Katalog

13 OCAK 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ROPORTAJ İNSANIN SERÜVENİ TURHAN SELÇUK DÜRÜST TABİATLT ÎSTANBül EFEîîDÎSİ ABDÜLCANBA21 KARİKÜLADE MACERALAEI KISIM TEKMİ1İ BİSDEN N'Z Cr<4L£W&\M HA- NlM. HA.VATA lSOyılda fngiliz Bahriye HastanesVnden Sağlık Bakanlığı 'nın göz hastanesine GalaE ~^^^m mınonu nden m Karaköy'e r ^ baktığınızda Galata m j Kulesi'ninhemen _A—^« altında küçük bır kule göze çarpar... Unkapanı'ndan bakınca, Galata'nın profilden siluetı içinde daha belirgın ortaya çıkar bu küçük kule... Bir kıhsenin çan kulesini andınr ilk bakışta... Çok kişi de öyle sanır zaten... Geçenlerde bu küçük kulenın içinde ve dahi en tepesındeydim... Bınanın üst kahndaîd kapıdan ginnce önce taş merdivenle döne döne birincı sahanlığa çıkılıyor... Bırincı sahanlıktakı küçük pencereler, biraz yüksekçe... Gökyüzüne doğru Dışanyı görmek olası değil... tkınci sahanlığa döner, demir basamaklı merdivenle çıkılıyor... tnce uzun pencerelerden çe\Teyı gözlemek olası... Üçüncü sahanlığa çıkan demır merdiven dık... Burası da çepeçevre pencere... Enı üç adım... Yüksekhğı iki adam boyu var... Pencereler kapı niyetıne açılabilıyor... Pencerelerin önü parmaklıksız küçük bır alan, teras... Boğaz ve Marmara ve Haliç ayak altında... Dördüncü kata çok daha dik bır merdivenle çıkılıyor... tki küçük adımlık dar bır alan... Final... Sonrası gökyüzü... Rasat kulesi Dört katlı binanın üstündeki bu kule Ingılizlerin rasat kulesi... Kim bilir ne nöbetler tutuldu burada... Nöbet denınce askerlik akla gelir... Kuledeki nöbetlerde mutlaka askeri amaçlar da vardı ama işin aslı ticariydi... 1855 yılında Ingiltere ve Fransa, Rusya'ya savaş ilan etmiş, yanlanna Osmanlı'yı da alarak cepheyı Kınm'da açmıştı... 11 ay süren Sivastopol kuşatması sırasında çok asker ölmüş, bir o kadan da yaralanmıştı.. Hatta Ingilızler, "İngüiz kanTnı korumak için Kınm'da savaştırmak üzere Osmanlı'dan 20 bin Türk askennı ödünç almıştı! tşte o sıra yaralı Ingiliz askerlerinin bakımı içın Istanbul'da Galata Kulesi'nin hemen altında "British Seaman's Hospital", yani Ingılız Bahriye Hastanesi açıldı... Calata'nın havası Galata'nın seçibnesi havanın temizlığindendi... Öyle ya... Bir yanda bir ucu Boğaz'da Kuleli'ye, öteki ucu Marmara'da Müdürdar burnuna uzanan bir cephe... Karşıda Çamlıca... Öteki yanda Haliç'in mis gibi havası... Hastane iki katlı, 50 yataklıydı... Hastanenın masrafi, Istanbul limaruna gelen îngiliz gemilerinin ton başına ödedıği harçtan karşılanıyordu... Hastanenin yönetimi de gemilerden harçlann tahsüi de Ingilizlerdeydi... Hastaneden sadece Ingilizler yararlanıyordu... Ne ki Kırım Savaşı'nda yaralanan tngilizlere hastane küçük geliyordu... Ve 1904'ten beri küçük bahçedeki çakıl taşlanndan ışlenmiş gemi dümeni karşıhyor insanlan... Belki de bu yüzden, daha ilk adunda hastanelerin o soğuk havasını dağıtıveriyor çatal taşlan Bir geminin içi gibi üstelik kazanılan savaşın ardından tstanbul'da kolera ve tiftis salgını başlamıştı... Yapımı yeni bitmiş Selimıye Kışlasf ndan biraz öteye ve henüz yapılmamış Haydarpaşa Gan'nın arkasındakı bölgeye hastaneler kuruldu; Florance Naghtıngale'in hemşırelik yaptığı yıllardı o yıllar. Ölenler yapıimamış gann arkasındaki arsaya gömülüyordu... Orası bugün Ingiliz Mezarlığı'dır... O yıllarda Fransızlar da Şişli'deki çayıra Lape Hastanesi'ni kuruyordu... 20. yüzyılın başında Ingilızler, Ingiliz Bahriye Hastanesı'm yıktı... Aynı yere 1904 yılında yeni bır hastane yaptılar... Bugünkü hastane ikinci hastane... tki bodrumuyla altı katlı ve çatısında kulesi olan yeni binayı Ingiliz mimar Percey Adams tasarlamıştı. Kule, limana gelen fngiliz gemilerini gözlemekte kullanılıyordu ama Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra tstanbul'u işgal eden tngilizler tarafindan askeri amaçla kullanıldığı da aşikârdı... Limanı bundan güzel tarassut edecek yer nerede bulunurdu... Hastane hep Ingılizlerin hızmetındeydi... Bır de tngiliz elçiliğinin uygun gördüğü "yabancı"lar yatabıliyordu hastaneye... 1924'te Ingilızler, hastaneyi Kızılay'a devrettiler... Kızılay da Istanbul Belediyesi'ne bıraktı sonradan... Yıllar içinde Kuduz Hastanesi'nden Beyoğlu Belediye Hastanesi'ne dönüştü tanhi bina.... En sonunda Sağlık Bakanlığı'nın göz hastanesi oldu... Fotoğraflan KAAN SAGANAK Bakanlığı'nın göz hastanesi olarak hizmete devam eden tarihi binadaki şömine ve çini sobalar kullanılabilir durumda... Sobanın özelliği borusunun olmayışı... Duman alttan baca sistemi ile gidiyor... Arkasına sonradan yapılan ek binayı ayn tutarsak tarihi hastanenin içi de hastaneye benzemiyor... iki kanatlı binanın ortasından yani tepesindekı kulenin altından, altıgen bir duvar yükseliyor... Altıgenin içinde asansör var... Mermer basamaklı merdiven, altıgenin çevresinden dolanarak yükseliyor... Kenarlardaki parmaklıklar ve tırabzan, sanki bir gemiden alınmış gibi... Katlann ortasındaki altıgen holden dar koridorlar uzanıyor... Üçüncü kata kadar üç koridor, üçüncü katta iki koridor var... Aynen gemilerde kamaralann açıldığı koridorlar gibi... Koridorlann iki yani oda... Odalar ya doktor odası ya hasta odası... Ve asıl önemlisi her odada bır şömine... Şömineler birkaç model... Kulenin îçi boş! Şömineler, odun koysanız, yanmaya ve dolayısıyla odayı ısıtmaya hazır... Ama artık kalorifer var. Kapı ve pencerelerin çoğunda ilk günün aksesuvarlan duruyor... Yıllar içinde yapılan boyalarla üzerleri katmerlenmiş olsa da kulplar, mandallar, vasistas kollan orijinal... En orijinali ise ilk zamanlannda koğuş olarak kullanılmış ikinci kattaki iki büyük salonun ortasında duran büyük bırer soba... Yatay dikdörtgen pnzma şeklindekı sobalar çıni... Çinilerin, Tünel'in çıkış holündeki duvar çinileriyle aynı olduğu söyleniyor... Yine de çinilerin bir özelliği olmalı; belkı yeşile çalan renkleri benziyordur... Sobalann özelliği ise borusunun olmaması... Daha doğrusu, sobanın borusu döşemenin altından gidiyor... Alttan baca sistemi... Uzerindeki döküm yazıya göre Shorlands patentli... Manchester'da üretilmiş... Birkaç yıl önce denenmiş; sistem aynen çalışıyor... Doğrusu, göz konusunda bir uzmanlık hastanesine dönüşen hastane de iyi çalışıyor... Binanın tepesindeki kule ise boş... Benim gıbı boş gezenin kalfasını ağırhyor! GEÇMİŞTEN GELECEĞE ORHANERİNÇ Siyasi Ahlak Yasası... Cumhuriyet Halk Partısi'nin (CHP) hem kendı için- de hem de seçmenleri ile olan ilişkilerinde yeterli birtutarlılıksergileyemediği görülüyor. Bu durumun kaynağı, öteki partilerde pek az görülen biryakla- şımın varlığı olabilir. Bu yaklaşımı, biraz abartarak tanımlamaya çalışırsak "neredeyse her CHP'linin ya da seçmeninin, kendine özgü bırparti anlayı- şı ve beklentisi var" diyebiliriz. Bu nedenle olsa gerek, CHP'nin sürdürdüğü muhalefet yönteminin doyurucu olmaktan uzak bulunuşu kimi girişimlerinin kamuoyunda yankı bulmasını ve tartışılmasını da engelliyor. Seçmenlerin büyük çoğunluğu, Adalet ve Kal- kınma Partısi'nin (AKP) özellikle dokunulmazlık konusunda sergilediği umursamazlıktan yakını- yor. Bu tutumun, AKP listesinden milletvekili se- çilen ve kimileri de yetkilı bakanlıklara getirilen mil- letvekillerinin özel durumlarından kaynaklandığı da yaygın bir kanı oluşturuyor. • • • CHP milletvekilleri, 24 Aralık 2002 günü Türki- ye Büyük Millet Meclısi Başkanlığı'na biryasa öne- risi verdiler. "SiyasiAhlak Yasası" önensi, 3063 sa- yılı "Türkıye Büyük Millet Meclisi Üyeliği ile Bağ- daşmayan Işler Hakkında Kanun" ile 3628 sayılı "Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yol- suzluklaıia Mücadele Kanunu"nda değişiklik ya- pılmasının yani sıra "TBMM Etik Komisyonunun Kurulmasını" daöngörüyor. • • • Sırası gelmişken şu durumu belirtmekte de ya- rar var sanırım. Geçmişte, "Kanun-u Esasi" ya da "Teşkilat-ı Esasiye Kanunu" olarak nitelendirilmiş olan yasalardakı "kanun" sözcüğunü bırakıp "ya- sa" sözcüğunü yeğlemışiz. Bu nedenle de yıllar- dır "Anayasa" adını kullanıyoruz. Ama anayasa, hem kendi içinde 'kanun' sözcüğunü banndırıyor hem de dayanaklık ettiği yasalara "kanun" deniyor. Çelişkiyi gidermek pek de zor olmasa gerek. Bir maddelik bir yasa yeter de artar bile. "Anayasa ve diğer yasalardaki 'kanun' sözcüğü 'yasa' olarak değiştihlmiştir. Yasalardaki cümle kuruluşlan da buna göre düzenlenmiştir." CHP'nin önerisinden de anlaşıldığına göre o da "kanun" yerine "yasa" sözcüğunü yeğliyor. • • • Yasa önerisi 13 maddeden oluşuyor. Genel ge- rekçede, CHP'nin genel saptaması şu sözcukler- le anlatılıyor: "Ülkemizin çokyönlü sorunlaha kuşatıldığı, enf- lasyonun, işsızliğin ve eşıtsızlığın insanlarımızı bu- nalttığı, yolsuzlukların yaygınlaştığı, sosyalhukuk devletinin her geçen gün yeni yaralar aldığı, ku- ralsızlığın kurala, hukuksuzluğun geleneğe dö- nüşmekte olduğu birortamda temiz siyaset-dü- rüst yönetim-açık toplum olgusu toplumun or- tak özlemi haline gelmıştir." "Türkiye Büyük Millet Meclisi; • Son yıllarda, başta bankalar sistemi olmak üzere ekonomınin heralanını kuşatan, ıdarenin her kademesinde yaygınlaşan yolsuzluklarla müca- delenin, dürüstyönetim veaçık toplum ortamıya- ratmanın ilk adımını atmalı, • Batı demokrasilerınde geçerii olan siyaset eti- ği anlayışının ülkemizde de geçerli olmasını sağ- layacak yasal düzenlemeleh gerçekleştirerek ül- kemizde de temiz siyasetin kökleşmesini sağla- malıdır. TBMM, ülkenin yasama organı olmaktan öte, bir ayncalıklı kişiler kulübü olmaktan kurtarılmalıdır. Milletvekilleri ve dışandan bakan olanlar; yaşam- lan, uğraşları, üsluplan ve davranışlan ile toplu- ma örnek olmalı; erdemli ve ilkeli tavırları ile top- lumun güvenini kazanarak demokrasimizin önü- nü açmalıdırlar." • • • Yasa önerisi, içtüzük gereğı komisyonları dola- şacak. AKP'nin öneriye yaklaşımını da somut ola- rak izleme olanağını bulacağız. oerinc@cumhuriyet.com.tr. DENIZ SOM TEPETEPE DENIZ SOM DERETEPE HerhangiBırYerde-l | Herhangi Bir Yerde-2 GÛNİZİ YAYINCILIK Tel.: 0.212 512 42 19 tHAI.F ERTELEME İLANIİZSU İZMİR SU VE KANALİZASYON İDARESt GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN Genel Müdürlüğümüzce "Kapalı Zarf Usulü" ıhale- ye çıkanlan \e 15 01 2003 günü saat 15 OO'te ıhalesı yapılmak üzere daha önce "ıhale ılanı" çıkan. "Har- mandalı Depolama Alanı \e Tesısı ile Çığlı Atıksu Arıtma Tesısınden Çıkan Çamurdan Bıogaz Elde Edılmesı Yolu ile Elektnk Enenısı Tesısı Kurulması ve lşletılmesı Inşaatı" ışının ıhalesine son teklıf verme \e ıhale günü aşağıdakı tanhe ertelenmıştır. Ihaleye Teklıf Verme Son Müracaat: 19.02.2003 Çarşamba günü saat 11.00'e kadar. Ihale Tanhı ve Saatı: 19.02. 2003 Çarşamba günü saat 14.00'tür. tlgılılere duvıırulur. Adres: tZSU Genel Müdürlüğü. Cumhunyet Buha- rı No: 16 Konak-lzmır Tel: (0232)4412324 Fax' (0232)4891983 Basın: 1044