Katalog

2O HAZİRAN 2002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA JvLJ.Lrf.1. U x t . kultur@cumhuriyet.com.tr 15 HAYATIN ÖTE YAKASI FERİDUN ANDAÇ Sevgi çağıydızamanınAicıyordu su, yanı başımızdan. Çagıltısını hissediyorduk. Ötede, kaynağından çıkıp gelen, kayalık- larla oluşan bendi aşarken sekışin- deki çoğalmayı anlatıyordu. Do- kundukça dağılan. yayılan, esriyen, bendeşlenen can ipiltisı gibi duru- yordu ötemizde. Suskunduk. Göz- lerimiz aynı noktadaydı. Suda se- ken bir hayatın yanılsamalaruıa ba- kar gibiydim. Söz oyunlan bitmiş, her şey gelip yazıya dayanmıştı. Bu kaçmılmazın ne olduğunu anlaya- bilmek, daha doğrusu, yeni bir söz/dil yolu bulabilmek ıçın başka- lannın yazdıklanna dönüp bakma- nın kaçınılmazlığını sezinliyor- dum. Ama neydi bu? îşte o elimden düşürmediğim Yirmi Aşk Şiiri ve Umutsuz Bir Şarkı ya da Göçebe Denızın Üstünde ile epeyce bir yol almıştım. Neruda ve Anday, bana yeni bir dil yolu çizerken; 'Seni sevTjorum' diyebilmenin hangi sırlan içerdiği- nı, aşkın bendinden geçerken, o sevgı bendeşi olma halinın nelerle bır arada olabileceğinı de anlatıyor- dular. Doğrusu, gelip durduğumuz yerin bendeki imgesi, o birikenle- ri'dile getinlmek istenilenleri yaz- mada yol açıcı olmuştu. Ilk aşkın ipiltisi ak bir kâğıda yazı olarak yansırken; gene de sakınımlı dav- ranılarak bir başka kitap 'özel ulak' kılınıp öylece 'öteki'ne ıletilir. Son- rasında yan yana gelindiginde sus- kunluğun mührünü çözecek ilk sö- zün nidası ıle yüzleşiyorsun: "Seni seviyorum diyorsun, biz zaten dost arkadaş değil miyiz? Bunu söyle- mek, ısrarla aynı sözleri benden duymak istemek niye? Bizi bir ara- da kılan, birKkte ge/indiren. bir ini paylaşüran da bu değil mi?" • •• Süreyya Berfe'nin Adam Sanat'ta yayımlanan (Haziran 2002) 'Seni SeviyorunT şiırini okurken, bir an, o ilk aşk'ın esintili günlerine dön- düm... Örsele(n)diklerimize, için için yok ettiklerimize baktım. Kuş- kusuz salt bir duygunun dıle geliş biçimi değildi beni şairin engin söyleyişiyle yolculuğa çıkaran... O ilk vurgun yediğiniz günlerin sey- rinde sizinle yol arkadaşhğı yapan şairlerinyazarlann her dem yanı başınızda olması acınızı sağaltır bir ölçüde. Dinmeyeni, korlananı el- birliğiyle orada tutarsınız... O duy- gunun savrulmasına, aranızdaki sö- zün ömrünüzce anlammı yitirmesi- ne gönül indirmezsiniz. Şiir, aşkla girer yaşantımıza. Şa- irleri orada tanır, onlarla akrabalı- ğımızı oralarda başlatınz. Yüzleri hayata, sözün enginine dönük olan- lardır sizi bendine çeken... Ası, atak, delimsek duranlarsa bilinci- nizin tozunu attmr. Dü- şünün ki; Neruda, Anday aşktan söz ederken; Ece Ayhan dilin ve düşünce- nin Ferhad'ı kesiliyor, Turgut Uyar derin yanl- malara baktınyor, Can- sever kanayana döndürü- yor. Nâzmı Hikmet ayak- lanmış bir ordu gıbi dü- şüyor önünüze. Tagore iç sızınıza derman oluyor... ••• Şimdi, bütün bunlan düşünürken, şairin sözle- rinin anlamı şiir yolu- nua'bilincinin ışıttığı ye- re uzandınyor seni... Yi- tirilen bir duygunun ser- dümencisi kesiliyorsun. Tükete tükete yaşattıkla- rımızuı, savurup yok et- tiklerimizin, özleyebil- meyi unuttuklanmızm, hayatı günbegün talan edışimizin, vandalca du- ruşlarunızın, siniklikleri- mızin, kimliksizleştir- düJerimizin, neden sev- gisz kalışlanmızm dilini öğetiyor şair... Göze in- enperdeyi, tutulan nut- ku kapanan bilinci açı- yo: Berfe'nin bu şiiri an- latlamaz, okunmalı an- cal... Elden ele, yürekten yireğe gitmeli... O söz- lere bakmalı hayata, iç- teklere... Bire bir yaşa- dülanmıza, ilişkilerimi- ze darda kalınca söyle- dillerimize, en uçany- kedile getirdiklerimize, neıen sustugumuza, ya- laılarımıza, iğreti duruş- larmıza, bakıp göreme- dilierimize, yaralandık- larmıza. kanayan yanla- rınıza, gidip gidip dö- nüJerimize, yazıp ettik- ş,,gırer aşkla BELLEKKUTUSU yaşantımıza. Şairleri orada tanır, onlarla akrabalığımızı oralarda başlatınz. Yüzleri hayata, sözün enginine dönük olanlardır sizi bendine çeken.. Asi, atak, delimsek duranlarsa bilincinizin ÖKUMA ÖNERİLERl * Süreyya Berfe: Nâbiga, 2002; Seçme Şiirler, 2001, Adam Yay.; Kalfa, 2000; Ruhumun, 2001, Yapı Kredi Yay. Adam Sanat, Haziran 2002, Sayı: 197. *Gülten Akın, Şiir Üzerine Notlar. 1996, YKYay. *Cummings, Profil, Haz.: Samet Köse, 2002, YKYay. *Michel Foucault (vb.), Kendini Bilmek, Çev.: Gül Çağah Güven, 1999, Om Yay.; *Thomas Bernhard, Eski Ustalar, Çev.: Sezer Duru, 2002, YKYay. "Tepki göstermeden de nasıl yaşanır! Günlük hayatta olduğu gibi şiirde de tepki gösterecek çok şey yaşamyor. Sözcükleri deforme ederekşiir yazdığım sanıyor bazı şairler. Ben de şiirimde bu tutumla dalga geçiyorum. Yel değirmeninde doğmuşum' diyorum, Hadi bununla bir şiir yapalım: yel / değirme /değirmi.' Yazıktırbu TüHççeye! Bunlan yapmayın. Oynayın dille ama geliştirici, yaratıcı olun diyorum." Süreyya Berfe lerimize, yazmayı düşündüklerimi- ze, yazamadıklanmıza şairin açtı- ğı bu dil yolundan geçerek bakalım derim. Süreyya Berfe'nin şiiri biraz da böyledir. Dile yeni anlamlar katar, ama asla dil oyunlan yapmaz... O söyleyeceği sözü bir simyacı gibi damıtır, ayıklar, biçimlendirir. Dü- şünsel öz hep ön plandadır. Onu ka- natlandıran sözlerini de olanca ya- lın, bildik hayatın içinden süzerek alır... Bir yolculuğa davet gibidir ilk sözü. Anlatacağı bir öykü, dile ge- tireceği bir gerçeklik vardır hep. Şair, bunu yaparken de özenlice bir kurgu ile işe başlar. O ilk sözün akıp götürdüğü kıyılarda gezinirsiniz bir süre. Bir bakış, bir ritim, bir de edi- len sözün anlamı vardır... Geldiğiniz son noktadan geriye döndüren bir sözü hep bannağında tutar. Bu da bize, şiirin sezgiyle de- ğil akılla, bilinçlebilgiyle yazıldı- ğını imler neredeyse! Duyguyudış- talamıyorum. Şiir denildiğinde, bu- nun söze gelmesi bile yersiz. Elma- yı yerken ıçindeki besinı konuşuyor muyuz? Berfe'nin şiirıne bu dola- yımlardan bakmalıyız. Orada görebildiklerimiz bunlar- la sınırlı değildir. Şiirin yapısal örüntüsunü gösteren/'anlatan bir şa- ir olduğunu bilmem imlemeye ge- rek var mı? Açın son kıtabı Nâbi- ga'yı, okuyun. 'Şiiri Bırakrım'a 'Yüklûk'ebakın... tşte bunlann aylasından yansı- yanlarla hayata, Berfe'nin şiirine yöneldiğimizde; onun da bize ya- şattığı baş dönmelerinin sırnna ere- biliyoruz. ••• Şimdi, öylesi bir suyun akışına dönmüşüm yüzümü... Dostları- mızla Dicle'nin kıyısında ayakla- rımızı ve duygulanmızı suya sal- mış, günbatımına yüzümüzü dön- müş, Hasankeyf'in neden kurta- nlması gerektiğini konuşuyonız. Bu yerin anlammı kavramanın 'Se- ni seviyorum' diyebilme bilinciy- le eş olduğunu düşünüyorum. A\-uçladığım su, gölgesine sığındı- ğım Hasankeyf, belleğimde derin ızler bırakan Midyat, Berfe'nin şi- irindekı 'hayat-şiir' izleğine doğru yeni yeni yolculuklara çıkarıyor beni... Bir şair şiiriyle baş dönme- si yaşatamıyorsa, onun adını şair- ler kitabesinde nasıl anabiliriz ki! Berfe her bir şıinyle bu bilinci aşı- lıyor bize... Nereye gidersek gide- lim hayatın en anlamlı yerinde du- ran bir şairle yol almanın şenliği- ni, yaşattığı şöleni yudum yudum hissediyorsunuz. Tek bir dizesi bi- le bir ömrü tanımlamaya, bir sezi- şi, sevgi çağını anlatmaya yetiyor: 'bundan sonra / kalbimin kaldığı yerde yaşamak isriyorum.' Müzik Günlerf L@sV®nV<an 24/06/2002,21:00 Ambss Mundss 1/07/2002, 21:00 t 5o<alı sonu Tel Sofcak No9/'1 Beyojlu T9 I 0212 252 93 14-15 ' Yaza merhaba konserlerı Cem Karaca Cahit Berkay Mavi Işıklar Flamenko Altan VedatSakman AfroVValako JazzStop '* İSVIÇRE HASTANESİ Gerçeksanatmyanmda q it a r ı n ASi cocukları Yer: Rahmi M. Koç Müzesi, Hasköy / istanbul (Konser gutlen saat 20 oo'öe AKM onuiden servn kcldmtacaktv Konserte r her tıtrij bava kcsutuida gerçeklestintecektır î Organizasyon: rener numarastzöır wgr bır kortser ıçın bılet fivotı 25 milyon TL www.biletix.com (0216) 454 1$ $5 c*m karaca kazım koyuncu ya^ar kurt vedat sakman yırbk uçurtma nejat yavasoğullan jehat cahlt barkay tanaröngür ••rdar öztop tarkan mumkale armaöan sönmez h.dhat örtar TÜMI MÜZİK MRflKCTLCRDC %#« Tel: O212 527 18 36 lİSVIÇRE HASTANESİ "GerykSmtoYamda" Istanbul Caz Festh/ali biletleri • Kültür Servisi - Istanbul Kültür ve Sanat Vakfı tarafından düzenlenen 9. Uluslararası tstanbul Caz Fesrivali kapsamında gerçekleşecek tüm konserlerin biletleri yann saat 11 .OO'den itibaren Biletix'ten ve Alo Garanti'den satışa sunulacak. Festival, bu yıl 39 topluluk ile 400'ün üzerinde yerli ve yabancı müzisyeni ağırlayacak. (Biletbc: 0 216 454 15 55 - Alo Garanti: 444 0 333) Enis Batur'un yeni kitah 'Sehren'is' • Kültür Servisi - Enis Batur'un yurtdışında gerçekleştirdiği sanat gezilerine ilişkin izlenimlerinden oluşan son kitabı "Şehren'is' Literatür Yayıncılık'tan çıktı. Batur, kendine özgü anlanmıyla Tuna'dan Napoli'ye, Venedik'ten Basel'e, Dijon'dan Tubıngen'e yaptığı Avrupa yolculuklannı yazıp fotoğraflayarak yepyeni bir anlah biçimi ortaya çıkanyor. Yazar, kimi kentlerde Türk izlerini ararken kimı kentlerde ise bireyin yalnızlığıyla yüzleşmeye çalışıyor. 'Sanat ve Hayar toplatıldı • Kültür Servisi - Bilim Eğitım Estetık Kültür Sanat Araştırmalan Vakfi (BEKSAV) tarafından yayımlanan Sanat ve Hayat dergisinin ilk sayısı, Haluk Gerger'in 'Türkiye'de Aydınlann Mapushane Seriiveni', Muhsin Kızılkaya'nın "Ciğerhun'da Özgürlük - Tutsaklık Genlimi' başlıklı yazılannda bölücülük suçu işledikleri gerekçesiyle îstanbul 2 No'lu DGM tarafından toplatıldı. Yazarlannın ve okurlannın haklannı hukuki platformda sonuna kadar takip edeceklerini belirten Sanat \e Hayat Genel Yayın Yönetmeni Hacı Orman, itiraz dilekçelerıni ve yürütmeyi durdurma taleplerini DGM başkanlığına bildirdilderini söyledi. Küttüpevi'nden geçici ara • Kültür Servisi - Salıh Zeki Kolatlı Kültürevi, yaz mevsimi dolayısıyla dünden itibaren etkinliklerine geçici olarak ara verdi. Çeşitli konferanslara, kitap tanıtımlanna, toplantılara ve her 12 günde bir resim sergilerine ev sahipliliği yapan mekân. ekim ayında çalışmalanna başlayacak. (0 216 449 18 84) BUGÜN • BABYXON'da 'Fujifılm Music Week-Ends' kapsamında 21 30'da 'Los Amigos Imisibles' konseri. (0 212 292 73 68) • GÖKKUŞAĞI'nda 'Gitarcafe Gökkuşağı Müzik Festivali' kapsamında 18.00'de Görkem - Özgar, 20.00de Sayat - Onok konsen. (0 216 414 16 86) • İFSAK'ta 19.30 ve 20.15'te Arto Muhtaryan'ın 'Dans ve Hikâyeleri' adlı saydamgösterisi. (0 212 292 42 01) • NEVE ŞALOM KÜLTÜR MERKEZİ'nde 21 OO'de 11. Gila Kohen ö\ kü vanşması ödül töreni. (0 212 240 41 44) • ENKA AÇIKHAVA TİYATROSU'nda 21.15 te Aksanat Prod. Tıv^trosu'nun 'Tek KişiKk Şehir' adlı oyunu. (0 212 276 22 14-15) • BEKSAV da Michael Haneke fdmkri' kapsamında 15.00te 'Şato', 17.30'da Tesadüfı Bir Kronolojinin 71 Parçası', 19 30da 'Yedinci Krta' filmlerinin gösterimi. (0 216 349 91 55) MÜZİK FESTİVALİ'NDE BUGÜN • AYA tRİNİ MÜZESÎnde 19.30'daşef Claudio Scimone yönerimindeki 'I SoHsti Veneti'nin konseri. <Biletix: 0 216 454 15 55) www.perareklam.com.h- • (0212) 293 89 78 ÇOCUK SANAT ATfllYELElİ AIKIDO / SERAMİK / ORAMA / MUM / RESİM / AÇIK ATÖLVE TEL: 10212)236 68 52 www.pfartworks.com onurakın YAPtM TÜM MÜZİK MÜZ.KVAP,M MARKETLERDE İSVIÇRE HASTANESİ "GaçekSanmhmk İlanlarınız İçin (0212) 293 89 78 perareklam@perareklam. com. tr perareklam@superonline.com www.perareklam.com.tr