Katalog

SAYFA CUMHURlYET 27 TEMMUZ 2002 CUMARTESİ 14 İVİJl-il. U K . kultur@cumhuriyet.com.tr KahramanAmerikalı internetkorsanlanylasavaşta Bruce Springsteen şimdilik kazanmış görünüyor MURAT BEŞER Müzik endüstrisi, albümleri ya- yımlamadan e\ r velkorsan tezgâhla- nndanuzaktutmakiçin çırpınırken internetli zamanlarda6CD çıkartan ve yeni albümünûn kayıtlannı bitı- ren "zeJdsanatçı" Bruce Springste- en, basit bir yöntemle internet kös- tebeklerinin ve dowload'çulann üs- tesindengeldi(!) 'Boss' lakaphSpringsteen 30 Tem- muz'da, 1984'ten beri grubu E Stre- et Band ile kaydettiği ilk stüdyo ça- lışması olan "The Rising*i piyasa- ya sürecek. Ama bu albümü, onun yakınındaki birkaç kişi dışındakim- secikler dinleyemedi. Plak şirketle- ri genelde yeni albümler daha piya- saya sürülmeden önceparçalan rad- yolara, gazetecilere ve sektördeki seçilmiş kişilere gönderirler. Boss'un Amerika'daki şiıketi, tem- muz başmda röportaj amacıyla sa- dece çok önemsenen bir iki gazete- ciye kopya verdi ve albûmün kop- yasını dağıtmamalan için de sıkı sı- kıyatembihledi. Gazeteciler de Boss'u ve şirketi- ni kızdırmamak için bu isteğe uy- du. Boss'un online korsanhğına kar- şı verdiği mücadele için öngörülen buyöntem, sonuç verecek mi bilin- mez ama şimdilik albüm internette ve korsan tezgâhlannda yok. Boss. 1998'de dört CD'lik "Tracks"i, ge- çen yıl da çift CD'lik "Live in Nevv YorkCity*yi çıkarmış vebu CD'le- rin hiçbiri, piyasadan önce internet- te yayımlanamamıştı. GerçekAmerikaü (!) Bruce Springsteen; bir yanıyla tıpkı RonaldReagan,Coca-Cola ve McDonald's gibi gerçek bir Ameri- kan simgesi. Stadyum konserleri- nin bir numaralı ismi Springsteen, ortahkta kimselerin bulunmadığı seksenli yıllarboyunca, çahşan ma- vi yakahlar sınıfınuı rimsali olarak görüldü ama şarkılanndaki politik konulara ne kadar inandığı hep so- ru işareti olarak kaldı. Çünkü ro- mantikbirkavTayışın ötesinde, ger- çekte ne dediği İconusunda asla net olmadı. Boss'un 30 yıl boyunca bi- linçsiz politik şarkılarının üzerine 'Boss' lakaph Springsteen 'in online korsanlığına karşı verdiği mücadele için öngörülen yöntem, sonuç verecek mi bilinmez ama şimdilik albüm internette ve korsan oturttuğu planlan, onun Amerikan süper-starlığına yükselişi ile tamam- landı. Onun şarkılannda belirgin bir yöne ve beraberinde de sorunun kaynağına ilişkin nefret eksikliği var; tüm kahramanlan başma ge- lenleri kabullenmiş kaderciler. Şar- kılanndaki bulanıkhk ve politik gi- bı görünenbelirsizlik, rahatlıkla her niyet için kullanüabilecek malze- meler haline sokuyordu onlan. Ça- hşan Amerikahyı popülistçe yücel- ten ahmak şarkılan, soldan çok sa- ğın işine yaradı; seçim zamanı gel- diğinde önce Reagan. ardından da VValterMondale, kaçınılmaz olarak onu bir propaganda kuklası olarak kullandılar. Sömürü, baskı, avrım- cılık ve sınıfsalhktan bihaber şarkılann ikonu Springste- en'in en bilinen hit parçası 'BornintheUSA'in, Ame- rikalı Vietnam gazıleri ta- rafindan milli marş mu- amelesi görmesi. Springsteen şarkılann- daki bilinç eksikliği- nin boyutlarını bir kez dahaortayakoy- du. 52 yaşındaki Boss'un sevenleri de artık or- ta yaşın epey üzennde; onun dinleyicileri de en az, MarianneFaithfuU un- ldler kadar pörsümüş ol- sa bıle, şarkılan diğer ye- ni isimler kadar internet- te aranıyor. Sanal aleme karşı Her ne kadar parano- yakça da olsa, Boss'un kuüandığı yöntem, çıkış öncesi takası engelliyor ama satışlara yapacağı et- ki konusundaolumsuzgö- rüşler de yok değil. Emi- nem örneğini ele alın; son albümü "The Eminem Staovv" 4 Haziran'da satı- şa çıkacaktı ama haftalar tezgâhlannda yok. öncealbüm, MP3forma- tında Kazaa gibi payla- şım network'lerinde yer ahyordu. Satışlanndüşmesinden korkan Interscope şirke- ti yetkilileri, çıkış tarihi- ni erteledi ve albüm 26 Mayıs'ta çıktığında, bir haftada 285 bin satarak Billboard dergisinde bir numaraya yerleşti. As- hnda internet üzerinden çıkış öncesi paylaşım, Boss'un daha genç birke- sime ulaşmasını sağlaya- bilir ve böylece de daha fazla satabilirdi diye dü- şünenlerin sayısı da az değil. Bunu önümüzdeki günlerde hep beraber göreceğiz. Sanal âlemde dizginleri elde tutmak kolay değil. bu Boss içinbileböyle. (e-maB:beser(5 sistemsensin.com) 1998 de dört CD'lik 'Tracks 'i, geçen yıl da çift CD'lik 'Live in New York City 'yi çıkardığında CD 'lerin hiçbiri piyasadan önce internette yayımlanamamıştı SAN ATA BAKIŞ SELMİ AJNDAK Metin'den Bir Anı Değerlı sanatsever okurlanm. Bugün sizlere, uzun yıllar öncesine ait bir gerçeği, bir anıyı anlat- mak geregıni bir içgüdü olarak duydum ise, de- ğerlendirmek sizlere bağlı... Şöyle kı, şayet Cum- huriyet gazetemizde, bu köşeden yazılanmla ses- lenmek, sizler de okumak olanağını buluyor ise- niz, bunun yaratıctsı "gerçek gazeteci" kişiliğini, yaşama veda ederek ölümsüzleştiren Metin To- ker'dir. Nasıl mı? Ölümünden derin üzüntü duy- duğum "gerçek dost Metin Tokerle istanbul'da Akis, Yenilik, Yeditepe dergileri ve Yeni Sabah, Ak- şam vd. gazetelere yazı yazarken tanışmıştık. Ga- latasaray maçlarını da bazan birlikte izterdik. Bir ara ben Hukuk Fakültesi ve Istanbul Belediye Kon- servatuvarı'ndan sonra. müzik eğitimimi geltşttr- mek için Paris'te "Ecole Normale de Musique" Konservatuvan'nagırdiğimde, Metin TokerdePa- ris'te "Cumhuriyet" gazetesinın muhabiri ve ya- zan olarak çalışıyordu. Yıl 1951. O sıralarda ülke- mızde "Harika Çocuk" unvanı ile TC tarafından de- ğerîendirilen, dünyada eşi az bulunur "minik piya- no virtüözü" Idil Biret, eğitimini geliştirmek üzere Paris'te ailesı ile bulunuyor. Mutlu bir rastlantı ola- rak ben ailece Biret ailesıyle tanışıyoruz. Içimden idil Biret'i, hazır Paris'te iken, ailesiyle bulup onun- la soyleşi yapayım dedım. Çünkü, kafamdaşu so- ru da vardr. Harika Çocuk ne demek, nasıl olur, diye.. Hıç unutmam, eylülün başı bir gür\ idi, Bi- ret aılesınin oturduğu "Champs de Mars"daki bir apartmanın üst katına çıktım ve salona girince mi- nicik bir çocuğun, halı üzerinde oyuncaklanyla oy- nadığınt gördüm.. O çocuk İdil Biret idi ve biraz son- ra gelecek müzik öğretmeninibekliyordu.. Paris'te o mevsim alışılmış bir olaydır, birdenbire hava ka- rardı, sıyah bulutlar kapladı, şimşekler çaktı.. Idil'in o an, oyuncaklannı bıraktığını, halıdan kalkarak piyanosunun başma geçtığini ve parmaklanyla tuşlardan "fırtına"y\ andıran, birtakım doğaçlama (improvise) ezgıler, ritimler, vurgular seslendirdiği- ni, ben ve ailesi hayretten ve heyecandan nefesi- miz kesılerek ızledik.. Kısa süre sonra fırtına din- di. güneş açtı ve aynı İdil Biret bu sefer Mozart'ın eserlerıni andıran ve yine doğaçlama "neşe ve mutluluk" ıçeren ezgiler yorumlamaya başladı. Inanılmaz, olağanustü birolayatanıkolmuştum... Işte, bu yaşadığım olayı kendi yerime dönünce, birden bir anı gibi yazıma almıştım... İki gün son- ra, dostum Metin Toker ile Paris'in St.Michel yö- resınde ünlü "Cafe Duponf'da oturuyor, sohbet ediyorduk. Metin'e olayı anlattım, yazımı okumak istedi. Okudu ve birden gözlerinde bir ışıkla bana: "Alışılmaz bir içtenlikle, doğal nitelikte bir yazı" de- di ve kararlı biçimde ekledi: "Ben bu yazıyı Cum- huriyet'e, büyüğümüz Nadir Bey'e gönderiyo- rum"deü\. Heyecandan dilimtutuldu!. Bir hafta son- ra "Cumhuriyet"ter\ Metin Toker'e, üstadımız, o za- manın Yazıişleri Müdürü, unutulmaz Cevat Feh- mi Başkut'tan yanıt geldi: "Selmi Andak dönü- şünde gazetemize gelsin" diye.. Istanbul'a dönü- şümde, gazetecilik mesleğinin ölümsüz hocası Cevat Fehmi Başkut bana "Nadir Nadi Bey se- ni Cumhuriyet'te görevlendihyor. Sanat Âlemi'nde başlığı altında sanat habeheri yazacaksın" dedi. O mutlu anı hep yaşanm. Birkaç yıl sonra, usta- mız Nadir Nadi benim "müzik eleştiri ve yonım- lan" yapmama izin vermışti.. Işte böyle, bu satır- lan şayet yazabiliyorsam, ölümsüz dostum Metin Toker'in o zamanlar Parıs'ten Istanbul'a gönder- diği "İdil Biret" konulu yazımın izindeyim... GEORGE MİCHAEL, LOU REED, P . J HARVEY, MASStVE ATTACK... Müzik dünyasından kısa kısa.. * Death in Vegas 8 Ekim günü "Scorpio Rising" adlı yeni albümünü piyasaya sürüyor. * 2001 Ağustos ayuıda düşen ve Aalhahın ölümüne yol açan uçağın pilotunun bedeninde kokain ve alkol izlerine rastlandı. * George Micheal'a, Atina'da düzenlenecek olan 2004 Olimpiyatlan için beste teklifı yapıldı. * Eski MolentFemmes grabunun solisti Gordon Gano'nun solo çahşması tam bir yıldızlar geçidi olacak; Lou Reed, RJ. Harvey ve Frank Blackkatılanlardan bazılan. * Yeni albüm çalışmalan yapan MassKe Attack'in çıkacak albümünde, grubun kurucusu Daddy G'nin vokalleri yer almayacak. * Britney Spears ve Jennifer Lopez'in restoranlanndan sonra Moby de New York'ta bir kafe açtı. * "Starüght" parçasıyla ün yapan Superman Lovers'ın yeni single'ının adı "Hard Stuff". "TbePlayer" adlı yeni albümünûn çıkış tarihi de 27 Ağustos. * "Fresh, Sexy, Oean, It's The Gkm" sloganı altında Jennifer Lopez, Glow adlı bir parfümün reklamı için duşun altında soyunuyor. * Beck, tngiliz prodüktör NVilnam Orbit'in yeni albümü için yeni bir parça kaydetti; albümün 23 Eylül'de çıkması beklenivor. 3 yeniAda ürünü T)eTSİîTl ezgileri an I ı s «3 s r s i Yazuı civcivli sıcaklannda müzik dünyası tatile girerken Ada Mii/ik durmuyor. Alternatif ç alışmalanyla tanınan plak şirketi, geçen hafta üç yeni albüm daha sürdü piyasaya. Bu albümlerden iki müzisyen, ressam, gazeteci ve yazar MehmetGürefi'yeait; ^Odamda \bfcuiuk". Melodik yapıh ve hüzün kokulu bestelerin Güreli'ye ait oldugu albümde. sanatçıya basta Şuayip Veltân, gitarda Emre Karabulut, klavyede Tolga (Jzdemir, davuldaBerke Özgümüş, saksofonda Tahsin Ünûvar, akordeonda Saro Secikvan, çelloda Jûlide Canca Eke ve vurmalılarda Ivan Kfle eşlik ediyor. tkinci albüm, kendisine müzik camiasında Buzuki lakabı takılan Orhan Osman'ın; "De\T-i ÂJem". Yeni arayışlann hâkim oldugu albüm, Balkan, Trakya ve Ege kültürünün ritim ve melodi zenginliğini yaşıyor. Buzuki Orhan'm müziği, Hint temalan, caz ve World ile buluşarak evTensel bir boyuta ulaşıyor. *Devr4 Âlem"e Göksel Baktagü ve Volkan Öktem gibi müzisyenler katkıda bulunuyor. Son çalışma, bir kültür derlemesi; "Heybeüada Son Vapur. Vasüiki Papageorgion ve Hasan Esen ortak imzasını taşıyan albüm, kemençe, çello ve ney taksimleriyle tstanbul kültürünün bir dönemıne ışık tutuyor "T" 0 " 0 Albüme Uğnr Işık, Arif EnkbilveOguz Büyükberber gibi müzisyenler birer parçada renk katıyor. r s ı m e z g s i e r t ZEYNEL KAHBAMAN melem tin Lull üergisi piyasada • Kültür Servisi - Yayıncılık hayatında bir yılın üçte ikisini geride bırakan alternatif müzik ve sinema dergisi Lull'un temmuz- ağustos sayısı çıktı. Kapağında Oasis'in yer aldığı dergide, haberler, albüm tanıtımlan gibi düzenli başhklar dışmda Tom \Vaits. Joel Coen, DJ Shadovv. Japon yeraltı gruplan, Kieslovvski, Nick Drake, Mulholland Drive, Run Lola Run gibi konular var. Fuat Saka Balkan turnesinde • Kültür Servisi - Fuat Saka, 17 Ağustos - 5 Ağustos tarihleri arasında Balkan Turnesi'ne çvkacak. Sanatçı, turnede Yunanh sanatçı Dionyssis Savopoulos ve Bulgaristan, Arnavutluk, Makedonya'lı sanatçılarla aynı sahneyı paylaşacak. Son albümü 'Lazutlar 3' albümünûn çahşmalannı tamamlayan sanatçı, yakm zamanda trenle Avrupa'yı dolaşarak, Londra, Budapeşte, Viyana'da konserler dizisi gerçekleştirmişti. Kültür Servisi - Zeynel Kahraman, Tunceli yöresinde yerel ağızlan ve enstrümanlan ustalıkla kullanan bir otorite olarak kabul edilir. Daha önce Metin-Kemal Kahraman Kardeşler tarafından hazırlanan "Dersim'in Yaşlılan Türkülerini Soylüyor" adlı albümde de üç telli curasıyla yöresinin ezgilerini seslendiren Zeynel Kahraman'a bu kez Lizge Müzik tarafmdan bir albüm yapılmış. Üç telli curayı kendine özgü karmaşık ritm vurgulan akortlama ve melodi çakna pozisyonlanyla oldukça usta kullanan Zeynel Kahraman, Dersim yöresinde ender bulunan 2-3 sesli armonik melodilerin olgunlaşmış örneklerini sunuyor. Davulu da üç telli cura gibi daha çocukluk yıllannda ilk kez bizzat kendi yaptığı enstrümanlardan öğrerien Zeynel Kahraman o tarihlerden itibaren de çaldığı enstrümanlan kendisi yapmış ve bu ^jneziyetiyle de çevresindeki birçok insanı enstriiman sahibi kıhnış ve öğretici ohnuş bir yerel sanatçıdır. Lizge Müzik etiketiyle çıkan Zeynel Kahraman"ın albümünde 12 zazaca ezgi yer alıyor. Bu albüm dışmda aynı konsepte "Dersim Oyun Havalan" albümü de Lizge Müzik etiketiyle piyasaya sunuldu. Oyun Havalan albümünde Deniz Yüdınm \ e Ercan Kahraman da\~ul ve zuma ile Dersim yöresinde enstrümantal ve sözlü oyun havalanm seslendiriyor. Sözkonusu albümlerde yer alan sanatçılar 1999 yılında Almanya' ya giderek Metin-Kemal Kahraman kardeşlere __, konuk oldular, Köln ve Berlin'de iki konser gerçekleştirdikten sonra, çeşitli radyo programlanna da katıldılar. Albümlerin stüdyo kayıtlan da bu süreçte Almanya'da gerçekleştirildi. A Kodo - Mondo Head (Sony) Jonathan Butler - Surrender (Warner Bros-Balet) MesheUNdegeoceOo - Cookie (Warner Bros-Balet) Gflberto Gü - Kaya N'gan Daya (Warner Bros- Balet) Gidon Kremer - George Enescu (VVarner Bros- Balet) Subar - Tributo (Crammed-Equinox) Zuco 103 - Tales of Hıgh Fever (Crammed- Equinox) Susan Deyhim - Shy Angels (Crammed-Equinox) Laurie Anderson - Live at Town Hall (Nonesuch- Balet) Kef Time Detroit (Traditional Crossroads-Equinox) Kef Time Hartford (Traditional Crossroads- Equinox) Armenia Anthologj' (Traditional Crossroads- Equinox) Megadeth/Rude Awakening (Sanctuar\-Equinox) Dave Seaman/IVlelbourne (Global Underground- Equinox) Taraf de Haidouks/Band of Gypsies (Crammed- Equinox) Red Hot Chfli Peppers/By theWay (Warner Bros- Balet)