Katalog

_IIL 2002 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 f u Büroy Afrika'ya yaztahtaa • BOLU(AA)- Bolunun Mengen ılçesnde bulunan Gentış Fabrikası, (JNICEF'in sipanşi iızeriıe. Güney AfTila'dakı yoksul iıllcebrde kullanılmak üzere 1 Milyon 100 bin adet ^azı tahtası iırete-ek Güney Afrika'ya gönderdi. Gentış Yönetim Kuruu Başkanı Ahmet Kahrıman, '•Önimüzdeki günlerde 600 bin yazı tahtaa daha göndereceğiz" dedi. BefctPiğe yüzde 3zam9eldl • ANKARA(ANKA) - TEDAŞ elektrik fiyatlanna 1 Eylül'den geçerli olmak üzere yüzde 3 oranında zam yaptı. Zamla birlikte, konutlarda kullanılan elektriğin fiyatı, normal yörelerde 150 kilovatsaate kadar olan tüketimlerde 122 bin 900 lıradan, 126 bin 700hraya, 150 kilovatsaat ve üzeri tüketimlerde ise 184 bin3501iradanl90bin 50 liraya çıktı. Vergi gefri yok, iade çok • ANKARA(ANKA) - Vergi gelirlerinin yüzde 54.3 oranında arttığı bu yılın ilk yedi ayında, çeşitli nedenlerle bütçeden yapılan vergi iadeleri yüzde 114 oranında artarak 2.8 katrilyon lirayı bularak, bütçede ciddi bir harcama kalemi oluşturmaya başladı. Maliye Bakanlığı'ndan edinilen verilere göre, ocak-temmuz döneminde bütçeden toplam 2 katrilyon 809 trilyon liralık vergi iadesi yapıldı. ladelerin, 1 katrilyon 655.7 triryon liralık bölümünü ihracata yapılan katma değer vergisi iadeleri oluşturdu. Zopunlu'da 12.2 katrilyon birikti • ANKARA (AA)- Zorunlu tasarruf olarak bilinen Çalışanlann Tasarruflannı Teşvik Hesabı'nda, anapara ve nema geliri olarak 12 katnlyon 158 trilyon lira birikti. 3417 sayılı kanunun yürürlüğe girdiğiNisanl988'den Temmuz 2002 sonuna kadar olan kümülatif nema oranı ise yüzde 7C3.99'aulaştı. Blişim şölem bugün başlıyor • Ekonomi Servisi - ATasya'nın en büyük bigi ve iletişim tetnolojileri fuan OBIT Bilişim eurasia, Bışbakan Bülent Eevit tarafindan TJYAP Beylikdüzü Fıar ve Kongre Nerkezi'nde bugün aüacak Başbakan Eüent Ecevit, fuarda bşbakanlık standını îyaret edecek ve DSP andını açacak. bevit. daha sonra izenleyeceği basın plantısında, fuarda ıx alan son knolojiler, yenilikler, platformlan ile ilgili lenimlerini ve bilişim Dtıusunda partisinin âriiş ve önerilerini rtaracak. Hükümetin kaynak arayışma girdiği memur maaşlan, 3 yılda yanya indi Maaşlaryüzde40eridi• KESK tarafindan yapılan bir araştırma, memur maaşlannın son üç yılda yüzde 23 ile yüzde 43 arasında gerilediğini gösterdi. Söz konusu gerileme hükümeti de etkilemiş olacak ki Ecevit ve Bahçeli, 100 milyon lira seyyanen zam için kaynak arayışı talimatı verdi. ANKARA (CıımhuriyetBü- rosu) - Memur maaşlan son 3 yıllık süreçte, yüzde 40.36 ora- nında geriledi. KESK'üı yaptı- ğı araştırmaya göre, enflasyon dikkate alındığında 1998 yılın- daki düzeyi 100 kabul edılen memur maaşlan, 1999 yılında 85.84'e geriledi. 2000 yüında ise 70.17 duzeyi- ne kadargerileyen memur maaşlan, 2001 yılında yaşanan krizler sonucunda 60.49 seviyesine düştü. Memur maaşlan 2002 yılının ilk 7 ayında ise 59.64 düzeyine ge- riledi. Araştırmaya göre, 1999 yıh nisan ayından bu güne maaşı dolar bazında ar- tan tek memur genel müdürler olurken hizmedi, doktar ve diğer kategorilerde çalışan memurlann maaşlan büyük dü- şüş gösterdi. 1999 yılı nisan ayında 974 dolar maaş alan bir genel müdürün maaşı bu yılın ağustos aymda yüzde 32 artarak 1288 dolara çıkarken 1999 Nisanı'nda 318 do- lar maaşla çalışan bir hızmetlinin maaşı yüzde 43 azalarak 180 dolara indi. îkı bu- çuk yıl önce 485 dolarmaaş alanbirdok- SSlKft ^ - Ankara'da günlerdir me> danlan dokhıran memurlann zam taleplerineeğitim çahşanlandakaükh. Çalışanlar.huzuriuçalışmaortamık;inekonomikyeterliliğinf)nerninedikkatçektL (Fotograf: AA) torun maaşı da yüzde 21 azalarak 378 do- lara geriledi. Hükümetten tallmat Koalisyon liderleri, memur maaş zam- lan için devreye girdi. Başbakan Bülent Ecevit ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeti'nın memur maaşlanna 100 mil- yon lira seyyanen zam yapılabilmesi için kaynak araştınlması talimaü verdiği öğ- renilırken Türkiye Kamu-Sen Başkam Bircan Akyıkhz, konuyla ilgili olarak li- derler zirvesinin toplanabüeceğini belirt- ti. Akyıldız, "Umuyoruz ki, talep ettiği- miz 100 mityoo lirahk ücret rvikştirmeâ Bakanlar Kurulu'nda neüeşecek ve bu ayın 15'inden itibaren uygufaunaya konu- lacaknr" dedi. Edinilen bılgıye göre, memur sendika- lanyla görüşen Başbakan Ecevit ve Baş- bakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, memur maaşlanna zam yapılması ıçın kaynak ara- yışını başlatacaklan sözünü verdi. Me- murlann son 25 yıldır magdur edıldiğını belırten sendika temsılcılerine hak veren hderler, sendıkalann gerekli kaynagmbu- lunması için lojmanlann sanlabileceğı yö- nündekı önenlennın de değerlendınlebı- leceğini belirttı. Hükümetin, toplu göruş- me sürecindeki tavnnı da koalisyon lider- lenne şıkâyet eden sendikalar, "Biz yak- laşık 1 yûdvr, toplu görüşmeter için hazır- laiuyorduk. Masaya oturduğumuzda Mehmet Keçeciler bize 15 gûn boyunca fikralar anJatn.Son günise Bızım kaynak için hazırlığımız yok' dedt Hûkümet biâ daha çokckJdiye almatf görüşünü ıletti. DEVLET BAKANITÜRKER: Devlet Bakanı Törker İMKB'yi ziyaret eöL Haztne'yi zora sokamayız Ekooomi Servisi - Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Masum Tûrker, memur sendikalanna önerilen 75 milyon liralık artiş rakamının, bu yıl için 300 trüyon lira, gelecek yılın ücreüerinde ise toplamda 1 katrilyon lirahk bir maliyeti olduğunu söyledi. Ancak memur zammının "seçiın yatmnn" olmadığını yıneleyen Bakan Türker, "Hazine'yi zarara sokacak hiçbir şey yapdamaz. Zora sokacak bir iş yapoğınuz zaman hetnen faizkrin yüksetmesL IMF ile yapılan anlaşmalardaki para akışmın durnıaa demek ohır" dedi. Türker, tstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirier Odası (ÎSMMMO) tarafindan düzenlenen "Türidye Ekonomisinin Dünü, Bugiuıü, Mzyonu* konulu konferanstaki konuşmasının ardından gazetecüerin memur zammına üışkin sorulanm yanıtladı. Türker, zamma ilişkin ciddi bir anlaşmazlığın söz konusu olmadığını, Hakem Kurulu'na 2003 yılı için gittiklerini belirtti. Bakan Türker, bu program uygulandığı süre içinde, hiçbir zaman, eksiye geçmeyen tek grubun devlet memurlan olduğunu, ancak buna rağmen son 20 yılhk uygulamalara bakıldığında, diğer çalışan kesimlere göre yine de memurlann durumunun tam iyileştirilmiş sayüamayacağıııı belirtti. Bütçeyi delmeden çaba arayışına girdiklerine, aynca programı deldirmemenin asıl hedefîeri olduğuna işaret eden Bakan Türker, "Memur zammı Hazine'yi zarara sokacak mı" sorusunu ise şöyle yanıtladı: "Hazine'yi zora sokacak hiçbir şey yapdamaz. Hanne\i zora sokacak bir iş yapöğımız zaman hemen faizJerin yükselmesl EMF ile yapdan anlaşmalardaki para aktşuım durması demek olur. O zaman esldden okluğu gibi çokbüyük sorunlaria tcarşriaşınaınız söz konusu olur. Zaten bu konuda sendıkalann yöneticileri de bizimle aym fikirdeteıf Türker, Istanbul Menkul Kıymetler Borsası (TMKB) Başkanı Osman Birsen'i de makarmnda ziyaret etti. Ziyaret sırasında basın mensuplarına açıklama yapan Türker, Türkiye sermayesinin kalbinin atOğı yeri görmek istedikleri için bu ziyareti gerçekleştirdiklerini ifade etti. Sendikalar kararlı Eylemler sürecek ANKARA (CumhuriyetBürosu)- Me- murlar da, toplu görüşmelerde uzlaşmaz- lık zapnnın imzalanması nedeniyle başlat- tıklan eylemlerini dün de sürdürdü. Bu çerçevede, KESK'e üye memurlar, işyer- lerinde iş yavaşlatma eylemini başlatırken Türkiye Kamu-Sen, üyelerinin bulunduk- lan illerdeb siyasi parti teşkilatlannı faks yağmuruna tutmasını kararlaştırdı. Emekll eğltimclye müjde Maliye Bakanlığı, ünıversite ve bilim- sel araşürma kurumlannda emeklilik dö- neminde hizmet verdiklen için temsil ve- ya görev tazmınatı alamayan kamu görev- hleri için yasa tasansı hazırladı. Tasannın yasalaşması durumunda, eğitim kurumla- nnda görev yapan emekliler temsil veya görev tazminatlannı da alabüecek. Maliye Bakanlığı'ndan konuyla ilgili yapılan açıklamada, Emeklı Sandığı Yasa- sı gereği, emeklı olduktan sonra kamu ke- siminde görev alanlara temsil ve görev taz- minatı ödenmediği anımsatıldı. Açıkla- mada, "Eğitim, büimsel araşürma kurum- lan ve Bakanlar Kurulu'nca emekh' ayhk- lanıun kesflmemesine karar veriJenkrin çahşürüdığıözdiha^asıgerektirenkurum ve kuruhışlarda görev verüen emektOerin temsil vev'a görev tazminatlan kesümeden buralarda görev ahnalaruun sağlanması için bir yasa tasansı haarlanarak Baş- bakanhk'a gönderümiştir'' denildi. Nitelikli sanayi bölgelerinde emek yoğun sektörler yatınm yapmayacak ABD: Tekstü kapsam clışı VVASHINGTDN (AA) - Türkiye ile ABD arasında Washington'da ya- pılan son temaslarda Amerikan tara- finın, Türkiye'de kurulması öngörü- len nitelikli sanayi bölgelerinin (NSB) tekstil sektörünü kapsama- ması konusundaki katı tutumunda kararlı oldugu bildırildi. Dışişleri Bakanhğı Müsteşarı Uğur Ziyal'ın, ekonomiden sorum- lu Amerikan Dışişleri Bakan Yanm- cısı Alan Larson ve diğer bazı yet- kililerle geçen hafta yaptığı görüş- melerinde NSB ve diğer ekonomik ilişkı alanlan da gündeme geldi. Diplomatik kaynaklardan alınan bilgilere göre ABD tarafi NSB'nin faaliyet alanına tekstil sektörünün de dahil edilmesi yönündeki Türk taleplerini kesin bir dille reddetti. Buna gerekçe olarak, ABD'de ye- rel endüstrinin korunması yönün- deki eğilim güçlenirken Türki- ye'den tekstil ithalatına yönelik önemli bir düzenlemenin Kong- re'den kesinlikle geçmeyeceği gö- rüşü dile getirildi. NSB için hem Senato, hem de Temsilciler Meclisi'ne, Türkiye'ye yakm Kongre üyeleri tarafindan tekstil sektörünü kapsamayan yasa tasanlan sunulmuş bulunuyor. Bu tasanlarda, Türkiye'de kurulması öngörülen NSB'de üretilecek mal- lann, lsrail'in katkısıyla Amerikan piyasalanna özel ve g^imrüksüz de- nilebilecek koşullarda ithali öngö- rülüyor. Ancak, Türkiye'nin ihracatta söz sahibi oldugu ve emek yoğun olarak adlandınlan sektörlerin kapsam dı- şmda bırakılması bölgelerin bir eko- nomik kazanım sağlamayacağı gö- rüşünü gündeme getiriyor. Bu arada Türk tarafi, son görüş- melerde, Türkiye'ye aynlan tekstil kotalannda kategoriler arasmda ak- tanm yapılabilmesine olanak sağ- lanmasmı da Amerikan tarafindan istedi. ABD'nin bu konudaki talebi inceleme sözü verdiği bildirildi. Metro Cash & Carry Genel Müdürü Hakan Ergin, profesvonel müşterflerüı istekkrinin önceUk taşıdığnu belirtti. Praktiker Konya'da, Cash & Carry Büyükçekmece'de alışveriş merkezi açü Perakendede market atağıEkonomi Servisi - Merkezi Alman- ya'da bulunan METROag bünyesin- deki şirketlerden Praktiker Yapı Mar- ketleri Türkiye'deki yedinci marketi- ni Konya'da, Metro Cash & Carry de îstanbul'daki üçüncü, Türkiye gene- linde sekizinci marketini Bü- —^~ yükçekmece'de açtı. Müşterilerine boyadan elektronik eşyaya, sıhhi tesi- sattan dekorasyona, banyo- dan mutfağa, otomobil akse- suvanndan ev aletlerine ka- dar ürün sunacak olan Konya dürü Jörg Bierlein, bu nedenle çalı- şanlannın eğitimlerine ve becerileri- nin geliştirilmesine önem verdiklerini ifade etti. Nakliye ve yerinde montaj gibi satış sonrası hizmetlerine de de- ğinen Bierlein, "Ürün değişim imkâ- • Büyükçekmece'de açılan Metro Cash & Carry'de toplam 300 kişi hizmet verecek. Konya Praktiker, toplam 7 bin 500 metrekarelik satış alanında 98 kişilik personeliyle hizmet verecek. Praktiker, toplam 7 bin 500 metreka- relik sanş alanında 98 kişilik persone- liyle hizmet verecek. Ürünler yanında sunulan hizmetin de müşteri mennu- niyeti açısından belirleyici olduğunu söyleyen Praktiker Türkiye Sanş Mü- nı ve tüketici finansnıanı müşterimize sunduğumuz standartianmızdandır" dedi. 27 bin metrekarelik arazi üzerine kurulan ve 7 bin mekrekare satış ala- nına sahıp olan Büyükçekmece Met- ro Cash & Carry'de ise toplam 300 ki- şi hizmet verecek. Profesyonel müşte- rilerin istek ve ihtiyaçlannın kendile- ri için öncelik taşıdığını belirten Met- ro Cash & Carry Genel Müdürü Ha- kan Ergin, "îstanbul'daki üçüncü ma- ğazanuz olan Büjükçekmece mağazamızı da profesyonel- lerin istek ve ihtiyaçlan dog- rultusunda düzenledik. Diğer mağazalanmızdaki yenileme çahşmalanna devam ediyo- ruz. Güneşli, Kozyatağı, An- kara mağazalanmızı yenile- dik. Önümüzdekigünlerdetzmir, Bur- sa ve Adana mağazalaruu da bu anla- yış çerçevesindeyapılandırtnayı hedef- liyonız. Yaşadığımız krize rağmen Metro Cash & Carry olarak 2002'de körü bir yıl gecirmedik" dedi. İŞÇİN^EVRENİINDElNr ŞÜKRAN SONER Başkanın Parmağı Başkan talimatı ile, aforoz edilme korkusu ile gönlüne yatmadan erken seçime parmak kal- dıran milletvekillerinin içten hayıflanmasını an- latan çok şık bir karikatür vardı. Başkanına ait olan parmağına acı acı bakıyordu. Gündemde 11 Eylül günü listelerde seçilecek yerlerden uzakta kalmış büyük çoğunîuktaki milletvekillerinin bir yolunu bulup seçim karan- nı erteletme çabası var ya. Elbette başta Sayın Cumhurbaşkanımız gibi pek çok kişinin uyardı- ğı üzere, bu saatten sonra bu çok tehlikeli bir adım olur. Dahası onlan aforoz edilme korkusu ile başkanlanna teslim ettikleri parmaklanndan daha fazla küçültür. Siyasetteki bu büyük aşın- madan, bu saatten sonra, en büyük çoğunlu- ğun "hiçbir parti" eğilimini bile bile, çaresiz se- çimde çözüm üretmeye çaltşacağız. Içimize sindirerek seçecek bir parti bulama- yan çoğunluğumuzun dramı yetmiyormuş gibi, yeni Meclis'i oluşturacak partamenterlerin, bir öncekinden daha fazla "başkanın parmaöı" kimliğinde olmalan tehdidi var. Baksanıza, bir DYP 20 ilde ve CHP11 ilde ön seçim yapacak- lar. Gerisinde aday listelerinin, son sıralamanın onayı başkanlardan geçiyor. Bu haliyle ön se- çimin daha da olumsuz sonuç verme olasılığı var. Çünkü yine genel merkez, kontenjandan ön sıraya koyacağı isimlerie ön seçim sıralama- sını anlamsız kılabilir. Dahası parti delege ağa- lığı düzeni yerinde durdukça ön seçimin toplum- sal yararının olabileceği de tartışmalı. Son yıllarda sonradan, hemen değiştirme ya- atleri ile kötü yasalar çıkarmayı alışkanlık edin- miştikya. Şimdi de hemen arkasından erken se- çim yaparak, Siyasi Partiler Yasası'nın demok- rasi önündeki engellerini kaldırma vaatleri ile, kötü seçim sonuçlannı, hemen arkasından ge- lecek belki de birden çok erken seçimlerte dü- zeltme tezleri ile erken seçime gidiyoruz. "Baş- ka ülkelerde de demokrasi böyle yerine otur- muştu" söylemleri ile teselli bulmaya çalışıyo- ruz. IMF reçetelerine bel bağlanmış, büyük kriz- den çıkma operasyonlannın bizi daha büyük krizlerin eşiğine getirmiş oldugu gerçeğini gör- memeye çalışarak. Bugünkü gündemimiz oy parmakları ya da kalkan elleri başkanın parmağı olarak kullanıla- cak milletvekillerinin kimliği. Çok yakındığımız bir önceki Meclis dağılımından biraz daha içe- rikli ya da kötü olmaya aday olup olmadıklan. Siyasi partilerin demokratik yapısında, parti li- derierinin kafalannda bu anlamdaki gelişme, iyi- leşme değil, hastalığın artması doğrultusunda. Partiler ve lideıier kimlikleri, yaptıkları işlerle umut olarnadıkça, giderek daha ağır dalkavuk gereksinimi içinde oluyoriar. Hastalıklan derin- lik kazanıyor. Milletvekillerinde kimliksizlik, ba- ğımlılık arayışlan da artıyor. Listelerin son halini almasına şurada bir 6 gün kaldı. Kaç partide kaç milletvekili adayı, yenile- ri unutun, eski ve parti içinde ağırlığı, yönetimin- de rolü olanlara bakın, yerini, dahası seçilebile- cek bir yerierde olup olamayacağını, hatta liş- teyealınıpalınamayacağını biliyor? Meclis'egir- me şansı olan partılerde durum daha da vahım. Çünkü aday adayı akını, dışardan akın en çok o partilerde oldu. Bunu yenileşme olarak pazar- lıyorlar. Bana sorarsanız birkaç isim için belki. Ama çoğunluk sadece seçilme şansı oldugu için o partilere yığıldılar. Yani beklenti, kimlik ve kalite anlarnında çok daha olumsuz bir konum- dalar. Partiyi özenerek değil, çıkarlan için seç- miş durumdalar. Ölumlu tek boyut partilerin seçime doğru, du- rumu en parlak sayılanlannın bile durumlannın hiç de parlak olmaması. Halkın canını yakan, iş- sizlik, yoksulluk, yoksunluk, büyük umutsuz- luk.. üzerine umut olabilecek farklı bir program- lannın olmaması. "Yok birbirimizden farkımız, ama" halleri, partileri, başkanlan, vitrinde olsun listelerde özenli olmaya zoriuyor. Seçmen ço- ğunluk gönlüne sindireceği bir lider, parti bula- mayınca, belki de ilk kez anlamlı boyutlarda lis- telere bakıp karar vereceğini söylüyor. Milletvekillerinin bu seçim koşullannda daha negatif seçilme olasılığında bir değişikliğe, bir olumluluğa yol açabilir mi? üderier ve partileri yaratmak istedikleri vitrin, pazariama ölçülerin- de olsun kalite arayışına yönlendirebilir mi? Seç- men tepkisi, kaygısı önemli, anlamlı bir dene- tim, kalite getirebilir mi?.. Umut fakirin ekmeği... soner@cumhuriyet.com.tr TZD'den siyasilere rapor Bir dönümfindık sökene 150 milyon EkonomiServisi- Tür- kiye Ziraatçiler Derneğı (TZD), siyasi parti genel başkanlanna sunduğu ve sorunlar ile acil çözüm önerilerini içeren rapo- runda, tanmın fotoğrafı- nı çekti. Türkiye tanmı- nın en acil sorununun "desteklerin kakhnhna- a" olarak gösterilen ra- poru siyasi parti genel başkanlanna götürdükle- rinı beürten TZD Başka- nı tbrahim Yetkin, he- men her yıl 600 bin ton- luk rekolteden 150-200 bin tonluk arz fazlası fin- dık oluştuğunu beürterek "Türldye'nin yağ açığı var.FiskDbiı^ik'e^3yağ fabrikaakurduraraknn- dık değerkndirilebüir'* dedi. Yetkin, alternatıf ürün projesi çerçevesin- de üreticiye "bir dönüm ündığını sökmesi karşjb- ğında 150 milyon lira" önerildığinı belırterek u Bu para karşüığmda ldmfindığmısökerkLAv- rupa'da buna benzer projelerde. bir dönümün bedeü en az 1000 dolar- dnf diye konuştu. TZD, seçime girecek parnlere götürdüğürapo- runda, ABD başta olmak üzere pek çok ülke des- tekleri armnrken Türki- ye'nin kaldırdığına dik- kat çekilerek "Ureticinin topraktan uzaklaşması- na hemen engel olmak için" öneriler sıralandı. Desteklerin sürdürülme- sininvurgulandığı rapor- da yapısal sorunlara da dikkat çekıldi. Tanm işletmelerinin çok parçalı bir görünüm sergilediği ve örgütlen- menin yefersiz oldugu beürtilen raporda, pazar- lamanın da en cıddı yapı- sal sorunlar arasında ol- dugu ifade edildi. Özel- leştirmelenn tanmm üzerinde tehdıt oluştur- duğu dile getiridı.