Katalog

3LUL2002SALI + CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 11 Auıan'ın, 6 Eylül'de taraflara beklenmedik bir 'çözüm belgesi' sunmasından kaygı duyuluyor Ankara 'sürpriz' istemiyorAJCARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türiye. Birleşmiş Miîletler (BM) Genl Sekreteri Kofi Annan'ın 6 Ey- lül'd KKTC Cumhurbaşkanı Rauf D e n l a ş ve Gûney Kıbns Rum Yö- netiri (GKRY) lideri Glafkos Kleri- «Jes'l yapacağı görüşmede "sürpriz bir pan" sunmasından kaygı duyu- yor. tışişleriBakanı ŞükrüSina Gü- rel, "uuıan'ın böyle bir hataya düşe- ceğin sanmryorunr derken ABDye de tt iri taraf arasmdaki sürece dışa- ndar doğrudan müdahaie olmama- sı" gTektıği iletildı. AB Komisyo- nu'nın genişlemeden sorumlu üyesi Günteer Verheugen ve diğer AB yet- kilile-inin son günlerdeki Türkiye karşıl çıkışlannın arkasında da Kıb- n s scrunu olduğu yorumu yapılıyor. Deıktaş. ıle KJendes arasında 14 Ocakta başlayan doğrudan görüşme- ler süecinde henüz olumlu bir adım atılanaması; AB, ABD ve BM'nin sü- • AB ve ABD'ye, çözüm sürecine dışandan müdahaie olmaması yönünde mesajlar veren Türkiye ve KKTC, Paris'te bir durum ortaya çıkarsa gelişmeleri yeniden değerlendirecekler. AB Komisyonu üyesi Verheugen ile diğer AB yetkililerinin son dönemde Türkiye'ye tarih verilmeyeceğine ilişkin açıklamalannın arkasında Kıbns sorunu bulunuyor. rece müdahaie olasılığını arttırdı. Bu kapsamda Paris'te 6 Eylül'de yapıla- cak görüşmelerde, BM Genel Sekre- teri Annan'ın Denktaş ve KJerides'e çözüme dönük kendı düşüncelenni ıçeren bir belge sunabıleceği kayde- dıliyor. Türkiye ve KKTC ise sürece dışandan müdahaleyi önlemeye dö- nük çıkışlaryapıyorlar. Denktaş, Re- uters'e bir açıklama yaparak ''Türki- ye ik dışişieri ve matiye bakanhklan- nıbiıieştirebileceklerinin bildirmışti. Dışışlen Bakanı Gürel, doğrudan görüşmelerın sürdüğünü ve dışandan herhangi bir belge ya da kâğıdın gel- meyeceğini söyledı. Gürel, sürecın Denktaş ve Klendes arasında olduğu- nu belirtirken "Çok değerli bir diplo- mat olan Annan'ın kâğrt sunmak gi- bi bir hataya düşeceğini sannuyorum. Böyle bir tutum, dışandan doğrudan müdahaie olur. Paris'teki görüşme- terden böyle bir şey çıkarsa bunu ye- niden değerlendiririz" dedi. Verheugen'ın niyeti Türkiye ve KKTC, AB veya BM kaynaklı olumsuz bır müdahaie du- rumunda "entegrasyon sürecini" iş- letebileceklerini açıklamışlardı. Tür- kiye'nin bu yöndeki açıklamalan Brüksel'de memnuniyetle karşılan- mıyor. Verheugen ve diğer AB yetki- lilerinin son dönemdeki "Tûrldye, Kopenhag'da tarih beklemesn" çı- kışlannın arkasında Kıbns'la ilgili verilen mesajlann yattığı değerlendir- meleri yapılıyor. Gürel ise Strasburg ve Brüksel'e yapacağı ziyaretler ön- cesinde Verheugen'den gelen açıkla- malara sert mesajlar verdi. Gürel özet- le şunlan kaydetti: "TBMM, son derece güç bir süreç- te AB'ye nvum yasalannı çıkarttı. Türkiye, bu iradeyi gösterdikten son- ra AB için kfiçük ama Türldye için önemfi bir adım kaldı. Bu adım Ver- heugen gibi AB çahşanlannca değil AB'yi ohışturan üİkeierin siyasUerinin iradeleriyie aalacaknr. TBMM,bu re- formlan AB'den tarih abnak için de- ğil Türk halkının gereksinimleri için çıkartü. Bu nedenle 'Uygulamalan görelim" demek haksHhknr." Türkiye, benzer mesajlan dün Dı- şişieri Bakanhğf nda Müsteşar Bü- yükelçı Uğur Ziyal ile bir araya ge- len ABD'nin Kıbns Özel Koordina- törü Tom Weston'a da iletti. Weston'a "Doğrudan görüşmelere hiçbir taraf müdahale etnıemelidir. Dışandan herhangi bir belge ya da plan gehne- mefi" mesajı verildı. Weston da temaslannın ardından bir soru üzerine ABD'nin herhangi bir plan sunmadığuıı kaydetti. Weston'ın Ankara'daki temaslannın ardından adaya giderek Kıbns Türk ve Rum ta- raflanyla görüşmesi bekleniyor. îngil- tere'nin Kıbns Özel Temsilcisi David Hannay de Kıbns'takı temaslannın ar- dından Ankara'ya gelecek. IKYB LtDERl ANKARA'DA Talabani'den yineûımlı mesaj ANKARA (Cumhuri- yet Bûrosu) - ABD'nin olası bir Irak operasyonu- nun ardından Kuzey Irak'ta federal bir Kürt devleti kurmak için Irak Kürdistan Demokratik Partisi (IKDP) ile işbir- liği yapan Irak Kürdis- tan Yurtsever Bırliği (TKYB) lideri Cdal Tala- bani, bağımsız bir Kürt devleti istemediklerini kaydetti. Talabani, dün Anka- ra'da Dışişieri Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Uğur Ziyal ıle biraraya geldi. Iraklı muhaliflerin Londra'dakı toplantısıy- !a ilgili olarak bilgi veren Talabani, IKDP lideri Mesud Barzani'nin tersi- ne Ankara'ya sıcak ve ılımlı mesajlar veriyor. "KnnsebağnnsKbir Kürt devleti istemiyor. Biz ye- niden birleşmiş bir Irak istiyoruz. Halen Irak'ta Bağdat, Erbil ve Süley- maniyeobnakuzere3 hü- kümet var. Çabalanmız tek demokratik buieşik Irak için" diyen Talaba- ni, Türkiye'ye yaptıkla- nndan dolayı minnetkâr olduklannı bildirdı. Talabani, bir gazetecı- nin sorusu üzerine, ismı- ni KADEK olarak değiş- tiren terör örgütü PKK sorununun "genel aP yo- luyla çözümleneceğinı savundu. Türkler bizi koruyor' Edınılen bılgılere göre Fürk heyeti, etnik teme- e dayalı bir federasyon çin yapılan çalışmalar- lan duyulan rahatsızlığı ralabani'ye iletti. Türkı- /e, Irak'ın toprak bütün- üğüve siyasi egemenli- îinin korunmasına daya- ıan politikasmı da bir kez laha dıle getirdi. Talabani, bir televiz- /•onayaptığı açıklamada ia, 2003 başında olması- ıı beklediği operasyon- ia Türkiye'nın çok jnernli bir rol oynayaca- iını savunarak, şunlan caydetti: ; Öncefikle Türkiye'nin jölgemize ilişkin sorunı- uhıldan olduğunu düşü- ıüyoruz.Türk askerleri- ıebaknğuıuzzaman on- ar btam halkunızı koru- ,OTİV, onlan hoşgörü ile <arşfayoruz. Bölgede ba- runaz Kürt devletinin oırüacağı dedikodulan • Ankara'daki temaslannda "Kürt devleti istemiyoruz" güvencesi veren IKYB lideri, Türkiye'nin desteğini istedi. var. Böyle bir şey hiç- bir şeldlde söz konusu değiL Bizler böhinmüş durumdaki Irak'ın ye- niden yaratüması için mücadele ediyoruz, parlamenter demok- ratik bir Irak istiyo- ruz. Bağdat'taki hükü- metin Kürtieri Türk- menJeri, Araplan ve Şifleri temsfl etinesi ge- rektiğini düşünüyoruz, Bu hedefe ulaşmakiçin de Türkiye'nin deste- ğini istiyoruz." DAHA İYİ BtR EĞİTİM İÇİN - Afganistan'da çaüşma ve savaş ha- betierinin yanuıda, günlük yaşamın iyileştirilmesine yönelik geüşme- ler de devam edhor. Ülkede geçen ay, eğitim sisteminin geliştirilmesi- ne yönelik olarak KâbiTde yapılan toplanölara 1000 kadar öğretmen katünuştL Veni öğretim yıkiun başlajâcağı bugunJerde çaâşmalar d» devam edrvor. Koalisyon birlikkrinin bulunduğu bölge yakınlanna 3 roketin aabnası sonucu, dün 5 Afgan sivilin yaralandığı bOdirildi ABD ordu sözcüsü Alba> Roger King, Bagram Hana İ ssii'nde>apnğı açık- lamada, roketlerin Host kentindeld koalisjon birüklerinin bulunduğu bölge valaniannafirianldığınıkaydetti. (Fotoğraf:AP) Cheney'nin gafinı düzeltme telaşı Beyaz Saray, ABD Başkan Yardımcısı'nın silah denetçilerinin Irak'a dönmesinin de güvence oluşturmayacağı açıklamasını 'sürprizle karşılamış' Dış Haberler Servisi - ABD Başkanı George \>alker Bush ıle Başkan Yardımcısı Dick Cheney arasında, Irak konusunda görüş aynlığı başgösterdiği, Cheney'nin yapüğı son açıklamalann Beyaz Saray tarafindan "sürprizle karşıiandığT belirtildi. Newsweek dergısı, Dick Cheney'nin geçen hafla "BM silah denetçilerinin Bağdat'a dönmelerinin hiçbir şekilde güvence sağlamayacağT yolundakı açıklamasınm, Beyaz Saray tarafindan "sürprizle karşılandığını" yazdı. Dergi, "Başkan Bush'un, Cheney'ye, bö>1e bir açıklama yapmasını sö>1emed^uû" de bildirdı. Newsweek'e bilgi veren Beyaz Saray Özel Kalem Müdürü Andy Card, "Başkan Yarduncısı Cheney'nin konuşmasnun ana temasmı bfliyorduk, fakat (kullanacağı) her sözcük hakkmda bilgimiz yokru" diye konuştu. Card, "Başkan Bush, Cheney'nin denetimlerleflgttıolarak Avrupa sustu9 Türkiye konuştu Guardian, 'demokratik Avrupa ülkeleri Irak konusunda Bush'a açıkça karşı çıkamazken hoşnutsuzluğunu dile getiren Türkiye'yi örnek ülke' olarak tanımladı Dış Haberler Servisi - Avru- palı liderler, ABD'nin Irak'a saldın planlanna kesin bir dil- le karşı çıkmadıklan için eleş- tirilirken, Türkiye, "örnek ül- ke" olarak gösterildi. îngiliz The Guardian gazetesi, Alman- ya Başbakanı Gerhard Schrö- der' in dışmdaki Avrupa li- , derlerinin göriişlerinı açık bir biçimde dile getirmek- ten kaçındığını öne sürdü. Gazete, Türkiye'yi örnek göstererek, "Türkiye Bush'un savaş planlan ko- nusunda hoşnutsuzolduğu- nu ABD'ye bikÜrdT dıye yazdı.a Bush,Dünyaya Kar- şı" başhkh yazıda, Bush'un planlannın rahatsız edıcı bir paradoks yarattığıru öne süren gazete, Türkiye, Mı- su-, Pakistan ve Suudi Ara- bistan gibi Müslüman ül- kelerin, iç demokrasınin bi- rer örneğı sayılmamasına karşın planlar konusunda- ki görüşlerini açüc bır biçimde dile geririrken, demokratik ge- lenekleri olan Avrupa'nın ses- sız kaldığını kaydetti. IMF'den borç alanlar Bush'un Irak politikasına en çok karşı çıkan ülkeler arasm- New York Times: Ankara Irak'ta pazarlığa acık da ABD'den veya IMF'den en fazla yardım alan ülkelerin bu- lunmasının ilgmç olduğuna da dikkat çekilen gazetede, şu ifa- deleryeraldı: "Pakistan ve Mısır cum- hurbaşkanlan geçen hafta karşı olduklaruıı düe getirdi- Dış Haberler Servisi ABD'de yayımlanan New York Times gazetesinde yer alan bir makalede, Türkiye'nin Irak konusunda öneriler beklediği öne sürüldü.Elaine Sciolino imzasrv İa yayımlanan yazıda^ "fürkiye'mn Bana bir öneri yap' vaklaşmu içinde bulunduğu" iddia edildikten sonra şu görüşe yer verildi: "Türldye, Irak ik ortak bir snun paylaşı> or. Bu ülke, ABD'nin operasyonuyla çıkacak olaylarm, Türkiye'nin zaten ler. Türkiye de Bush'un savaş planlan konusunda hoşnutsuz olduğunu ABD'ye bildirdi. Irak tarafindan işgal edildiği için, Saddam Hüseyin'den korkmak için en çok korkma nedenleri olan iki ülke, Kuvejt ve tran da karşı çıkü." sorunlu olan Güneydoğn bölgesine sıçramasmdan korkuyor. Başbakan Bülent Ecevit, bu hafta 'Irak'a karşı girişilecek askeri bir harekâta karşı olduğumuzu her firsatta söyledik" açıklamasında buhındu. Öte v^ndan Türkiye, müzakereye açık olabüir. Türkiye'nin askeri ı ahmlanndan dolayı ABD'ye borçlu olduğu 4 miryar dolann ödemesinde kolayhk sağlanması durumunda tutum değişiküği önerinyor." kullandığı sözleri söyiemeshü istedi mi?" sonısuna da "hayu-'' cevabmı verdi. "Chenev'nin3gün sonra yapnğı bir başka konuşmada, aynı şevleri tekraıiamadığuıa" dıkkati çeken Card'ın yanı sıra Cheney'nin yarduncılan da Başkan Yarduncısı 'run, BM denetimlerine kapıyı kapatmadığını söylediler. Cheney'nin konuşması, Cumhuriyetçı Parri'nin ileri gelenlerinin Irak konusunda yaptıklan açüclamalarla da tezat oluşturdu. Nitekim bu üyeler, "ABD, yeni bir diplomatik girişim yapmadan ve silah denetimlerine ağniık vermeden Irak'a saJdırdığı takdirde çok zor duruma düşeceği" uyansmda bulunmuşlardı. 4 Tek yol savaj' Cheney'nin, "Irak'ı etkisizleştirmenin tek yohınun savaş olduğu" tarzındaki konuşması, dünyanın hemen her kesiminde Amerika'nuı müttefiki olan ve olmayan ülkelerin olumsuz ve sert tepkileriyle karşılaşmış ve bu durum, gazetelere manşet ohnuştu. Newsweek "Cheney'in, konuşmadan önce Merkezi Haberahna Teşkilaö CIA ile Irak konusunda temas etmediğini ve ABD Dışişieri Bakanhğı'nm, Başkan Yardımcısı'nın konuşnıa metninin nihai şeklini önceden görmediğuıi" de belirtti. SAYDAM YALÇIN DOGAN Verheugen Oyle Ama Rapor Değil!.. AJmanlar "launisch" diyor, Ingilizler "moody" Ya- ni, hafif inışlı-çıkışlı bir ruh hali. AB'nin genişlemeden sorumlu komiserı Verhe- ugen AJman. Özetlenen ruh halinın Verheugen için de geçerlı olduğu söyleniyor. Ancak, bu ruh hali sa- dece kişısel anlarnda değil. AB'nin de ruh halıni yan- sıtıyor. AB içinde de inişli-çıkışlı bir durum var. Verheugen, Türkiye-AB ilişkilerine dönük, "Tür- kiye aralıkta bizden müzakere tarihi bekleme- sin" diyor. Bu söz, buradatepkiyle karşılanıyor. An- cak, işin bıraz daha derinine inince, Türkiye'nin ıçıne sındırebıleceği bir durumun variığı da bu söz- le çelışen bır gerçek. Kritik kavşak: 22 Eylül Dün Brüksel ve Berlin'le konuşuyorum. Verhe- ugen neden böyle diyor?.. Türkiye-AB ilışkilerınde kritik kavşak 22 Eylül, yani Almanya'daki seçım. Bugüne kadar Alman- ya'da ıktidardakı SPDzayıf. Buna karşıiık, Hınsti- yan Demokratlar önde. Aradakı fark, bir ara beş puana çıkıyor. Ne var ki, geçen hafta Schröder- Stoiber TV tartışması, ıki büyük rakip arasındaki farkı kapatıyor. Hatta, SPD son uç haftaya önde gırme şansını yakalıyor. Alman seçimlerı Türkiye ıçın önemli. Çunkü, SPD Türkiye'ye AB'de müzakere takvimı verilmesinden yana, ama Hıristıyan Demokratlar değil. Verhe- ugen bu dengede konuşuyor. SPD'nin şu andakı ıktidar ortağı Yeşıller zayıflı- yor. Buna karşıiık, FDP yükselıyor. Yani, yarın SPD seçimı önde bitınrse, Almanya'daki muhtemel ik- tidar SPD-FDP koalisyonundan gaçıyor. Bu, Tür- kiye için olumlu. 'Ayn bir statü'. Bizı AB'de ıstemeyen Stoıber'in bir sozü var: "Helsinki'de Türkiye'ye umut verdik. Bu yan- lıştı. Şimdi Helsinki'yi tartışmaya açabiliriz!.." Bu görüşu destekleyen benzer yaklaşım, Stoıber'in çalışma arkadaşlarından, bu konularla ılgilenen Türk yetkılılere yansıyor: "Biz AB olarak, Ermenistan, Suriye, Iran ve Irak'la komşu olmak istemiyoruz. Ama, bu ara- da Türkiye'ye vizeyi kaldırabiliriz ve faridı bir üye- lik statüsü kurabiliriz. Bunun koşullarını, yön- temini aralıktaki Kopenhag Zirvesi'nde konu- şabiliriz." Yanı, o cephede tablo gelecek için pek umut ve- rıci görünmüyor. Meğer kı, SPD-FDP koalısyonu kurulsun!.. Ancak, rapor ve de rapor... Buna karşıiık, Türkiye'nin durumunu belırleyecek AB raporu, soylenenlerın tersini yansıtabılır. Raporun yazımı haftaya pazartesı başlıyor. Ekim ortasında da diğer aday ülkelerle bırlikte açıklanı- yor. llk bılgiler, Verheugen'in sözleriyle çelışıyor. Her şeye rağmen yıne de AB kapısı, belli koşullar- la açık kalabilir. Açık kalmayacaktek kapı, AB'deki MHP'ye du- yulan tepki. MHP AB'yı, AB de MHP'yı benımse- miyor. Tıpkı, Avusturya'dakı Haider'in dışlanmış ol- ması gibi. Katı ırkçı, Fransa'da Le Pen benzeri Ha- ider'in Avusturya'da seçimi kazanmasına rağmen AB onu dışlıyor. Haider de parti genel başkanlığı- nı bırakmak zorunda kalıyor. MHP için böyle bir şey söz konusu değil elbet- te. Ama, AB'nın MHP'yi hükümette istemediği bir gerçek. Ve onlar bunu her firsatta dıle getırmek- ten çekinmiyor. E-mail: ydogan@cumhuriyet.com.tr Faks:0212 513 90 98 Öldürülmemek için sakianıyor' Atta'nın babası: Oğlum Dış Haberler Servisi - ABD'de- ki 11 Eylül saldı- nlarını planladığı öne sürülen Mu- hammed Atta'nın babası, oğlunun hâlâ hayatta oldu- ğunu söyledi. Almanya'dakı Bıld am Sonntag gazetesine açıkla- malarda bulunan Muhammed El Emir Atta. Dünya Tıcaret Merke- zi'ne giren ılk uçakta bulunduğu belirtılen oğlu Mu- hammed'in, ABD gizli servisi tara- findan öldürülme- mek için saklandı- ğını kaydetti. '12 Eylül'de beniâradı' El Emir Atta, Mısır'ın başkenti Kahire'deki evin- de yapılan söyleşı- de, ikiz kulelere uçak çarpmasından bırkaç gün sonra, tele\izyonda oğlu- nun fotoğrafını gördüğünü, ancak iddıalara inanma- dığını belirtti. Ba- ba Atta şöyle ko- nuştu: "Saldınlar- dan bir gün sonra 12 Eylül sabahı, te- lefonla konuşruk. Oğlum saldınlar hakkmda hiçbirşey bflmivordu." resmen suçladı GÜRHANUÇKAN STOCKHOLM - ts- veç savcılığı, bir uçağa tabancayla binerken ya- kalanan Kerim Chatty'yi "uçak kaçırma\a teşeb- büs"le resmen suçladı. ts- veç Savcılığı Tunus asıl- lı Chatty'nin, "uçak ka- çırnıa gnişiminde buhın- nıakve silah utşnnak'' suç- lanndan dolayı gözaltın- da tutuhnası gerektiğini bildirdi. Başsavcı Tno- mas Haggstrom 'ın açık- ladığı rapora göre, Chatty'nin, adaletten kaç- ma, karutlan yok etme ve yeniden suç işlemesinin önüne geçmek için gözal- tında rutulması gereldyor. lsveç mahkemesinin, zanluun gözaltı süresiyle ilgili karannıdün geç sa- atlerde vermesi bekle- niyordu. J