Katalog

3 ARALIK 2002 SALI CUMHURİYET SAYFA J V LJ J-i J. U J \ kultur(a cumhuriyet.com.tr 15 Sevgi Sanlı'nın yazdığı 'Kaygusuz Abdal' Devlet Tiyatrosu Taksim Sahnesi'nde sanatseverlerle buluşuyor Dervişin kimlik arayışı CANLARIN BlRLtĞl KaygusuzAbdal NURSEN KARAS Oyun başlarken perdeler açık- tır, fonda su kıyısında kaygıyla çevresine bakınan bir ceylan res- mi vardır. Az sonra sahneye fırla- yan bir genç adam okunu gerer, ceylanı vurur. 2. sahne dervişler mekânıdır. Genç adam hızla dalar. Vurduğu ceylanı aramaktadır, kan izlerini sürerek gelmiştir. "Biz görmedik" yanıtına inanmaz. Tartışmaya Abdul Musa gelir, kolunun altından oku çıkararak Alaiye (Alanya) Beyi'nin oğlu Gaybî Bey'e \ erir. Gaybî Bey du- rum karşısında tüm dünyasından, beyliğinden, babasından, sevgili- sinden, kendisinden bile vazge- çerek dervişlere katılır. Artık "Kaygusuz Abdal" olma yolun- dadır. "Can"lann birliği, bütün- lügünü sergileyen ilk sahneden sonra yaradılışm gizemi, günlük yaşamla iç içe hep duyulacaktır. Kaygusuz Abdal' ın yaşamında, dervişlik yolundaki içsel temizli- ğin, annmanın yanında insanca sarsıntılan, cinsel yenilgileri de görüyoruz. "Yetmiş iki millete bir gönül gözüyle bakabilmek. Elsiz, dilsiz, belsiz şu âlemde seyran eylemek" derken yenil- gileri de olacaktır. "Güzeli değil güzelliği, bir canı değil bütün canları sevmektir dervişten beklenen" diye sevgilisini red- dederken Hanife adında bir ka- dına yenik düşecektir: "Nefsime kul oldum... Hırslanmın tuza- ğına düştüm."Tann, insan ve do- ğa sevgisini "...imge, düşünce ve anlam zenginlikleriyle bezeye- rek" yalın bir dille şiirleştiren, "asıl adı Alaeddin Gaybî. Sara- yi olarak da bilinir (d.y.: 1341, Alaiye, ö.y.: 1444, Mısır ya da Elmalı, Antalya) Alevi- Bektaşi edebiyatının kurucusu sayılan mutasavvıf şair" diye tanımla- nan Kaygusuz Abdal Istanbul Devlet Tiyatrolan'nda. Sevgi Sanlı'nın yazdığı Sönmez Ata- soy'un sahnelediği oyunda Kay- gusuz Abdal'ı Yetldıı Dikinciler, Abdal Musa'yı Atsız Karadu- man kalabalık bir oyuncu toplu- luğunun eşliğinde oynuyorlar. Yararlanılan kaynaklar: Kaygu- suz Abdal, Sevgi Sanlı; Ana Bri- tannica, Büyük Larousse. AYÇA TEZER lyi eğitim görmüş. bir bey oğlu- nun bütün zenginliği ve itibannı bırakarak derviş olmasının öyküsü. Bir dervişin kendıni bulma savaşı- mı. Sevgi Sanlı'nın yazdığı 'Kay- gusuz Abdal' oyunu, Sönmez Atasoy'un rejisiyle Istanbul Dev- let Tiyatrosu Taksim Sahnesi'nde sanatseverlerle buluşuyor. Koreog- rafisini Nasuh Barın ın, dekorunu Ethem Özbora'nın yaptığı oyu- nun müziği Adil Arslan'a, kostü- m tasanmı ise Hale Eren'e ait. Bektaşi şaüierinden ve Abdal Musa dergâhının dervişlerinden Kaygusuz Abdal'ın yaşamımn konu edildiği oyunda Yetkin Di- kinciler, Atsız Karaduman, Bu- rak Şentürk, Okday Koruna, Ali Düşenkalkar, Hatice Aslan Kale- li başlıca rolleri paylaşıyorlar. 'Kaygusuz Abdal'ın yazan Sevgi Sanlı ile oyun üzerine konuştuk. Bektaşlllği llglnç buluyor - Bektaşiliği, Aleviliği işleyen oyunlar pek görülmüyor sahne- lerimizde. Kaygusuz Abdal'ı ti- yatrolaştırma fikri nasıl doğdu? SEVGİ SANLI - Ben önce Ha- cı Bektaş'ı yazmak istiyordum. Hacı Bektaş köyüne gitrim, araştır- malar yaptım. Ben Bektaşi ya da Alevi değilim, ama bu toplumlan öteden beri çok ilginç buluyordum. Daha geniş görüşlü, daha sevecen ve kadınlara karşı daha eşit muamele eden kişiler olarak görüyordum. Kırşehir'de ve Hacı Bektaş'ta Kaygusuz Abdal üzerine gördüğüm kitaplar dikkatimi çekti. Zaten şair olarak çok beğe- niyordum. Hayatı da il- ginçtir. Kaygusuz Abdal çok iyi eğitim görmüş bir bey oğludur. Buna rağ- men bütün bu zenginliği ve parlak hayatı bırakıp dervişliği seçmiş. Hem kişi olarak, hem şair ola- rak çok beğendiğim Kaygusuz'a ufak bir hiz- mette bulunabilmişsem kendimi çok mutlu sayı- yorum. Oyun on yıl bekledl - Oyunun yazım aşamasında güçlüklerle karşılaştinız mı? SANLI - Bektaşi köylerini gez- dim. Hacı Bektaş'ta kaldım bir sü- aygusuz Abdal 'ın yazan Sevgi 'anlı, "Oyuncularımızın ve \rejisörlerimizin çoğunda yeni bir adım atma, yeni bir konuya eğilme 1 fikri pek yoktur. Konservatuvarda öğrendikleri oyunları tekrar tekrar oynamak isterler. Başarıh olacaklarından emin oldukları oyunlarla sahneye çıkmak isterler. Biraz risk almak lazım " divor. re. Bu konuyla ilgili elime geçen her kitabı okuyup inceledim. Hiç şüp- hesiz, yazılması biraz vakit aldı. A- ma ben bu oyunu yazıp Devlet Ti- yatrosu'na teslim edeli on yıldan fazla oldu. Derler ki "Türk yaza- n yetişmiyor, Türk oyunu yok". Ama maalesef oyuncuİanmızın ve rejisörlerimizin çoğunda yeni bir adım atma, yeni bir konuya eğilme fikri pek yoktur. Konservatuvarda öğrendikleri oyunlan tekrar tekrar oynamak isterler. Başanlı olacak- lanndan emin olduklan oyunlarla sahneye çıkmak isterler. Biraz risk almak lazım. - On yıl bu oyunun sahnelen- memesinin nedeni sizce Alevi- Bektaşi oyunu olmasından mı, yoksa genel bir tavır mı? SANLI - Sanıyorum, her ikisi de var. Ama genel tavır oluşu da- ha ağır basıyor. Dediğim gibi yeni bir konuya eğilmek pek cazip gel- miyor. Halbuki hep yeniliklerden yana olmalıyız. - Oyunda hangi öğeleri ön pla- na çıkarmaya çalıştınız daha çok? SANLI - Çok yetenekli ve bilgi- li bir kişi oluşu ve kendine sunu- lan refahı ve zenginliği elinin ter- siyle itip kendıni hakka ve halka adaması bana ilginç geldi. Değişik yerlerde değişik serüvenler yaşı- yor. Önce Anadolu'da tanıyoruz kendisini, sonra Mısır'da, daha sonra da Rumeli'de. Gezginci ve cüretli bir ruhu var ve hep arayış içinde olan bir insan. Ben oldum bittim demiyor. Hatta "Ben ki- mim?" diye soruyor. Ama en so- nunda sormamalıydı "Ben Ki- mim?" diye. Çünkü öğrenmiş ol- ması gerekirdi. Mlzah öflelerl yer alıyor - Oyuna mizah öğeleri de katıl- mış. SANLI - Zaten Kaygusuz Ab- dal'ın şiirlerinde mizah öğesi çok kuvvetlidir. O tarafı güçlüdür. Ama bazı sahnelerde acaba mizah dozu biraz kaçtı mı diye de düşündüm. - 'Kaygusuz Abdal'ın sahnele- nişinden memnun kaldmız mı? SANLI - tçıme sinmeyen taraf, bazı sözlerimin fazlaca çizilip ben- de olmayan sözlerin ilave edilmesi. Kelimeler üzerinde çok titizlenen bir insan olmamdan dolayı bir iki kere oyunu geri çekecek oldum. A- ma şimdi böyle yapmadığrm ıçin mutluyum. Halk beğendiğine göre artık be- nim bunun üstünde fazla durmam gereksiz diye düşünüyorum. Oyu- nun dekorunu beğeniyorum. Bu de- korun yapılmasında rejisörümüzün de katkısı var. Sönmez Atasoy, de- korcuya göz şeklinde dekor yapıl- ması konusunda yol göstermişti. Koreografiyi yapan Nasuh Bann Bektaşidir. 0 kültürün içinde yetiş- miş biridir. Oyun sırasında saz çalıp türkü söyleyen Bektaşi ozanlarının da oyuna büyük bir canlılık ve renk kattıkJannı düşünüyorum. Genel- likle oyuncular iyi seçildi. lyi bir kadromuz var. Başrolü oynayan Yetkin Dikinciler, yeni yetişen en iyi oyunculardan biri. Geniş Açı yeni sayısında, dünyada ve Türkiye'deki sanatsal etkinlikler üzerine yazılarla gündem oluşturuyor Çağdaş sanatlar ve fotoğraf günleri Kültür Servisi - iki ayda bir yayımlanan 'Geniş Açı' fotoğraf dergisi. 26. sayısında, fotoğraf sanatına ilgi duyanlara yine dopdolu bir içerik sunuyor. Dünyanın sayılı fotoğraf etkinliklerinden olan ve bu yıl on birincisi yapılan 'Mois de la Photo a Paris - Paris Fotoğraf Günleri' aynntılanyla tarurıhyor. Etkinlik kapsamında açılan sergilerden örneklere de yer verilmiş. Bu sayının 'özel haber'i, Serdar Darendeliler'in 'Yolcudur Abbas' adıyla altı çalışma gününü okurla paylaştığı güncesi. Dünyadan önemli etkinlikleri izleme olanağı sunan dergide, ülkemizdeki örneklerden son günlerde gerçekleştirilen 'Yedinci Saydam Günleri'nin değerlendirme yazısı da yer alıyor. Aynca, bu sayıda, sanatsal Geniş Açı 26. sayısında yine fotoğraf sanatına ilgi duyanlara dolu bir içerik sunuyor. etkinliklerden 'tstanbul Yaya Sergileri', 'Tehlikeli Şeyleir', 'Fetiş' gibi sergilerle bağlantılı olarak 'Çağdaş Sanatlar ve Fotoğraf konusu ele alımyor. Aytaç Uzmen, 'Ortak Bir Şeyleri Olmayanların Ortaklığı' başlıklı yazısıyla Londra'dan, Zeynep Saygı Devisscher, 'Hayalet Bedenler' adlı yazısıyla Paris'ten sesleniyor fotoğraf meraklılanna.Yusuf Tuvi, Arzu F. Güngör'ün söyleşisiyle konuk olurken, derginin diğer bir konugu da Safai. Sanatçıyla söyleşiyi Barkın Karslı gerçekleştirmiş. Burçak Evren, 'Nostalji' başlıklı bölümde, bilindik fakat yanlış değerlendirmelere açık bir kavrama, 'Kartpostal ile Fotokartın Farklılıklarına' ışık tutuyor. Şebnem Işigüzel ise Fotoğrafın Dışından adlı bölümde yer alan 'Aksiyon Zamanı' başlıklı yazısında 'reklam filmleri'ni farklı bir yönden, 'hız ve hareket'in bu alanda kullanımı açısından ele alıyor. (0 212 251 70 03) Boyut Ya- yınlan'ndan çıkan ve Kumpan- yanın onbir yıllıkçalış- masını bel- geleyen'Ne Bileyim Ka- fam Kanştı' , doksanlı yılların ti- yatrosuna ilişkin önemli bir belge niteliği taşıyor. Kafa karıştırıcı bir tiyatro kitabı Kültür Servisi - Kumpanya'nın gösteri sanatlanndaki on bir yıllık çalışmalannı belgeleyen 'Ne Bileyim Kafam Kanştı' adlı kitap Boyut Yayınlan'ndan çıktı. Oyun metinleri, oyun fotoğraflan, çalışma notlan, seyirci notlan, yapım öncesi taslaklar, karalamalar, kuramsal yazılar. belgeler ve çizimlerin yer aldığı kitap, gösteri sanatlan alamnda bir ilk niteliginde. Kitabın sunuş yazısını kaleme alan Zehra tpşiroğlu, doksanlı yıllann tiyatrosuna ilişkin önemli bir belge niteliği taşıyan kitabın, tiyatronun bütüncül çizgisine uygun bir tasanmla izleyicinin alımlamasını belgeleyen yazılardan oluştuğunu söylüyor.Başlıbaşına birer inceleme niteliğindeki iki sunuş yazısından diğeri, Uluslararası Istanbul Tiyatro Festivali Yönetmeni ve Istanbul Üniversitesi Dramaturji Bölümü Başkanı Dikmen Gürün'ün imzasını taşıyor. Kitabın konsept ve tasanmı ise Bülent Erkmen'e ait. Dumas'nın külleri Pantheon'da • Kültür Servisi - 187O'te ölen ünlü Fransız yazar Alexandre Dumas'nın külleri Panteon'a gömülüyor. Başkent Paris'in dışındaki Monte Cristo Şatosu'ndan senatoya getirilen, üzerinde 'Üç Silahşörler'in düstunı 'Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için' yazan mavi kadife kumaşa sanlı kül kabı, Victor Hugo, Vbltaire ve Curies gibi ünlü Fransızlann gömüldüğü Pantheon'a defhedilecek. Devlet Başkanı Jacques Chirac'm Pantheon'da konuşma yapması bekleniyor. Dumas'yı geçen baharda Fransa'nın 'en yaramaz, yetenekli ve yaratıcı dehalan' arasmda sıralayan Chirac, yazann küllerinin Pantheon'a defhedilmesi emrini vermişti. Haiti'li bir kölenin torunu olan Alexandre Dumas, 1802 yılında doğmuş, 1830'larda ulusal muhafız kaptanı olmuş, 1850'lerde Italya'nın bağımsızlık mücadelesini desteklemişti. Dumas, 1870 yılında Normandiya'da ölmüş, Fransızlar ile Prusyalılar arasındaki savaş nedeniyle cesedi 2 yıl sonra oğlu tarafından memleketi ViIIers-Cotterets'a getirilerek gömülmüştü. Gneen Day savaşa karşı • Kültür Servisi - ABD'li rock grubu Green Day'in elemanlan, Irak'a yönelik bir savaşın çıkmaması için çeşitli protesto girişimlerinde bulunuyor. Resmi web sitesi www.greenday.com'dan hayranlanna haber gönderen Green Day, savaşa karşı gelen bir kaç Amerikalı gruptan biri. Green Day'e, Massive Attack ve Damon Albarn gibi isimler de destek veriyor. Hikmet Şimşek'e ödül • Kültür Servisi - Sevda- Cenap And Müzik Vakfı geçen yıl kaybettiğimiz değerli müzik adamımız, orkestra şefi Hikmet Şimşek'e, 'Onur Ödülü Altın Madalyası' veriyor. 8 Aralık'ta düzenlenecek bir törenle, Şimşek'in yakınlanna teslim edilecek ödül, anlamlı bir anma töreniyle pekıştiriliyor. Aynı ödül daha önce Ilhan Usmanbaş, Leyla Gencer, Cemal Reşit Rey, Suna Kan, Idil Biret gibi sanatçılara da verilmişti. Müze'de soygun • Kültür Servisi -Eskişehir'in Seyitgazi ilçesinde, Seyit Battalgazi Külliyesi Müzesi'ndeki, aralannda Bizans, Seiçuklu ve Osmanlı dönemine ait iki adet kılıcın, iki adet çakmaklı tabancanın, birkaç alemin (metalden yapılmış hilall), lülelerin,sikkelerin, mühür ve madalyalann bulunduğu 13. yüzyıla ait paha biçilemeyen çok sayıda tarihi eser. kimliği henüz belirlenemeyen kişi veya kişilerce çalındı. Eskişehir'in Seyitgazi ilçesinde, 1207-1208 yıllan arasında Seyit Battalgazi adına yaptınlan, müderris odalan ve dershane bölümlerinden oluşan, Seiçuklu ve Osmanlı dönemi mimari özelliklerini taşıyan külliyenin içerisinde çeşitli türbeler bulunuyor. 1970 yılında Kültür Bakanlığı tarafından kurulan müzede. bulunan toplam 4 bin 783 eser bulunuyordu. Sergilenen eserler arasmda, Bizans, Seiçuklu ve Osmanlı dönemine ait pişmiş toprak testiler, mimari parçalar, mermer heykeller, sikke ve mühürler. kaplar, silahlar, kılıçlar, sancaklar, alemler, şamdanlar, gümüş takılar ve giyim eşyalan bulunuyor. Zeliha Akçaoğlu resim sengisi • Kültür Servisi - Galeri Artist Çukurcuma'da 1 Aralık'ta açılan Zeliha Akçaoğlu'nun resim sergisi, 21 Arahk'a kadar sürecek. Akçaoğlu resimlerinde 'anın gelip geçici belirsizliğine dayalı imgeler, algının ve yanılmasının sınırlannı zorluyor. Böylece çıkan çelişkili görüntü basma desenli bir gözlük camından bakar gibi bir izlek veriyor. Kınlgan ve geçirgen renk katmanlan üst üste yerleşimden meydana gelen oluşumlar sunuyor. Sergi, her gün 10.00- 18.00 saatleri arasmda gezilebilir. Galeri Artist Çukurcuma: Altıpatlar Sok. No:26 Çukurcuma. (0 212 227 68 52) Aykırısanat kısa öykü yarışması • ADANA(Cumhuriyet Bürosu) - Adana'da yayınlanmakta olan Aykınsanat dergisi, 'Kısa Öykü Yanşması' düzenledi. Yayın hayatına 10 yıl önce başlayan ve bu ay 57. sayısı yayımlanan Aykınsanat'ın düzenlediği, konusu serbest olan yanşmaya hiçbir yerde ödül almamış tek öykü ile herkesin katılabileceğini belirten yayın kurulu üyesi Arslan Bayır, Aykınsanat ile kültür ve sanata hizmeti sürdürürken yanşmalarla da bu çalışmayı renklendirmek istedik. Bu yıl da, 'Kısa Öykü Yanşması' adı altında yazınla uğraşan sanatseverlere bir olanak yaratmaya çalışacağız. Dileyen yazarlarrmız, serbest bir konuda tek öykü ile yanşmaya katılabilecek. Çift aralıklı daktilo veya bilgisayarla yazılmış en fazla 3 sayfalık öyküler 7 adet çoğaltılarak 'Aykınsanat Kısa Öykü Yanşması - P. K. 1048 Gar/Adana' adresine 30 Nisan 2003 tarihine dek gönderilebilecek. Yanşma jürisinde Mehmet Aydın, Öner Yağcı, Lütfiye Aydın, M. Demirel Babacanoğlu, Arslan Bayır, Tacim Çiçek ve Mehmet Kansu'nun yer aldığı yanşmada dereceye girenlerin ödüllerinın 'kitap ve kazandı belgesi' olduğu bildirildi.