamda, özellikle aıle, cınsıyet aynmı, cinsel yaşam alanlannda modernlık ıle geleneğin çelışen bırlıktebğı sürmektedır.(3) İstanbul gıbı koz- mopolıt bırmetropolde yaşıyorolmanın "tica- ri seks işçia" çocuklann aılelerüun değer yar- gılannda değışme oluşfurdugu söylenemez. Erkek egemen toplumsal yapı çerçe\esınde bı- çımlenen ve kuşaktan kuşağa aktanlarak gü- nümüz kültürdeğerlenne kök salan yargılar, ge- leneklere sıkı sıkıya bağb ailelerde kız çocuk- lannuı baskı altuıda tutuknası ve cınsıyet ay- rımına dayah yaklaşımların sünnesıne yol aç- maktadır (4) Evden kaçan çocuk, sokakiarda yüksek risk altmdadır. Temel gereksınimlenm karşılamak üzere bır ışe gınp çalışması ıçın gereklj her- hangı biı niteliğe sahıp değiidir Sorumlu ye- tışkm bir bıreyuı denetimi, koruması dışmda kalmıştır O artık ele geçınlmesı kolay bır av nıtehğındedır. Nıtekım genelde, sokakta tanış- tıklan, kendılennden bıraz daha büyük yaşlar- dakı fuhuş alanmda deneyımlı lomseler tara- findan e\ bulma, yıvecek-gıyecek sağlama söz- Ienyle kandnılırİar. Böylece kız çocugu zor- la zorunlu olarak fuhuş alanına ıtılmış olur Bu çocuklann yaşı, deneyimleri ve fizikı güçlen ıçıne düştüklen uçurumdan kurtulmalarına ye- terli olmadığından genelde "aün >ı azgı''lanna boyun eğmek zorunda kalmaktadırlar. Ticari seks işçisi kız çocugu, barlarda. dısko- teklerde, masaj salonlannda çalıştınlırken özel- likle otostop yolu ıle ış yaparken dayak yıye- bılır, tekmelenebılır, yaralanabılır, bırden faz- la lornsenın saldınsına, ışkenceye maruz kala- bılır Ölümtehlikesıylekarşıkarşıyadırlar Baş- ta AIDS, her türlü cinsel yolla bulaşan enfek- sıyon kapabılırler Bu çocuklann hemen tümünün ılaç bağım- Iısı olmalan, kollannda kesıcı aletlerle yaralar açmak suretıyle adeta kendı bedenlennden öç almalan yaşadıklan travmanın vahım göster- gelendır Toplumda üçüncükışılenn bu çocuklara ön- yargılı bakış açılan onlann dışlanmasına ne- den olmaktadır. Genel düşünce, tıcan seks iş- çısı kız çocuğunun cınselhğım ısteğı ıle satışa sunduğu ve bu nedenle kendısıne yapılan her türlü saldınyı hak ettiği yönündedır Yaptığı- mız araştırma sırasında, çalışmamız hakkında göstenlen bazı tepkı ve uyanlar, bızım boş ye- re ugraştığımız, bu çocuklann "adam olmaya- cağı" yönündeydı Bu ve benzen tepkıler toplumun konuyu ne denh bılmedıgını. "hafrfealdığınj"". anlamakan- la>iş göstermek ıçın çaba sarf etmedığmı or- taya koymaktadır Toplumun sömürüyü görmezden gehnesı. tıcan seks ışçısı küçüğün yasadışı fuhuş sek- törimde çalıştınhyor olması olayın gızülik ıçin- de sürdurülmesme yol açmakta. bunun sonu- cunda çocuk, üzennde kurulan egemenlığe, her türlü şıddet eykmıne ve saldınya karşı sa- v^inmasız bırakılmaktadır Tarafde\ letler arasında bulunduğumuz, Bir- ieşmiş VliIletJer ÇocukHakian Sozteşmesi'nın 2. maddesı uyannca tüm çocuklann aynm gö- zetmeksızm, kendılerine tanınanhaklardan ya- rarlanmalan temel ılkesı, açıklanan süreç çer- çevesınde, yok sayılmaktadır. Pazarda her gün/gece satışa sunulan, fuhuş sektörünün ade- ta köleleştu-dığı, bızım çoculdanmız dışında- kı "ötekfler" olarak toplumdan sovutlanan; eğı- tım, sağlık, oyun oynama, boş zamanı olumlu değerlendirme \b haklardan voksun bırakı- lan, 18 yaşını doldurmamış bu çocuklan suç- lamak yerine, her şeyden önce, onlann, mağ- dur konumunda olduklan kabul edılmelı, ko- runmalan yönünde ivedı srratejıler üretılmeli- dır. Bu, Bu"leşmış Mılletler Çocuk Haklanna Uışkin Sözleşme'nın, çocuğun bedensel, zı- hinsel saldın, şıddet, ırza geçme datul her rür- lü ıstısmar edılmesıne karşı. tarafdevletlen ya- sal, yönetımsel, toplumsal, eğıtsel tüm önlem- len alma yönünde vükümlu kılan 34. madde- si gereğıdır. Asıl sorumlu tutuknası gereken, gızlilık ıçın- de korunan müştendır. Türk Ceza Kanunu'nun değıştınlmesıne ılışkın tasanda. bugün yürür- lükte olan ve sadece çocugu fuhuş amacıyla su- nan aile yakınlan ve aracılan sorumlu futan 436 maddesınde değışıklık >apılarak, vasal hüküm- de açık bir şekılde müştennın de yer alması ve hakkında kovuşturma >apılması sağlanmalı- dır ("Buvaayıokurnayadaduymaşansınasa- hip olan ve zor durumda olan kızlannuzın İs- tanbul'da,sığmabilecekleri bir ilk adım merke- n \anüm çataşmalanru sürdürnKktedir.""/ (1) Küntay, Esm ve Ergınsoy, Gühz (1998- 1999) 'Teenage Female Sex Workers ın tstan- bul Metropolıtan Area'başhkh araştırma (2) Konu ıle ılgılı kaynak eserlerde yer alan "tıcan seks ışçısı "kavramı herhangi bır olum- suzluğa ışaret etmemekte. çocuk fuhuşunun bır ış olarakalgılanmasınayol açmakta. böy- leceküçükyastah çocuklaenşkın arasındagüç ıhşkısı ve sömürü olaylanm tam olarak orta- ya koymamaktadır <$) Gıddens, Anthony BeyondLeftAndRıght, The Future ofRadıcal Polıtıcs, Polıty Press, GreatBntam. 1998. s 5. (4) Küntay. Esın, "21 Yüzyılda Çağdaşlık ve Kölecı Uygulamalar Paradoksu", Yoksul- luk, Şıddet ve tnsan Hakian. Türkıye Ortado- ğu Amme tdaresı Enstıtüsu Yayınları, Anka- ra, 2002, s. 143-155. PENCERE AKP'nin Akıl ve Bilimle Kavgası... Eğitimin ne yaman bir silah ofduğuna ilışkin < çarpıcı ömek bizım tarihimizde yaz/lı... Osmanlı, egemenlığı a/öndakj Hıristıyan toplumlardî en sağlıklı çocuklan seçer, Anadolu'daki Türk evlenr dağıtırdı. Hıristıyan çocugu daha sonra 'Acemi Ocap/'n yollanır, sıkı bir düzende bugünün komandoları gil yetıştirilip Yeniçeri Ocağı'na gönderılirdı. Osmanlı Devleti'nde, 14'üncü yüzyıldan 19'unc yuzyılın ilk çeyreğine dek yaklaşık beş yüz yıl, ordunuı yaya askerı devşirmedır. Bir çocugu küçük yaştan nasıl eğ/tip yetıştırırsef kişılıği öyle oluşur. • Bırçocugu laıklığe karşı düşman yetıştmrsen sonuç ne olur?.. Bir süreden berı Türkiye'de eğitim çığrından çıkanlmıştı, yurttaşlarbırbınnedüşman saflann askerieri gibi eğıtiliyordu. Bu gıdışe 28 Şubat'ta son verilmiştı; ama, görülüyor kı AKP iktıdarının nıyeti bozuk... Imam okulunda yetişmış bır Başbakan, ülkenın geleceğinı laiklik düşmaniığıyla tohumlamak istiyor. • İktidar bu amaca ulaşmak yolunda yalan söylemekten de çekinmiyor. Diyor ki: - Meslek liselerine gelen öğrencilerin sayısı çok azalmıştır, önlerini açmak gerek... Oysa meslek liselerine gıden öğrencilerin sayısı azalmamışt/r, yalnız imam hatıp okullanna giden öğrencilerin sayısı düşmüş; 1998-1999 ders yılında 190 bin olan öğrenci, 2002- 2003'te 71.100'e ınmıştir. CHP İstanbul Mılletvekili Bülent Tanla'nın resmi belgelerle açıklamasına göre AKP ıktıdarı gerçekleri saptırmaktadır. • Türkıye eğitim, öğretim, bılim alanmda bir meydan savaşı yaşamaktadır. AKP ne yapmak ıstıyor?.. 1) Imam hatip okullannı temel öğretim kurumianna dönüştürmek. 2) Universiteleri AKP iktıdanna bağlamak. 3) TÜBİTAKgibi özerk bilim kurumlannı avucunun içine almak... Amaç meydanda.. Kavga büyük!.. • Bir ülkenın yurttaşı nasıl yetiştirilmeli?.. Çağdaş uygarlığın ölçülerı bellıdır: Temel öğretim, akıl ve bilim yolunda yüniyebilmesı için çocugu geleceğe hazırlayacaktır. Inancı temel öğretimin özü sayan bıreğitim düzeni uygar dünyada yoktur. 1924'te Türkiye Cumhuriyetı bu sorunu 'öğretim Birliği Yasası' ile çözmüştü; 2003'te ülkede yaşanan kavga, nereden nereye geldiğımızi vurgulayan en çarpıcı gerilik, ırt/ca, dincılık göstergesıdir.