Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13EYLÜL2002CUMA KULTUR kulturS cumhuriyet.com.tr UNESCO Kültür Bakanlan III. Yuvarlak Masa Toplantısı Istanbul'da yapılacak ültürel çeşitliliğin aynasıKültür Servisi - Birleşmiş Mil- letler Eğitim, Bilim ve Kültür Ku- rumıı (UNESCOl tarafından dü- zenlenen ve ana teması 'SomutCH- mayan Kültürel Miras: Kûltürel Çeşjtifliğin AynasT olarak belirlenen Kültür Bakanlan III. Yuvarlak Masa Toplanöa', 16-17 Eylül tarih- lerinde Istanbul'da Çırağan Ote- li'nde gerçekleştirilecek. Oturum- lar. saat 09.00'da başlayacak. Kuruluşundan bugüne dek somut kültürel mirasın korunmasına ön- celik tanıyan UNESCO, Japon Ko- ichiro Matsuura'nın kuruluşun baş- kanlıgına atanmasıyla 'somut ol- ma\an kültürel miras' üzerine ya- pılacak çalışmalara gündeminde öncelikli olarak yer vermeye baş- ladı. Bu toplantı, 2 Kasım 1999 ta- rihınde Paris'te 'UNESCO 30. Ge- nel Konferansı' sırasmda yapılan 'KüreseBeşen Dünyada KültürveYa- raacıhk' ve 11 -12 Aralık 2001 ta- rihinde yıne Pans'te UNESCO mer- kezinde yapılan 'Kültürel Çeşhütik: Pazardaki Zorluklar" konulu top- lantılann devamı niteliğinde. Istan- bul 'da gerçekleştirilecek olan top- lantı, bu ikisiyle doğrudan bağlan- tılı ve istenen sonucun elde edilme- si, 'somut otmayan kültürel miras'ın korunması yolunda bir dönüm nok- tası olacak. Bu, 2001 yılı Kasım ayında yapılan '31. Genel Konfe- rans' sırasında yayınlanan 'Kültü- rel Çeşidilik ile hgili Evrensel Dek- larasyon' ile de kabul edilip vurgu- landı. Aynı konferansta, uygulama ile ilgili eylem planı da belirlendi. 'Somut Olmayan Kültürel Miras'ın korunması UNESCO'nun hazırladığı gün- deme göre, konu, dört ana başlık al- tında ele alınacak. 'Insanlığın Or- tak Mirası Olarak Somut Olmayan Kültürel Miras' konulu açılış otu- rumundan sonra, Oturumun birin- cigünüolan 16 Eylül Pazartesi,bi- rinci oturum, 'Neden Somut Olma- yan Kültürel Mirası Konunak Ge- rekir?' başlığı altında, ikinci otu- rum, 'Kültürel ÇeşitiiHk ve Sürdü- rülebflir Kalkmma: Somut Olma- yan Kültürel Mirasın Önünde Ne Tür Engeller Var?' başlığı altında gerçekleştirilecek. Toplantının ikinci ve son günü olan 17 Eylül Salı günü düzenlene- cek oturumu ise 'Somut olmayan kültürel mirasın korunması, yavü- ması ve geliştirilmesi için uluslar arası dayanış.maya ivme kazandı- nlmasL, yereL, ulusal ve uluslarara- sı düzeyde politika ve mekanizma- lann uygulanması* konusunun tar- tışılmasının ardından sunuş bildi- risının kabulüyle sona erecek. Altı çizilmesi gereken bir nokta da ele alınan tüm bu konulann, yi- ne 20O2 yılında üye ülkelerin ona- yına sunularak 'somut olmayan kül- türel miras sözleşmesi 1 ıçeriğinın oluşturulacak olması. 95 ülkenin katılımı kesinleşti 187 kültür bakanı, bazı ünlü isim- ler, bazı basın mensuplan, hükümet dışı kuruluşlar ve dini topluluk tem- silcilerinin davet edildiği toplantı- ya. 95 ülkenin katılımının kesinlik kazandığı açıklandı. Arnavutluk'tan Arta Dada, Azerbaycan'dan Polad Bülbüloğlu. Belarus'tan Leonid Gulyako. Belçika'dan Paul Van Grenbergen. Brezilya'dan Fran- cisct Correa, Guatemala'dan Otilia LuxDe Conti, Kanada'dan Sheila Copps, Yunanistan'dan Evangelos Venfcelos, Hindistan'dan Shri Jag- mohuı. Irak'tan Hamed YousefHa- maa Ali Almashat, Japonya'dan • 16-17 Eylül tarihlerinde Çırağan Sarayı'nda yapılacak ve 'somut olmayan kültürel mirasın korunması, yayılması ve geliştirilmesi için uluslararası dayanışmaya ivme kazandınlması, yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde politika ve mekanizmalann uygulanması' konusunun tartışılmasınm ardından sunuş bildirisinin kabulüyle sona erecek toplantı tüm dünyada "somut olmayan kültürel miras"ın korunması yolunda bir dönüm noktası olacak. Atsuko Toyoma, Nijerya'dan Bo- ma Bromflkmjack, Rusya'dan Mik- hail Clnydkoi ve Cezayir'den Kha- lida Toumi, Pakistan'dan Syed Im- tıaz Hussaın GUanı. Gürcistan'dan SesıhGogıberoıdze. Afganistan'dan Seyid Mahdum Rahin. toplantıya katılacak kültür bakanlanndan ba- zılan. Katılması kesinleşen dini temsil- cilikler ise Ermeni Katolik Başpis- koposluğu, Fener Rum Ortodoks Patrikliği, Süryani Kadim Cemiye- ti ve Süryani Katolik Vakfi. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanhğı, Diya- net Işleri Başkanhğı ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü kurum ve kuruluşlan- nm da kahlacağı toplantıya, Sine- ma Eseri Sahipleri Meslek Birliği, Milletlerarası Kukla ve Gölge Oyu- nu Birliği, Uluslararası Gelenek- sel Halk Kültürü ve Sanatı Festival Organizasyon Konseyi gibi birçok sivil toplum örgütünün temsilcile- ri de davetli. Toplantı kapsamında, katılan ül- kelerin temsilcileri için özel etkin- likler de düzenlendi. Bunlann ilki, 15 Eylül Pazar günü yapılacak 'Top- kapı Sarayı Gezisi'. 16 Eylül akşa- mı, Dolmabahçe Sarayı'nda Kültür Bakanı Suat Çağlayan'ın da katıla- cağı bir davet verilecek. Konuk bakanlar. 17 Eylül akşamı da AKM 'de Fanl Say" ın Nâzım Hik- met'in 'lOO.doğum yıh' için beste- lediği 'Nâzım' adlı yapıtını izleye- cekler. ÎZDSO'nun seslendireceği. piyanoda îbrahim Yazıcı'nın oldu- ğu, şiirleri Genco Erkal'ın sunaca- ğı yapıtın solistleriyse Sertab Ere- ner ve Güvenç Dağüstün. Toplantı süresince Çırağan Oteli'nde de bir "Nâzım Hilanet" sergisi yer alacak. ANSÜR VE AYIKLAMA ÖNERİLERİNÎ REDDEDEN FİLM ŞENLİĞI YARIN SONA ERÎYOR Şenlikte btiyük gürultüJer koparan yapımlar arasmda Michael Moore'un belgesel nitelikteki filmi 'Bowling for Cohımbine' de yer alryor. Toronto'databular devriliyor ENGtNAŞKEV TORONTO - 5 Eylül'de başlayan ve yann so- na erecek olan Toronto Uluslararası Film Şenli- ği, 11 Eylül trajedisini, kendı siyasal gündemine alet eden çevrelerin baskılanna direnerek göste- rim özgürlüğü konusunda cesurca davranacağı- nı ortaya koydu. Siyasal, cinsel ve kültürel tabulan özgürce ele alıp eleştiren fılmlerin gösterimini, yapıtlann içe- riğindeki duyarlılığa ve kamusal hırçınlığa kar- şın, yasaklamayı asla düşünmediğini bildiren şen- lik yönetmeni Piers Handling, "Şeıüiğe giren so- nınhıflbnkridışlamakyernıe.kaınuyııdüşünme- yeve soru sormaya çağnınayı yeğledim" diyor. Te- cimsellığın baskılannı umursamadan, adandık- lan fılm sanatını onurlandırmayı seçen yapımcı- lar ve yönetmenler, Kanada'da bulduklan uygar ve gereksinim duyulan hoşgörüyü içtenlikle al- kışlıyor. Geçen yılki şenliği tam ortasında allak bullak eden 11 Eylül trajedisi, tüm sinemaseverlerin belleklerinde tazeliğini koruyadursun, şenlik yö- netmenine gelen tüm sansür ve ayıklama öneri- lerinin geri çevrildiğini açıklıyor yetkililer. 'Çdgmlar diyan Amerika' Bu yılki şenlikte, büyük gürültüler koparan ya- pımlar arasında Amerika'ran mizah gerillası Mkv hael Moore'un fılmi "BowlingforColumbine" de yer alıyor. Amerikan kapıtalizminin acımasız ve sömürgen yapısına yıllardn" neşter vuran yönet- men Moore, belgesel nitelikte olan ve Cannes Şen- liği'nde yankılar uyandıran belgeselinde, "250 mil- yon kişinin tabanca taşıdıgı Amerika'yı, yerel ve evrensel gerilimlerin anayurdu olan bir çügınlar Amerika'nın mizah gerillası Michael Moore. dryan" olarak tanımlıyor. Bugünlerde, Bush yönetiminin ve ABD kartel medyasının en masum bir eleştiriyi "vatan hain- liğp'yle suçladığı göz önüne alınırsa, Michael Moore'un korkusuzluğu daha da saygınlık kaza- nıyor. Eski bir oto işçisi olan ve 1980'lerdeki ilk belgeseli "Roger and me" ile, dışa taşınan ABD endüstrisinin içyüzünü sergileyen yönetmen; 1997'de çok satan listelerine giren "Downsize This'' adlı taşlamasından sonra, henüz yayımla- nan "Stupid\VhiteMen" adlı yeni kitabıyla Ame- rika'nın şirketler oligarşisine, mizahsal çizgide ateş püskürüyor. 11 Eylül temalıve "11.09.01"adlıfilmdeFran- sa yapımı olan kısa ve uzun çekimli bölümlerin, Amerika'ya yönelik çok ağır eleştirel içeriğiyle fırtına yaratması da sürpriz olmadı. Bu filmin sol eğilimli yapımcı ve yönetmenieri arasında Ken Loach, Claude Leknıch, Danis Tanovic, Sean Penn, Amos Gitai, Samira Makhmalbaf, Yusuf Şahin, İdris Ouedraogo, Mira Nair ve Alejandro Inar- ritu gibi ünlü adlar yer alıyor. Seks ve şiddet öğe- sinin, çok boyuthı bir irdelemesi olan Fransız ya- pımı "Irreversible'\ içeriğindeki uzun ırza saldı- nlar ve cınayet öyküsüyle oldukça geniş tepkı ya- rattı. Bu filmin yönetmeni ise Gaspar Noel. Savoea'nm filmi sansûrcfileri öfkekndirdi Acıdan haz alan bir sekreterin sadist patronuy- la ilişkisini konu eden ABD yapımı "Secretary" adlı film çok cesur ve sarsıcı bÖlümler içeriyor. Şenlikte, sansürcülerin ve Amerikan yanlılan- nın öfkesini çeken bir başka yapım "Rebel WH- hout a Pause" adlı ABD filmi. Amerikah kadın yönetmen Nancy Savoca'nın yönettiği fılm, New \örk'ta ikiz kulelerin yeryüzünden silindiği ye- re yakın bir semtte oturan bir komedyenin, yaşa- nan büyük trajediye mizahla yaklaşımmı irdeli- yor. Kuzey Amerika'da, boş bir sahnede ayakta esprili söyleşiler yapan Reno adlı bir komedye- nin, acıya bir başka yaklaşım gerekebileceğini sa- vunan fılminde gülmece, bir kurtuluş olarak öne- riliyor. ABD yapımı "Ken Park" ise, cinsellik açısın- dan, cesurun da ötesinde bir film. Larry Clark ve EdLachman'm yönettiği bu yapımın, ABD'de aile içi ensest ilişkilerin yaygınlığına mercek tu- tan içeriğiyle, tüm seyircilerin normallik anlayı- şını altüst edeceği, şenliğin tanıtun broşüründe \Tirgulanıyordu ve öyle de oldu. Aydınlanırken Pudingl Paylaşmak... Catrin Otto ve Dirk Schafer'in çalışmalannm sunulacağı etkinlik 18 Eylürde Galeri Dürer'de Carin Otto, etküüiğe İstanbul'da çektiği fotcjraflarla kaulıyor. Kültür Servisi - Catrin Otto ve Dirk Schafer'in İstanbulaa yaphklan çalışmalar. 18 Eylül Çarşamba günü saat 19.00"da Galeri Dürer'de 'Aydınlanırken Pudingi Paylaşmak.J başlığı altında sanatse\'erlerin beğenisine sunulacak. Etkinlikte, Max Ophüls Ödülü sahibi Dirk Schafer'in Almancada 'fakfaük' anlamma gelen 'Armut' adlı filmi ve Catrin Otto'nun 'Şekersu/Zuckerwasser Oturma OdasıAVohnsitz İstanbuT adlı sergisi yer alacak. Senarist ve rejisör olarak Alman televizyonu için pek çok film yapan Schafer, şu anda Istanbul'da yaşıyor ve çahşmalannı burada sürdürüyor. 'Armut'ta Doğu Anadolu'dan şanslannı denemek için Istanbul'a gelmiş üç gencin öyküsü anlatılıyor. Berlin'de yaşayan Catrin Otto, fotoğraf ve mekân enstalasyonu üzerine çalışıyor. Çalışmalannm ana temasını dünyadaki 'yerieşme' ve buna bağlı olarak gerçeğin yapısı sorusu oluşturuyor. Berlin Senatosu'nun çalışma bursuyla Ocak-Temmuz 2002 tarihlen arasında İstanbul'da yaşayan sanatçı, sergide bu süre içerisinde burada çektiği fotoğraflan sanatseverlere sunacak. (Galeri Dürer: Gahp Dede Cad. 85 Tünel / 0 212 249 20 09) Expo 2002 Bilim Yarısması Zeugma Projesi iki ödül kazandıGAZİANTEP (A.\) - Gaziantep Özel Güney Fırat Okullan lıse öğrencilerinin hazırladığı Zeugma Projesi, Güney Afrika Cumhunyeti'nde yapılan Expo 2002 Bilim Yanşması'nda iki ödül birden aldı. Özel Güney Fırat Okullan Genel Müdürü Fethiye Ersov' ÇuDıa, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Pretoriada kentinde yapılan yanşmaya, Türkiye 'den Özel Güney Fırat Okullan'nın 'Zeugma', Istanbul Eyüboğlu Okullan'nuı ise 'Assos' projelen ile katıldığını söyledi. Kalıte Okullan Merkezi bünyesindeki okullann katıldığı 'Uluslararası GençHk Gefişim Projeleri ve Arkeolojik Araşorma ve Gelişme' izlencesi kapsamında düzenlenen yanşmada arkeolojı dalında birinci olduklannı belirten Çulha. "Aynca, elemeleri geçen 20 ülkeden kaülan projeler arasmda Zeugma, en harika proje seçildü" dedi. YAZIODASI SELİMİLERİ Benim Yazarım (3) Siyasetin dışında olduğu, siyasal bilinçten uzak kaldığı düşünülmüş Abdülhak Şinasi, Yahya Ke- mal'e Veda adlı kitabında bu soy konulardaki sus- kunluğunun ve geriye çekilişinin sebebini, dolay- lı, örtük ifadeyle dile getirir: "Çünkü fikir adamları otoriter bir idare altında, nelere müsamaha etseler, yine bir türiü makbul olmazlar." Istibdat rejimine, Sultan Hamid'in "yalnızca" polisiye roman merakına, Ittihat ve Terakki'ye, K- tihat ve Terakki'nın "zapturapta alışlarına", "oto- riter" idarelere yönelik satır arası sözlerini de okur gibiyim Abdülhak Şinasi'nin. Görece bir özgürlü- ğün el verdiği kadar konuşabiliyor ve başkalannın özgürlük söylevlerine inanmadığını suskunluğuy- la dile getiriyor. Fahim Bey'in dünyadan el ayak çekmiş mazlum yaşayışında, Vâmık Enışte'nin dengesizliklerinde, Ali Nızamî Bey'in nihayet gerçekten çıldırıya ka- pılmasında, yakın tarihimızin "b/rey"de bıraktığı bütün sarsıntıları sanki okudum ve sanki yaşa- dım... Böyle olunca, geçmişseverliği bir yazınsal süs- ten ibaret kalıyor. Ondaki siyasal söylemi göreme- mış olanlar, bilerek ya da bilmeyerek, resmî söy- lemin en çok etkisi altında kalanlardır dense yeri- dir. Yakup Kadri'nin, Yaşar Nabi'nin anılanndaki Ab- dülhak Şinasi, mutsuzlukların, yoksunlukların ki- şisıdir. Sermet Sami Uysal bütün bu mutsuzluk- lan, yoksunluklan -kim bilir hangi çekinceyfe- na- if bir anlatımla örtbas etmeyı denemiştir. Derken günün birinde Fahim Bey ve Biz yaza- nnı bir roman kişisine dönüştürmeye çalıştım. O, Mavi Kanatlarınla Yalnız Benim Olsaydın'üa, be- nim için, gerçek birtrajedi kahramanıydı: Geçip gitmiş zamandan edindiği mutsuzlukla- rı, şımdı yazıda çizıde, bir simyacı tavrıyla, mutlu- luğa, hatıralarda kaldığı ileri sürülen, türetilrrriş gü- zelliğe dönüştürüyordu. Nitekim "Ziya Osman Saba'nın ölümü'yazısın- da geçmişsevertik iddialanna karşı çıkmamış mıy- dı? Bu yazıyı üst üste birçok kez okudum. Asıl Ab- dülhak Şinasi'nin bu yazıdan kavranabilecegini ilen süreceğim. "Ziya Osman Saba'nın ö/ümü'nde, yazar, kalbindekıne yakın bir dünyadan, duygular- dan, belki de sadece kendi özvariığından söz açar. "(Ziya Osman Saba) için çocukluk bir arz-ı mev'ûttur. O, her saniyesinde, bir çocukluk mâ- zisi duyar. (...) Ziya Osman Saba bir geçmiş za- man, yani bir mâzi; bir tahassüryani bir hatıra şa- ıridir. Bunu söylemekle hiçbirzaman birirtica mu- hipliği ifade edilmiş olmaz. Mâzi demek geçmiş bir zaman ifadesinden ibaret değildir. Yaşayan bütün zamanlar kanşarak mâzimiz olur. (...) Her şa- irin ve her sanatkânn hatıralarının çiçek açan bir zaman içinde kalması pek tabiî ve zarurîdir." Geçmişten söz açmayı yaratıcı bir yazann böy- le savunmak zorunda kalışı, edebiyatımızın ge- ometrik çizgilere hapsedilmişliğini de çok açık se- çikyansıtıyor... Şermet Sami'nin kitabı için yazdığı önsözde -Aca- ba başka kim, öylesıne duyarlı yazabilirdi?!.-, Ab- dülhak Şinasi'nin daha çok anndığını, kendisine yöneltilmiş olumsuz -ve anlayışsız- eleştirilerden artık tedirginlik duymadığını ayırt edebiliyorum: "Zaten bütün yazdıklarım gönlümde kalmış bir- takım hatıralardan ibaret gibidir. Ruhunun ahen- ginden süzülerek yazılarıma geçmedikçe, sana- tımın hiçbir iddiası kalmaz. Hatta, serdedilecek hiç- birsözüm olmaz. Şimdi bütün kitaplarımı birerbi- rer, akrabalarım gibi, yahut sevdiklerim gibi hatır- lıyorum." Öylesi sevilmışlere ne mutlu! Çünkü ben, en sevmediğim kitabım karşısında bile, yıkık hayat ma- ceralarından sonra daha merhametlıyim... Takvimde tz Bırakan: "Bir geniş hülyada yüzüyor sanki"... Abdülhak Şinasi Hisar. Ismail Türemen sanal müzede • Kültür Servisi- Eczacıbaşı Sanal Müzesi, Ali Ismail Türemen'in 60. yaşını, sanatçının desenlerini, metal gravürlerini, ruval üzerine akrilik yapıtlannı, seramik ve cam heykellerini kapsayan bir sergi ile kutluyor. Türemen'in 60 eserinin yer aldığı sergiye 'www.sanalmuze.org' adresinden ulaşılabilecek. 1942 Istanbul doğumlu Türemen, Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu mezunu. tlk sergisini 1970'de açan sanatçı yurtiçinde ve yurtdışında onlarca sergiye imza attı. Grup sergilerine ve bienallere katılan Türemen 1975'te '9. DYO Ödülü', 1976'da Istanbul Arkeoloji Müzeleri Sanat Ödülü ve 1979'da Hürriyet Gazetesi Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanat Ödülü'nü aldı. Türemen halen Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde Temel Sanat eğitimi ve tasarlama dersleri veriyor. Oyuncu Kim Hunter öldü • Kültür Senisi - Arzu Tramvayı (A Streetcar Named Desire) filminin başrol oyuncusu, Oscar ödüllü aktris Kim Hunter, 79 yaşında öldü. Hunter'ın kızı Kathryn Emett, ünlü aktrisin, New York'taki evinde kalp krizi geçirerek yaşama veda ettiğini söyledi. Arzu Tramvayı'nda Marlon Brando, Karl Malden, Jessica Tandy ile birlikte çalışan ve Stella rolüyle Oscar kazanan Kim Hunter, Maymunlar Cehennemi (Planet of the Apes) filmlerinde de rol almıştı. Kim Hunter'm William Baldvvin ile evliliğinden bir kızı, ikinci eviiliğini yaptığı aktör ve yapımcı Robert Emett'ten de bir oğlu bulunuyor.