Katalog

2 1 EYLÜL 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYTA J\_ U LJ 1 U l i kultur(2 cumhuriyet.com.tr 15 11 Eylül, küreselleşme, çok satanlar, İlhan Berk, sanat ve depresyon... eni yazılar,yeni konularETÜRRİYETYAŞAR Yenı dosya konulan, yenı eleşti- ri, tartışmayazılan, yeni öykü ve şi- irlerle edebiyat- sanat dergilerinin eylül sayılan çıktı. Adam Sanat'ta flhan Berk'in şiir birikimi, Şav- kar Altınel. Turgay Fişekçi. Roni Margulies, Enis Akın ve Erhan AJtanın yazılanyla değerlendiri- liyor. Varlık'ın ağırlıklı konusu ıse 'Depresyon ve Yaratıcılık'. Ruh- sal rahatsızhklann, yaratma süre- ciyle ve yapıtia ilişkisinın ele alın- dığı bölümde, helom ya da sanatçı olarak bu rahatsızlıklarla kendisi karşılaşanlann yazılan var. Adam Sanat'ta Ziya Gürel, Evrensel Kfiltiir de Fatih Polat, Varlık'ta Şebnem Şenyener, Eski'de Üstün Akraen, Recep Usta, Füsun Öz- bilgen değişik açılardan 11 Eylül olayuıı ve sonuçlannı irdeliyorlar. Erdoğan AJkan, Varlık'ta Ece Ay- han'ın, Sabit Kemal Bayıldıran da Adnan Yücel'in kişilikleri, ya- şamlan ve şiirleri üstüne yazdıkla- n kapsamlı yazılanyla yer ahyorlar. Adam Öykü 'de de yine kapsam- lı yazılarla Hivren Demir - Atay, M. Ş. Esendalın yaşammı ve ya- gıtlannı, Kemal Gündüzalp de Ozcan Karabulut'un bir öyküsü- nü konu ediniyorlar. M. Sadık As- lankara Adam Sanat'ta Hasan Ali Toptaş'ın romanlannı değerlendir- diği yazısında, Toptaş'ın 'bugün- den çok yarının yazarı' olduğu saptamasını yapıyor. Orhan Pamuk'un Kar adlı ro- manı üstüne, Varlık'ta Sevim Ak- ten, Eski'de Hüseyin Mor yazıyor. Perihan Mağden'ın İki Genç Kı- zın Romanı'nın eleştirileri ise Adam Sanat'ta Semih Gümüş'ten, Varlık'ta Şükran Kozalı'dan. Var- hk'taki söyleşisinde Nilay Özer, Murathan Mungan'a alışılmışın dışında sorular soruyorsa da, yanıt- lar sorulan savuşturuyor. Emekçl ve gecelcondu semti Evrensel Kültür'de geçen ayın dosya konusu 'Küreselleşme ve Kentler', bu sayıdaki yazılarla sü- rüyor. Kemal İnal 'gecekondu'yu işlerken, MuzafTer Ozkurt da dos- ya dışında yer alan yazısında, Istan- bul'un bir ucundaki emekçi ve ge- cekondu semti Beykoz'un bugün- lerde varsıllanmızın yerleşimi için nasıl boşaltılmak istendiğini yazı- yor. Murat Bayramoğlu'nun öy- küsü, Mustafa Köz'ün şiirinin de bulunduğu son sayıda Tufan Er- barışrıran da Özdemir Başar- gan'ın Hasıraltı adlı öykü kıtabı- nı anlatıyor. Edebiyat ve Eleştiri'nin sunuş yazısında Ahmet Yıldız, Slovaj Zizeki tanıtıyor. Söyleşiler Neşe Yaşın ve Şebnem İşigüzel ile. Müslim Çelik, Veysel Çolak, Azer Yaran, Ergin Yıldızoğlu, Ruşen Hakkı ve Eren Aysan son sayının şairlerinden. Virgül'de, dergilerde yazılannı pek göremediğimiz Yaşar Kemal, Mehmet Ali Avbar'ın Marksizm ve Sosyalizm Uzerine Düşünce- ler adlı kitabına yazdığı önsözle yer ahyor. Ali Galip Yener, Adnan Benk'in Eleştiri Yazıları üstüne, Hakkı Özdal da, Şolohov'un Ve Durgun Akardı Don adlı romanı üstüne yazıyor. 'Mercek' bölü- münde Nilay Yılmaz ve Nermin Kalyoncu çocukkitaplannı, Ömer Türkeş de fantazya ve bilim kitap- lannı tanıtıyorlar. Enis Alan, Ser- kan Işın'ın Nesnevi; Kemal Gün- düzalp, Tarık Akan'ın Anne Ka- famda Bit Var adlı kitaplannı ko- nu ediyor. Adam Öykü'nün son sayısında ilk kez, öyküler değil, öykü ve öy- kücüler üstüne yazılar ağırhkta. Fe- ridun Andaç ve Alper Akçam'ın 6. Ankara Öykü Günleri'nde yap- tıklan konuşmalannın da bulundu- ğu eylül-ekim sayısında VVilliam Saroyan. Boris Vian, Nihat Ziya- lan, Ahmet Önel ve Semra Ak- tunç'dan öyküler, M. Sadık Aslan- kara'nın Uykusu Sakız adlı öykü kitabı üstüne bir konuşma, Fatih Altuğ'un da 1950'lerde çıkan A dergisı ve öykücüleri üstüne bir ya- zısı var. Üç yeni öyKücü, ikl de şalr Adam Sanat'ta Eray Canberk 'Okama Günlüğü'nü, Bertan Onaran güncel yazılannı sürdürü- yor. Kemal Atakay, Güven Turan, Ruşen Hakkı, Refik Ourbaş, Hü- seyin Haydar, Onur Caymaz, ey- lül sayısının şairlerinden. Varlık'ta Emel Irtem'in söyleşi- si ve Raşit Gökçeli'nın yazılany- la Vecdi Çıracıoğlu, Neyzen Ü- laş'ın söyleşısi, Mahmut Temiz- yürek ve Şükrü Erbaş'ın yazıla- nyla da Kemal Varol tanıtılıyor. Enver Ercan'ın seçtiği yeni imza- lardan üç yeni öykücü, iki de şair var. Kitap ekinde Kadir Aydemir. Hasan Oztoprak'la, Funda Uy- gun, Küçük Iskender'le, Yılmaz Arslan, Erdal Doğan'la, son ki- taplan üstüne konuşuyorlar. Os- man Hakan A., Altay Oktem, Se- val Esaslı, Cenk Koyuncu, Ahmet Necdet bu sayının şairleri arasında. Eski'de Öner Yağcı, Osman Çutsay, Celil Denktaş ve Gökçen Aksal'ın siyasal yazılan, Yasemin Yazıcı'nın 'Gözyaşı Modelleri' başlıklı denemesi var. Doğan Kı- lıçkaya, Cafer Yıldınm, Atanur, ve Ulaş Yiğiter'ın şiirlerinin, Fah- rettin Demir'ın 'Günümüzde Öy- kü Hayatı Ne kadar İçeriyor?' başlıklı 6. Ankara Öykü Günleri konuşmasının da bulunduğu Es- ki'ye Tarık Dursnn K. da yazma- yı sürdürüyor. E'de, son romanı Bir Yaşdönü- mü Rüyası nedeniyle Erendiz Atasü ile konuşma var. Mustafa Şerif Onaran da Atasü'nün roma- nını konu ediniyor. Tülay Güzeler, Zafer Doruk ve Fatma N. 'den öy- külerin, Hüseyin Haydar, Sıtkı Caney, Serhat Uyurkulak ve Me- rih Akoğul'dan şiirlerin de yer al- dı|ı E'de Esin Coşkun, Muammer Yüksel'le söyleşiyor. Türk Dili Dergisi'nin eylül- ekim sayısında Prof. Dr Ömer De- mircan'ın, Mehmet Yalçın'ın dil- bilim yazılan. Mehmet SaJihoğlu, Celal Cigen, M. Güner Demiray, Mehmet Alp, Elif Su Alkanın şi- irleri, Sevda Yüksel, Ulviye Al- pay, Eser Biton Ruben'in öyküle- ri var. Berfın Baharda Öner Yağcı 'Nâzım Hikmet ve Siyasal Otori- teler', tsmet Kemal Karadayı 'Nâzım Hikmet'te Yurt, Ulus, tn- san' başlıklı yazılanyla Nâzım'ı yazıyorlar. Âşık İbsani, Yunus Ya- şar, Sedat Umran, Molla Demi- rel'den şiirlerin, Abit Dursun, Haydar Eroğlu, Abdullah Şevki, Gülbahar Unlü, Bülent Tüt- mez'den öykülerin de yer aldığı dergide Muazzez llmiye Çığ, H. Hüseyin Yalvaç, Zeki Büyükta- nır, Tufan Erbanştıran'ın yanın- da başka imzalardan da şiirler, ya- zılar var. Blnboflalar Efsanesl Hürriyet Gösteri'de Özdemir tnce'nın konusu, 'Türk Dünyası Hayalleri ve Gerçekler'. Muhar- rem Kaya, Yaşar Kemal'in 'Bin- boğalar Efsanesi'nin Mitolojik Yorumu'nu; Necati Güngör, Me- met Fuat'ın 'Golgede Kalan Yıl- lar'ını yazarken, Tufan Erbanştı- ran da Cemil Kavukçu'nun öykü- lerinde yinelemelerden yola çıka- rak, Kavukçu'nun öykücülüğüne ilişkin yorumlayıcı saptamalar ya- pıyor. Şaırler Refik Durbaş, Ah- met Ada, Cem Ytvuz, Levent Ka- rataş. r.^r • Akatalpa, Bursa'da çıkan ayhk edebiyat dergisi. Eylül sayısında İhsan Üren, Gültekin Emre, Os- man Serhat Erkekli, Hilmi Ha- şal, Yusuf Alper, tlyas Tunç, Arif Madanoğlu ve Serdar Ünver'in şiirleri, İhsan Üren ve Hilmi Ha- şal'ın Nâzım Hikmet üstüne yazı- lan var. Dize Aylık Şiir Postası, Izmir'de yayımlanıyor. EylüJde çıkan 83. sa- yısuıı Arif Damarja ayırmış. Vey- sel Çolak, Altay Ömer Erdoğan ve Mehmet Kazım yazılanyla, Arif Damar'ın şiirini değerlendiri- yorlar. Can YüceVinşiirleri Yunancada 'O gür, taze, direkt, prototip bir sesti." Kültür Ser\isi - Şair Can Yücel'in şiirleri Yunancaya çevnldi. Herkül Millasın çevirisi ile Gabrilidis Yaymlan'ndan çıkan kitap 'Şiirler' adını taşıyor 'Şiirler' Uluslararası Rodos Edebiyatçılar ve Çevirmenler Merkezı'nin maddi desteği ile yayımlandı. Kitap, Can Yücel'in üçüncü ölüm yıldönümünde Datça'da yapılan Can Şenliği kapsamında, katılan yazarlara dağıtılmıştı. Aym etkinlikte Izmir Büyükşehir Belediyesi. 'Can' İçin adlı bir kitap da bastırdı. 'Şiirler' de Herkül Millas imzalı Can Yücel-Özgür Şair başlıklı bir önsöz bulunuyor. Millas yazısında Can Yücel'i şu sözlerle tanımhyor: "O gür, taze, direkt, prototip bir sesti. Kelimelere hiçbir kısıtlama getirmeden özgürce oynardı. Türkiye'de çok sevildi. Çünkü insanın kalbinden geçen her şeyi direkt olarak söylerdi." 6 bölümden oluşan kitapta, Androslu Kadın, Ala tnek Söyledi Ben Yazdım, Akdeniz Yaraşıyor Sana, Akis, Güler Yüzümle, Kare Kökler, Tecdid-i Kayıt, İğneli, Bir Çin Şiiir, Rekortmen, Metamorfoz, Yeni Bosna Türküsü, Ölüm tlanı, Muhavere, Peninsola şiirlerinin yanı sıra Çok Yağmurlu Bir İkindi, Yeni Yıl, Bir An Bir Ancık, Vaziyet-i l mumi, Atasözü, 6/7 Eylül 1955, Durakta Yürüyonız şiirleri bulunuyor. Kitapta şiirler Yunanca ve Türkçe olmak üzere karşılıklı iki dilde yer alıyor. Dünya Alzheimer Günü kapsamında Akadeıııi IstmıinılVla 6 Iris' gösteriliyor Kültür Servisi - Ünlü Ingiliz ya- ?ar ve filozof Iris Murdoch'ın ha- ^atını ve alzheimer hastalığıru konu ılan "Iris" filmi bugün Dünya Alz- ıeimer Günü kapsamında Akademi stanbul 'da tekrar gösterilecek. Film, hastalık hakkında bilinci art- ırmak ve Alzheimer Vakfi'na destek 'ermek amacıyla tekrar vizyona gi- lyor. Bugün filmden elde edilecek ;elir Alzheimer Vakfı 'na bağışlana- ak. 'Iris', yazann kocası John Ba- ley'in kaleme aldığı iki kitabın har- manlanmasıyla beyazperdeye uyar- landı. Film, Iris Murdoch'ın gençlik yıllanndan, yaşamının sonlanna doğru alzheimer hastalığına yakala- narak belleğini yitirmesine kadar uzanan süreci ele alıyor. Richard Eyre'nin yönettiği film- de, yazann gençliğini Kate Wins- let, hastahğa yakalandığı dönemi ise Judi Dench canlandınyor. Filmde Ins'in eşini canlandıran Jim Broad- bent, bu yıl yapılan Oscar değerlen- dinnesinde En lyi Yardımcı Erkek Ödülü'ne değer görülmüştü. 20. Uluslararası Barcelona Kitap Fuan Kültür Bakanlıgı ilk kez katılacak Filmden elde edilecek gelir Alzheimer Vakfi'na bağışlanacak. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kültür Bakanlıgı, Ispanya'nın Barcelona kentin- de düzenlenecek olan Liber 2002 Uluslararası Barcelona Kitap Fuan'na ilk kez katıla- cak. Kültür Bakanlıgı'ndan dün yapılan yazılı açıklamada, 2-5 Ekım günlerinde düzenlene- cek olan fuarda ülke yayıncı- lığının tanıtılmasının amaçlan- dığı ifade edildi. Türkiye'ye aynlan 30 metre- karelik bölümde kültür, sanat, edebiyat, Atatürk, turizm gibi konularda Türkçe ve yabancı dillerde hazırlanmış 250 çeşit kitabın tanıtılacağı belirtildi. Bu yıl 20'ncisi düzenlenen Liber 2002 Uluslararası Bar- celona Kitap Fuan süresince, ülke tanıtımına önemli katkıda bulunması beklenen kitap, broşür, katalog ve afişlerin de Türkiye bölümünü ziyaret e- den misafirlere dağıtılacağı kaydedildi. ESÎNTİLER ZEYNEP ORAL Şükran Göngör... "Bu yıl, tiyatro mevsimini erken açtık" diyordu bir tiyatro eleştirmeni arkadaşım... Evet, öyle oldu. Geleneksel 1 Ekim'i bile bekle- medik. Kenter Tiyatrosu'ndaydık. Günlerden 17 Ey- lüi'dü. Salon, Yıldız Kenter'in sahneden Şükran Güngör'e söylediği gibi, doluydu. "Şükran, sana güzel bir habenm var..." Tek boş koltuk yoktu. Ti- yatronun, fuayeleri, koridorlan, her yer doluydu... Ama asıl, sahne doluydu. Sahne, Şükran Güngör'ün ustalığı, oyunculuğu ve eşsiz kışıliğiyle doluydu... Sahne, onun yarım asııiık çalışmasıyla, emeğiyle doluydu... Sahne, ti- yatro tarıhi kadar eski, gençlik coşkusu gibi her da- ım yeni, bırikimleriyle doluydu... Yıldız Kenter'in "Bekle beni, yakındayine buluşacağız" sözleri göz- lerimizi, yüreğimizi, genzimızi yakarken, ben o bi- rikimler arasında gidip geliyordum. Kolay olanın, ucuz olanın en çok alkışlandığı; sansasyon uğruna sahte, yoz, göz boyayan, sa- man alevi gibi bir yanıp bir sönen panltılann, şan şöhret olduğu bir ortamda Şükran Güngör, hep sa- hicı kaldı, kendi kaldı, dürüst kaldı, nitelikten asla ödün vermedi. Kişiliğindeki yürekliliği, cesareti, iç- tenliği sahneye taşıdı. Gösterişin yüceltildiği, tembelliğin açıkgözlülük, rehavetin akıllılık sayıldığı bir ortamda, o karınca çalışkanlığında, yaşamı daha güzel, sahneyi daha doğru, daha dolu kılmak için hep ama hep emek verdi. Yaptıklarını büyütmeden, böbürlenmeden, kendini ön plana çıkarmadan... Bu hoyrat dünya- da zarafeti hiç elden bırakmadan... Gülümsemeyi hiç ihmal etmeden... Oyunculuğu da kendıne benziyordu: Aklı başın- da, alçakgönüllü, dürüst, sahici, içten ve anlam yüklü... Söylenen kadar söylenmeyeni, görünen kadar görülmeyeni de bize duyuran, gösteren, his- settiren biroyunculuk... Duyarlılığın oyuncusuydu o. Sahnede canlandırdığı tüm kişilikler ve elbet "BüyükAdam KüçükAşk"\n emekli yargıcı tanığım- dır Ben, sahneylebirikimler arasında gidip gelirken, Talat Halman sahnede Şükran Güngör'e seslenı- yordu: Konuşmasının bıryeri alkışlarla kesildi: "Ça- ğımız, toplumumuz, dünyamız için yaşamsal öne- mi taşıyordu o film. Dünyaya kudretli bir mesaj ve- riyordu. Gel görki, birtakım karanlık güçleryasak- ladı onu. Gerçeklerden ve senden yoksun bıraktı- lar bizi. Umanm, dılerim, senin hatırana hürmeten, yeni Kültür Bakanımız, o yasağı kaldınr." Tüm salon bu dilekte bırleşti.. Sahneden sahneye bir gökkuşağı kuruyorum... "Farelerve lnsanlar"\n George'u bir ucundan, "Na- lınlar"ın muhtarı ötekı ucundan yükseltiyor gökku- şağını... Kırmızıya "ftasamon "daki koca yerleşmiş, yeşıle "Üç Kuruşluk Opera"nın Bay Peachum'ı... Renkler arasında Godot'yu Beklerken" duru- yor. Vladimir ve Estragon "Gel gidelim" diyor bir- birine ve kımse gitmıyor. Biri Şükran Güngör'dü, öteki Cahit Irgat Agâh Hün Pozzo'ydu, Kamran Yüce Lucky. Dördü de artık beklemiyor Godot'yu... "Derya Güliı", "Ftynbe Kadın"öan "Arzu Tram- vayı "na ye hem anlatıcıyı hem de yaşlı dedev*-oy-. nadığı "Umut Şarkılan"r\a, renkler ve sesler yaşa- mımı zenginleştırıyor. Haykırmak istiyorum: "Bel- leksız toplum! Unutmayın bu oyunlan, unutmayın bu ınsanlan!" Gökkuşağımda en çok, en çok Çehov oyunlan gelip dıkiliyor karşıma. "Martı", "Üç Kızkardeş" ve hepsınden daha da çok "Vanya Dayı"... Yaşamayı hep sevdiklerine adayan, yaşamın anlamını, ama- cını sevdiklerini mutlu etmekte bulan, bunun için hep çalışan, hep çalışan ve sabretmeyi bilen Van- ya Dayı'ydı Şükran Güngör... Oyunun finalinde, perde kapanmadan önce gözleri yaşlı onu görü- yorum sahnede. Ve tıpkı Sonya gibi ona sanlıp, "Yaşayacağız Vanya Dayı, başka neyapabilirizki?.. Yaşayacağız ve artık dinleneceğiz..." demek geli- yor içimden... Çehov'un, iyi yürekli, çalışkan, sevgi dolu, yaşa- ma ve çevresine saygılı, yannın daha güzel olaca- ğına, daha guzel olması gerektiğine inanan, iyi in- sanlarına ne çok benziyordu Şükran Güngör... Hayır, Vanya Dayı'ya, Sonya'nın sözlerini söyle- yemedim, çünkü o gün, Kenter Tiyatrosu'nda per- de kapanmadı. Sonsuz bir sevgi ve saygı seli sah- neden, gelecek kuşaklara aktı. Her şey için sonsuz teşekkürler Şükran Göngör. e-posta: zeynep(a zeyneporal.com faks:0 212:25716 50 BUGUN • NÂZIM KtJLTÜREVİ'nde saat 17.00'de Mikhail Romm'un 'Sıradan Faşizm' adlı filmi gösterilecek. (0 212 245 04 81) • CİNCİ HANI'nda 'Safranbolu m . Altın Safran Belgesel Film Festivali' kapsamında saat 10.00'da 'Belgesel Fotoğrafçhk ve Kültür Mirası' adlı belgesel film, saat 12.00'de Anadolu Sanat Tarihçileri Derneği'nin özel film gösterimi ve Arslanlar Kültür Merkezi nde 20 OO'de Yelda Kodallı ile Bilkent Senfoni Orkestrası konseri. (0370 712 4114) • FRANSIZ KÜLTÜR MERKEZİ'nde saat 14.00'te Tem Production Topluluğu'nun sahneleyeceği 'Lahana Sarma' adlı oyun izlenebilir. (0 212 252 61 55) KOMEDİ rHMrSİ FESTİVAÜ'NOE BUGÛN • BEYOĞLU StNEMASI'nda 14.00'te 'Bingo', 16.30'da 'Aydan da Parlak', 19.00'da 'Şansın Böylesi' ve 21.15'te 'Dokunma Bana'. (0 212 251 32 40) • StNEMA TÜRSAK LEVENT'te 14.00'te 'VVallace & Gromit', 16.30'da 'tnsan Trafiği', 19.00'da 'Mozart Kardeşler', 21.15'te '51. Eyalet'. (0 212 251 67 70) M ALMAN KÜLTÜR MERKEZtnde 14.00'te 'Monty Python - Bnain'in Hayatı', 16.30'da 'Monty Python ve Kutsal Kadeh' ve 19.00'da 'Monty Python Uçan Sirk'. (0 212 249 20 09) M FRANSIZ KÜLTÜR MERKEZİ'nde 16.30'da 'Rochefurt'un Genç Hanımlan' ve 19.00'da 'Genç Hanımlar 25 Yaşındayken' (0 212 252 61 55)