Katalog

SAYFA + CUMHURİYET 22 ŞUBAT 2002 CUMA OLAYLAR VE GORUŞLERolay.gorus g cumhuriyet.com.tr AÇI MUMTAZ SOYSAL Kunbanlık KESİMDEN once kurbanlık hayvanın gozlennı temız tulbentle ortmek âdettendır Çevresındekı hazırlıkları, kasabın bıçağını falan gormesın dıye Gorse anlar mıydı? Anlasa, koyun olur muydu? O başka Gazetelenn yazdığına gore Avaıpa Bırlığı'nden bırılen, hertıalde oralarda yaşayan Muslumanlara seslenerek "Kurban kesılırken hayvanlara acı çek- tınlmesın" buyurmuş Bılmezler kı kesım ışının za- ten butun ustalığı elı çabuk tutarak kurbana mum- kun olduğu kadar az acı çektırıp olumu çabuklaş- tırmak uzennedır Tulbent âdetındekı ıncelık acı- nın da oncesınde, o mazlum hayvanda bulunup bulunmadığı bıle bılınmeyen bır duygu ya da on- sezgının hesaba katılmasında saklıdır Batı mezbahalarında alınlanna ağır tokmak vu- rularak kan akıtmadan oldurulen hayvanların, acı- ları çok kısa olsa da kapıdan gırerken ıçlennden bır şeyler geçırebıleceklerını duşunen oluyor mu acaba9 Avnjpa Bıriığı'yle ıhşkıler konusunda galıba bazılarımızı en çok uzen, ıçte ve dışta bu ul- ke halkının koyun yenne konmasıdır Sankı, duy- gulu ve ıradelı bır ınsan topluluğu değıl de ıste- nen yere ıstenen bıçımde gudulebılecek bır suru soz konusudur Anlatışlar ve yaklaşımlar, butun ın- ce sozlere karşın, ozde oylesıne çığ ve çaba Içtekıler, baştan ben Avrupa Bıriığı'negırmenın ne anlama geldığını ve neler gerektırdığını halk yı- ğınlanna açıkça anlatmak ve açıklamak luzumu- nu duymadılar Bır cennet vardı da butun sorun o cennetın kapısını bu ulkenın ınsanlarına kım da- ha once açacak yarışıydı Özal da Çiller de so- runa hep boyle baktılar özal'ın mırasına konan- lar ıse şımdı Kopenhag olçutlerının ancak herke- se şınn gorunen yanlarından dem vuruyor, ama bu olçutlerden bazılannın gerısınde yatan nıyet- lerden, Kıbrıs, Ege ve Guneydoğu konusundakı dayatmalardan hıç soz yok Dıştakıler Turklen ıçlenne almaktakı ısteksızlık- lennın temelınde yatan asıl nedenlen açığa vur- mak yenne, "Kulubun kurallan şunlar yuzdeyuz uymazsanız gınş yok" katılığında ısrarlılar Bura- dakı halkın, başka adaylardakı yuzde 655 lık ora- nın da ustunde, yuzde 68'lık bu çoğunlukla AB'ye gınmekte heveslı olduğunu bılıyoriar ya "Ne ıste- sekyaparlar" rahatlığıyla dayattıkça dayatmakta- lar Koşulun bın bıtse, yenısı çıkıyor AvrupaBırlığısorunu geleceğınbutunkuşak- larını ılgılendıren çok cıddı bır sorun Koyun surusu gıbı gudulmek yenne, tıtızlıkle olçup bıç- mek, olanca açıklığıyla tartışmak ve konuyu her şeyden once ulusal çıkarların mıhenk taşına vur- mak gerekır Gun, gozlerı bağlama gunu değıldır Turkıye Gazetecıler Cemıyetı nın yayınladığı gunluk Bizim Cazete Ulke sorunlanna ibşkjn raporlanyla, araştırmalanyla koşe yazılanyia, tarafsız haberlenyte sıvıı toplumlann gazetesı Duzenlı okumak ıçın abone olua Tet 0.212.51108 75 T anhm çok eskı donem- lennden ben Türkler, ulus olarak Asy a, Av- rupa v e Aihka toprak- lannda kurduklan çe- şıtlı de\ let, hanlık, beylık \ e toplu- luklarla, tanhlenne. gelenek ve go- reneklenne, dıllenne bağlı kalarak sa>ısızbaşanlarkazanmışlardır Bu çok uzun geçmışlenyle Turkler, de- ğerlı devlet bılım \e sanat adam- lan > etıştırerek dunya kultur ve u> - garlık tanhı ıçındekı onurlu yerle- nnı almışlardır Tarıhını bıldığımız Turk devlet, hanlık, bey lık \ e topluluklan (Türk de\ letlen) şunlardır Gokturkler, Kutluklar, Uygurlar, Akhunlar, ^varlar (Avrupa). Bul- garlar (Avrupa) Hazarlar. Macar- lar( Avrupa), Kıpçaklar(A\Tupa), Pe- çenekler (A\rupa). Uzlar (Avrupa). Başgırtlar. Sabırler, Turgeşler, Kar- luklar, Kımekler. Yimekler. Toluno- ğullan (Afrıka). thşıdıler (Afnka). Karahanlılar, Gaznelıler, Oğuzlar, Selçuklular. Altınordu, Çağataylı- lar Safe\îler. Baburluler. Ozbek- ler, Çobanlılar. Turkıye Selçuklula- n De\ letı. Eretna De\ len, Kadı Bur- haneddın Dev letı, Karakoyunlular. Akkoyunlular AnkaraCumhunye- tı. Osmanlı Devletı, Turkıye Cum- hunyetı. Kuzey Kıbns Turk Cum- hunyeh Sovyetler Bırlığı'nın dağıl- mastndan sonra (1992) kurulan Turk devletlen Azerbaycan. Turkme- nıstan. Ozbekıstan, Kazakıstan. Kır- gızıstan Cumhunyetı Turk Han- lıklan Kinm.Ejderhan.Kazan.Ka- sım. Kuçum (Sıbırya), Noğay. Hı- ve, Buhara. Hokant Kaşgar. Yarkent, Hotan. Turfan, Bakû. Gence, Kara- bağ. Şırvan. Envan Turk Be>lıklen Salguroğullan, Ildenızoğullan, Beg- tegınoğulla- n zengıoğullan, Bonoğullan Ar- TürkTarihi... Nurer UĞURLU tukoğullan. Danışmentoğulları, Mengucekoğullan. Saltukoğullan Sokmenoğullan, Harzemşahlar, To- gan Arslanoğullan Inaloğulları Çubukoğulları, Dılmaçoğulları Inançoğullan. Tannvermışoğulla- n, Çaka Be\lığı Osmanoğullan Karamanoğullan Germıyanoğul- ları, Karesıoğullan, Hamıtoğulla- n, Eşrefoğullan, Alâıye Bey len Menteşeoğullan. Canık Beylıkle- n, Sahıbataoğulları, Aydınoğullan. Taceddınoğullan, Saruhanoğulla- n, Dulkadıroğullan, Ramazanoğul- lan Turk Topluluklan Yuz. Sayan Altay, Yaka, Yakut, Mangıt. Saha. Duva Turklen Ulusolma Tanhle- rtne ve ulus duygulanna bağlılıkla- nyla bılınen Turkler, her donemde tanhe büyuk onem \ ermışlerdır Ta- nh. Turkler ıçın, ulus olmanm. ulu- sal varlığın en onemlı kaynaklann- danbındır Turkler, Selçuklular za- manında da tanhe buyuk onem v e değerv ermışlerdır devnn sultanla- nna, devletın ılen gelenlenne, da- ha sonra bu goreve geleceklere yol gostermek, onenlerde bulunmak amacıyla tanhsel kıtaplar yazdır- mışlardır Bunlar, bırçok tanhsel olayın ılgı çekıcı arastırmalan ola- rak gunumüze kadar gelmıştır Osmanlı Devletı'nın ılk donem- lennde de devletın resmı tanhı şeh- nameci adı venlen kışıler taranndan yazılmıştır Oncelen nazım olarak > azılan bu yapıtlar, daha sonra duzyazı olarak kaleme alınmıştır Tanhsel olavla- nn oluşlannı yıl >ıl anlatan tanh kıtaplanna vakayiname I olav lar kı- tabı) adı \erılmıştır Yazanna vak'anüvis denılmıştır Osmanlı Devletı'nde tanh >azarlığı resmı bır memurluktu Buyazarlar dev- letı ılgılendıren butun olay lan sıra- sıyla yazmakla gorevlı kışılerdı Vak anuv ısler bu gore\ lennı Os- manlı De\letı nın son bulmasına kadar surdurmuşlerdır Aynca Os- manlı De\ letı nde tanhsel araştır- ma \ e ıncelemelere de buvuk onem venlmıştır Buaraştırmaveıncele- melenvapan bunlan vazan kışıle- re muvemh Itanhçı) denılmıştır Osmanlı tanh yazarlanyla ılgılı çok onemlı bır çalışma unlu Mman Turkoloğu Franz Babinger tarafın- dan vapılmıştır Franz Babinger'ın "Osmanlı Tarih Yazarlan ve Eser- leri" adlı bıyo-bıblı>ografık kıtabı dılımıze çe\nlmıştır (Kultur v e Tu- nzm Bakanlığı, Ankara 1982) Turk Tanh Kurumu Turkıve Cumhunvetı'nın kurucusu Buyuk Onder Ataturk "Bü\Tikde\1e(ler ku- ran atalanmız bu>uk ve kapsamk u\ garhklara da sahıpolmuştur. Bu- nu aramak. ıncefemek. Tuıiduğe ve dumaya bildirmek bizter için bir borçtur. Turk çocugu atalannı ta- rudıkça daha buyuk ışler vapmak ıçm kendinde kuv>et bulacakür."" du- şuncesı>le Turk tanhıne ve tanh oğretımıne verdığı buyuk onemı belırtmıştır Bu amaçla. Turk tanhırun belge- lere dayanarak, bılımsel olarak araş- tınlması ve ıncelenmesı ıçın Turk Tanh Kurumu'nu kurmuştur( 1931) Turk tanhıvle ılgılı bılımsel çahş- malar bu knnım tarafından >apıl- maktadır Ataturk "Eğerbirmıllet bü>1ıkse, kendisini tanunakla daha buyuk olur" dıyerek tanh oğretı- mının gerekhlığı uzennde onemle durmuştur "Tarih yazmak, tarih vapmak kadar önemlidir" dı>en Buv-uk Onder Turk ulusunu "çağ- das uvgariık duzeyıne ulaşürmak" ıçın tanh oğretımıne buvuk onem venrııştır Ataturk Turk Tanhı Tetkık Ce- mıyetı tarafından hazırlanan "Tarih I" adlı ders kıtabına (19i2) vazdı- ğı onsozde de (Ataturk'un bu on- sozu kaleme aldığını Prof Dr \fet İnan bır vazısıvla açıklamıştır) bu konuda şunlan sov lemıştır " Bin vıldan fazla süren İslâmlık- Hırıstiyanlık da\alannın doğurdu- ğu husumet duv gusu>la mutaassıp muverrihler bu dav'alarda asırlarca Islâmlığın pışdarlığuu vapan Turk- lenn tanhını kan ve ateş macerala- nndan ıbaretgostermeve çalışölan.. Butun bu menfı ceresanlar. tabii oia- rak, mektcpprogramlan ve mektep kitaplan uzerinde dahi tesir goster- di ve Turklüğun. çadır, aşiret. silah \e muharebe mefhumlanv la mura- dif tutulması an'anesı mektep kı- Uplanmıza kadar girdi... Turk ta- nhiniru ınkâr edilmiş ve unutturul- muş simasını ve mahivetini. butun hakikaöanvia mevdana çıkarabil- mek için çok çalışmak lazımdır." Ataturk. bu duşuncelerle. tanhın, belgelere da> anarak, doğru v e ger- çeklen araştıran bır bılım olarak Turk çocuklanna oğretılmesını ıs- temıştır Ataturk'un bu ısteğı. Tur- kıye Cumhunvetı'nın kunıluşun- dan bu yana Turk mıllı eğıtımınuı en onemlı amaçlanndan bın olmuş- tur Çunku tanh, ulus olarak avak- ta kalmanın, var olmanm en buyuk dav anaklanndan bındır PENCERE Allah Ne Verdiyse! Prof. Dr. Fatnıa ESİN \akın geçmışımızde, telefonla haberleşmenın yaygınlaşmadığı yıllardaınsanlarbırhaberulaş- tırmak bır haber almak veya sadece hatırlannı sormak ıçın dostlannın, yakınlannm evlenne rasgele zamanlarda çıkagelırlerdı Eğerbu gelış- meler j emek zamanına rastlarsa, ev sahıbı yeme- ğe katılmasını onenrdı konuğuna "Buyunın, beraber viyelim; Allah ne ventiv- se" demek bır gelenektı Bu gelenek kuçuk >er- leşım bolgelennde hâlâ surmekte ve sanıyorum konuğu kendısı ıçın özel bır zahmete gınlmeye- ceğıne ınandırmak ıçındır Bıhndığı gıbı AKP Başkanı R. T«y>ip Erdo- ğan Sultanbeylı tlçe Merkezı'nın açılışını yapar- ken yaptığı konuşmada kullanmış bu sozlen On- ce. fazla doğum yapmavın onenlennın "ihanet- i vntaıüye" olduğunu soyle\ıp, tam aksını oner- mış "Bu mılletin çoğalması laznn. sakın ha. \1- lah ne verdivse!" demı> Bu sozlenn nufiıs artışını ozendırmek ıçm kul- lanılacağıiumınaklınagelırdıkı' Üstelık bırpar- tı başkanı, ulke > onetımıne talıp bın tarafından Daha da vahımı yıllarca Istanbul'da beledıye baş- kanlığı yapmış bın bu kışı O Istanbul kı. sokak- lan tınercı çocuklarla dolu soğuk gecelen geçı- rebıleceklen kapalı bır mekân bulurlarsa kendı- lennı şanslı sayan çocuklarla O Istanbul kı,ca- mı önlenne, karakol kapılanna kundakta bebe- lenn bırakılması sıradan olaylar O Istanbul kı, ıkı göz gecekonduda 8-10, bel- kı de daha fazla nufiıs alt alta. ust uste yaşar Yao Istanbul unvaroşlan 1 Eğeroralarda ya- şay an kadınlarla bır soyleşı yapar kaç çocuğu ol- duğunu sorarsanız. aldığınız yanıtlar sızı şaşır- tır ıçınızı dağlar "12 tane doğurdum; 7"si öUu. 5'i vaşıyor." "10 çocuk doğurdum; 4'ü öldu, ö'sı yaşıyor" \eterh beslenmeden yeterh eğıtımden voksun çocuklarla doludur varoşlar Duyarlı ınsanlann ıçını parçalayan bu gorun- tulenn bovutlannı daha da arttırmak ıçın R Tay- vıpErdoğan m"\Uahneverdiyse"olçeğııleço- ğalın önensı yapması. çok acımasız ve akıldışı Görduklen karşısında ıçı hıç sızlamıyor mu bu kışının'' Bu ıktıdar hırsı nasıl bır hırstır kı. ınsa- nı böylesme acımasız yapabılıyor, akıl almaz çagnlar yaptırabıhyor 1 Bayram Günü Kınıntıları... Ibn-i Arabi ne demış. "Aşktır ınancım Kalbım her bıçıme gı- rer Keşış manastındır, put- lara tapınaktır Ceylanlann otlağıdır Kendını adayanlann kâ- besıdır.. Tevrattır, Kuran'dır Aşktır ınancım " Bayram gunlerı sevgı- nın takvım yaprakların- dan oluşurlar, koparırken papatya falı açmaya da gerek yok, sevryor, sevmı- yor, sevıyor, sevmıyor, dı- ye • Evren 'lazım' ıle mel- zum'dan oluşur Demek kı çelışkılerın butunleşmesınden baş- ka şey değıldır dunya Ve sonrasızlıktır yaşam 'Kurban' ınsanlığın es- kı donemlennde 'ınsan' uzerıne ışlenmıştı Ne zaman değıştı1 ? Hazreti Ibrahim, oğlu Ismail'ı Tann'ya kurban edecektı, çocuğun tam boynunu kesecekken, Al- lah gokten bır koyun ın- dırdı, bayram o gunun anı- sınadır Hallac'a sormuşlar - Bayram nasıl geçı- yor? - Sen demış, onu ba- na değıl, koyuna sor!.. • 'Enel Hak' sozu en ka- ba çevırısıyle 'Ben Alla- hım' demektır, Hallac-ı Mansur'un sonunun ko- tu olacağı daha başından bellı olmuş; 858'de Iran'da doğan Hallac, bır gun ho- cası Cüneyd'ın kapısını çalmış - Kım o? "- Ben, Enel Hak, Ka- dın Mutlak, gerçeğın ta kendısı " Hallaç çıle doldururken lokmayı kendı yutacağı- na dızının dıbındekı sıyah kopegıne venp aç kalır- mış, mucızeler yarattığı soylenırmış, Isa'dan son- ra 26 Mart 922'de ıdam edılmış Ellerınde ayaklarında zıncır, ıdama gıderken, raksetmeye başlamış, ru- baıler okuyormuş.. Halk, Hallac'ı taşlama- ya yonelmış Gıkı çıkmamış Haüac'ın, ama en yakın dostu Şib- lî bır gul atınca bağırmış: -Ah'. Turkler bu ahı unutma- mışlar, ıncelıklı bırataso- zune çevırmışler "Dostun attığı bır gul, duşmanın attığı taştan daha buyuk yara açar" Hallac'ın ellerı ayaklan kesılmış, vucudu çarmı- ha genlmış, sonra da ka- fası kopanlmış, bedenı yakılmış, kullen Dıcle'ye savrulmuş • Kurban Bayramı, koke- nınde, ınsandakı kurban- lık eğılımı ve tutkusunun yorungesını koyuna çe- vırdığınden, uygartıkta bır adım bıle sayılabılır Pekı, şımdı anlamı ne9 'Kurban' kavramında- kı anlam, 21 'ıncı yuzyılda, gokdelenlı, apartmanlı, asfaltlı, bır koca kentı ga- np bır mezbahaya çevıren açıkta hayvan kesımının seyranını doğal gormeye gerekçe olabılır mı?.. Kurban Bayramı, koyu- nun boğazlanmasında değıl ınsanınınsanasev- gısınde kutsanmalı 1 . Yahya Muaz, Isa'dan sonra 9'uncu yuzyılda Iran'da yaşamış bılgeşa- ır, demış kı "Bırhardal tohumu aşk Aşksız yetmış yıllık ıbadete yeğdır" CUMA'dan PAZARTESİ'ye ÖZEL KUŞAKLARLA BAYRAM EKRANI dev bir Ofkestra ve VOkal eşli^inde bir caödas ozan 10:00'danl2:00'ye T > SAĞLIK Sağlıklı Beslenme Sağlık RaporuT 12:00den 16:00'ya -SÖYLEŞİ Gündem Dışı NPQ/Dünya Tartışıyor NTV'ye Sorun - Yakın Plan ŞİİRLERJYLE mümtaz sevinc ™" Şubat 2002 Pazartesi 12:30 ve 13:30 • NATIONAL GEOGRAPHIC 20:30 (Büvük Stilon) 16:00'dan 19.00'a liılcl Sılıs • POP ÇAGI Taksim Cumhuriyet Kitap Kulübü AKMGişe _ nvwww.ntvmsnbc.com ((>lt) 575 26 66 °"252 38 81()J "251 56 00