Katalog

EYLÜL2002CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ [email protected] 13 ŞÎRKETLER • KtP, 2002 kış koleksiyonunun katalog çekimlerini dünya podyumlannın yeni ismi Remco ile Grand Cevahir Otel'de gerçekleştirdi. • \VTNSA, eylül ayı sonuna kadar Winsa bayilerine çeşitli fiyat avantajlan ve ödeme kolaylıklan sunuyor. • NESTLE, ekim ayına kadar sürecek olan promosyon kampanyası çerçevesinde "12 Nesquik Süt ve Beslenme Çantası "nı bir arada sunuyor. • YKM, 2002-2003 öğretim yılı için hazırlıklannı tamamladı. Farklı fiyat ve marka seçenekleri bulunan okul reyonlanndan Bonus Card ile alışveriş yapan müşterilere peşin fiyatına taksit imkânı sunuluyor. • FEDEXTÜRKİYE, tstanbul'u ziyaret eden turistlere kolaylık sağlamak amacıyla Nuruosmaniye ofisini hizmete actı. • DHLTÜRKtYE, ihracatçıya destek çalışmalan kapsamında tekstil gönderileri için gerekli bilgileri içeren bir Tekstil Rehberi hazırladı. • SPORTING, kış ürünlerinı erken almak isteyenlere eylül ve ekim aylan boyunca yüzde 40 indirim ve 6 ay taksit olanağı saâlıvor. • FİLİZGIDA, formuna dikkat eden tüketıcilerine yeni seçenekler sunmak amacıyla ürün portfoyüne Filiz KepekJi Makarna'dan sonra Filiz Extra Kepekli Makarna'yı dahiletti. • PHTLIPS, http' www.homelightin g.phiips.com adresinde, biıesdeki odalann kullanılış biçimlerine göre jydınlatılması ile ilgılı :emel ipuçlan sumnor. • TÖFAŞ. uzun süren araştrma-geliştirme çalıjnalan sonucunda Türkjye'ninilk uluslararası yanş otonubili olarak yararağı Fiat Palio 1600 ü ilk defa Anatolia Railin'nde m«<rsporlan merallılanna tanıtacak. Somçağ: Milli geliri stoklardaki artış yükseltti, dış ticaretin olumlu bir etkisi yok Büyüme aldatmacası• Türk Ekonomi Bankası (TEB) Başekonomisti Selim Somçağ, stok artışı çıkanldığında milli gelirin eksi 3'lere düştüğünü belirterek "Üretici, talep canlanması olacağı yanlış bilgisiyle fazla üretim yaptı. Sonuç zaranna elde tutulan mallar oldu"' dedi. Ekonomi Servisi - Bu yılın ilk üç ayında yüzde 8.2 büyüyerek sana- yiciyı de sıradan tüketiciyi de şa- şırtan milli gelirin neden "sokak- taki insana yansımadığT sorusu netlik kazandı. Türk Ekonomi Bankası (TEB) Başekonomisti Selim Somçağ, sürpriz büyüme- nin tek sebebinin stok artışı oldu- ğunu vurguladı. Somçağ, stok ar- tışı çıkanldığında milli gelirin ek- si 3 düzeyinde kaldığına dikkat çekerek "üretici talep canlanması olacağı yanlış bilgisiyle fazla üre- tim yaptL Sonuç zaranna elde tu- tulan mallar oldu" dedı. Somçağ, son altı ayda bu nedenle sanayide- Gelir uçurumu tüketime yansıdı ANKARA(ANKA)-Büyümerakamlanylabir- likte açıklanan tüketim harcamalan, kriz sonrasın- da derînkşen gelir uçurumunun da göstergesi ol- du. Sürpriz bir büyümeye işaret eden ikinci üç ay- lık dönemde, halkın tükettiği mal ve hizmetlerde yüzde 3.1 oranında reel büyüme yaşanırken tüke- timin en ağırlıklı harcama grubunu oluşturan gı- da ve içki tüketimi yüzde 0.5 geriledi. Devlet îstatistik Enstitüsü'nün harcamalar yön- temiyle hesapladığı büyüme oranlanna göre, özel harcamalardaki artışı dayanıklı, yan dayanıklı ve dayanıksız tüketim malian ile enerji, hizmetler ve konut sahipliği gibi harcamalar sağladı. Geçen yılın tümünde kriz nedeniyle yüzde 3.4 gibi yük- sek bir oranda daralan gıda harcamalannın, kriz- den çıkışın başladığı bu yılda daralma eğilimini sürdürdüğü bir dönemde, dayanıklı, yan dayanık- lı ve dayanıksız tüketim mallanna ilişkin harca- malarda büyüme yaşanması kriz döneminde uy- gulanan gelirler politikasına bağlanıyor. Kriz döneminin gelirler politikası açısından en belirgin yanını, ücretlerin ve tanm gelirlerinin re- el olarak azaltılmasına karşüık reel faizlerin önemli ölçüde yükseltümesi oluşturuyordu. kı çıkışın kesıntiye uğrayacağını ve stoklann bitirilmesi için malla- nn ucuza satılacağını söyledi. Selim Somçağ, kamuoyuna yansıulan "ihracat büyüme getir- di" bilgilendirmesinin de "düpe- düz" yanlış olduğunu belirtti. îh- racattaki artışa karşın ithalatın da yüzde 3 oranında arttığına dikkat çeken Somçağ, "Türkiye'de ftha- lat ihracattan daha büyük bir de- ğer taşır. Dolayısıyla net dış ticaret pozitifdeğervernıemektedir'' yo- rumunu yaptı. Dolara bağtı yûkselme Milli gelire ilişkin rakamlarda en önemli çıkışın özel harcamalar kalemi olarak ifade edilen devlet dışı harcamalarda olduğuna dik- kat çeken Somçağ, bu alanda kay- dedilen yüzde 3 'lük artışın da do- lar kurunun ikinci çeyrekte düşük olmasından kaynaklandığını be- lirtti. "Dolann düşük seyrettiğidö- nemlerde itfaal mallara açlık oldu- ğu için biriktirdikJeri paralan har- camak pahasına insanlar özellikle dayanıklı tüketim mallannayönel- di" diye konuşan Somçağ, devlet harcamalannda ve yatınmlarda artışın "sıfıra.vakın olduğunu". dış ticaretin de eksi olduğunu ifade ederek "bunlann hepsinin toplamı eksi 3'e denk düşüyor. Kalan yüz- de 10luk büyümenin tek sebebi envanterterdeki artiş" dedi. Somçağ, reel sektörün geçen dönem için de stok üretiminin faz- la olduğunu hatırlatarak "Son 15 yıl için stoklarda rekor bir düzeye uiaşıIdT diye konuştu. Stokla gelen tehdit Bu kadar yüksek envanter birik- tirümesinin "tehükeH" olduğunu dile getiren Somçağ, "üretici ya- nılmış, talep canlanması olacağını düşünerek fazla üretmiş. Vani as- lında sevinilecek bir durum söz ko- nusu değfl" diye konuştu. Stoklann maliyetlı olarak tutul- duğuna dikkat çeken Somçağ, fazla stokun ileriki dönem ürerimi olumsuz etkileyeceğini belirtti. Üreticinin kân düşünmeden stok malian elden çıkarmaya yönele- ceğini belirten Somçağ, iç talep daralması nedeniyle bunun ıhra- catla yapılacağını ve mallann ucu- za satılacağını ifade etti. Temmuz-ağustosta Türkiye Ih- racatçılar Meclisi 'nden (TÎM) ge- len ihracat rakamlannda aşın yük- selme olduğunu da vurgulayan Somçağ, "bu dönemde fazla turu- lan stok gelecek dönemde potansi- yel daralma olarak karşdanacak" dedi. Meksika Çiftçi özerklik ilan etti Ekonomi Servisi - Bir süre önce başkent yakınlannda ınşa edilecek uluslararası havaalanı nedeniyle topraklannı kamulaştırmak isteyen yetkilılerle çatışan Meksikalı çiftçiler, hükümete yönelik tepkilerini farklı bir boyuta taşıdı. Atenco kasabası çiftçileri, bir halk konseyi oluşturarak özerk yönetim kurdu.Özerk yönetimm kurulmasıyla beraber polisin, hükümet yetkililerinin ve memurlann kasabaya girmelennin yasaklandığı bildiriliyor. Halkın siyasi partılere olan tepkisini önümüzdeki seçimlerde oy vermeyerek gösterme karan aldığı Atenco kasabası, Meksika'da Zapatistalann yaşadığı Chiapas eyaletinden sonraki ikinci özerk bölge oldu. Patronlan uyaran Türker, şirketlerden bilançolannı düzeltmelerini istedi Dövizle oynayan teşhir edilecek Ekonomi Servisi - Devlet Baka- nı Masum Türker, iş âleminin de bankalar gibi bilançosunu düzelt- mek zorunda olduğunu söyledi. Türker, seçimlerin ertelenmesi- ne yöne lik çalışmalann yarattı- ğı tedirginlik de dahil olmak üze- re, bakan olduğu sürece dövizle oynayanlan kamuoyuna teşhir edeceğini belirterek "Sonu hapis de olsa... Çünkü o dövizle oyna- yan; halkımın ekmeğryle oynuyor, tüccannun borcunu o gün arttın- yor, sanaykinin girdisini artün- yor. Ve devtetin tahsil ettiği vergi- nin değerüıi düşürüyor" dedi. Istanbul Ticaret Odasfnın (İTO) Meclis toplantısında konu- şan Türker, reel sektöre, siyasile- re ve dövizde oynanan oyunlara karşı sert çıktı. Bankalann bilançolannı dü- zelttiği gibi iş âleminin de bilan- çosunu düzeltmek zorunda oldu- ğunu dile getiren Türker, "Arük bilançosunun gerektirdiği kadar kredi alabüeeeğini bilecek" dedi. Seçım tarihini belirleyenlerin seçimi iptal etmeye çalıştığını söyleyen Türker. "Bu ülkede ye- ni oluşumlar var diye peşinden koşuian insanlar bugün açıklan- dı. Listelerine adam bulamadüar. 25 kişilik benim seçim bölgemde raJdbimin 11 adayı var. Adam yok" diye konuştu. Türker. seçimlerin ertelenme- sine yönelik girişimlerin döviz piyasasında yarattığı tedirgınhğe de dikkat çekerek "Bu ülkede bir siyasiçıkacakansızın 'seçimi dur- duralım, nisan ayına erteleyelim' diyecek. Şahitteri olacak, şahitie- ri biz olacağız. Dolar birdenbire firiayacak. Akşamleyin cebindeki 1 müyon lirayla 3 ekmek alabilen bir adamın sabahieyin 2.7'sini al- masına sebep olacak Türkiye sa- nal büyüyecek Ve biz seyirci ka- lacağız. Arök o yağma yok. Ben bakan olduğum sürece dö\izle oy- nayan. dö\izi alıp satanı ilan ede- rim. Sonu hapis de olsa™ Çünkü o dövizle oynayan; halkımın ek- meğiyle oynuyor, tüccanmın bor- cunu o gün arttınyor, sanayicinin girdisini arttınyor. Ve devletin tahsil ettiği verginin değerini dü- şürüyor" diye konuştu. • Devlet Bakanı Türker dövizle oynayanlara sert eleştiriler yönelterek "Türkiye sanal büyüyecek. Ve biz seyirci kalacağız. Artık yağma yok. Ben bakan olduğum sürece dövizle oynayan, dövizi alıp satanı ilan ederim. Sonu hapis de olsa..." dedi. Türker, konuşmasında, eski Devlet Bakanı KemalDerviş'i de övdü. Türker, "Türkiye'nin 21 Şubat'ta büançosu bozukken, ha- lının alündaki enkaz çıkanlma- nuşken dış ödemeler dengesini sağlayacak ve EMF ile ibşidleri iyi olan bir arkadaşa ihtiyacı vardı. Bunun için Saym Derviş geldi. Ya- ni ben olsaydım bu işi yapamaz- dım. Bu arkadaşımız iyi işler yap- mışür. Ben ülkem adına, kendi adıma teşekkür ediyorum" dedi. Fındık belirsizlik kurbanı Ekonomi Servisi - Belirsizlik, findık ihracatını olumsuz etkiliyor. 1 Eylül'de başlayan 2002-2003 ihraç sezonunun ilk haftasında gerçekleştirilen findık ihracahnda, geçen sezonun aynı dönemi- ne göre azalma oldu. Karadeniz Findık ve Mamülleri thracatçılan Birliği yetkilileri, sezonun ilk haftasında 19 bin 766 ton iç findık ihraç edilerek, karşılığında 45 milyon dolar dö\iz girdisi sağlandığını kaydeder- ken, geçen sezonun aynı döneminde ise 26 bin 797 ton iç findık ihraç edilerek, karşılığında 70 milyon 439 bin dolar döviz girdisi sağlandığına dikkat çekiyorlar. Türkiye mdık ihracatında reko- run kınldığı geçen sezonun ilk haftasında stan- dart naturel iç findığın kentalinin (lOOkg) ortala- ma olarak 246 dolardan işlem gördüğünü hatırla- tan yetkililer, bu sezonun ilk haftasının ortalama fiyahnın ise 232 dolar gibi düşük seviyeye indi- ğine işaret ettiler. Trabzon Ticaret Borsası (TTB) Meclis Başka- nı MehmetCirav, ihraçfiyahnındüşmesi nedeniy- le fındığa daha fazla talep gelmesinin gerektiği- ni, ancak ıç pıyasada Fıskobirlık'ın alım politika- sı ve fiyatı açıklamaması nedeniyle ihracatçının da bağlantı yapmakta tereddütlü davrandığını be- lirterek, "Eylül avı.findığıniç ve dış piy asadaki en hareketii aylanndan biridir. Buna rağmen Fısko- birlikinhâlâfnaanıaçıklamamışolnıası, phasa- yı olumsuz etkiliyor. Seçim ortamına girilmesi ne- deniyle ekonomi aksaülmamalıdır" diyor. Fiyat açıklamaktaki yavaşlığın, üreticileri mağdur edip, döviz kaybına yol açacağını ifade eden Cirav, ge- rekenler yapıldığı takdirde ihracatta geçen sezo- nun bile üzerine çıkılabileceğini ileri sürüyor. Fındık için oturma eylemi Öte yandan findık fiyaümn açıklanmamasına yönelik tepkiler giderek büyüyor. Ordu'nun Fat- sa Ilçesi'nde findık taban fıyatının açıklanma- masına tepki gösteren ürericiler ve bazı sivil top- lum kuruluşlannın temsilcilen, otumıa eylemi başlattı. Üreticilerin eylemlerine destek veren Fatsa Ticaret Odası Başkanı Fahri Tannkulu, fi- yatlann açıklanmaması nedeniyle mağdur olduk- lannı belirtti. EKONOMİ NOBEL ÖDÜLÜ ADAYLARTNDAN ABD'LÎ PROF. PLOTT, DENEYSEL EKONOMlNtN ÖNEMtNl ANLATTI Krizdekî ekonomîlere oyun teorisi Ekonomi Servisi- IşıkÜniversitesi'nde "Dene>^elBirBilîmOlarakEkonomi''ko- nulu konferansta konuşan California Tek- noloji Enstitüsü Öğretim Üyesi ve 2002 Ekonomi NobeFi adayı Prof. Charfes R. Plott ekonomide dengeyi ve verimliliği sağlamak için deney yapmanın önemini vurguladı. Ürün fiyatlannın dönemsel ola- rak tespitinde kullamlan oyun teorisine da- yalı matematıksel modellenn, kapitalist sistemin krize girmemesi veya krizden çıkması konusunda etkili olacağuıı belir- ten Plott, mevcut modellerle ABD de da- hil, krizdeki ekonomilerin yeniden yapı- landmlabileceğini savundu. "Piyasa işleyişini kavramamn kiüt nok- tası, kimin hangi bilgi> le piyasada bulun- duğunu anlamakür" dıyen Plott, Hewlet Packard fırmasmın piyasaya yeni sürece- ği bir bilgisayar yazıcısırun 3 ay sonraki fiyatının ne olabileceği ile ilgili deneysel çahşmanın bu fiyata en yakın tahmini yap- tığını, 19 kez tekrarlanan çahşmada de- neylerle elde edilen tahminlerin diğer tah- PA. lott, ürûnftyatlarımn tespitinde kullamlan oyun teorisine dayalı matematiksel modellenn, kapitalist sistemin krizegirmemesi veya krizden çıkması konusunda etkili olacağını belirterek, mevcut modellerleABD de dahil krizdeki ekonomilerin yeniden yapılandırılabileceğini savundu. minlerden daha isabetli olduğunu vurgu- ladı. "Yapıbnasi gereken, piyasadaki nıüşte- ri da\ ranışlannı olduğu gibi kabul edip en basit vebelirgin dunımlan,insanlarm nor- mal hayattaki davranış kriterlerini baz ala- rak karmaşık yapdan daha kolay çözmek- tir"diyen Plott, balıkçırun balık tutması in- celendiğinde denizdeki yapıyı, çevreyi. yemin ve oltanın niteliklerini algılayabi- len, tehlikeyi iyi bilen balıklann yemi ka- pıp kaçtıklannı söyledi. Plott "Deneysel ekonomide bizi ilgDendiren banğm davTa- ntşlannı nedenleriyle büükte anlamakür. Müşterflertaleplerinioptinıizeetmekister- ler ve tercihlerini yapariar. Müşteri talep- lerini, ahşkanlıklan pratik uygulamalan, kunımlan, kurallan biliyorsak sonuçta ne elde edebilecegimizi de biliriz. Burada el- de edilenler ve pazardaki müşterinin kişi- sel davranjşlan o\ıın teorisine uygundur" dedi. Plott konferansta, kendi hazırladığı görsel ve işitsel bir sunumla, piyasalarda gerçek alım-satun işleminin oluştuğu fi- yatlan, bu fıyatlann teorinin öngördüğü denge noktalanndan sapmalannı, deney- lerde kaydedilmiş fiyatlan ve denge nok- tasımn çok üzerinde seyreden fiyatlann en sonunda tekrar denge noktasında olu- şacağuu ve piyasa çöküşü bilgilerinin na- sıl belirlendigini anlattı. Müşterilerin piyasadaki doğal bireysel tercihlerini izlemenin zorluğu nedeniy- le,Nash ve Neumann gibi bilim adamlan- run "ojTinteorisi'' çalışmalan baz almarak bireysel tercihlerin belirlenip ürünlerin pa- zardaki satılabilir fıyatlanru buhnaya yö- nelik çeşitli matematiksel modellerin ABD'deki ihale mekanizmalannda, ha- berleşme sektöründe, başlıca hava alanla- nnda uçak iniş düzenlemelerinde, doğal- gaz boru hattı fıyatlandırma mekanizma- lannda başanyla kullanıldığı Plott tarafin- dan belirtiliyor. TELEKOMÜNlKASYON Türkiye harcamada lider ANKARAÇANKA)- Telekomünikasyon Kurumu'ndan uzman Nur Saygı tarafindan hazırlanan "Telekomünikas>on ve Bilgi Teknolojüeri Pazan Mevcut Durum ve 10 Yılhk PerspektiP başlıklı raporda, dünya ortalamasının çok altında kdşi başuıa gelir elde eden Türk halkının, gelirinin çok büyük bir bölümünü telekomünikasyon harcamalannda kullandığı ortaya konuldu. Tekelomünikasyon yatmmlann ise kişi başuıa harcama potansiyelinin oldukça gerisinde kaldığı vurgulandı. Sabit telefon pazannın gelişmiş ülkelerde doyma noktasına ulaştığuun vurgulandığı raporda bu alandakı yatınmlarda en yüksek artış oranlannın Afrika ve Asya ile gelişmemiş ülkelerde gözlendiği kaydedildi. Yıllık artış oranlan dikkate aluıdığında ise mobil telefonJann, sabit telefonlara oranla daha hızlı bir artış gösterdiği belirtildi. Son yıllarda Türkiye'de yaşanan mobil telefon artışının da dünya ortalamasınm iki katı seviyesinde gerçekleştiği ifade edildi. Abone sayılan açısuıdan Türkiye'nin gerek sabit telefon, gerekse mobil telefon pazannda önemli bir yer tuttuğuna dikkat çekilen raporda, "18 milyonun üzerindeki sabit telefon abonesiyle Türk Telekom, dümadald 12'nci büyük ana işletmeci konumundadn*. Yine abone sayısı baJamından, Turkcell dünyadaki en büyük 20 mobil işletmeci arasmda }vr almaktadır. Bu rakamlar Türkiye için önemli bir potansiyel olarak ., ,4 nftetendirilmektedir" denildi. SONY'DEN YENİ ÜRÜN 'Cep'değil Alaattin'in lambası Ekonomi Servia - Dünya teknoloji devlerinden Sony, müşterilerinin hayallerini gerçeğe dönüştürüyor. Yağmur yağacağını algılayan, susuzluğunu gidermesi için sahibine yakın çevTedeki kafelerin adreslerini sıralayan cep büyüklüğünde bir bilgisayar üreten fırma, sektörde '21. yözyıi şirketi' olarak nitelendiriliyor. Firmanın üzerinde çalıştığı *mavi ışmh disk' DVD'den daha fazla bilgi saklama kapasitesüıe sahip olması yönünden dikkat çekiyor. Digital televizyonlarda internete bağlantıyı sağlayacak "CoCoon" adlı yeni kanal sağlayıcısı ise, 100 saatlik video kaydı, otomatik kanal ve program arama gibi imkânlar sağhyor. Yokohama'daki 'Sony Dream Woıid 2002'de sergilenen cep bilgisayan ve mavi ışınh disk'in yanı sua, robot köpekler ile rengârenk bilgisayar oyunlan da ilgi görüyor. Sony yetkilileri temel amaçlannın tüm dünyanın içinde bulunduğu 'belirsizlik çağı'na karşı müşterilerine somut ve açık mesajlar vermekle birlikte onlara 'çekki ürünler' sunmak olduğunu belirtiyorlar. FED'DENAÇIKLAMA ABD'yebütçe uyarısı yVASHINGTON (AA) - ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Alan Greenspan, Kongre üyelerini bütçe disiplininden sapmamalan için uyardı. ABD ekonomisinin, borsanın düşmesine, yatınmlann azalmasına ve 11 Eylül saldırılanndan aldığı darbelere dayandığını beürten ABD Merkez Bankası Başkanı, bütçe açığı politikalanna geri dönülmesi halinde buna ekonominin dayanabileceğinin kuşkulu olduğunu ifade etti.