Katalog

11AĞUSTOS 2002 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA J. U x i . kultur@cumhuriyet.com.tr 15 ATtLLA DORSAV, MURAT BELGE VE UĞUR KÖKDEN OKUYUCULARIFARKLICOĞRAFYALARLA YÜZLEŞTÎRÎYORLAR Dört kıtada üç serüvenKfiltfir Servisi- AtiDa Dor- say'tn. 'Bir Kıtadan Öbürüne Ya- şanı ve Ötünı Kenfleri' adlı kitabı Remzi Kitabevi'nden çıktı. Dorsay'ın yirmi ülkeye yaptı- ğı geziJerinden derlenmiş anıla- nnı içeren kitapla birlikte okur, Kahireden Berlin'e, Lening- rad'dan Venedik'e, Bangkok'tan Paris'e, hayatın ve ölümiin bir a- rada olduğu büyülü kentlere, 'Yasam ve Ölüm Kentleri'ne ko- nuk oluyor. Üstelik Dorsay, gez- diği kentlerin tarihi ve arkeoloji- siyle yetinmeyip, bunun da öte- sine geçerek, kentlerin toplum- sal koşullannı kavramaya, insa- nın durumuna bakmaya, geçmiş ile bugün arasında köprüler kur- maya çalışıyor. Hindistan'dan Prag'a Kitabında yıllardır özlediği, is- tedigi ama henüz görmediği ül- kelerden de söz eden yazar, siya- sal olaylar ve savaşlar yüzünden göremediği Hindistan'ı, uyanan • Her biri aynı |A T jL L Â DORSAY zamanda belge niteliği taşıyan kitaplann ortak özelliği okurlan gerçek tatta bir dünya vetarih gezisine çıkarmalan. ZZ::r YAŞAM ve ÖLÜM KENTLERİ dev Çin'i, Vietnam, Bali ve Fili- pinler'i yanı başımızdaki Yunan adalannı, Iran ve Suriye'yi, Orta Asya'nın önemli başkentleri Bu- dapeşte ve Prag'ı, özellikle Liz- bon ve Portekiz'i bu ülkeler ara- sında sayarken, Doğu Anado- lu'yu da aralanna katmayı ihmal etmiyor. Öte yandan, Yapı Kredi Yayın- lan da,Uğur Kökden'in 'Kuğu- lar, Kanallar, Salkunsöğüüer' adlı Anı-Denemelerini okuyu- cuyla buluşturdu. Kökden bu ki- tabında, Avnıpa kentlerine yap- tığı yolculuklar çerçevesinde, Avrupa'nm mimari yapılannı, müzelerini uygarbk tarihindeki yerlerini irdeleyerek inceliyor. Böylece, okur, kendini bazen Gogol'ün yaşadığı sokakta, Ku- ğu Gölü, Fmdıklaran, Ormanda Uyuyan Güzel eserlerini bestele- yen Çaykovski'nin, bazen de Rusya'nın özgün sesi Puşkin'ın yanında buluyor. Başka Kentier, Başka Denizter îletişim Yayınlan da, Murat Bdge'nin 'Başka Kentler, Başka Denizkr' adlı gezi kitabını okur- lanna sundu. Yazar, bu kitabında, kendi anılanndan, yaşanışlann akılda kalan izlerinden bağımsız olarak, ülkelerin kültür tarihine, siyasi tarihine de değiniyor. As- lında, yazar bir anlamda herhan- gi bir konuyu araştınrken buldu- ğu, üzerinde düşündüğü, birta- kım yargılara vardığı ara fikirle- rini de okuyucusu ile paylaşıyor. Belge, yolculuklanyla ilgili iz- lenimlerini aktanrken, genel ve- ya kişisel önyargı taşıyan genel- lemelerden özellikle kaçınıyor. Aynca yazar, kitabının adının Kavafis'ın bir şiirinden esinlen- mesini de, şiirin içinde taşıdığına inandığı doğru ve derin bilgelik- le açıklıyor. Ancak, yazarın seçtiği bu baş- lık onun şiirindeki gibi bir 'ken- dinden kaçamama' durumu içer- miyor. Aksine, yazara göre, fark- b coğrafyalarda da 'kendinleyüz- leşme' devam ediyor.Üstelik, in- sanı dönüştürüyor, zenginleştiri- yor. Her biri aynı zamanda belge niteliği taşıyan kitaplann ortak özelliği okurlan gerçek tatta bir dünya ve tarih gezisine çıkar- malan. Her yıl edebiyatın farklı dallanndaki yapıtlann ödüllendirildiği yanşma, bu yıl şiir dalında düzenleniyor Tanpınar'a Bursa dizeleriKültür Servisi - Osmangazi Belediyesi tarafmdan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın adını anmak amacı ile düzenlenen ve her yıl edebiyatın farklı dallanndaki eserlerin ödüllendirildiği yanşma bu yıl şiir dalında düzenleniyor. Geçen yıl 'Bursa Denemeleri' adı altında ilkinin düzenlendiği yanşmada. Mehmet H. Doğan, Prof. Dr. Mustafa Durak, Prof. Dr. Bahadır Gülmez , Doğan Hızlan, Orhan Koçak ve Doç. Dr. Ece Korkut'tan oluşan seçici kurul tarafından değerlendirilecek şiirlerin Bursa konulu olması tek koşul. Konuyla ilgili çalışma yapanlann en çok beş şiirle katılabilecekleri yanşma yurt çapında düzenleniyor. "Bursa'da Zaman" şiirinin eşsiz güzellikteki dizelerinin yaratıcısı olan Ahmet Hamdi Tanpınar anısına düzenlenen yanşmanın son katılım tarihi 13 Aralık 2002 olarak belirlendi. Eserlerinde Bursa'ya geniş yer veren, Bursa doğumlu değil belki ama.. bu kenti çok seven Ahmet Hamdi Tanpınar'a saygı niteliği taşıyan yanşma, hem büyük bir ustayı yâd etmek, aynı zamanda da yazılannda vurguladığı tarihi/kültürel mirası yaşatmak arzusu ile düzenleniyor. erinlemesine çözümlemeieri değil, "manşeflerle ve hazır klişelerle düsünmeyi öne çıkaran günümüzün medyatik dünyasında "TrövaatT metaforunun nereye oturtulabilecegi üzerinde düşünütaneye değer bir soru olarak duruyor kanımca. Beynimizdeki Troya atı Ahmet Hamdi Tanpınar Yaşadığı dönemin tanığı olma ıddiasmda olan sanatçılann tarihi sorumluluğuyla bütünleşecek bir mısyon üstlenen Osmangazi Belediyesi, ölümünün 40. yılında Tanpmar anısma ilkini gerçekleştirdiği bir organizasyonla, olumsuzluklan umuda çevirmek ıçın bir pencere aralamış. Kentlilik bilinci ve ruhunu en özgür, en kalıcı anlatım olan sanatm öngördüğü kriterler çerçevesinde gelecek kuşaklara aktarmak adına iyi niyetli bir adım atan belediye, bu girişimi sonraki yıllarda da sürdürmeyi amaçlıyor ve 'Bursa Denemeleri' ile bir ilki hayata geçirmiş, yapıtlan Bursa ile bütünleşen bir ustaya saygı duruşu niteliğini taşıyan '40. Yıunda Tanpmar Anısına Bursa Denemeleri' adlı kitap; 'Tanpmar Ödülü'nde derece alan ve yayımlanmaya değer bulunan denemelerden oluşmakta. (Ahmed Hamdi Tanpınar Caddesi Ne: 23 Osmangazi/BURSA , 0 224 220 83 80) AYŞEEMELMESCİ Troya savaşı tarihin bilinen en ünlü savaşlanndan biri. Kimi ta- rihçilere göre MÖ 1250'lere ta- rihlendirilebilecek bu çatışma on yıl sürmüş ve antik Yunan dünya- sının çeşitli sitelerinden toparla- nıp yola çıkan Agamemnon ko- mutasındaki Akha ordusu, çeşit- li Anadolu ve Trakya kentlerinin desteğini alan Troya kentini so- nunda yerle bir etmişti. Son elli yılın araştırmalan ise özellikle Homeros'un tlyada adlı eserinin ölümsüzleştirdigi bu küçük çap- lı dünya savaşının (o zamanın dünyasında Akdeniz-Ege havza- sı ve Anadolu'nun yeri düşünü- lürse) tarihten çok edebiyat ve ef- saneler alanında yer aldığını, en azından böyle bir savaş yaşandı- ğının somut kanıtlanna rastlan- madığını gösteriyor. hyada'da tahta at Homeros'un îlyada'sı Troyalı kahraman Hektor'un ölümü ve cenaze töreniyle sona ererken, Odysseia'da bir rhapsodos'un (gezgin ozan) ağzından, Troya sa- vaşının düğümünün bir savaş hi- lesiyle çözüldüğü nakledilir. Tro- yalılar bir sabah uyandıklannda surlannın önünde koca bir tahta at bulurlar ve Akha ordusunun da yerinde yeller estiğini, kamplan- nı toplayıp gemilerine binip git- tiklerini görürler. Uzun tarhşma- lann ardından atı tannlann bir ar- • Son elli yılın 1 araştırmalan, özellikle 1 Homeros'un Ilvada adlı 1 esennm I ölümsüzleştirdigi bu 1 küçük çaplı dünya 1 savaşının tarihten çok 1 edebiyat ve efsaneler 1 alanında yer aldığını, en 1 azmdan böyle bir savaş 1 yaşandığının somut 1 kanıtlanna 1 rastlanmadığını 1 gösteriyor. 1 mağanı olarak kabul edip, kent surlan içine sokar ve savaşın bi- tişini, Troya'nın zaferini kutlayan şenliklere kaptınlar kendilerini. "Akhalarm en akdhsı" Odysse- us'un hilesi gereğince tahta atın karnında saklanıp bekleyen Ak- ha'lar, herkes sızıp nöbetçiler de uyuyunca gizlendüderi yerden çı- kıp katliama girişir ve kent kapı- lannı açıp yakında bir yerlerde bekleyen Akha ordusunu da sur- lann içine sokarlar. Zafer Ak- ha'lann olur. Çeşitii yonımlar Yazın alanının en özgün fante- zilerinden biri olarak kabul edile- bilecek bu tahta at metaforu, çok çeşitli yorumlara konu olmuş ve insanlığın imgelem dünyasının en uzun soluklu figürlerinden bi- ri haline gelmiştir. Kimine göre Troya atı kent ka- pısını içeriden açan hainleri "5. kol" mensuplarını ifade eder; ki- mine göre casusluk faaliyetleri- nin ve savaş taktiklerinin ilk ör- neğidir. Bazı yorumlarda ise tan- nlara yapılan at sunusunun ya- zınsal bir biçimde simgeleştiril- mesi söz konusudur. Kimlik, do- layısıyla düşmanlık tanımlama- lannın vatan ve miiliyetçilik kav- ramlanna göre belirlenmeye baş- ladığı 19. yüzyıldan itibaren tüm bu yonımlar içinde Troya atının düşman olarak belirlenmiş ke- simlerin sizin içinize soktuğu akımlar, eğilimler, düşünceler olarak tanımlanması ağırlık ka- zanmıştır. Manşetlerie düşünmek Derinlemesine çözümlemeieri değil, "manşeflerle ve hazır klişe- lerle düşunmeyi öne çıkaran günü- müzün medyatik dünyasında ise "Troya an" metaforunun nereye oturfiılabileceği üzerinde düşünül- meye değer bir soru olarak duruyor kanımca. Üzerimizde o denli yoğun ve de- yim yerindeyse "gözle gürünür" ağlarla oluşturulmuş bir propagan- da bombardımanı var ki, bir yandan "ideolojiler dönemi sona erdi" diye haykınrken diğer yandan öyle sin- sice ideolojik ön kabullerle donatıl- mış bir çerçeveyi dayatan bir dün- yada yaşıyoruz İci, bir takım tarüşıl- maz "gerçekler" yeni dünya düze- ni olup beyin surlannuzın içine bı- rakıhveren Troya atlanna dönüşü- yor. tnsanoğlu kendi dokudugu dü- zenin ağlannda metamorfoza uğra- mış tuhaf bir böcek gibi tutsak ol- muş, bu düzenin insanla, doğayla, gezegenle, evrenle ne denli uyum- lu olduğunu tartışmaya bile yeltene- miyor sanki. Hem karanlıkta der- me çatma salı üzerinde azgın deni- zin dalgalanyla boğuşan; hem de çıktjgı her yeni kara parçasını fethe hazır Odysseus gibi, binmişiz bir alâmete gidiyoruz tayamete. Bugünün Troya atı, beyinlerimi- zin tüm gri hücreleri içine sokul- maya çalışılan bu düzenin kendisi olmasın sakın? Fertıat Tunç'un 20. Yıl Konseri • Istanbul Haber Servisi - Sanat hayatında 20 yılı geride bırakan Ferhat Tunç, "20. Yd Kon- serleri"nin sonuncusunu önceki akşam Harbiye Açıkhava Tiyatrosu'nda verdi. Cumhuriyet Ga- zetesi, Yön FM ve Isviçre Hastanesi'nin deste- ğiyle gerçekleştirilen konserde sanatçı eski al- bümlerinın yanı sıra eylül ayında çıkacak olan yeni albümünden de örnekler sundu. Mahzuni Serif ve Ahmet Kaya'nın parçalara da yer veren sanatçı, bir parçanın ginşini de Kürtçe seslendir- dı. Sanatçı, Ahmet Kaya anısına yapılan kasette kendisine yer verilmese de. bundan sonraki kon- serlerinde sanatçıdan parçalar okumaya devam edeceğini söyledi. Açıkhava'yı dolduran Tunç hayranlan, parçalara sürekli eşlik ederek halay çektiler. (Fotoğraf: ÖZGÜR B. ÖZTÜRK) 12Atölye'içinyenimekân • Kültür Servisi -12 Ağustos - 12 Eylül tarihleri arasında Gümüşlük Akademisi'nde gerçekleştirilecek olan '12 Atölye' projesinin mekânı değiştirilerek, Gümüşlük Eklisia'ya alındı. Proje kapsamında,'Kendini îfade ve Yaratıcılık', 'Şiirle Yolculuk", 'Afro-Haiti Danslan', 'Reiki 1 Initiation', 'Healing Treatments", 'Mekân Tasanmı ve Mimari Kültür', 'Fırça"nın Tao'su', 'Yazı ileOyun', 'Sualtı Fotoğrafçılığı' ve 'Ses Terapi' başlıkh atölyeler yer alacak. Kısa film senaryolan yanşması • Kültür Servisi - Doğal, tanhı ve kültürel zenginlikleri ile tanınan Ürgüp ve çevresini temel alan kısa film senaryolannın oluşturulması ve ödüllendirilmesi amacıyla amatör ve profesyonel sinemacılann kahlabileceği ulusal bir yanşma düzenlenecek. Başvuracak olanlann senaryolannın daha önce hiçbir yanşmaya kahlmamış ve film olarak çekilmemiş olması önkoşuluyla katılacaklan yanşmanın seçici kurulu Mehmet Eryılmaz, Hilmi Etikan, Hasan Özgen, Necip Sancı, Erdoğan Tokatlı ve Artun Yeres'ten oluşuyor. Gönderilecek senaryolann, metin halinde, 'kurmaca' türünde ve çekim gerçekleştirildiği zaman beş dakikayı geçmeyecek şekilde kaleme alınması gereken yanşmaya katılmak isteyenler, bilgisayar veya daktiloda 2 kopya olarak yazdıklan senaryolannı özgeçmişleri, iki adet vesikahk fotoğraf ve irtibat adresleriyle birlikte en geç 6 Eylül tarihine kadar 'Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SESAM) Istiklal Cad Emek Pasajı No: 122- 4/a Beyoğlu' adresine başvoırabilir. Yanşmanın sonuçlan 10 Eylül'de açıklanacak. Scooby-Doo/2 sırada • Kültür Servisi - Geçen günlerde vizyona giren ve ABD'de büyük başan elde eden Scooby- Doo'nun ikincisi için yapımcılar çalışmalara başladılar. Çekimlerine 2004 yazında gerçekleşmesi düşünülen yan-animasyon filmin adı 'Scooby Too' olacak. Senarist James Gunn, ilk filmdeki ufak tefek hatalann tekrarhınmayacağı daha olgun bir fihn planladıklannı söylüyor. Freddıe Prinze Jr., Sarah Michelle Gellar ve Matthew Lillard 'Scooby Too'da da rol almaya devam edecek. Bulgaristan'da Atatürk kitabı • SOFYA (AA) - Bulgaristan'da Atatürk'ün hayatı ve kişiliğini ele alan yeni bir kitap yayımlandı. Araştırmacı yazar îvan Vlaykov, roman tarzında yazdığı 'Mustafa Kemal Atatürk- Imparatorluğun Paşası, Cumhuriyetin Cumhurbaşkanı' adlı kitabını tanıtırken, "Bulgarlar, Atatürk hakkında daha çok bilgiye sahip olmalı" dedi. Vr laykov, yaptığı açıklamada, Bulgaristan'da askeri ataşelik yapan ve ülkeyle yakın bağı olan Atatürk'ün hayatını araştınrken büyük heyecan duyduğunu söyledi. Mustafa Kemal'in akıl almaz cesaretinin kendisini büyülediğini kaydeden Vlaykov, "Önceden hesapladığı riskın gerçek boyutunu gören bu insan, hayatında sık sık ölüme meydan bile okumuştur" ifadesini kullandı. Kitapta Atatürk'ün, tecrübe, hayal ve izlenimleri kendi ağzından anlatılıyor. Yatagan'da tarihi eser bukındu • YATAĞAN (AA) - Muğla'nın Yatağan ilçesinde yapılan kazı çalışmalan sırasında, paha biçihnez tarihi eser bulundu. tlçenin Turgut Beldesi'nde kazı yapılırken, tannça Hekate ve kutsal olan Friz blok bir heykel çıkanldı. Kazı anuıda bulunan eserlerin Helenistik döneme ait olduğu. aynı bölgede başka eserlere de rastlanabıleceği belirtildi. Selçuk Üniversitesi'nden Prof. Dr. Ahmet Tırpan ve Pamukkale Üniversitesi'nden Yrd. Doç. Dr. Bilal Söğüt başkanlığında sürdürülen kazı çalışmalannda, daha önce de aynı bölgede tarihi eserlerin bulunduğu kaydedildi. Turgut Beldesi, ilk Türk müzecisi Osman Hamdi Bey'in kazı yaptığı bölgeler arasında yer alıyor. John F. Kennedy Center ödüileri • LONDRA(BBQ - Elizabeth Taylor, James Earl Jones, Chita Riviera ve müzisyen Sir Paul McCartney, orkestra Şefı James Levine, 'John F. Kennedy Center' tarafından ödüllendirilecekler. Bu yıl yirmibeşincisi verilen ödüller, 7 Arahk gecesi Dışişleri Bakanı Colin Povvell' ın da katılacağı merkezde yapılacak törenle sahiplerini bulacak. Ödül sahiplerini, 8 Aralık'da Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George WBush ve eşi Laura Bush Beyaz Saray'da kabul edecek. Levine, Nevv York Metropolitan Operası'nın müzik yönetmenliğini yapmıştı. Sanatçı, halen Boston Senfoni Orkestrası'nda görev yapıyor.