Katalog

23 OCAK 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER 'Petrol savaşı' için düğmeye basan ülkede toplumsal sınıflar arasındaki uçurum her geçen gün büyüyor Amerika'nın ötekiyüzü açlıkvesefaletENGtNAŞKEV TORONTO - G. W. Bush'un Cumhuriyetçı Partısının ABD Yüksek Mahkemesı karanyla ıktidar olmasının ardından. ABD'deki toplumsal sınıflar ara- sındaki uçurumun ürkünç bo- yutlarayükseldiğıizlenıyor Sos- yal yardım alanındaki kapsam- lı kısıtlamalar süredursun. çalı- şanlann ücretlerindeki değış- mezhk olgusu, her sanayı dah- nın temel sorunu olarak belırdı. Denetımden çıkmış bir para tapıncının, özellikle toplumun en zengın yüzde 10'luk süper- varsıl kesımine egemen olduğu belirlenen Bush döneminde, Amerika'nın gelır düzeyi çızel- gesınde "eşitsizh'ği en yoğun" 112 ülke ıçinde 71 geldıği ve bu oranın Türkmenistan'da da ay- nı olduğu saptandı. Zenglne vergl indlrlml G. W Bush'un ekonomıyı can- landırma amaçlı vergı ındınm- lennin yüzde 43'ünün, ABD'nın süper-zengın yüzde 1 lık kesımi- ne aktarıldığını ortaya koyan bulgular, kamusal konutlara ay- nlan fonJarda 700 mılyon dolar, mesleksızlen ve yer değıştıren emekçılerı destekleyen prog- ramlarda 700 milyon dolar azalt- ma yapıldığını gösteriyor. 32 milvon yoksul var 32 milyon Amenkalının yok- sul olduğu ülkede, 1959-1970 dönemlerinde hızla düşen yok- sul sayısının, 2000'lı yıllann ekonomık durgunluk sorunuyla birlikte arttıgı behrlendi. Yoksul- lara halkın, bankalann, yıyecek sanayiinın katkılanyla yapılan gıda yardımlannın yetersız kal- dığı ve "yiyecekbankafarT adıy- la çalışan dağıtım merkezlerin- deki stokların yetersızlığı sonu- cu bırkaç milyon yoksul Ame- nkalının elı boş aynldığı bılıni- yor. 40 milyon Mçl sadlık slgortasından yoksun Çalışanlann yansının, hıçbır emeklihk planı olmadığı Ame- nka'da, Califoraia'da yaşayanla- nn yansının kirasını ödeyeme- diğı behrlendi. 1998 bulgulan • Birleşmiş Milletler'e 1 milyar dolarlık borcunu ödemernekte ısrar eden ABD'de, 32 milyon yoksul var. 1959-1970 dönemlerinde hızla düşen yoksul sayısının, 2000'li yıllann ekonomik durgunluk sorunuyla birlikte arttığı belirlendi. ıçinde kamusal \e ozel sağhk harcamalannın adam başı ora- nı 4180 dolar olmasına karşın, 40 milyon Amenkalı kendi ce- binden sağhk sıgortası polıçesı satın alamadığı ıçın paralı has- tanelenn ve doktorlann kapısın- dan içeri gıremıyor. 2000 yılını ıceren bu sayıya göre, 8.5 mil- yon yoksul çocuğun doktor yü- • ABD, dünya gelir düzeyi çizelgesinde "eşitsizliği en yoğun" 112 ülke içinde 71. sırada. Çalışanlann yansının emeklilik şansı olmadığı ülkede, 8 milyon çocuk sağhk hizmetlerinden hiç faydalanamıyor. daki sayılar jçınde, 1.36 milyon hastane çalışanı -bazı doktorlar dahil- hıçbır sağhk sıgortasına sahip olmadan görev yapmaktay- dı. Tüketım saynlığına koşullan- mış Amenka'da, kredı kartı bor- cunun 1.7 trilyon dolara çıktığı ve bu borcun her ay 90 milyar dolaryükseldığı belırtılıyor. Kre- dı kartı borcunun her Amerika- lı kadın, erkek ve çocuk içın ki- şi başına 6000 dolarlık bır sayı- yı gösterdiği ortaya çıkarken, ABD ulusal borcunun 2002 Ağustosu'nda 6.1 rnlyon dola- ra yükseldiğı saptandı. En clmrl zengln Ulusal borcun kişi başına dü- şen oranının 20 bın dolar oldu- ğu belırrihyor. 2000 yılındakı ti- caret açığı, 1991'dekı 29 5 mil- yar dolarlık düzeyınden 450 mil- yar dolara yükselen .ABD, dış yardım yapan 28 zengın ülke ıçinde gayrisafı ulusal üretimin ancak yüzde 0.1 'lik bölümüyle en az yardım yapan ülke oldu. Cezaevlerlnde boş yer yoK Bırleşmış Milletler'e 1 mil- yar dolarlık borcunu ödememek- te ısrar eden ABD, hapishanele- nndekı 2 milyon tutukJu sayısıy- la rekor kırdı 2000 yıh şubatın- dakı bu sayının. tüm dünya ül- kelerinın hapıshane nüfusunun yüzde 25'ıne eşıt olduğu sap- tanmış bulunuyor. G. W Bush'un valıliği dönem- lerinde, Teksas'taki tutuklu sayısının 41 bınden 150 bine yükseldığı ve Teksas'taki idam- İıklann sayısının ise 463'ü bul- duğu tespıt edıldi. 2000 yıh sonunda, tüm Amenka'da ıdam edilmeyi bek- leyenlerın 3600 kişıye çıktığı açıklandı ABD'nın 2 milyon tutukluyla önde gittığı hapis- hane çızelgesı şu sayılan gös- teriyor: Rusya 1 milyon, Ingil- tere 74 bın, Kanada 34 bın, Yeni Zelanda 5 bın, Avustralya 17 bın. lom GraBsh'in 1986'daPuBtzer Öttggakazananbıı fotdfKtfi, ABD'deki evwkriadurumunu orfava kovan bir belge olaraktarihe zu göremedığı Amerika 'da, 2001 Ekimı'nde ışınden çıkanlan 725 bın Amenkalı ışçı, ışyerinın sağ- ladığı sağhk sıgortasından da yoksun kalmıştı. 2002 Mart aytn- 2001'de yaşanan 11 Eyiûl sakfanlannın anhndan ABO'nin askeri bütçesinde 46 mifyar dolar aröş okhı. Yoksullann tek işvereni ordu Savaşamuhtaç bir ekonomiAskeri harcamalarda dünya önderi olan Amenka'da, 1900 milyar dolar olan 2002 yıh bütçesinin 343 milyar dolannın orduya aynldığı belirlendi. Aktıf askeri personel sayısı 2000 yılında 1.4 milyona çıkan ABD, çoğunluğu "göflüiü" katılanve yoksul siyahlardan, Porto- Rıkoluiardan, Meksikahlardan oluşan vasıfsız yurttaşlann, ülkedekı en büyük işvereni olarak büiniyor. 2001 'de yaşanan 11 EylüJ olayının ardından, Amerika'nın • Çoğunluğu vasıfsız ve yoksul gönüllülerden oluşan 1.4 milyonluk ordu ABD'nin en büyük işvereni olarak biliniyor. Demokrat milletvekili Charies Angie, "Zengm ve orta direk çocuklannın da ulusal görevi üsdenmesi gerektigini" söylüyor. 1995- 1999 dönemlerinde tüm konvansıyonel sılah sahşlanndaki payı yüzde 48 olan Amerika, bu alandaki rakıpsizliğini korumaya devam ediyor. Silah satıcılan listesindeki ülkeler ve satış oranlan şöyle: Rusya yüzde 13, Fransa yüzde 11, Ingiltere yüzde 7. 2002 yıh içinde ordusuna 343 askeri bütçesindeki artışın 46 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Sadece yoksullann katıldığı Amerikan ordusunda, her toplunı kesiminin "celp zorunhıluguyla" yer almasını ısteyen ve şımdiki gönüJlü asker sısteminden cayılmasını isteyen miryarlık bir bütçe ayıran ABD'yi şu ülkeler izliyor. NATO ülkeleri, Avustndya, Japonya, Güney Kore 212.6 miryar dolar, Rusya 56 milyar dolar, Çin Halk Cumhuriyeti 39.5 milyar dolar, Küba, Irak, Iran, Libya, Kuzey Kore, Sudan, Suriye 14.4 milyar dolar. Çokuluslu şirketler kurduklan örgütlerle 'sorumsuz' ve 'sorunsuz' bir ticaret için ulus devletleri baskı altına alıyor Küreselleşıneıım dev ortaklarıTORONTO/KANADA (Cumhu- riyet) -1995 yılında kurulan "1tan- sadantk Busiiness Dialogue-Transat- btiktş Diyatoğu" adlı uluslararası ör- güt, şırketlerle devletler arasında oluşturulan dev bır lobı olarak çalı- şıyor. Başka hıçbır lobı kuruluşuna benzemeyen TABD'nın, ABD hükü- metınuı ve Avrupa Bırliğı'nin özel desteğıyle görev yapan ve "Tran- satlantik ticaret önündekj tüm en- gelleri kaldirma" amaçlı bır örgüt olduğu belirlendi. Atlantık'ın ıkı ya- kasında, şırketsel gündeme uyma- yan, devlet kurallannı ya da saptan- mış resmı pohhkalan ortadan kaldır- mayı en ıvedi yöntemlerle gerçekleş- tıren bu ıttifak lobısuun bu- mega güç oluşturduğu ızlenıyor. Lobıye bağh 150 şırketin, tüketıcıyı koruma, çe\Tesel kırlenmeyı denetım amaç- lı bırçok hükümet kuralını, parla- mentolarda zayıflatma, etkisizleştir- me ya da tümüyle engelleme yoluy- la, büyük başan kazandığı voırgu- landı. Giz örtüsüyle çalışan TABD'yi, merkezi Amsterdam'da bulunan si- vıl toplum kuruluşu "Corporate Eu- rope Observatory-Avrupa Şirketse) Gözlemevi'> 'nuı ortaya çıkardığını, aynntılı bıçimde ortaya koyan New Intemarionalist dergısı, hükümetle- rin üst düzey bürokratlannın güncel olarak şırket yönericileriyle süa ilış- kiler içinde çalıştığını açıkladı. DTÖ'nün başkanı olan Nike Mo- ore'un TABD ıle sıcak bağlantılar kurduğu belırtılıyor. Parls te ıcc Küreselleşme alanında, en etkın uiuslararası lobı grubu sayılan Pans kökenlı "InternationaJ Chamber of Commerce-UluslararagTicaretOda- sı-ICCnın, 130 dünya ülkesınde bınlerce üye firması bulunduğu ve odanın, General Motors, Novartis, da ettan bir güç olarak belırdı. Küreselleşme mlmarı WEF Küreselleşmenın munarlanndan bın sayılan "World Economic Fo- nım-Dünya Ekonomi Fonımu" lo- bı göre\T yanı sıra "eüt" nıtehklı ge- nel onay-consessus oluşturan ve stra- tejılergebştıren bırkuruluş olarak un- lendı Her yıl geleneksel olarak ts- vıçre'de toplanan, ancak 2002 Ocak toplantısı için New York'a taşınan • Ulus devletlerin çevre ve sosyal sorumluluk içeren yasalannı aşmak için oluşturulan lobi şirketleri dünya ticaretinin kaderini belirliyor. Uluslararası siyasi ve ekonomik yapılanmalarla işbirliği yaptıklannı gizlemeyen bu örgütler, şirketsel gündeme uymayan devlet kurallannı ortadan kaldırmayı amaçhyor. Bayer ve Nestle gıbı, sıyasal gücü sı- nırsız fırmalar eluıde olduğu vurgu- Iandı. DTÖ'de süreklı üye olan ICC'nın, şırketlenn çıkarianna uyum- lu yoğun lobı ılışkısı kurduğu \ e glo- bal adalet amaçlı muhalıf gruplara karşı süreklı yöntem oluşturduğu be- hrtihyor. 2000 Ocak ayında. BM ör- gütü "(îtobal Compact-Küresel An- laşma"ya üye ahnması, BM Genel Sekreten Kofi Annan tarafından onaylanan ICC, "uJusötesJ" firmalar- la ihşkıyı amaçlayan "Gtobal Com- pact-Küresel Anlaşnıa" kuruluşun- WEF, 2000 fırma başkan ve yöneti- cısıni, politika adamını ve akade- mısyenı bir araya getırdı. Eskı CIA ajanı ve WEF toplantılannuı emek- tar üyesı Samuel Huntington şöyle tanımlıyor WEF'yı: "Davos'unüye- leri hcmen hemen tüm uluslararası kuruluşlan denede\en kişUer. Bu de- netim gücüne, dünya hükümeâerive büyük oranlarda düm-anın ekono- mik ve askeri olanakkn da dahiL" AB 'nın tüm tasanmlanna bıçım ve- ren "European Roundtable of In- dustrialists-AvTupa Sanaykikri \ÎJ- varbkMasasT, son yırmı yılda, göz- lerden epeyce uzak olarak çalışan 47 kışılik birsüper-etki gücunü oluş- turuyor. ERT üyesı Baron Daniel Janssen örgütün etki gücünü şu söz- lerle \urguluyor: "Bizim etki gücü- müz bir rür ikili devrimdir. îlki âe\- letin ve kamu sektörünün gücünü, de-regülasyon ve özelleşrJrmeyoluy- la azalrma. ikincisi. uhıs-devletlerin iktidargüçlerini daha çağcd ve ulus- lararasıhköğeshie uvnmlu bir Avru- pa birimine transfer etme." ABD'deki patronların örgütü BRT Şırketlenn en üst yönetıcilennı ıçinde toplayan "Business Round- Table-İş Dünvası Yuvaıiak Masası". 1972 'de kunildu ABD kökenlı 200 en büyük firma yönefıcısınin üye ol- duğu örgüt. sıyasal gündemı yön- lendıren bır mega topluluk olarak anılıyor. Büyük başansıyla, AvTupa ve Ka- nada firmalarına esın kaynağı olan BRT, iç kurgusunda baş yönetıci- nın yetkılı olduğu bır lobıye dönüş- tü. Sağhk, sosyal güvenlıİc, tüketıcı koruma ve çevre yasalannda, fir- malann parasal katkı payını azalt- mada başan kazanan BRT, NAFTA anlaşmasının 1990'lardakı görüş- melennde çıkarlannı gözeten so- nuçlar elde ettı. \NOttD Dünya Ekonomi Forumu "World Economic Forum" küreselleşmenin mimarlann- dan biri sa\ıüyor. Her yıl ts\içre'de toplanan forum 2002 yılında New York'a taşınnuş ve toplanrı 20 bin kişiİik bir protestoj la karşılaşmıştı.