Katalog

31OCAK2003CUMA - I - CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER dishab(g cumhuriyet.com.tr 11 8 liderin ortak bildiriyle Irak konusunda Bush'a destek vermesi safları belirginleştirdi WashingtonAvrupa'yı böldüDış Haberter Servisi- ABD Başka- nı George Bushun önceki gün yap- tığı "BirüğinDurumu'' konuşmasın- da Irak'ı çok sert bir dille uyarması- nın ardından sekiz Avrupa ûlkesinin lideri, Washington'a destek niteliğin- de bir bildiri yayunlayarak Irak lide- ri Saddam Hüseyin'e karşı ortak bir cephe oluşturulması çağnsı yaptı. 8 Avrupa ülkesınin, Irak krizi ko- nusunda "birük ve beraberük" çağ- nsında bulunması, operasyona karşı çıkan Fransa ve Almanya'ya karşı ABD'nin yanında yeni bir cephenin oluştuğunu ve Avrupa'daki bölün- müşlüğü açıkça ortaya koydu. Mek- tubun girişinde şöyle denildi: "ABD ile Avrupa arasuıdaki ger- çek bağu pavlaştığımız şu değerler oluşturmaktadır: Bunlar, bireysel öz- gürlükler, insan haklan ve hukuk devletidir. 11 Eylül, ortak değeıieri- mizin düşmanı olan teröristlerin bu değerleri yok etmek için ne kadar Uerigidebfldikkrini göstermiştir. Bu- • îngiltere, Ispanya, îtalya, Portekiz, Çek Çumhuriyeti, Macaristan, Polonya ve Danimarka liderlerinin gazetelerde yayımlanan ABD'ye destek bildirisi, Irak'a saldınya karşı çıkan Fransa ve Almanya'ya karşı yeni bir cephe olarak yorumlandı. gün, Atlantik ötesi bağ her zaman- kinden çok daha fazla özgürlüğü- müzün güvencesi haline gelmiştir." 'ABD, bra Nazizm'den ve komûnizmden kurtarth' Îngiltere, Îtalya, Ispanya, Portekiz, Polonya, Macanstan, Danimarka ve Çek Çumhuriyeti liderleri dün yayım- ladıklan ve 12 önemli Avrupa gaze- tesinde yer alan bildiride, Irak'ın dünya banşı ve güvenliği açısından ciddi tehdit oluşturduğunu belirtti ve bu ülkenin silahsızlandınlması için Avrupa'nın ABD ile birlikte "karartı biçimde" hareket etmesı ge- rektiğini kaydetti. Imzacı 8 ülkenin bildiriyle, saldı- nya karşı çıkan Fransa ve Alman- ya'nın politikasını reddettiklerine ve ABD'nin yanında yer aldıklan- na dıkkat çekilıyor. "Gücümüzbir- liğimizde" ifadesinin kullanıldığı bildiride, liderler Bush ile Îngilte- re Başbakaru Tony Blair'in Irak'a yönelik tavnna destek verdiklerini be- lirtti. Liderler, bir saldınnın Konse- y'den onay alması gerektiğinin de altını çizdi. Bildiride, BM'nin Sad- dam Hüseyin'i silahsızlandırama- ması durumunda güvenilirliğini kay- bedeceği vurgulandı. Saddam Hüseyin'in dünya ban- şına yönelik tehdıdinin ilk kurbanı- nın Atlantik ötesi ilişkiler olmama- sı için uyanda bulunuldu ve "Gücü- müzbirliğimizdesakh,bubirtiğiko- rumamız gerekn-" ifadesine yer ve- rildi. Denetçilerin raporunun, Irak'ın kitle imha silahlan konusundaki in- kâr politikasını doğruladığını kayde- den liderler, ABD'nin Avrupa'yı Na- zizm ve komûnizmden kurtardığını, bu yüzden de özgürlüğün güvence- si olduğunu savundu. İşte 8 imzacL» Bildiri, Îtalya Başbakanı Sihio Ber- hısconi, Portekiz Başbakanı JoseMa- nuel Borosso, Macaristan Başbakanı Peter Medgyessy, Polonya Başbaka- nı LeszekMiDer, Danimarka Başba- kanı Anders Fogh Ramussen. Çek Çumhuriyeti Cumhurbaşkanı Vaclav Havel, Ispanya Başbakanı Jose Ma- ria Aznar ve Îngiltere Başbakanı Tony Blaır taraftndan imzalandı. Siyasi gözlemciler, ortak bildiri fikrinin ABD'nin en yakın müttefi- ki Ingiltere'nin Başbakanı Blair'den değil Aznar'dan çıkmış olmasının ilginç ve önemli bir nokta olduğu- na dikkat çekiyor. Önceki akşam Berlusconı ile görüşen Blair dün de Madrid'de Aznar ile bir araya geldi. Blair bugün ABD'ye giderek hafta sonu Bush'la olası operasyon için son görüşmeleri yapacak. Sekiz Avrupa ûlkesinin tutumu, Almanya-Fransa ve ABD-lngiltere cepheleşmesinde, açıkça ABD ta- rafında yer almanın mesajı olarak yorumlandı. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder ve Fransa Cum- hurbaşkanı Jacques Chirac saldın- ya karşı olduklannı bildirmişti. ABD Dışişleri Bakanı Donakl Rumsfekl ise, Avrupa'nın Almanya ve Fran- sa 'dan ıbaret olmadığını söylemiş ve bu iki ülkeyi "yaşh Avrupa" di- ye nitelemişti. Rumsfeld, önceki gün de Pentagon'da düzenlediği basın toplantısında yine "Fransa ve Al- manya bütün Avrupa'yı tcmsil etmi- yor" diyerek "yaraya tuz basü". MEKTUBATEPKİLER Berlin ve Paris önemsemediDış Haberler Servisi - Al- manya ve Fransa, 8 Avrupa ûl- kesinin Irak konusunda ABD'ye destek veren ortak bildirisini çok fazla önemse- medi ve "kendikrine karşı bir mesaj" olmadığını bıldırdı. Paris'teki başkanlık sarayın- dan yapılan açıklamada, açık- lamanın sürpriz olmadığı ve metınde, Fransa'nın da altına imza atabıleceği birçok nokta bulunduğu kaydedildı. Açık- lamada, "Irak'ın gflahsıztan- masuun paylaşüan bir hedef olduğu* vurgulandı. 8 lidenn BM Güvenlik Konseyı'nın bır- lik ve beraberliğı ve 1441 sa- yılı karann uygulanması konu- sundaki yaklaşımlannın da Fransa taranndan benimsendi- ği belirtilerek "Bu bir kez be- lirtildikten sonra bu hedefe ulaşmanın yollan nelerdir di- ye sormak gerekir. Bugünkü koşullarda Irak'a operasyon meşru gösterilemez" deniîdi. Alman hükümet sözcüsü Be- la Anda, AB'nin ortak bir dış ve güvenlik politikası izleme- sinin öneminin Irak tartışma- sında ortaya çıktığını belirtti. Anda, ortak açıklamanın, hü- kümetın önem verdıği konu- lan ön plana çıkarttığını sa- vunarak "ÖnemKolanBM ka- rannın uygulanması, Irak'ın denetçileri ile işbiriiğine zor- lanması ve sorunun banşçı şe- kfldeçözühneyeçahşılmaadır" dedi. Dışişlen Bakanlığı Müs- teşan Kerstin MüDer, Alman- ABD'nin kanıtları îkna edici ya'nın Avrupa'da tek başına kaldığı yönündekı görüşlere katılmadıgını belirtti ve u Gü- venlik Konseyi'nin 15 üyesüün çoğu, Irak'tald denetiinlerin sürdürülmesinden yana." de- di. Koalisyonun küçük ortağı Birlik 90/Yeşıller Partisi'nin Eşbaşkanı Reinhard Bütiko- fer, açıklamanın Almanya'ya karşı hazırlanmadığını söyle- dı. Bütikofer, "Buaçıldamada- ki birçok noktayı biz de imza- layabiliriz. Ancak şu soru ya- müanmıyor: Neden savaş ve neden şimdi?" dedı. Açıkla- mayı, ABD'ninkine benzer gö- rüşleri savunan 8 lidenn uya- n niteliğindeki bir açüdama- sı olarak gördüğünü belirten Bütikofer, açıklamada, Irak sorununun BM üzerinden çö- zülmesi gerektiğinin de açık- ça ıfade edildiğını savundu. IRAK'A SALDIRI Y A K L A Ş TI K Ç A A V R U P A' D A SAFL Yaşh kıtada çatLak sesler değil Dış Haberler Servisi - New York Times gazetesi'ne göre ABD Dışişleri Bakanı Colin Pöweü 5 Şubat'ta BM Güven- lik Konseyi'nde Irak'ın silah denetimlerıni engellediğini ve El Kaıde örgütüyle bağlantıla- n bulunduğunu da kanıtlama- ya çahşacak. Haberde, sunulacak uydu fotoğraflannın Iraklıların de- netçiler gelmeden önce denet- lenecek yerleri temizledikleri- ni kanıtlayacağı ileri sürülüyor. Sunulacak belgeler arasında dinlenen telefon konuşmalan- nın kayıtlan ve rejım karşıtla- nyla yapüan görüşmelerin de yer alacağı bildirildı. Bu bel- gelerin ne derece ikna edıci olacağı tartışma yaratırken Po- well'ın en güvenilir belgeleri- nin bunlar olduğu kaydediliyor. Dış Haberler Servisi - Irak bunahmı Avrupa'yı böldü. îngiltere Irak'a yö- nelik operasyona destek veren ülke- ler cephesinin başını çekerken Rusya, Fransa ve Almanya savaş karşıtı blo- ka önderlik ediyor. Orta ve Doğu Av- rupa ülkelerinın oluşturduğu eski SSCB bloku da "YeniAvrupa"yı oluş- turuyor. SAVAŞ YANLISI ÜLKELER İnglltere: Londra, kesinlikle saldı- ndan yana ve gerekirse BM karan ol- madan da Irak vurulabılır görüşünde. İSpanya: ABD'nin sert tutumunu destekliyor ve 2. BM karan olmadan da saldınyı destekleyecek. İtalya: Başbakan Sihio Berhısconi tam bir Amerikan yanlısı olmasına karşın denetçilere süre tanınmasın- dan yana olduğu söyledi. Ancak, 2. BM karan olmasa da operasyona destek vermesi bekleniyor. Berlusconi, Fran- sa- Almanya eksenine karşı Italya-Is- panya-lngiltere ekseni kurulmasın- danyana. Danimarka: Hükümet, BM kara- rma dayalı bir operasyonu destekle- yeceğini belirtmesine karşm karar ol- maksızın da ABD'nin harekâtına ka- tılacağı yönünde sınyaller veriyor. Irak'm sılahsızlanmaması durumun- da 1441 sayılı BM karannın savaşa yeşil ışık yakılması için yeterli oldu- ğu görüşünde. HOllanda: Amerikan- tngiliz po- zisyonuna son derece yakın. ArnaVUtlllk: Hükümet, ABD lı- derlığindeki Irak karşıtı koalisyona katılmaya hazır olduğunu bildirdi. SAVAS KARSITI ÜLKELER Sosyal Demokratlar ve Yeşiller'den oluşan koahsyon, operas- yona şiddetle karşı. Berlin, veto hak- kı olmasa da BM Güvenlik Konse- yi'ndekı bir oylamada savaşa karşı oy verecek. Başbakan Gerhard Schrö- der savaş karşıtı söylemiyle son se- çimleri kıl payı farkla kazandı. : Paris, Berlın'le birlikte sa- vaş karşıtı cephenin başmı çekiyor. Konsey'in daimı üyesi Fransa'nın ve- to hakkı var. Ancak, Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Schröder'le birlikte operasyonu desteklemeyeceğıni bildir- se de açıkça savaş karannı veto ede- ceğıni söylemedı. tkı ülkenin de çe- kimser kalabileceği düşünülüyor. RUSya: Diplomahk çözümün sonu- na kadar zorlanması görüşünde. Gü- venlik Konseyi'nin veto hakkı olan daimi üyesi Rusya, yine de Irak'a, de- netçilere sorun çıkarması durumunda desteğini kesebileceği uyansında bu- lundu. YunanİStan: AB Dönem Başka- ABD: 21 ülke topraklarını açtı WASfflNGTON (AA) - ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Ric- hard Armitage, Irak'a askeri hare- kâatolması halinde 21 ülkenin top- raklannı kullandıracağı açıkladı. Amerikan Senatosu'nun dışişle- ri komisyonunda konuşma yapan Armitage, "ABD tam olarak 21 ül- keye girebilecek, başka ûlkelerle de müzakereler sürüyor" dedi. Armitage "Hava sahası konusun- da da 20 ülke tam kullaıum için taahhütte bulunmuş durumda, 3 ülke ise kısmen hava sahasım kul- landıracak" diye konuştu. ABD'nin öncülüğündeki olası askeri harekâtta uluslararası top- lumdan gelecek işbirliğinin düzeyi hakkında aynntıh açıklamada bu- lunmayı reddeden Armitage, "Ba- nşcıyoDardan silahsızlanması için Saddam Hüseyin'in çok zamanı kalmadı. Tercihini hemem yap- mah" dedi. Armitage, "Bana gö- re savaşa girmek için BM'den bir karar çıkması çok gerekli görün- müyor, ama bu olursa iyi olur" dedi. nı Atina, birliğin operasyona destek \ermemesi için büyük çaba harcıyor. AVUStUrya: BM'den kararçıksa da askerler saldınya katılmayacak. Belçika ve Lüksemburg: İki ülke de NATO'dakı oylamada ABD'nin ıttıfaktan Irak içm istedıği desteğin aleyhınde oy kullandı. YENİ AVRUPA Çek Çumhuriyeti: Yeni Avru- pa'nın Körfez'easkergönderecektek ülkesi. Kimyasal silahlarla mücadele konusunda uzman Çek ordusunun Ku- veyt'te bir birliğı bulunuyor. Bir bir- lik daha bölgeye gidecek. ABD, asker- lerin geçişi için Çek topraklarını ve ha- va sahasını kullanmak istiyor. POİOnya: Henüz operasyona birlik gönderme karan almasa da Orta Av- rupa'dakı en ABD yanlısı ülke. Macaristan: ABD birlikleri Tas- zar üssünde Irakh muhaliflen eğitiyor. BUİgariStan: Gelecek yıl NATO üyesi olmaya hazırlanan Sofya, ABD'ye yakın müttefiği olduğunu kanıtlamak içm çaba harcıyor. SİOVakya: ABD, geleceğinNATO üyesi Slovakya'dan oluşturulacak bir koalisyona resmen katıhnasım istedi. KARARSIZ AB ÜLKELERİ trlanda, Portekiz, Isveç ve Finlandiya. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI TehlikeitaşMtor;Zapsu, Davos, Euro, KANS - Tayyip Erdoğan, arkasından da Abdullah Gül Davos'a gittiler. Davos, Batı finans kapitalin, yani egemen güçlerin, yani dünyayı "sömürenlerin" ye- mek sofrasıdır. AKP "kendi kimliğinin", sanılanın aksine Davos'ta olduğunu Batı'ya göstermek is- tedi. Taban önemli değil, "önemli olan tavandır" de- diler. AKP'nin genç prensi Devlet Bakanı Ali Ba- bacan Davos ruhu ile "Türidye Euro'ya geçebilir" deyiverdi. Euro, Avrupa Para Sistemi içinde ise- niz, geçilecek bir paradır. APS'ye geçmek için de AB'nin tam üyesi olmamız gerekir. AB'nin üyesi ol- madan Euro'ya geçenler Andora mahalle devleti, San Marino kasaba devleti gibi, minyatür devlet- lerdir. Bizim genç bakan acaba dışanlarda fazla kaldı- ğı için Türkiye'yi San Marino kasaba devleti mi sa- nıyor? Yoksa bu tutumu saflığından kaynaklan- mayan "kurnazca ve zekice" bir politika mı? Ke- mal Derviç de "dışandan gelen" çiçeği burnun- da bir bakan iken aynı tezi savunmuştu; Türkiye Avrupa Para Sistemi'ne girmeli demişti. Değerli okuriar, bir ülkenin AB içinde değil iken Avrupa Para Sistemi'ne girmesi demek, Brüksel'e "benim hükûmetim yok, sen benim para ve ma- liye işlerimi benim yerime yûrût" demektir. Dışa- ndan gelen bu çocuklar Türkiye'yi muz çumhuri- yeti mi zannediyortar? Yoksa, 70 milyonluk Türki- ye Cumhuriyeti'ni bir muz çumhuriyeti yapıp, on- dan sonra "istedikteri kalıba" sokmak mı istiyor- lar? - Abdullah Gül, İKV eski Başkanı Meral Gezgin Eriş'e AB Genel Sekretertiği görevini öneımış. İKV büyük sermayenin kuruluşudur. AKP Türkiye'nin AB ile ilişkilerini büyük senmayeye mi teslim etmek istiyor? Kendisine oy veren seçmenine bu soru- nun cevabını vermekzorundadır. "Savaşa Evet"ç\- lerin sofrası olan Davos'u tercih eden AKP yöne- timinin, büyük seımayeyi de esas alması örtüşen gelişmeler olsa gerek... - Tayyip Erdoğan ısrarla; Kıbns'ı şahsi meselesi yaptı. Hiç konuşmaması gerektiği halde Türki- ye'nin, hükümetin, KKTC'nin durumunu zayıfla- tan ısrariı konuşmalaryapıyor. Neden? Sorunu mu çözmek istiyor? Hiç sanmıyorum. Sorunlar 70 mil- yonun çıkan doğrultusunda çözüldüğü zaman Tür- kiye'nin işine gelir. RTE'nin söytedikleri Rumlan, Ati- na'yı ve Brüksel'i sevindiriyor. Galiba buna hiç şaş- mamak gerekiyor; Davos'a gitmiş iken doğal ola- rak "onlann" hoşuna gitmeye çahşacak ; Turgut özal da, Mesut Yılmaz da, Tansu Çiller de "bu yollardan" geçmişlerdi! AKP'nin kimliği ne? Yukanda sıraladığım olaylar AKP üst yönetimi- nin kimliğini de ortaya koymaktadın - AKP Davos'çudur; Batı finans kapitalinin ya- nındadır. Batı'daki çıkar odaklannın hoşuna giden bir politika izlemektedır. - Tayyip Erdogan'ın açtklamalanna ve Başbakan'ın tutumuna göre "tavan" Brüksel'in dayatmalanna "evef" demeye meyillidir. Sanki, çok önceden bu konuda "bir mutabakat" sağlandığı izlenimi veri- yorlar... - Avrupa Para Sistemi ve Euro'ya geçiş konu- sunda "ekonomideyetkili prensin" sözleri, AKP'nin Türkiye'yi tek taraflı bağlamaya eğilimi olduğu so- nucunu doğurmaktadır. Kemal Derviş'in "tutumu" ile AKP üst yönetiminin tutumu arasında bir fark olmadığı da ortaya çıkmaktadır. - AKP'de 'favan'ın izlediği politikanın 'taban' ile uzaktan yakından ilişkisi bulunmamaktadır. Ta- öan'ın yeri Porto Alegre meydanlandır, Davos'ta- ki ocakbaşı sohbetlen değildir. - AKP üst yönetimi Avrupa ve ABD'deki "güç odaklannın menfaatlan" çizgisinin üzerindedir. 1a- van'ın tutumu, Bat'nın küreselci dayatmalannın kar- şısında değil, yanındadır. RTE'yi güden adamlar... Emin Çölaşan 26 Ocak tarihli Hürriyet'te ulus- lararası işadamı Cüneyt Zapsu için "gizli dışişle- ri bakanı", "ver-kurtulcu danışman" deyimlerini kullandı ve ilginç açıklamalar yaptı. Daha önce de Aydınlık dergisi 15 Aralık 2002 tarihli sayısında Zapsu için "Tayyip'i Güden Adam" başlığına ka- pakta yer vermiş ve bu işadamı ile ilgili aynntılı ve çok ilginç bir rapor yayımlamıştır. RTE'nin "dış organizasyonlannın" bu şahıs ta- rafindan yapılmakta olduğunu, AKP'de reddetmi- yor. 2002 yılının yaz aylannda, AKP üst yönetirni- nin ABD ve Almanya gezılerinde Zapsu'nun "ef- kin rolü" dergilerde ve gazetelerde geniş olarak /a- yımlandı. Davos, Kıbns, Avrupa Para Sistemi, Zapsu gibi birbirinden çok ayn sanılan konulann aslında te- mel bir birleşme noktası bulunuyor. Bu odak mk- tasında, "Batı 'daki egemen güçler ile yakın işoir- liği" var. Ancak bu işbırliği Türkiye'nin işbiriiği de- ğildir. - AB'ye alınmayan Türkiye'nin bir muz cunmu- riyeti gibi AB'ye tek taraflı bağlanması hadisesi vardır. 1995'te Gümrûk Biriiği ile Türkiye San Ma- rino ve Andora kasaba devletlerinin durumunaso- kuldu. - Şimdi de, Avrupa Para Sistemi'ne tek yanlı bağlanmayı önerebilryoriar. 1989'dan beri yürütülen Sessiz Darbe'nin de/a- mını mı istiyorlar? öncekileri anlıyorduk: faa 1989'dan beri yapılanlar, "Dışandaki bazı odadar ile içerdeki gayri millı sermayeyi" bağlıyordu. \h- tapotun kollan olarak... Peki şimdi AKP 'tavan ni- çin bu icraatın devamı anlamına gelen yeni "tağ- lanmalan" gündeme getiriyor? Acaba Türkiye içinde, o "köklü" dedikleri dsği- şiklikleri dış destek ite yapabilmek için mi? www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali AYLA ÇITAK & LÜTFİYE BALTACIOĞLU Resim Sergisi Tarih: 01 Şubat 2003 Saat: 15.00 Yer: Ekin Sanat Merkezi Menekşe 1. Sok. No. 8 Kızılay / ANKARA