Katalog

1 *BAT 2002 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Ecöcılar nennun değil •AVKARA (CZınhuriyet Bürosu) - llsc ânnalanyla, Sağlık Süaıhğı'nın yüzde 1 d ı k ilaç indiriminde vadĞı uzlaşma, ecraalan memnun etneli. Türk Eczacılan Biiin(TEB)Başkanı Miınet Domaç, "Ilaç fr\ıtknnda, firmalann yiidc 7 oranındaki incrmini yüzde 4'e incren uzlaşma yetrizdir ve adil dejiHir" dedı. Domaç. kanu kurumlanna yöıeik toplu üaç satmanndaki indirim oraıuın da yüzde 5 'ten yüzdt 2.5'e indinldiğini açılJsdı. Toprakfaank'ın sabşı başlıyor • AJVKARA (Cunhuriyet Bürosu) - Tastrruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Yöıetim Kurulu, hisselerinin tamamı TMSF'yeaitolan Toprakbank AŞ'nin satış sürecinin başlatılmasına karer verdi. TMSF'den yap lan yazılı açıklamaya göre, Toprakbank'la ilgilenen yatınmcılar 15 Şubat 2002 günü mesai bitimine kadar kuruma başvuruda bulunacaklar. Baş.Tiruda bulunanlardan gerekli koşullan taşıyan yerli ve yabancı yatınmcılar, 21 Şubat 2002 mesai bitimine kadar belirlenecek ve durum ilgilılere bildirilecek. Işçilerden eylem • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'ndan (TPAO) işten çıkanldıklannı belirten 100'e yalan çalışan, dün eylem yaparak TPAO Genel Müdürlüğü'nden Hazine'ye kadar yürüdü. Halil Üdtellı adlı TPAO çalışanı da genel müdürlüğün 9. katında cama çıkarak intihar girişiminde bulundu. Işten atılacağı endişesiyle intihar girişiminde bulunduğu belirtilen Ikitelli, saglık muayenesi için ambulansla hastaneye götürüldü. Büyümenin nedeni kurullar' • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygûn, yaptığı yazılı açıklamada, devletin küçüleceği yerde kurullarla büyümeye devam ettiğini belirtri. Aygün, kamudaki büyümenin nedenini "yerden mantar gibi biten kurullara" bağladı. Kurullar kurarak bir buzdağı devlet modeline geçilmeye çahşıldığını ileri süren Aygün. "Buzdağının altında neler olduğunu bilen yok" dedi. Günübirlik çıkışa harç yok • ANKARA (AA)- Yurtdışına çıkışlarda harç pulu alınmayacaklann kapsamı genişletildi. Günübirlik sınır komşusu ülkelere seyahat edenlerden de harç pulu alınmayacak. Aynca, karayolu ile yurtdışına çıkış yapan sınır ticareti belgesi sahibi firma temsilcilerinden her firma için iki kişiden yurtdışma çıkış harcı aranmayacak. Bu çerçevede sınır ticareti kapsamında sınır ticaret belgesine dayalı olarak yapılacak seyahatlerde firma temsilcileri adına valilikçe düzenlenen belgeyi hudut kapılannda çıkış işlemlerini yapan emniyet görevlilerine ibraz edecekler. Yabancı bankalann gecelik piyasalardan da vazgeçerek bonoya dönmeye başladıklan belirtildi Dövizde istikrararanıyorBANUSALMAN ANKARA - Enflasyonda düşüş yaşan- maksızın faizler ve kurlarda gerileme ol- ması kaygı yaratıyor. Hükümet ve Merkez Bankası, dövizde aşın yükseüş ve düşüş- lere karşı "sözJü olarak psikotojik etki ya- ratmaya" yönelik açıklamalar dışında mü- dahaleye yanaşmıyor. Ancak, dövizde faiz getirisinin olmama- sı ve spekülatif yükselişin yarattığı kânn da bulunmaması üzerine TL'ye yönelim baş- ladı. "Dövizfc borçlan ya da dışandan dö- viz getir, TL'ye çevirip Hazine'ye borç ver" manhğına dayalı sıcak paranın özendiril- diği kaygısı gündeme geldi. Bankalann ye- niden açık pozisyona dönmeye başladıkla- n beürtüirken faizlerin de düşeceği beklen- tisi Hazine bonosuna yatınmı önplana çı- kardı. Döviz piyasasından çekilen yaban- cı bankalann gecelik piyasalardan da vaz- geçerek bonoya dönmeye başladıklan be- lirtildi. 2001 yıl sonunda 1 mılyon 800-900 bın liraya kadar kurun çıkacağı ve dövizde yükselişin süreceği beklentisiyle 1 milyon 600 bin lıra düzeyinden döviz alanlar kay- ba uğradılar. Bu nedenle düşük düzeyden satış yapmak ıstemeyen bu kişiler. döviz- de artış eğiliminin görülmemesi ve dışan- dan gelecek parasal desteğin yarattığı iyimser havanın etkisiyle satış baskısı al- ÎHRACATÇILAR MECLİSİ BAŞKANI OĞUZ SATICI: Dolar gerçekyerine dönmeli Ekonomi Senisi - Türkiye Öıracat- çılar Meclisi (TÎM) Yönetim Kurulu Başkanı Oğuz Saücı. dolann mutlaka gerçek yerine gelmesi gerektiğini, bu- nunla ilgili Devlet Bakanı KemalDer- viş'in gereken mesajı verdiğini söyle- di. Satıcı, bunun üzerine bundan son- rasmda da piyasalann gerekeni yapa- cağını belirtti. Dolardaki düşüşe iliş- kin Bakan Derviş'in açıklamalannı AA'ya değerlendiren Satıcı, "Asrfme- sele dövizin yüksek ya da alçak frvat- larda olnıası değil, dalga boyunun bü- yük olması" dedi. Satıcı, devletin KıT'leri vasıtasıyla piyasalara verdi- ği hammadde maliyetlerinin de döviz kurlanrun düşüşü oranında düşmesi gerektiğine işaret etti. Satıcı, "Bu <A- madığı sürece piyasalar gerçek bir ser- best piyasa düzenlemesi içerisinde obt- mazİar. Serbest piyasa kurallan sade- ce dö\1zin düşüşünde ve vükseiişinde göz önüne ahnamaz" değerlendırme- sini yaptı. îhracatçının fiyat rutturamadığını ve ihracat yapamadığını belirten Sa- tıcı, "thracaün alündaki üretim du- ruyor. Türkrye'nin herhaJde şu anda en son ihtiyacı olan konu, mevcut üre- tim ve ihracaünın geriye doğru gitme- sidir diye düşünüyorunT dedi. TOBB BAŞKANIRİFAT HİSARCIKLIOĞLU: TL değerlendiğinde kriz çıktyor Ekonomi Servisi - Türkiye Odalar ve Borsalar Bırlığı (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıkhoğlu, Türk Lirası aşın olarak ne zaman değerlense, Türk ekonomisinin sonunda krize girdiği- ni ileri sürdü. Hisarcıklıoğlu, dolardaki gerileme karşısında TL'nin değer kazanması ile ilgili bir soru üzerine "Nezaman Türk Lirası aşın olarak değerlenmişse, Türk ekonomisi sonunda krize girmiş- tir. Dolar ile TL'nin birbirine uyumhı olarak,enflasyona göre artması gerek- mektedir. Bu şeküde TL'nin şu anda değerfi olması hem ihracaümız açtsm- dan kötü hem de son 10 ydhk perspek- tife bak&ğumzda, TL'nin en çok de- ğerlendiği yıhn hemen akabinde bü- yük krize ginnişizdir" yanıtmı verdi. Ankara Sanayi Odası Başkanı Za- fer ÇağJayan da dolann değerindeki aşın artışlar gibi aşın düşüşlerin de belirsizlikleri arttırdığını ve plan yap- mayı güçleştirdiğini dile getirdi. Çağ- layan "Bu durumun uzunca süre de- vam etmesiihracatımta, turizmi olum- suz etkUevebifir. Ancak bu noktadan sonra dövizdeki arüşlar da yeni olum- suzhıklaryaratabilecektir" dedi. İSO Başkanı Tanıl Küçük gerçekçi kur politikasının taviz verilmeden uy- gulanması gerektiğini söyledi. tında bulunuyorlar. Devlet Bakanı Kemal Derviş'in açıklamalan önceki gün dolar kurunda hareketlenme yarattı. Derviş, Merkez Bankası'nın müdahale edebilece- ği açıklamasını yapmıştı. Ancak. önceki gün dolar yükselerek 1 milyon 345 bin li- ra düzeyine kadar çıktıktan sonra Merkez Bankasf nın müdahalesinin söz konusu ol- madığı ortaya çıkınca yeniden düştü. Bankacılık uzmanlan, döviz piyasalan- nın halen sığ olduğunu, küçük işlemlerin etkisinin büyük olduğunu belırtiyorlar. An- cak yabancılann spekülatif olarak pıyasa- ya girip dövizde ahcı olup yükselrici ko- numlannın kalmadığı kaydedildi. Döviz- de yurtdışında ve yurtiçinde yüksek faiz ol- madığı gibi, kurlardaki dalgalanmadan pa- ra kazanma olasılığının da kalmaması ne- deniyle TL'nin daha cazip hale geldiğine dikkat çekiliyor. Faizlerde de düşüş beklentisi bulunuyor. Bu nedenle kısa vadeli değil. daha uzun va- deli olarak TL cinsinden Hazine bonosu- na yatınm ağırhk kazanmaya başladı Faizlerin düşürülmesi, en büyük borçlu konumundaki Hazine için olumlu olarak görülmesıne karşın yeniden dövize kayış- la, borçlann çevrilebilirliğinde sıkıntı ola- bileceği kaygısı da bulunuyor. Faizlerin düşmesi, halktan topladığı pa- rayı aktaracak yer bulamayan bankalar açı- sından olumlu olarak değerlendiriliyor. Hazine'ye daha uzun vadeli borç verirken kısa vadede faizlerin düşmesiyle bankala- nn maliyetlerini azaltıp, kâr etme olanağı sağlayabilecekleri belirtüiyor. Yatınm alanı olarak gündeme gelen Bulgaristan'a artık yan sanayi ihracatı da yapılıyor Komşuyla îlişkfler çeşitlenecek • Serbest Ticaret Anlaşması çerçevesinde yılbaşından itibaren pek çok alanda gümrüklerin sıfırlanması, Bulgaristan'la olan ticari ilişkileri güçlendirecek. 700 milyon dolarlık olan ticaret hacminin, bu yıl 1 milyar dolan aşması bekleniyor. OLCAY BÜYÜKTAŞ Işgücü ucuzluğu ve kota uygulama- sının olmaması nedeniyle Türk yatı- nmcılannın dikkatini çeken ve kısa bir süre öncesıne kadar "Yannmlar kom- şuya kayıyor" eleştirilerine hedef olan Bulgaristan'a artık yan sanayi ürünle- rinin ihracatı yapılıyor. Serbest Ticaret Anlaşması gereğı 2002 yılı başmdan itibaren pek çok kalemde gümrüklerin sıfırlanacağı Bulgaristan'a yapılan ih- racatın iki katına çıkacağı ileri sürülü- yor. Son dönemlerde küçük gruplann ülkeye girmesiyle yatınm miktan 350 milyon dolara çıkarken ticaret hacmi- nin de 1 milyar dolan aşacağı belirtili- yor. Son 10 yılda daha düzenli bir ekono- miye sahip olmaya başlayan Bulgaris- tan, 8 milyonluk küçük bir pazara sa- hip olmasına karşın Türkiye açısından önemini arttırmaya başladı. 2-3 yıl ön- ce özellikle kâğıt ve tekstil sektöründe Bulgaristan'da yatınm yapmaya başla- yan Türk işadamlan, artık bu ülkeye başta yan sanayi ürünleri olmak üzere daha fazla ihracat yapmaya başladı. Kotavegümrük ohnaması nedeniyle tekstikilerin ilgi gösterdiği Bulgaristan, üıracatçıya kota krizini aşma imkânı sağhyor. Türkiye'ye oranla sanayisi oldukça ge- ri olan ülkede Şişe-cam'ın 25 milyon dolarlık cam sodası fabrikasının yanı sıra Işıklar Holding ve Mustafa Sü- zer'in satın almış olduğu kâğıt fabrika- lan faaliyete başladı. Türk- Bulgar Iş Konseyi Başkanı FarukErkoç. öncele- ri yatınmlann kaydığı gerekçesiyle bü- yük eleştirilere maruz kalan Bulgaris- tan'a, artık makine parçalan obnak üzere yan sanayi ürünlerinin ihrcatının arttığını söyledi. Büyük şirketlerin yanı sıra küçük ya da orta ölçekli yatınmcılann da ilgi göstermesiyle ülkedeki yatınm mikta- nnın 250 milyon dolardan 350 milyon dolara çıktığına dikkat çeten Erkoç, şa- rap üretmek üzere Türk işadamlan ta- rafından üzüm bağlan bile alındıgını dile getirdi. Bu yıl başından itibaren birçok alan- da gümrüklerin sıfırlandığına dikkat çeken Erkoç, özellikle tekstil ürünleri- nin artık gümrüksüz ihraç edilebilece- ğini vurguladı. Erkoç, diğer ülkelerin Bulgaristan'a kota uygulamasının ol- mamasırun da Türk teksilticileri için büyük avantaj oluşturduğunun altını çizdi. Mesafenin yakın oluşu ve ülke nüfusunun yüzde 10'nunun Türk asıl- lı ohnası da Erkoç'a göre diğer önem- li avantajlar. Bazı kalemlerde gümrüklerin inme- si ve iki ülke arasındaki sanayi ve tica- ri ilişkilerin ele ahnması amacıyla 7 Şu- bat'ta konseyin toplanacağını söyleyen Erkoç, toplantıya Bulgaristan başba- kanyardımcısının yanı sıra 70 işadamı- nın kanlacağını da sözlerine ekledi. Türk Llrası'nın dünyadaM bazı ülkelerin paralanna karşı değerl şöyle: Ulke 1 Afganıstan Afganisi 1 Arjantın Pezosu 1 Arnavutluk Leki 1 Azerbaycan Manatı 1 BAE Dirhemi 1 Bahama Dolan 1 Bahreyn Dinan 1 Banqladeş Takası 1 Barbados Dolan 1 Belarus Rublesi 1 Bolivya Boliviyanosu 1 Bostvvana Pulası 1 Brezilya Realı 1 Bulgar Levası 1 Burundi Frankı 1 Cezayir Dinan 1 Çek Korunası 1 Ekvador Sukuresi 1 El Salvador Kolonu 1 Fas Dirhemi 1 Hırvatistan Kunası 1 Irak Dinarı 1 Iran Riyali 1 Kazakistan Tenqesi 1 Kıbrıs Lirası 1 Lübnan Lirası 1 Macar Forınti 1 Pakistan Rupisi 1 Somali Şilini 1 Sudan Dinan 1 Suriye Lirası 1 Sili Pezosu 1 Zambia Kvaçası TL ._ 303 1.439.567 10.581 302 391.932 1.439.567 3.818.480 25.278 723.401 898 211.065 207.586 619.835 652.244 1.666 18.645 39.950 58 164.578 124.197 172.747 4.628.833 823 9.548 2.207.586 951 5.185 23.933 549 5.565 31.363 2.180 377 TL'ye eşit hiçbir para kalmadı YASA TASARISIİMZADA Tüketiciye AB standardı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Tüketici halclan, AB'ye uyumlu hale getiriliyor. Bakanlar Kurulu'nda imzaya açüan ve Tüketici Yasası'nda değişiklik öngören yasa tasansı, asgari garanti süresinin 2 yıla çıkanhnasmdan bankalann kredi kartlanna uyguladığı faiz oranlanna kadar birçok konuyu düzenliyor. Tasannın getirdiği yenilikler arasmda, kredi kartlanyla yapılan alşıverişlerde komisyon alınmaması da yer alıyor. Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tannkulu. tasan ile tüketici haklannda AB standardının yakalanacağım söyledi. Tannkulu, 4077 sayılı Tüketiciyi Konıma Yasası'nda değişiklik öngören yasa tasansını basına tanıttı. Sendikalar, tüketiciyi konıma dernekleri. TOBB ve TESK temsilcilerinin de yer aldığı toplantıda konuşan Tannkulu, tasannın 77 ayn loınım ve kunıluşun önerisi doğrulrusunda şekillendirildiğini belirtti. Tüketiciyi koruma politikasuıın, AB'de 13 direktif üzerine kuruldugunu vurgulayan Tannkulu, buna uyum sağlanmasına önem verdiklerini belirtti. Tannkulu, kredi kartlan ve tüketici kredilerikonusunda Bankalar Birliği'yle büyük bir sorun yaşamadıklannı vurguladı. Enron skandalında köktendinci Protestan örgütü bağlantısı ENGtSAŞKIN TORONTO/KANADA - ABD'yi sarsmaya devam eden Enron Enerji Firması skandahnda, Amerika'da Cumhuriyetçi Parti ile organik bağ- lan olan köktendinci Protestan örgü- tü "Hıristiyan Koalisyonu"nun etkin rol oynadığı ortaya çıktı. Kanada'nın tademli gazetecisi Dahon Camp, "tf- las edene kadar kökten- dinci teorisyen ve Hnis- tiyan Koalisyonu milita- nı olan Ralph Reed'i bordrosunda tutan En- rol'un,Reed'el997'den beri ayda 20 bin dolar ödediginr bildirdi. Köktendinci Ralp Re- ed'in, başkanlık öncesi G.W. Bush tarafından Enron'a tavsiye edildi- ğini belirten New Yo± Times, özelUkle Amerika'nın güney illerinde dev bir sanayiye dönüşen din tacirliğinde, köktendinci Ralph Reed'in rol aldığını ve Cumhuriyet- çi Parti'nin "dua günlerinde vaMk yapûğmı" açıkladı. "Hıristiyan KoaUsyonu" adlı dev dinci örgütte, geniş bir ticaret ağının yönetimini de üstlenen Ralp Reed'in, Enron'a geçtikten 1 yıl sonra dinci- ük görevinden aynlarak, daruşman- hk yapmayı seçtiğini belirten Kana- dah yazar Dalton Camp, "Merkezi Teksasta olan Enron tte G.W. Bush'un iç içe ioşkiler içinde olduğu- nu ve Beyaz Saray'a Yüksek Mahke- me darbesiyle oturmuş olan Bush'un, Enron'dan 800 bin dolar seçim kam- panyası bağışı aldıgma" dıkkatı çek- Erdikler: Bizi etkilemedi İSTANBUL (AA) - Andersen Türkiye Ortaklığı Genel Müdürü Şaban Erdikler, ABD'de iflas eden enerji devi Enron olaymdan kendilennin olumsuz etkilenmelerinin söz konusu olmadıgmı söyledi. Erdikler. Enron skandalının ABD tarihinde ilk defa ortaya çıkan bir olay ohnadığını belirterek hem ABD'de hem de diğer ülkelerde muhasebe de diğer sektörlerde benzeri olaylann yaşandığını ve yaşanabileceğini ifade etti. ti. Iktidan ele aldıktan sonra, enerji sanayündeki de\'let denetimini kaldı- rarak "deregulasyon" uygulamasıy- laEnron'unyıllıkgeürinin yılda 100 milyar dolara çıkmasına yardımcı olan Bush'un, yakın arkadaşı olan Enron Başkanı Kenneth La>'den gör- düğü yardımla de\ f bir kampanya ba- ğış örgütü oluşturduğu biliniyor. 2000 yılı seçim kampanyasında ve daha önceki valilik seçimi kampan- yalannda Enron'dan 800 bin dolar bağış alan Bush'u, kabinenin petrol- cü diğer ünlü adı Başkan Yardımcısı DickChenej'in izlediği, ancak, Che- ney'e ulaşan bağış oranının belli ol- madığı bildirildi. Geçen yıl Enron yöneticileriyle 6 kez buluşmuş olan Cheney'in, toplantılardaki gündemin açıklanmasını isteyen Kongre ile denetim gö- reviyle yükümlü "Dev- let Muhasebe Ofisi"ne olumsuz yanıt verdiği açıklandı. Kongre'nin ve Devlet Muhasebe Ofısi'nin Cheney-En- ron toplantılanna ait toplantı belgelerini elde etmek için mahkemeye başvTirduğu bildirildi. Bush kabinesindeki köktendinci Adalet Bakanı John Ashcroft'un da Enron'dan 58 bin do- lar bağış aldığı belirtiliyor. Enron ile ilgili iddialar listesinde şu aynnülar göze çarpıyor. Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan, Enron'un iflas haberini ilk alan yet- kili oldu ve Enron Başkanı Kenneth Lay'e yanıt vermedi. ANKARA (ANKA) - Türk Lirası, 2001 yıhn- da. dünyadaki 113 para cinsınin tümüne karşı de- ğer kaybetti. Normal bir ekonomik düzeni bile bu- lunmayan ve ağır bir sa- vaş yaşayan Afganis- tan'ın afganisi, yıllardır ekonomik ambargoyla karşı karşıya bulunan Irak'ın dinan, Azerbay- can'ın manatı, Bangla- deş'in takası bile Türk Lirası'ndan daha istikrar- lı bir seyir izlediler ve TL'ye karşı önemli ölçü- de değer kazandılar. Dünyada, bir birimi 1 Türk Lirası'na eşit hiçbir para kalmadı. Türk Lirası'nın 2001 yıhnda yaşadıgı aşm de- ğer kaybı, daha çok dolar ve Euro ile döviz ve efek- tif alış-satışı yapılan pa- ralara göre değerlendirü- di. Ancak Maliye Bakan- lığı'mn Usul Kanunu uyannca, yabancı para- larla olan seneth veya se- netsiz alacaklarla borçla- nn değerlenmesinde 2001 yıh için kullanıla- cak kurlara Uişkin tebüği, Türk Lirasf nın geçen yıl dünyadaki 113 paranın tümü karşısında içler acı- sı bir hal aldığmı gözler önüne serdi. 2000 yıhnda 142 lira olan 1 Afgan Afgani- si'nin değeri, 2001 yılnı- da yüzde 113 artarak 303 liraya yükseldi. Bir Irak Dinan'nın değeri ise 2 milyon 160 bin liradan 4 milyon 628 bin liraya çık- tı. Türkiye ile paralel ola- rak ağır bir ekonomik kri- zin yanı sıra toplumsal patlama da yaşayan Ar- jantin Pezosu'nun Türk Lirası karşısındaki değe- ri ise bu ülkenin parasuu dolara bağlaması nede- niyle dolara paralel ola- rak yüzde 112.9 oranında artış gösterdi. Kurlar, savaş, ekono- mik kriz gibi olumsuz- luklar yaşayan, bir eko- nomik düzeni bulunma- yan ülkelerin parasının bile Türk Lirası'na göre istikrarlı bir seyır izledi- ğini ortaya koyuyor. Nemalar ödeniyor ANKARA (Cum- huriyet Bürosu) - Ça- lışarîlara ödemeleri bugün başlayacak olan Zorunlu Tasar- ruf Fonu'ndaki kü- mülatif nema oranı, 31Arahk2001tarihi itibanyla yüzde 587.73 olarak açık- landı. Zorunlu Tasar- ruflan Teşvik Hesa- bı'nda, 10 katrilyon 319 trilyon lira birik- tiği belirtildi. Bu pa- ranın, 1 katrilyon 684 trilyon lirasını anapa- ra, 8 katrilyon 635 trilyon lirasını da ne- ma gelirinin oluştur- duğu vurgulanan açıklamada, bugüne kadar hak sahiplerine 2 katrilyon 77 trilyon lira tutannda ödeme yapüdığı belirtildi.