Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
AĞUSTOS 2002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
JdAx>JiJ\LJliIV dishab@cumhuriyet.com.tr 11
Kendini
beğendiremedi
adaylıktan oldu
• DışHaberler
S«rvisi - Güney Kore'de
başbakanlık için
adaylığını koyan Chang
Sang milletvekillerine
kendini beğendiremedi
ve adaylığı
reddedildi.Kore Ulusal
Meclisi'nde yapilan
oylamada, 100
rrulletvekili Chang'in
adayligi için "evet" oyu
kullanırken. 140
milletvekili ise karşı
çıktı. Miiletvekillerinin,
Chang Sang'in sorulara
verdiği yanıtlan
beğenmedikleri
belirtiliyor. Güney Kore
Devlet Baskani Kim
Dae-jung tarafindan
basbakanlığa aday
gösterilen 62 yasindaki
Chang, ülkenin saygın
üniversitelerinden Ewha
Kadın Üniversitesi'nin
eski rektörü.
IKYB yetkilisi
Ankara'ya
geliyor
• ANKARA(AA)-
Irak Kürdistan
Yurtseverler Birliği
(IKYB) lideri Celal
Talabani 'nin
kontrolündeki bölgenin
yerel hükümet başkanı
Berham Salih'in
Türkiye'ye geleceği
öğrenildi. Edinilen
bilgiye göre bu akşam
Ankara'da olması
beklenen Salih, yann
Dışişleri Bakanlığı'nda
temaslarda bulunacak.
DCYB'liyetkili.hafta
sonunda ABD'ye
gidecek.
Eriyan'dan
çağpı
• ERİ\AN(AA)-
Ermenistan Başbakanı
Andranik Margaryan,
Türkiye ile sınırlann
açılmasının her iki taraf
için de yararlı olduğunu
belirterek "Türkiye ile
diplomatik ve
ekonomik ilişkiler
kurmannz gerek" dedi.
Ermeni internet haber
sitesi "caspian.net"in
haberine göre,
ilişkilerin kurulması
için Türkiye'nin de
önşart koymamasını
isteyen, "Sonınlann
çözûmü için
görüşmelere
başlanmahdır" diyen
Margaryan, sınınn
açılmasının Ermenistan
ve Kafkasya'da
sennayenin gelişmesine
katkı sağlayacagını
belırtti.
Cenin raporu
açklanıyop
• \EWYORK(AA)-
tsral güçlerinin nisan
ayuda silahlı Filistinli
milıtanlan aramak
baianesiyle girdiği
Ceıin mülteci
kanpında olanlara
ilişrin BM raporu
bupin kamuoyuna
açıdanıyor. Raporun
açulanmasınm
ardndan BM Genel
Forulu'nun olaganüstü
topanması bekleniyor.
îsral hükümetinin
işbrliğine yanaşmaması
üzrine rapor, BM
freıel Sekreteri Kofi
Ajnan'ın Cenin
kanpına girebilen
çalşma arkadaşlan
taıfından şahıslann
tanklığına ve însan
Hdan Izleme
KLcnitesi gibi örgütlerin
laprlarına dayanılarak
haırlandı.
The Guardian,
6
şer üçgeninin' öteki üyesinin de vurulabfleceği yönünde göstergeler bulunduğunu ileri sürdü
Irak'tan sonraîran senaryosuDış Haberler Servisi -
ABD'nin Irak'ı vuracağı ne-
redeyse kesinleşirken şimdi de
Bağdat'ın ardından Iran'a
operasyon düzenlenebilece-
ği savı ortaya atıldı.
Ingiltere'de yayımlanan The
Guardian gazetesinde dün yer
alan bir yorumda, Başkan Ge-
orge Bush yönetiminin Bağ-
dat'ın ardından, "şer üçge-
ni"nin bir parçası olarak ni-
telendirdiği tran'ı hedef ala-
cağına ilişkin göstergeler bu-
lunduğu öne sürüldü.
Pentagon ve ABD Merke-
zi Haberalma Örgütü'nün
(CIA), Iran'ın etkin bir bi-
çimde kitle imha silahlan sağ-
ladığını belirttiklerine dikkat çeken The Gu-
ardian, tran'ın kimyasal silahlan üretip stok-
ladığını, yedi yıl içinde nükleer silahlar ve
uzun menzilli füzelere sahip olacağının tahmin
edildiğini, bunun da Israil ve NATO müttefik-
leri için bir tehdit oluşturduğunun savunuldu-
ğunu kaydetti. Haberde, Bush'un göreve gel-
diğinden bu yana Iran'ı Lübnan'daki Hizbul-
lah örgütüne arka çıkarak, Filistin'e silah gön-
dererek terörü desteklemekle ve Afganistan'dan
New York Times
Irak için
zaman
daralıyorDış Haberler Servisi - ABD'de
olası Irak harekâtına ilişkin
tartışmalar sürerken, konuyla
iigili pek çok senaryo
yayımlayan New York Times
gazetesi son olarak saldın için
zamanın daraldığını yazdı.
Savunma Bakanı Donald
Rumsfeld'ın bir hava
operasyonunun tek başına
Irak'ın elindeki biyolojik
silahlan yok etmek için
yeterli olmayacağı yolundaki
açıklamalannı değerlendiren
gazete, harekâtın gelecek
yılın başlannda yapılabilmesi
için karar alma zamanının
geldiğini savundu.
Kampanya hızlandı
New York Times,
Rumsfeld'in son haftalarda
Irak'ın elindeki kitle imha
silahlannı hedef alan
kampanyasını hızlandırdığını
belirterek bunun bazı askeri
ve sivil yetkililerce Irak
savaşının zeminini
hazırlamaya yönelik bir
strateji olarak
değerlendirildiğini kaydetti.
Gazetede şöyle denildi:
"Rumsfeld'in, Irak'ın kitle
imha silahlannı yok etmek
için neler gerekebileceğine
ilişkin olarak yapöğj
açıklamalar, VVashington
yönetimindeki tarüşmalann
ikri bir aşamada oJduğuna
işaret ediyor ve eğer hedef
2004'teki başkanhk seçimi
araya girmeden önce gelecek
yıhn başlannda harekete
geçmek ise verilmesi gereken
karaıiar için zaman
daraldığının bir
değeriendirmesidir."
AsiltehdiL.
Gazetedeki yorumda, "ABD
aptalca bir biçimde, Irak gibi
îran'a da şeytan muamelesi
yaparak şahinleri
güçlendiriyor, Ortadoğu
çatışmalannın genişlemesini
kışkırtmariskinegiriyor. Şu
anda asıl tehdit îran değil
Sayın Bush'tur" denildi.
kaçan El Kaide militanlanna kucak açmakla
suçladığı anımsatıldı.
Beyaz Saray'ın gerekçeleri hazır
The Guardian gazetesi, bütün bu suçlama-
lann, tehdit oluşturan ülkenin önceden ve
uyanlmaksızın vurulmasını öngören Bush
doktrininin harekete geçirilmesi için yeterli ge-
rekçe olduğuna dikkat çekti,
Bush'un 12 Temmuz'da Iran'ın "uzlaşmaz
yıkıcı poütikalannı" eleştire-
rek Îran halkına ayaklanıp li-
derlerini devirme çağnsı yap-
tığı anımsatılan yazıda,
ABD'li yetkilüerin aftık Ha-
temi'nin aşamalı reform sözü-
nü yerine getiremeyeceğine
inandığı belirtildi.
ABD'nin Rusya'ya, îran ile
sürdürdüğü ortak nükleer ener-
ji projesini sona erdirmesi için
baskı yaptığını ifade eden The
Guardian, Tahran'dan bakıl-
dığında ABD'nin Katar, Bah-
reyn ve Kuveyt'teki silah bi-
rikimi, Suudi Arabistan, Tür-
kiye ve Afganistan'daki üsle-
ri ve eski Sovyet Orta Asya'ya
konuşlanmasının Bağdat'tan
bakıldığı kadar kaygı verici olduğunu savun-
du. tran'datoplumsalve sivil reformlann mut-
laka gerçekleşeceğini savunan The Guardian
gazetesinde şu ifadeler kullanıldı:
"ABD aptalca bir biçimde, Irak gibi tran'a da
şeytan muamelesi yaparak istikraksıziaştırarak
ve tehdit ederek evrimini engeffiyor, şahinlerigüç-
lendiriyor ve Ortadoğu çaüşmalannm genişleme-
sini kışkjrtma riskine giriyor. Şu anda Îran bir
tehdit değil, ancak Saym Bush bir tehdfttir."
PONVELL'A PROTESTOLU HAZIRLIK - ABD Dışişleri Bakanı Cofin Pmvell'ın 3 Ağustos'ta yapacağı ziyareti protesto
eden Filipinliler poBsle çabşo. Göstericiler, aynı zamanda ûlkedeki ABD askeri varbğmı da protesto ettiler. ABD askerleri
6 aydır, Fifipin askerierine Ebu SeyyaTa karşı eğftün veriyordu. 1000 kadar Amerikan askerin kaükhğı tatbikatlar sona
erdi, ancak bazı askerler Ebu SeyyaTın en önemli üslerinden biri olan Basilan adasında kalacak. (Fotoğraf: AP)
ABD Dışişleri Bakanı Powell, Paek ile gayn resmi bir görüşme yaptı
Kuzey Kore'yle ayaküstü sohbet
Dış Haberler Servisi - Asya gezisini
surdüren ABD Dışişleri Bakanı
CoBn PoweD, önceki gün Brunei'de
Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Paek
Nam Sun ile görüştü. Powell,
Brunei'de süren Güneydoğu Asya
Ülkeleri Birliği (ASEAN)
toplantısının başlangıcında,
Başkan George Bush'un "şer
ekseni"nin bir parçası olarak
gösterdiği Kuzey Kore'nin
Dışişleri Bakanı Paek Nam Sun ile
15 dakikalık "resmi olmayan bir
sohbette" bulundu. Dışişleri
Bakanhğı Sözcüsü Richard
Boucher, "Po^eD ve Paek,
Brunei'de Güneydoğu Asya
Ülkeleri Birliği (ASEAN)
topianüsuun başlangKmda 15
dakika resmi olmayan sohbette
bulundular" dedi.
Sözcü, Powell'ın Paek'e, gelecekte
yapılacak görüşmelerde "Kuzey
Kore'nin nükleer silah programını
engeDemek için tasaıianan 1994
anlaşması uyarmca yapilan
karşıhkh taahhütier" gibi çeşitli
konulan ele almak istediklerini
ilettiğini kaydetti.
Paek, aynı gün yaptığı açıklamada,
Powell ve Güney Kore ile
görüşmeye hazır olduğunu ifade
etmişti. Kısa sohbet, Bush'un
2001 'de göreve gelmesinden bu
yana iki ülke arasında yapilan en
üst düzey görüşme oldu.
Siyasi gözlemciler bu görüşmenin
ABD'nin kapılannı Kuzey Kore'ye
tamamen kapatmadığının
göstergesi olabileceğini kaydetti.
Kötülûğün elebaşıSL..
Kuzey Kore'nin resmi sesi Rodong
Sinmun gazetesi, ABD'yi
"kötülüğün eJebaşısT olarak
niteledi. Powell, Paek ile
görüştükten sonra gazetenin
başyazısında, "savaş başlarmakta
kararh olan ABD'nin sakbrgan ve
kötülüğün elebaşısı'' olduğu
kaydedıldı.
ENATO KAYGILARIDİNLEDİ
Washington hn
Bağdatçıkmazı
• Senato Dış ilişkiler Komitesi Başkanı Biden,
Bush'un saldınnın biçimi ve tarihi konusunda net
bir karar almadığını, saldınnrn 2003 'ten önce
gerçekleşeceğini sanmadığını söyledi.
ALPERBALLI
VVASHEVGTON - Olası bir
Irak operasyonu konusunda
ABD basını sürekli yeni se-
naryolar yayunlarken Irak ko-
nusuyla iigili uzmanlan ve yet-
kilileri özel bir oturumda din-
lemeye başlayan Senato Dış
İlişkiler Komitesi Başkanı Jo-
seph Biden, Bush'un Irak'a yö-
nelik saldırının biçimi ve tari-
hi konusunda net bir karar al-
madığını, saldınnın 2003'ten
önce gerçekleşeceğini sanma-
dığını söyledi.
Biden, "Rejimideğiştinne ko-
nusunda fîkir befiriemiş olabi-
Krier, ancak rejimin nasıl değiş-
tirileceği konusunda Başkan'ın
bir fikir ohışturduğuna çok şa-
şmrun. Şimdi ya da yakın dö-
nemde herhangi bir girişimin
obıcağma ise daha çok şaşın-
nm" diye konuştu.
Bush yönetimi yetkililerinin
kendisine Irak konusunda her-
hangi bir "ekim sürprizi" ol-
mayacağını ilettiklerinı belir-
ten Biden, aynca ABD'nin Sad-
dam'ı devirmenin risklerini ve
maliyetini şimdiden hesapla-
ması gerektiğini kaydetti.
Bush yönetiminin Irak'a yö-
nelik olası bir saldınsına ilişkin
ABD'de dile getirilen kay-
gılar ve değerlendirmeler ——
ana hatlanyla şöyle:
seyin yönetiminin kitle imha si-
lahlan ürettiği iddiası. BM'nin
Irak'ta 1999'dan önce görev ya-
pan silah denetçilerinin bazıla-
n Bağdat'ın kitle imha silahı
üretme kapasitesi kalmadığını
söylüyor.
Bölgeden destek yok:
Operasyona Kuveyt ve Ürdün
dahil hiçbir Arap ülkesi destek
vermiyor. Bush yönetiminin Is-
rail yanlısı tutumu, Arap ülke-
lerini rahatsız ediyor. Suudi Ara-
bistan ile ABD arasındaki iliş-
kileT Körfez Savaşı döneminde
olduğu kadar yakın değil.
Uluslararası direnlş:
Özellikle Ingiltere dışında hiç-
bir Avrupa ülkesüün saldmyı
desteklememesi ABD yönetimi-
ni sıkmtıya sokuyor.
SİVİI kayiplar ABD'nin
sivil ölümleri konusundaki sici-
li bozuk. Saldınnın yine siville-
ri vurmasuıdan endişe ediliyor.
Operasyon planı henüz
belll değil: Saldın konusunda
net bir plan kabul edilmiş değil.
Saddam sonrasi: Saddam
Hüseyin iktidardan uzaklaştı-
nlırsa Irak'ın ne olacağuıa iliş-
kin belirsizlik de sürüyor. Irak'ın
toprak bütünlüğünün bozulma-
sı Türkiye'yi endişelendiren en
önemli unsur.
ıa natıanyia şoyıe: jr*- . •
zamanlama/seçlm- KUVPVİ ÎP
!r:Washıngton'da, olası - * * * * yŞ
^J*/
^
acil durum
planları
r: Washington'da,
saldınnın hem askeri hem
ekonomik nedenlerle en
azından kasunda yapıla-
cak Kongre seçimlerinden
önce olmayacağı görüşü
ağırlık kazanıyor.
Ilk Körfez Savaşı'nm
maliyeti 60 milyar dolar
olarak hesaplanıyor. ABD
60 milyar dolann 50 mil-
yar dolara yakın bir bölü-
münü aralannda Kuveyt,
Suudi Arabistan' ın da bu-
lunduğu bölge ülkeleri, Av-
rupa ile Japonya'dan tahsil
etti.
Olası operasyonun
ABD'ye maliyeti yaklaşık
80 milyar dolar olarak he-
saplanıyor ve ABD bütün
maliyeti kendisi karşıla-
mak zorunda kalacak.
Ekonominin toparlana-
maması Bush için yakın
gelecekte Kongre seçim-
lerinin kaybedilmesi,
2004'te de 2. dönem baş-
kanlık hayallerinin sona
ermesine neden olacak.
Haklı gerekçesl
yok: Olası bir Irak ope-
rasyonu için Washington
yönetiminin öne sürdüğü
tek gerekçe Saddam Hü-
Dış Haberler Servisi - ABD'nin
Irak'a olası operasyonuyla
iigili senaryolann ardı arkası
kesilmezken Kuveyt bir
harekâta karşı acil durum
planlan yapıyor. 3 Ağustos
1990'da Irak tarafindan işgal
edilen Kuveyt, yine sav^ş
korkusu yaşıyor. Enformasyon
Bakanı Şeyh Ahmet El Fahd El
Sabah, Kuveyt'i konımak için
hazırlık yaptığını bildirdi. Irak
operasyonuna karşı çıkan
Kuveyt'te oluşturulan üst
düzey bir komite, bir
operasyon durumunda Irak'ın
Kuveyt'e düzenleyebileceği bir
misilleme saldınsma ve
Irak'tan olası bir sığınnıacı
akınına karşı acil durum
planlan üzerinde çalışıyor. Bu
çalışmalara karşuı siyasi
gözlemciler ülkenin Irak'ın
nükleer, biyolojik ve kimyasal
saldınsına karşı tam olarak
koruma sağlayamayacağını
düşunüyor.
ORUŞ / GUNER OZTEK (E. Bûyükelçi, Ortadoğu ve Balkan încelemeleri Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı)
Kanımızca BMGK karariarına uyma-
mak gene BMGK tarafindan öngörülme-
dikçe başka ülke veya ülkelere bu karar-
ları zorla uygulatmak hakkını vermemek-
tedir. Her ne kadar 1991 ve 1992'den be-
ri uygulanan Kuzey ve Güney Irak'taki
uçuşa yasak bölgelerin de yasal dayana-
ğı yoksa da bu uygulamaya karşı çıkan ba-
zı ülkelere, ABD ve Ingiltere, uygulamayı
Saddam'ın kendi halkına uyguladığı şid-
dete derhal son vermesiyle iigili olarak
BMGK'nin 1991 'de aldığı 688 sayılı kara-
ra dayandırdıklarını açıklamışlardır.
Konunun dar bir bölgeyi ligilendirmesi ve
bu bölgelerdeki insanlann maruz kaldıkları
şiddet nedeniyle ABD ve Ingiltere'nin yap-
tıklan bu tefsire fazla itiraz edilmemiştir. An-
cak bugün söz konusu olan 450 bin km2'lik
ve petrol bakımından bölgenin ikinci büyük
rezervlerine sahip bir ülkedir.
Bu itibarla uluslararası camianın Irak'ın
terörle alakasını ortaya koyan deliller açık-
lanmadan ve buna istinaden BMGK'den
karar çıkarılmadan müdahaleyi kabullen-
mesı güç görünmektedir. Nitekim, şu ana
kadar müdahale fikrini Ingittere'den başka
destekleyen ülke yoktur ABD'nin, Batı Av-
rupa, Rusya ve Çin'le görüş ayrıhğı vardır.
ABD'nin Irak'a Olası Müdahalesi Hakkında Düşünceler (2)
Aynca Irak'ın terörle ilişkisi açıkça kanıtla-
namadığına göre Batı Avrupa'nm ABD'yi
desteklemesi, NATO'dan veya BM'den mü-
dahaleye müzahir karar çıkması güç gö-
ründüğü gibi ABD'nin Afganistan'da oluş-
turduğu koalisyonun da tehlikeye girmesi
mümkündür. Uluslararası medyada he-
men her gün ABD'nin Irak'ı vuracağı ha-
berleri çıkmasına rağmen
ABD'nin bu konuda henüz
kesin bir karara vanp gerek-
li planlamaları yaptığına da-
ir elde ciddi bilgiler yoktur.
Bununla beraber bugün gö-
rünen manzarada ABD'nin
Irak'ı vurma niyetinin çok kuv-
vetli olduğunu, konunun gi-
derek "ne zaman" ve "ne şekilde" aşa-
malanna doğru ilerlediği anlaşılmaktadır.
ABD, operasyonda başanlı olmak zorun-
da olduğunun bilincındedir. Müdahale so-
nucunda da Saddam'ı devireceğinde şüp-
he yoktur. Ancak Saddam'ın da KlS'leri
kullanacağından şüphe edilmemelidir.
Saddam Filistin-lsrail çatışmasını azami
şekilde istismar ederek sokaktaki Arapla-
nn kafasında hatta bazı entelektüel ve mil-
liyetçi çevrelerde Israil'i gözü kapalı destek-
leyen politikasında Araplara karşı daima
çifte standart uygulamış ABD'ye kafa tu-
tan ve Arap davalarını korkusuzca destek-
leyen kahraman lider konumuna girmiştir.
Bu itibarla, Filistin-lsrail çatışması belli bir
Xİsas sorun Saddam'ın tasfiyesi sonucu ortaya çıkacağa
benzemektedir. 25 milyonluk ve demokratik hiçbir geleneği
olmayan çeşitli din, mezhep, ırk ve dillere mensup insanlann
oluşturduğu bir ülkede nasü bir idare kurulacağı ve nasıl ayakta
tutulacağı suallerine şimdiden bir cevap aramak gerekmektedir.
çözüm aşamasına gelmeden Irak'a müda-
helenin ABD'nin işini zoriaştıracağı açıktır.
Esas sorun Saddam'ın tasfiyesi sonu-
cu ortaya çıkacağa benzemektedir. 25
milyonluk ve demokratik hiçbir geleneği
olmayan çeşrtlı din, mezhep, ırk ve dille-
re mensup insanlann oluşturduğu bir ül-
kede nasıl bir idare kurulacağı ve nasıl
ayakta tutulacağı suallerine şimdiden bir
cevap aramak gerekmektedir. Yeni rejimi
ayakta tutmak için bir müddet banş gü-
cüne ihtiyaç olacaktır. Irak'ta 150-200 bin
kişilik bir kuvvete ihtiyaç olabilecektir.
ABD böyle bir gücü tek başına karşıla-
yabilecek midir? Burada, bizi alakadar
eden husus bazı meşhur Amerikalı gaze-
te yazarlarının bol kese-
den attıklan vaatlere kapıl-
mamaktır. Saddam sonra-
sı için çeşitli senaryolar üre-
tilmektedir.
Bunların en fazla sözü
edileni federasyonla ilgili-
dir. Buna göre müdahaleyi
takiben kuzeyde Kürtlerin,
güneyde Şiilerin, ortada da Sünnilerin hâ-
kim olacağı 3'lü veya kuzeyde Kürtlerin, gü-
neyde Araplann olacağı ikili federal bir ya-
pıdan söz edilmektedir. Irak'ın nazik etnik
yapısı, binlerce yıllık aşiret geleneği, milliyet
mefhumunun ve birfikte yaşamanın 1926'dan
bu yana kademeli olarak geliştirilmeye ça-
lışıldığı göz önüne alındığında Irak'ta etnik
bazda federal biryapıya yönelmenin ülke-
nin bütünlüğü yönünden ciddi sakıncala-
rı olacağı açıktır. Irak'ın bölünmesinin ise
dengeleri altüst edeceği kuşkusuzdur.
Bir sorun çözülürken yeni bir sorun ya-
ratmamaya özen göstermek gereklidir. Bu
bakımdan Irak'ın ve bölgenin incelikleri ve
özellikleri nazari itibara alınmadan ve Sad-
dam sonrası dönem her yönü ile iyice ta-
sarlanıp planlanmadan, bu konuda baştaTür-
kiye olmak üzere bölgenin önemli ülkeleri-
nin görüşü alınmadan sırf Saddam'ı devir-
mek sabit fikri ile hareket ABD'nin başını her
türlü tahminin ötesinde derde sokacaktır.
Bizim açımızdan önemli diğer bir mese-
le de Türkmenlerin durumudur. Türkmen-
ler özellikle 1958 ihtilalini takiben büyük bir
baskı ve zaman zaman da katliama maruz
kalmışlardır. Cumhuriyetimizin kuruluşunu
takiben Yunanistan'fa ve Bulgaristan'la bu
ülkelerdeki Türk azınlığı konusunda anlaş-
malaryapılmıştır.Türkmenlerle iigili biran-
laşma yoktur. Irak'ta bir rejim değişikliği-
nin söz konusu olduğu bu dönemde Türk-
menlerin de haklannı garanti altına alacak
tertiplerin alınması için bütün ağırlığımızı
koymamızın zamanıdır.
BİTTİ