Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 14 MAYIS 2002 SALI
HABERLER
DÜNYADA BUGUN
AIİ StRMEN
52 Yıl Önce Bugiin...
52 yıl once bugun, 14 Mayıs 1950'de Cum-
hunyetTanrn'nın en buyuk değışımı yaşandı ve
devletı kuran, reformlan gerçekleştıren, Ikıncı
Dunya Savaşı'ndan Türkıye'yı ateşe bulaştır-
madan geçırmeyı başaran, 1945 yılında Sovyet
taleplen karşısında direnırken ulkemızın Batı
Dunyası ıçınde yerını almasını sağlayan CHP
seçımle ıktıdarı yrtırdı, yerıne DP geçtı
Once 14 Mayıs 195O seçımlenne rakamlarla
bakalım
Toplam seçmen sayısr 8 905 743
Oy kullanan seçmen sayısı 7 953 055
Katılma Oranı Yuzde 89 3
Toplam Mılletvekılı Sayısı 487
Partılenn Aldıklan Oy ve Mılletvekılı Sayısı
DP 4 241 393 - yuzde 53 3 - 403 mılletvekılı
- yuzde 83 57
CHP 3 176 561 - yuzde 39 9 - mılletvekılı 69
-yuzde 14 40
MP 250414-yuzde 3 1 - mılletvekılı 1 -yuz-
de 020
Bağımsızlar 383 282 - yuzde 4 8- mılletvekı-
lı 9 - yuzde 1 83
Gonjluyor kı, çoğunluk sıstemıyle yapılan se-
çımler çok adaletsız sonuç vermış, oylann yuz-
de 53'unu alan DP, sancJalyelenn yuzde 83'unu
elde ederken oyların yuzde 40'ını alan CHP, san-
dalyelerın ancak yuzde 14 5'ını ele geçırebılmış-
tır
MP ve bağımsızlarda (kı partı lıstelennden ka-
tılmıştı çoğu) adaletsızlık daha da çarpıcıdır
Nrtekım unlu Fransız anayasa hukukçusu ve
sıyaset bılımcısı Maurice Duverger, çoğunluk
sıstemının adaletsızlığını anlatırken bu seçımı
ornek gosterır eserınde.
• • •
Turkıye'nın çok partılı sısteme geçışının, kı bu-
gunden genye doğru bakılıp elde edılen sonuç-
lar ıncelendığınde bıraz erken olduğunu soyle-
yenlere hak vermemek elde değıl, nedenlen çok
tartışıldı
Iç etkenlerden çok dış etkenlerın rol oynadı-
ğını soyleyenler, savaşın ertesınde, Kars ve Ar-
dahan'ın yanı sıra Boğazlar'da da us talep eden
Stalin'ın taleplerı karşısında Turkıye'nın Batı
Dunyası ıçınde yer alarak kendını guvence aftı-
na sokmak ısteğının baskın olduğunu soylerier
Ancak, burada ıkı noktayı gozden uzaktutma-
mak gerekır Bırıncısı, o donemde boyle lıberal
bır eğılım olmasına rağmen, Turkıye'ye bu alan-
da çok onemlı bır baskı gelmedığıdır
Ikıncı nokta ıse, yıne Batı Dunyası ıçınde yer
alan Ispanya ıle Portekız'ın Franco ıle Sala-
zar'ın dıktayonetımlennden vazgeçmedıklendır.
Çok partılı sıyasal yaşama geçışte Cumhur-
başkanı ve CHP Genel Başkanı Ismet Inö-
nü'nun buyuk katkıları olduğu yadsınamaz
Nrtekım, Inonu 1944yılı sonundan başlayarak
daha lıberal bır rejım ısteklerını dıle getırmış,
1945'te Celal Bayar'ı yenı bır partı kurması ıçın
yureklendırmış ve 1946'da DP'nın kurulmasın-
dan (7 Ocak) bırkaç ay sonra (10 Mayıs), "Mıllı
Şef" donemını sona erdırmış, Başbakan Recep
Peker ıle Celal Bayar'ın arasını bulmaya çalış-
mış ve 12 Temmuz 1947 bıldınsıyle, ıkı partı ara-
sında eşrt uzaklıkta durduğunu açıklayarak ger-
çekten ozgur 1950 seçımlen ıçın guvence ver-
mıştır
Ismet Inonu, ışte bu yuzdendır kı, 14 Mayıs 1950
seçım yenılgısını yaşamının en buyukzaferierın-
den bırı olarak nrtelemıştır
•••
14 Mayıs 1950'de Turkıye Cumhunyetı, her-
hangı bır sarsıntı olmadan, rejımın sınırları ıçın-
de ve demokratık bıçımde kendı zıddına, yanı
çok partılılığe donuşebılmıştır
Ne yazık kı, Cumhunyet Tarıhı'nın tek başarı-
lı demokratık değışım orneğı bu olay olmuş, ay-
nı değışım bır daha gerçekleşememıştır
Demokrat Partı ıse populıst polıtıkalar uygu-
layıp, sırtını dayadığı koyluyu koylulukten kurta-
ramazken, demokratıkteşme yolunda yenı adım-
lar atamamış, rejımı pekıştırememış, çok partılı
rejımı gerçekten çoğulculuğa taşıyamamış ve 10
yıl 12 gunluk ıktıdar donemını heba etmıştır
Işın en acı yonu de, bu olayda, gerek 1937'de
başlayan başbakanlığı sırasındakı davranışlan,
gerekse Atatürk'un olumu ertesındekı olumlu
tutumu ıle ıktıdar kavgası çıkmasını engelleyen,
olgun tavrıyla, rakıbı Inonu'ye destek vererek
Ataturk donemınden Ataturk sonrasına yumu-
şak geçışı sağlayan Celal Bayar'ın, Demokrat Par-
tı'nın hem kendısı hem de Turkıye ıçın hazın olan
sonunun hazırlanmasını engelleyecek hıçbırşey
yapamadığı gıbı, 27-28 Nısan olayları ertesınde,
Adnan Menderes'ın ıstrfasını ısteyıp genel se-
çım çağnsı yapmasını onerenlere, "Su geçerken
at değıştınlmez" dıyerek kulak tıkayıp sonu kaçıl-
maz hale getırmış olmasıdır.
Sezer Deprem Konseyi'yle görüştü
Sağlıksız açıklamalar
tedirginlik yaratıyor
ANKARA(Cumhuri-
yet Bürosu) - Cumhur-
başkam Ahmet Necdet
Sezer, deprem konusun-
da tstanbul'da bırtakım
sağlıklı olmayan açıkla-
malarla ınsanlann çok
fazla tedırgrn edıldığuu
bekrterek, bu açıklama-
larla çeşıtlı çevrelere çı-
kar sağlandığından kay-
gı duyduğunu soyledı
Sezer, Ulusal Deprem
Konseyı Başkanı Prof
Dr "nığrul Tankut \e
konsey uyesı Prof Dr
Murat Balamir ıle go-
ruştu Tankut, goruşme-
ran ardından yapnğı açık-
lamada, Deprem Konse-
yı nınhazırladığıraponı
daha once Sezer'e gön-
derdıklennı, dun de ıçe-
nğı hakkında bılgı \er-
dıklennı soyledı Tankut,
"Sayın Cunıhurbaşkanı,
yapdmasını onenöğimiz
uygulama planı çahşma-
smın hedüikle yapuma-
sını önerdL Bu konuda
Bakanlar Kurulu'na bfl-
gi sunmamız soz konu-
suydu. Kendisi bunu
önemsediğini,buisiözen-
le yapmamız gerektigini
vurguladr dıye konuştu
Tankut, Sezer'ın îs-
tanbul da sağlıklı olma-
yan açıklamalann çeşıt-
lı çevrelere çıkar sağla-
dığmdan kaygı duydu-
ğunu belırttı
Ortaklar ayn telden çalıyor; ANAP liderinin Kıbns ve AB açıklamalanna DSP ve MHP tepkili
Yılmaz'ın 'uyumsuz' çıkışlanANKARA (Cumhuriyet Burosu) - Başbakan
BülentEcevit'ın rahatsızlığı nedem>le lıder-
ler zırvesı ertelenırken, hukumet ortaklan ara-
sında ıdam, anadılde eğıtım Kıbns, AB ve se-
çım konulannda anlaşmazlık suruyor Rahat-
sızlığı nedeni} le bır suredır konutunda dınle-
nen Başbakan Bulent Ece\ıt dun de Başba-
kanlık'takı çahşmalanna başlayamadı
Ecevıt dun v aptığı yazılı açıklamada "Sağ-
hk durumum her gun daha iyrye gidiyor. Bu
siireci aksatmamamn u\ gun olacağı duşunce-
sindeyim. Onun ıçın 2-3 gun daha çahşmala-
nmıe\desurdureceğinı''dedı Ecevıt'ınbuka-
ranyla ortaklar arasında yapılması beklenen
lıderler zır\ esı de ertelendı Zın enın ertelen-
• Hukumet ortaklannın, zırvede ıdam ve anadılde eğıtım konulannda uzlaşma
aramalan ve ortaklar arasında gergmlık yaratan Kıbns, seçım ve AB konulannı
da masaya yatırmalan beklenıyor
mesıyle, hukumet ıçınde sorun yaratan ıdam
ve anadılde eğıtım konulannın çozumunun
de gecıkeceğı belırtıldı
Hukumet ortaklannın zın ede ıdam ve ana-
dılde eğıtım konulannda uzlaşma aramalan \ e
ortaklar arasında karşılıklı açıklamalarla ger-
gınlık yaratan Kıbns, seçım ve \B konulan-
nı da masaya yatırmalan beklenıyor Ortakla-
nn, temel anlaşmazlık konulan ve bunlara
ılışkın tutumlan şoyle
Idam ve anadikle egitim: DSP \e ANAP,
olum cezasının tumuyle kaldınlmasını ıster-
ken MHP buna karşı çıkıyor Anadılde eğıtım
konusunda ıse MHP'nın yanı sıra DSP'nın de
çekıncelen bulunuyor
DSP ve ANAP, ıdam konusunda "ağırlaşt-
rümtş muebbet hapts" v e teror suçlannın af kap-
samı dışında bırakılması formuluvle MHP'yı
ıknaya hazırlanıyor \ncak MHP ortaklannı
Meclıs'te MHP'sız çozum yoluna başvurma-
yazorlu>or
MHP Grup Başkamekıh Mehmet Şandır
ENERJÎ SEKTÖRU
Devirlere
garanti
arayışı
• EnerjıveTabıı
Kaynaklar Bakanı
Çakan'la bır araya gelen
Derv ış, uzun vadede
sanayıye ucuz ve
guvenılır enerjı ıçın
çalıştıklannı soyledı
AıNKARA (Cumhurivet
Bürosu) - De\ let Bakanı Kemal
Derviş ıle Enerjı \e Tabıı
Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan,
dun bır araya geldıklen
toplantıda enerjı sektorundekı
sorunlan ele aldılar Dervış,
Malıye Bakanı Sumer Oral'la
da 3 saat suren bır goruşme
yaptı Dervış, Çakan'la yaptığı
toplantının çıkışında, uzun
vadede sanayıye ucuz ve
guvenılır enerjı sağlamak ıçın
çalıştıklannı soyledı Dervış.
enerjıde atılacak adımlarla ılgılı
bugun bır yazılı açıklama
yapılacağını da belırttı Enerjı
sektorunun buyume ıçın
onemıne dıkkat çeken Dervış,
"Bu konuda, Enerji Prvasası
Kurulu'nun da piyasayı
duzenleyici bir rohı var. Bu
konuda çahşıyonız. Yarm da
onümüzdeki adımlann ne
olduğunu yazıh bir açıklamayia
açıklayacağız'' dıye konuştu
Hazıne, ışletme hakkı devır
projelennden garanti venlecek
olanJanna Elektnk Pıyasası
Yasası doğrultusunda değışıklık
talep edıyor Şırketlerıse
tahkım kozunu kullanarak var
olan sozleşmelenn
koşullanndan gen adım atmak
ıstemıyorlar Yaklaşık 2 5 saat
suren toplantıda, ışletme hakkı
devırlen dışında akaryakıt bayı
ve dağıtım şırketlennın kâr
marjıyla ılgılı taleplen de ele
alındı
Oral'la da görüştü
EMF heyetınnı, ıkıncı gozden
geçırme denetımı oncesınde
Dervış ıle Malıye Bakanı Oral,
ekonomıyı masaya yatırdılar
Goruşmede IMF'nın on koşulu
olan vergı, Kamu Ihale Yasası
ve ahl ıstıhdama ılışkın
duzenlemeler ele alındı Oral,
Ozel Tuketım Vergısı (OTV) ıle
ılgılı duzenlemenın gelecek
hafta TBMM Plan ve Butçe
Komısyonu'nda ele
alınacağmı soyledı
tĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN
\bdullah Ocalan ıle olum cezasının kaldınl-
masının bırbınne kanştınlmaması gerektığı-
nı soyledı Partısmın ıdamın kaldınlmasını ıs-
tedığını kaydeden Şandır. "Ancak Türkiye'nin
üzerindeki bölucu terorun tehdidi devam etti-
ği sürece ölum cezasmm hafifleulnıesi terorun
ödüDendirihnesi anlanuna getir" dedı
AB ve Kıbns: Kıbns sorununun çozumu ko-
nusunda da ortaklar arasında goruş aynlığı
jaşanıyor ANAP Genel Başkanı Mesut Yıl-
maz'ın, Turkıye'nın bu alanda yuruttuğu po-
lıtıkavı eleşnrerek KKTC Cumhurbaşkanı Ra-
uf Denktaş'ın daha esnek bır tavır sergıleme-
sı gerektığı yonundekı açıklamalan hukumet-
te tepkıyle karşılandı Başbakan Ece\ ıt başta
olmak uzere. MHP lıden Deviet
BahçeH v e Dışışlen Bakanı tsma-
il Cem, Yılmaz'a tepkı gosterdı
Turkıye'nın AB'ye uyelığı ko-
nusunda da ANAP ıle MHP ara-
sında denn goruş aynlığı bulu-
nuyor MHP Grup Başkanvekılı
Mehmet Şandır, "Saym Yılmaz,
AB içindeki Turk duşmanlarınuı
ağzr> la konuşmaktadır. Bu ushıp
\e bakış açısrvia Türkhe'nin men-
faadaruu konr^'arak \B'\e nasıl
gireceğini merakedi\oruz" dedı
Dışışlen Bakanlığı da Yılmaz'ın
ta\nndan rahatsızlık duyuyor
Erken seçim tarüşmalan: Baş-
bakan Ecevıt'ın rahatsızlığıyla
başlayan erken seçım tartışmala-
nna. ekonomıden sorumlu De\ -
let Bakanı KemalDerviş'ın de ka-
tılması hukumet ortaklannda ra-
hatsızlık yarattı
Dervış'ın "Seçimin tarihi be-
Krlenmeli" açıklaması ortaklar
tarafından sorumsuzluk olarak nı-
telendınldı
Ecevit'in sağhk durumu: Ece-
\ ıt'ın rahatsızlığının surmesı, hu-
kumetın MHP kanadını kaygılan-
dırdı MHP Grup Başkanvekılı
Şandır ın, "Sayın Ecevit, sağbğı-
nı ryi görduğu surece başbakan
kendisidir. kendi takdırieridir. Bi-
zim açımızdan bır sorun \ok. An-
cak ülkenin bundan dolayı kaybı
ne olur onu bilenıenı, o hepimizin
meselesıdır. Bu sağhk durumuv
la Türkiye'yi ne kadar vonetebi-
lir, bunu taiunin etmek zor" de-
mesı dıkkat çektı
însan Haklan Derneği Başkanı, diyalog için Adalet Bakanlığı'nın desteğini istedi
Ondül: Olüm yürüyüşü bitirümeliANKARA (Cumhurrvet Bürosu) -
însan Haklan Derneği Başkanı Hüs-
nü Öndül, F tıpı cezae\ lennde suren
olum oruçlannda, tutuklu ve hukum-
lulenn "tecrit koşuUaruu ölerek de
kaldbramadıklannı" soyledı Olumu
seçenek olmaktan çıkarmak ıçın Ada-
let Bakanlığı'nın desteğini ısteyen
Öndul, "Hangi demokratik ulkede
yurttaşlar birer birer oiurken kamu
otoritesi diyalog yolumı reddeder, çö-
züm seçeneklerini ihmal edebüir" de-
dı
ÎHD Başkanı Ondul yaptığı yazı-
h açıklamada, cezae\ lennde 20 Ekım
2000 tanhınden ben olum oruclan-
nın yaşandıgına ışaret ederek "Olum
orucu e>1emi yaparak hak arayışuıa
giren tutuklu ve hukumlülerin sorun-
lannın çözumunü sağlayamadıklan
ve bu ejiem sonucu ölumlerin gerçek-
leştiğj biönmektedir. Dolavısnia e>-
lem, öhım orucu \apanlann ıradele-
rinin dışına taşarak olumedonuşmuş-
tur. Sonuç ölüm ounuştur" dedı
91 hşının ölduğu, 400'den fazla kı-
şının Wernıcke-korsakoff hastalığı-
na yakalandığını kaydeden Ondul sı-
rada 55 eylemcının olduğunu bıldır-
dı
Tutuklu yakınlarına izin verilmedi
ı r
Sıvas'ta TİKKO üyesi 1 kişi öldürüldü
Bayrampaşa'dagözaltı ; ı Kaçınlanlarserbest
İstanbul Haber Ser-
via - F tıpı cezaevlen
sorununa dıkkat çek-
mek ıçın Bayrampaşa
Cezaevı onunde basın
açıklaması yapmak ıste-
yen bır grup, polıs en-
gelıne takıldı
Cezaevmın ozel tıp
bolumu kapısının onun-
de toplanan ve kendıle-
rını tutuklu yakınlan
olarak tanıtan 20 kışı-
lık grup, tutuklulann
yaşadığı sorunlara ılış-
kın basın açıklaması ya-
pacaklannı soyledı El-
îenndekı basın açıkla-
ması metınlennı dağıt-
tığı sırada polıs, grup-
tan 2'sı kadın 3 kışıyı
gozaltına aldı
\'urt Haberleri Senisi
-Gıresun'un Yağlıdere ıl-
çesınde bır grup TÎKKO
uyesı tarafından kaçın-
lan DSP Eşpıyeîlçe Baş-
kanı Recai Zaim ıle bır-
hkte 3 kışı serbest bıra-
bldı Bolgede operasyon
başlatılırken Sıvas'ta 1
TÎKKO uyesı olduruldu
Oncekı gun akşam sa-
atlennde yorede yap-
tıklan gezı sırasında ka-
çınlan DSP Espıye îl-
çe Başkanı Recaı Zaun
ve berabenndekı 3 kışı
serbest bırakıldı TİK-
KO uyelerının, kaçır-
dıklan kışılere eylem-
lerının propaganda
amaçlı olduğunu soy-
ledığı bıldırıldı
Tutuklu ve hukumlulenn, "tecrit
koşuDannı olerek de kaldıramadığı-
nı" kaydeden Ondul, şu goruşlen dı-
le gehrdı
"Tutuklu ve hükümlüler ölünıe
doğru >Tiru\orlar. Öiumler gerçek-
leşmesıne rağmen sonuç ahnamıyor-
savçsessızUk sunıyorsa, ohımedur di-
yebiunek için demokratik kamuoyu-
nun inisiyatifine, farklı tarzda giri-
şimlerine ihtrvaç \ar demektir. Dü)
ejiemcüere, ejiemlennı sona erdinne
çağnsı yapü. Ama aynızamanda Ada-
let Bakanhğı'na da çağnda bulundu.
\maç ölum değilse, fakat olumler ger-
çekleşhorsa bu noktada hızla bir şe>-
ler yapılmah. Hangi demokratik ulke
yurttaşlan birer birer ölürken kamu
otoritesi dhalog vohınu reddeder, çö-
züm seçeneklerini ihmal edebilır? Ama
tum onenler reddedflnor. Tecritsoru-
nu çok uzun zaman mucadele edUme-
si gereken bir sorundur. Yabuzca bu-
gun cezaevinde bulunanlann sorunu
değüdir."
Adalet Bakanhğı'nda vaptıklan
çağnya destek ıstedıklennı kaydede-
n Ondul, "Ölümu seçenek olmaktan
çıkarmak için bunaflıtiyaçduyuyoruz"
dedı
IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@yahoo.com
Ardahan'ın Çıldır ılçesı, Gurcıstan
sınınna 20 kılometre uzaklıkta Kars'la
Gurcıstan ın başkentı Tıflıs arasında-
kı mesafe 125 kılometre 10 yıl once
bu ıkı kent arasında demıryolu ve ka-
rayolu yapılması ve bır gumruk kapı-
sı açılması konusunda bıranlaşmaya-
pılmıştı Turkıye, bu anlaşmanın ge-
reğını yenne getırerek Gurcıstan sı-
nınna kadar duzgun bır karayolu ger-
çekleştırmıştı
Çıldır Beledıye Başkanı Ercan Şı-
rin'le bırlıkte Gurcıstan sınırındakı
Aktaş kapısına gıttık Turkıye, bura-
ya bır gumruk kapısında olması ge-
reken bınaları, kantarı, depoyu ınşa
etmıştı 6 yıl once gerçekleştırılen bu
yapılar, henuz kullanılmadığı ıçın bır
anlamda çurumeye terk edılmış gıbı
gorunuyor Turkıye kendı uzenne du-
şenı yapmıştı, ama Gurcıstan mad-
dısıkıntılarnedenıyleuzerıneduşen-
len yerıne getırememıştı Yol, Turkı-
ye tarafında bıtıyordu Gurcıstan ta-
rafında ıse 15 kılometrelık bır bolumun
yapılması gerekıyordu
Çıldırlıların ve de Ardahanlıların en
Gürcistan Sınır Kapısmda
buyuk dertlen bu sınır kapısının bır an
once açılmasıydı Bu amaçla grup-
lar halınde sureklı Ankara ya taşındık-
larını anlattılar Onlara en son bılgıyı
gumruklerden sorumlu Devlet Baka-
nı Mehmet Keçecıler vermıştı Ke-
çecıler, Gurcıstan'ayolun ınşaedıle-
bılmesı amacıyla 10 mılyon dolar kre-
dı teklıf ettıklerını, bunun kabul edıl-
dığınısoylemıştı Çıldırlılar şımdı Gur-
cıstan parlamentosunun bu kredı tek-
lıfinı onaylamasını beklıyorlar O za-
man karşı tarafta ınşaat başlayacak
ve gumruk kapısı faalıyete geçebıle-
cektı
• • •
Kars ve Ardahan yoresının beledı-
ye başkanlarının davetı uzenne bol-
gedekı gezısını surduren Gürbüz Ça-
pan'la bırlıkte dun Susuz ve Çıldır'a
gıttık Öğrenım tanhımızde onemlı bır
yerı olan Cılavuz Koy Enstıtusu, Su-
suz ılçesının sınırlan ıçındeydı Ara-
lannda Umit Kaftancıoğlu, Dursun
Akçam gıbı tanınmış edebıyatçılan ye-
tıştıren bu okulda Sabahattın Alı de
oğretmenlık yapmıştı Bu okulda ye-
tışenlerden bınsı de kolera uzerınde-
kı çalışmalarıyla dunya tıp lıteraturu-
ne geçen doktor Necmettin Alkış'tı
Cılavuz Koy Enstıtusu, Susuz'da
çok genış bır alana yayılmıştı Rus-
lann bu bolgeye egemen olduğu do-
nemde yapılan asken bınalarda ku-
rulan Cılavuz Koy Enstıtusu, Koy Ens-
tıtulennın kapanmasıyla bırlıkte yatı-
lı oğretmen okuluna donuşturulmuş-
tu Bu okuldan 1964 ve 1972 yıllann-
da mezun olan Özgen Çoğdur ve Ra-
sim Yasavur'la bırlıkte eskı bınala-
rın bulunduğu bolgeyı gezdık
Rus mımarısının guzel orneklerını
yansıtan çok sayıda taş bınaların
onemlı bır kısmı terk edılmış durum-
daydı Kullanılan bınalar ıse bakım-
sızdı Restore edıldığı soylenen bazı
bınalann ıse buyuk olçude eskı ozel-
lıklennı yıtırdıklen gozlenıyordu Çoğ-
dur ve Yasavur, kendı okudukları yıl-
larda bu bınalarda 1200 oğrencının
oğrenımgorduğunu anlattılar "Şura-
sı yatakhanemızdı şurası atolyelen-
mızdı Bızler, bırçok mesleğı (maran-
gozluk, demırcılık, elektnkçılık, çıft-
çıltk, hayvancıhk) bu atolyelerde öğ-
rendık Öğrencılenmıze de oğrettık
Şımdı butun bu okullargende kaldı
1979 yılında CHP ıktıdarı donemın-
de bu okullar da kapatılıp yenı bır
sısteme geçıldı "
Şu anda buradakı oğretmen oku-
lunda 250 oğrencı yatılı olarak eğıtım
goruyor Bunlar ıçın yenı bır bına ya-
pılmış Guzelımeskı bınalar boşaltıl-
mış ve yıkıma terk edılmış durumda
•••
Yorenın onemlı doğal guzellıklerın-
den bırısı de Çıldır Golu Gurcıstan sı-
nırından donuşte Çıldır Golu kenarın-
da oğle molası verdık Akçekale ko-
yu ve bu koyun yakınındakı Akçeka-
le adasında koyluler balıkçılık yapı-
yorlardı Akçekale adasında yıkılmış
ıkı kılıse vardı Bu ıkı kılısenınTurk Hı-
nstıyanlarından kalma olduğunu soy-
ledıler Alparslan'ın Anadolu yu fet-
hetmesınden oncekı donemde Turk-
menlenn bu bolgelere gelıp yerleştık-
lennı ve Hırıstıyanlığı benımsedıkle-
nnı tarıh kıtaplarından okumuştuk
Karaman'da da Turk Hınstyanlann ka-
lıntılarına rastlamıştık Antalya'da,
Alanya'da benzer orneklen gormuş-
tuk Yore halkının anlattığına gore
burada da Turk Hınstıyanlar yaşa-
mıştı
Gurbuz Çapan, hemşerılennın yo-
ğun sevgı ve desteğıyle yoreyı gez-
meyı surduruyor Hemen her partıden
ve etnık kokenden yurttaş onu sevı-
yor Yol boyu Gurbuz Çapan la yore-
nın tarıhı, sıyası yapısı uzenne soh-
bet ettık Kars'ın çok renklı etnık ya-
pısı bu yorede karşılıklı ılışkılerde
zengın bır hoşgoruye de neden olmuş
Kars'tan ayrılırken hava hâlâ so-
ğuktu Dağlar karla kaplıydı Kars
krızı en ağır yaşayan yorelerımızden
bınsıydı