Katalog

21 ARALIK 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMl ekonomi@cumhuriyetcom.tr 13 Hükümet ESK'yi topluyor • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hükümet. acil eylem planını yaklaşık 21 aydır toplanmayan Ekonomik ve Sosyal Konsey'de tartışmaya hazırlanıyor. Ekonomik ve Sosyal Konsey, 25 Arahk'ta "acil eylem planı" gündemli olarak toplantıya çağnldı. Başbakan Abdullah Gül başkanlığında gerçekleştirilecek toplantıya Türk-Iş, Hak-lş, DtSK, TOBB, TESK, TZOB, TlSK'ten üçer temsilci ve ilgili bakanlar katılacak. KUP, ihracatçıyı endişelendirdi • İSTANBUL(AA)- Döviz kurlanndaki hızlı yükseliş, ihracatçıyı da endişelendirdi. Türkiye îhracatçjlar Meclisı (TİM) Başkanı Oğuz Satıcı, "Her zaman söylüyoruz, ani düşüşler ve ani yükselişler istikTarsız harketin işaretidir. Türkiye ani yükselmelerde de ani düşüşler kadar zarar görür" dedi. Garanti yeni binasına taşındı • İSTANBUL(AA)- Garanti Bankası, 1993 yıhndan bu yana hizmet verdiği Maslak'taki binasından Zincırlikuyu'da inşa edilen yeni Genel Müdürlük binasına taşındı. Garanti Genel Müdürlüğü'nün projesi, Amerikan Gerner Kronick V'alcarcel Architects şirketinden mimar Randolf Gerner tarafından çizildi. Vesîel, hedefinin üzerine çıktı • İZMÎR(AA)- Vestel Beyaz Eşya Genel Müdürü tzzet Güvenir, bu yıl buzdolabındâ yüzde 72, split klimada yüzde lOO'lükbüyüme yaşandığını belirtirken, hedeflerinin üzerine çıktıklarını söyledi. Güvenir, iç piyasada buzdolabındâ yüzde 14, split klimada yüzde 30 pazar paylan bulunduğunu kaydetti. TtİSİAD: Yasa ertelenmemeli • İSTANBUL (ANKA) - Türk Sanayicileri ve tşadamlan Derneği (TÜSİAD) Kamu îhale Yasası'mn yürürlüğe giriş tarihinin ertelenmemesi gerektiğini belirtti. TÜSİAD'dan yapılan yazılı açıklamada, yasanın AB'ye uyum için hazırlanan Ulusal Program'ın orta vadeli öncelikleri arasında yer aldığı hatırlatılarak olası bir erteleme karannın AB müktesebatına uyum yolunda atılmış bir geri adım olarak algılanabileceği kaydedildi. Emlakbanklılann tasfiyeyle başlayan sürgün öyküsü yeni unvanlanyla sürüyor Onlar şimdiaraştırmacıFATMA KOŞAR Emlakbank çalışanlannın tasfiyeyle başlayan "sûrgün" öyküsü filmlere konu olacak türden zorluklaria dolu bir ça- lışma yaşamıyla sürüyor. Bundan 1.5 yıl önce tasfiyesi- ne karar verilen bankalanndan alınıp Ziraat ve Halkbank'a devredilen çalışanlar, şimdi oturacak sandalye, yapacak iş bulamadıklan, üstelik "fazla- hk" olarak değerlendinldikle- ri çeşitli kamu kurumlaruıda "araşürma yapıyor" Çünkü hepsini bir anda kapı önüne koymaya cesaret edemeyen devlet onJara yeni bir unvan bulmuştu: Araştırmacı. Uz- manlıklan, nitelikleri dikkate • Kapatılan Emlakbank'ın binlerce çalışanı, çeşitli kamu kurumlanna uzmanlıklan, nitelikleri dikkate ahnmadan ortak bir unvanla atandı: Araştırmacı. Bu unvanın "görev, yetki ve sorumluluğu" yok. ahnmadan çeşitli kamu ku- rumlanna gönderilen banka- cılann sahip olduğu bu ortak unvanın. ashnda "görev, yetki ve sorumluluğu" yok. Ne I; olursa... Çeşitli kamu kurum ve ku- ruluşlanna Emlakbank'taki kadro ve pozisyonlan. dene- yimleri, nitelikleri dikkate ahnmadan atanan bankacıla- nn yeni işyerlerindeki görev- leri Devlet Personel Başkanlı- ğı'nın Sosyal Sigortalar Ku- rumu'na gönderdiği bir yazı- da şöyle tanımlanıyor: "._. Araşürmacı kadrolan- nın hiyerarşik görev, yetki ve sorumluhıklan buhmmamak- tadır. Ancak, araştırmacı kad- rosunun görev tanımı; kuru- mun görev ve hizmerleri Ue 0- gfli konularda araşürma, ince- leme yapmakJ' Cözler Maliye'de "GittiğimizişyerJerindeotu- racak sandalye bulamıyoruz. Karumlann yöneticileri, çah- şanlan bize fazlahkmışız gibi davranıyor, yapacak iş yok. Ne biz ne yapacağımızı, ne de ku- rumlar ne yaptıracağffii anla- dı. Görev, yetİd ve sonımlulu- ğun belb' olnıadığı duı umda nasıl iş yapılabüir ki" sözleriy- le durumunu özetleyen, şimdi araştırmacı, eski bankacılann son korkusu maaşlannın yan yanya indirilmesiyle ilgili uy- gulama oldu. Eskiden bankada yönetici konumunda olduklan için (I sayıh cetvele tabi olanlar) geç- tikleri yeni kurumlarda maaş- lan donduruldu, ancak banka- cılık tazminatı almaya devam ettiler. Bu da çahşanlann çok büyük maddi kayıplara uğra- masına engel oldu. Yasalar da bunu öngörüyor. Ancak Mali- ye Bakanlığı, bazı kurumlar- da çahşanlara bu tazminatı ödememeye başladı ve maaş- lar bir anda yan yanya indi. Aslında Devlet Personel Baş- kanlığı, bankacılık tazminatı ödemesinin devam ettiğini ve çahşanlann mağduriyetinden söz edilemeyeceğini savunu- yor, ancak Kredi ve Yurtlar Kurumu, Kültür Bakanlığı ve Çe\Te Bakanlığı'nda çahşan- lann tazminatlan net ücrete artık yansıtılmıyor. Çalışanlar, Maliye Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığı'nın ara- sındaki çelişkinin giderilmesi- ni bekliyor. TOBB'DEN ÖNERÎLER LlSTESt Kuradikkat ANKARA (AA) - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB hükümete sunduğu raporda, dalgalı kur uygulamasına de- vam edilmesini, aşın dalgalanma halinde Merkez Bankası'nın kararlı müdahalelerde bulunmasını ıs- tedi. TOBB yönetiminin, hafta içinde gerçekleştır- diği ziyaretlerde, Cumhurbaşkanı, Başbakan, ba- kanlar ile TBMM'de gruplan bulunan partüerin genel başkanlanna sunduğu rapor, mevcut so- runlara ilişkin değerlendirme ve çözüm önerile- rini kapsayan 4 bölümden oluşuyor. Ülke kaynaklannın toplumun genel menfa- atleri gözetilmeksizin kullanılmakta olduğuna yer verilen raporda, verimlilik kaygısının kay- nak tahsisinde arka planda kaldığı, bunun so- nucunda piyasalann gerçek dengelere otur- madığı kaydediliyor. Raporda yer alan öne- riler özetle şöyle: • tş Güvencesi Yasası, Iş Kanunu'yla bir- likte ele alınarak 15 Marfa kadar çıkanlsın • Teşvik Uygulama Genel Müdürlüğü, Sanayi Bakanlığı 'nabağlansın. Yatınmteş- viklerinde yatırun indirimi üzerinden alınan yüzdel9.8'likstopaj kaldınlsın, t/ Yatınm teşvücbelgelerinin süreleri 1 yıl daha uzatılsın. t/ Özelleştirmeye hız verilsin. \/ Ihracat pazarlan çeşitlendirilsin ve kom- şu ülkelerle olan bölgesel işbirliği geliştirilsin. f/ Kayıt dış.ılık önlensin, vergi tabanı genişletil- sin. */ Enflasyon muhasebesine bir an önce geçilsin. • Aşın yüksek olan Taşıt Alım Vergileri 1600 CC olan otomobillerde azaltılsın. • Özellikle reçeteli ilaçta KDV oranlan düşürülsün, • Çek Yasası'nda gerekli tedbirler alınsın. • Halkbank, KOBl'ler için tek alternatif oldu. Halk Bankası bu işlevini yerine getirsin. AHMETŞEFÎK ÖZÎLHAN, HÜKÜMETÎ UYARDI Tutarlı olun TRABZON - Hükümetin son dönemlerde çeşitli ko- nularda sergilediği görüntü ve birbiriyle çelişen açık- lamalann, güven ve tutarhhk açısından endişe ya- rattığını savunan Türk Sanayicileri ve Işadamlan Derneği (TÜStAD) Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, Türkiye'rıin işsizlik sorununun 10 yılda çözülebilmesi için yılda yüzde 5.5 büyü- me hızına ulaşabilmesi gerektiğini söyledi. tş Gü- vencesi Yasası'nın popülist bir yaklaşım olduğu- nu iddia eden Özilhan, tş Yasası'nda değişiklik- ler yapılmadan yasanın çıkarümasırun zararlan olacağını söyledi. Özilhan, 6. SÎAD Toplanûsı'nda yapüğı konuş- mada ekonomide istikrar programının üç ayağı bulunduğunu vurgulayarak; bunlan, kamu kesi- minin borçlanma gereğini düşürme zorunlulu- ğu, mevcut borç yükünün azaltdması ile enflas- yonun düşürühnesi ve kontrol altında tutulma- sı zorunluluğu olarak sıraladı. Trabzon'da dün biten 6. StAD Toplantısı'nın ana konusunu, "Tfirldye'de işsiztik ve Çözüm YoDan" oluşturdu. Toplantılar sonucunda ka- muoyuna duyurulması karan verilen konular şöyle sıralanıyor: *"' îstihdamın arranlması, esas olarak özel ya- tınmlann gelişmesine bağlıdır. Bunun için yıl- dıncı bürokratik engeller kaldınhnahdır. •" Ücret dışı işgücü maliyetleri gözden geçiril- melidir. SSK primine esas aluıan taban ücret as- gari ücrete eşitlenmeli, vergi ve kıdem tazminatı yükü azaltılmalıdu". • Iş Yasası, Sendikalar Yasası ve Toplu tş Sözleş- mesi Grev ve Lokavt Yasası, 15 Mart 2003'te yürür- lüğe girecek, tş Güvencesi Yasası'nın çahşma huzu- runu bozucuve istihdamı caydınct etkisinin azalülma- sını sağlayacak biçünde düzenlenmelidir. Devirsödeşmeleriiptal Enerji şirketlerine bir retdaha ANKARA (Cumhııriyet Bürosu) - Danıştay 10. Dairesi, enerjide 9 şirke- te ait işletme hakkı devir sözleşmele- rini iptal etti. tptal karannın geçerli olduğu santrallarda, Dünya Banka- sı'nın da istemi olan varlık satış yön- temi gündeme gelecek. Danıştay 10. Dairesi, 9 şirketin elektrik üretün, iletim ve dağıtımı ile ilgili görevlendirihnelerine ilişkin Ba- kanlar Kurulu kararlannı iptal etti. Dairenin aldığı karar doğrultusunda, iptal karan şu bölgelerde geçerli ola- cak: 11. görev bölgesinde GEDAŞ Tica- ret AŞ, 29. görev bölgesinde tSEDAŞ. 22. görev bölgesinde GAP Ticaret AŞ, 19. göre\ r bölgesinde Kızılırmak Tica- ret AŞ, 18. görev bölgesinde ANDAŞ Ticaret AŞ, 28. görev bölgesinde Ba- tı Karadeniz Ticaret AŞ; Tunçbilek Termik Santrah'nda Temzet Elektrik Üretim tletim AŞ, Soma A-B Termik Santralı ve Izmir Aliağa Motorin Ya- kıtı Kombine Çevrim Santralı 'nda Sü- sel-Süzer Elektrik Limitet Şirketi. Karara ilişkin olarak şirketlerin tem- yiz etme hakkının bulunduğu belirti- lirken iptal karannın kesinlik kazan- ması durumunda söz konusu santral- larda işletme hakkı devirlerinin gün- deme geleceğine dikkat çekildi. Enerjide işletme-hakkı devir sözleş- melerinin yerine, varlık satış yön- temine geçilmesi için Dünya Bankası da bir süredir baskı yapıyordu. Kapasite kullanımı geçen aym gerisinde İmalat sanayiinde üretjm durakladı ANKARA (AA) - tmalat sanayiindeki kapasite kullanım oranı kasımda, ekime göre düşerken, geçen yılm kasun ayına göre arttı. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (T)İE) verilerine göre, geçen yıl kasımda yüzde 74 olan imalat sanayiinde. üretim ağırhklı kapasite kullanım oranlan, bu yıl yüzde 77.1 düzeyinde gerçekleşti. Diğer taraftan bu yıl ekimde imalat sanayiindeki kapasite kullanım oranı yüzde 80.4 düzeyindeydi. DÎE'nin 848 işyerinin verilerini kullanarak yaptığı Kasun Ayı tmalat Sanayi Eğiüm Anketi'nin sonuçlanna göre, üretim değerine bakılarak, kapasite kullanım oram, devlette yüzde 79.2, özel sektörde yüzde 75.7 oldu. Bu oran kamu sektöründe yüzde 84.7, özel sektörde yüzde 68.1 seviyesindeydi. Ankete katılan işyerleri, geçen yılın arahğına göre, üretimlerinin artmasını. yurtiçi satışlann azalmasını, satış fiyatlan ve hammadde fiyatlanndaki artışuı ise düşmesini bekliyor. Basım tamgaz X Alt kollarda basım ve yayımda kapasite kuHanımı % 9O'ı aştı. X Kâğıt ve kâğıt ürünlerinde kullanım % 89, giyim eşyası üretiminde % 83'ü geçti. X En düşük kapasite kullanım ise % 53 ile deri işleme sektöründe gerçekleşti. X İç pazarda talep biraz daha daraldı. X Mali imkânsjzlık ve işçi sorunlan azaldı. Abant'taki SPK toplantısından ilginç notlar Acil Eylem Planı'nın başına gelenler LEYLA TAVŞA\OĞLU Abant'ta Büyük Abant Oteli'ndeyiz. Sermaye Piyasası Kurulu'nun üç yıldır burada geleneksel olarak düzenlediği değerlendirme toplantüannın sonuncu- suna katılıyoruz. Abant karlar altında. Ekonomiden sorumlu yeni Devlet Ba- kanı Abdüllarif Şener kürsüde Tann 'ya "hamtederek" hoşgörüden söz ediyor; Hoca öyküleri anlatıyor. Ulemadan dem \Tiruyor. Sonra da diyor ki: "3 Ka- snn seçimleri ülkemiziçin şansür.YıDar- dır ülkemizde koalisyon hükümetieri yüzünden insanımız mağdurolmuştur." Salonda 100'ü aşkın ekonomi, mali- ye uzmanı ve basın mensubu dikkat ke- silmiş, Şener'i dinliyoruz. Sözlerini bi- tirip yerine oturuyor. Toplantının ikin- ci bölümünde çahşma gruçlan ya da atölyelere bölünüyoruz. Ülkemizde SPK'nin daha iyi işlev görebilmesinin yollannı tavsiye edeceğiz. Beyin firtı- nası yapıyoruz. Derken bir kanşıklık oluyor. Ardından da anons yapılıyor: "Sayın Bakanımız Abdüllatif Şener, incdemesi için hükümetin Acil Eylem Planı'nıgazetecifSabah'ınAnkaratem- sflcisi) Okan Müderrisoğju'na vermiş- rir. Müderrisoğlu planı masasının üze- rine koyarak bir an yerinden aynlmış, ancak döndüğünde planı bulamamıştır. Kim aldıysa geri vermesi rica olunur." Bu ne iş? Türkiye Çumhuriyeti'nin ekonomiden sorumlu bakanı hüküme- tin Acil Eylem Planı'nı incelemesi için bir gazeteciye nasıl verir? Borsada şir- ketler insider trading yaptıklan için suç- lu bulunurlar. Bu da bir çeşit insider tra- ding değil mi? Aradan bir saat geçmiyor, plan ote- lin resepsiyonunda ortaya çıkıyor. Me- ğer başka bir gazeteci arkadaş kendisi- nin de planı "inceJeme" hakkı olduğu- nu düşünerek ahnış, "incelemiş'' ve re- sepsiyona teshm etmiş. Pes dogrusu... Aldırmamak lazım. Ülkemizde artık her türlü davranışı kanücsıyoruz. Bu yazıda özetlemek istediğim top- lantıyla ilgili görüşüm ise tek sözcükle "Yararü". Çağdaş kafalara uygun, dün- yaya açık, katılımcıhğı özendiren beyin fırtınalan şeffaf, sıvil demokratik top- lumlann "olmazsa olmaz" öğeleri. İŞÇMN EVBENİNDEN ŞUKRANSONER Yeni Dengeler Dr. Necip Hablemitoğlu'nun öldürülmesine iliş- kin Cumhuriyet'in manşeti, "Kötü günlerbaşlama- sın". Göbek fotoğrafında karanfiller, mumlar ara- sında açılan deftere duygularını yazan Nilüfer Kış- lalı. Aynı film, değişık senaryo yüreğimızi ağzımı- za getiriyor. Düşünceyı, aydını, susturmayı hedef alan terör, cinayetler bitmeyecek mi? Gazeteciler Cemiyeti'nin Anadolu basınına yö- nelikseminerlerininbiryıllık değerlendirme toplan- tısında, yerel, yaygın basının temsilcileri Hablemi- toğlu'nun profesyonel, çok profesyonel bir cina- yete kurban edilmesini değerlendiriyorlar. Yayım- layacak matbaa bulamadığı, Fethullah Gülen'in emniyetteki uzantılanna ilişkin son kitabından, Tür- kiye'de istikran hedef alabilecek dış odaklara ka- dar uzanan bir sürü olasıhktan söz ediliyor. Her ka- fadan bir ses çıkıyor. 27. Iktisatçılar Haftası'na katılanlar arasında da herkes yeni bir başlangıçtan kaygılı, birbirıne ay- nı soruyu yöneltiyor. Arna 11 Eylül sonrası Orta- doğu'da yeni dengeler ve Türkiye'yi konu alan oturum, daha geniş kapsamlı kaygılanmızı öne çı- kanyor. Akşam saatlerinde Prof. Baskın Oran'ın değerlendirmelerini bir de Barış Girşimcileri ara- sında dinliyorum. Görünen köy kılavuz istemiyor. ABD kafaya koymuş, Irak'a girecek. Başımıza ge- lebileceklerin boyutunu, ABD'nin müdahalesinin biçimı, koşulları, Türkiye'nin kendisini hangi ölçü- lerde sağlama alabileceği belirleyecek. Genel kanı, çiçeği burnunda iktidar güven ver- mese de, Türkiye'nin devlet deneyiminin, birikimi- nin, halkının, ülke çıkarlarının olabilecek en genış boyutları ile kollamaya elverişli olduğu. Devlet tüm kurumlan ile Irak bataklığından olabildıği kadarı ile uzakta durmaya çalışacak. İç politikadaki varlığı, iktidarı da, ABD'ye bağımlı AKP iktidannın Türki- ye'nin geleneksel dış polıtika çizgilerinin dışına ta- şarak ABD'nin istediklerinı yapmada aşın gönüllü olması olasılığı da sonuçta varlığının siyasal Isla- ma dayalı olması nedeniyle intihan anlamına ge- leceğinden zayıf gözüküyor. Ancak Türkiye, ABD'ye çok fazla borçlu, karşı çıkacak gücü yok. Ekonomik kriz ve dış borç ba- tağı belini en fazla büken noktalar. Rakamlarla borçlanabilme sınıriarını çoktan aştığı halde geri ödeme yapabilmesini, çarklann döndürülmesini doğrudan ABD'nin korumasına borçlu. Kızıldığın- da Arjantin'in başına gelenlerin gelmesı ışten bile değil. ABD, Ortadoğu dengeleri içinde güvenilir startejik ortak olarak bir teklsrail ile yetinebılecek konumda değil. Türkiye'nin farklı işlevi, önemi tar- tışılmaz. Yine de Türkiye tam bir startejik ortak ko- numunda değil. O gücü elde ettiğinde sorun ya- ratabileceği gözetilerek, başının belalardan kurtul- maması yeğleniyor. Türkiye, hem çok güçlü, hem de çok zayıf. Den- geler üzerinde çok iyi oynamak konumunda. AB ortaklık ilişkisinde olumlu gelişme elbette kozları- nı, kartlarını güçlendırebılirdi. Ancak iç politikaya gerek AKP iktidarı gerekse büyük medya tarafın- dan olumlu pazarlansa da AB'nin son karan Tür- kiye'nin konumunu, kartlannı güçlendirecek içe- rikte değil. Sonuç olarak Türkiye, ABD'nin zoıia- dığı, istediği desteği, rolü ret edecek konumda değil. Elbette ABD'nin istediklerinı körü körüne, ken- di çıkarlan aleyhıne yerine getirmek zorunda ola- cak kadar zayıf da değil. Türkiye kendi çıkarları- nın bilincinde savaşa karşı, kendisine biçilen role karşı direniyor. Bu çizgisinı çok daha ilkeli, kalın çizgilerie çizmek ve sürdürmek durumunda. Elbet- te bu noktada toplumun çok daha duyarlı, bilinç- li, etkin rol alması, ağırlığını barıştan, ülke çıkarla- nndan yana koyması gerekiyor. Gelin görün ki kamuoyu, sendikalar, demokra- tik kitle örgütleri, bir bir sokaktaki insanlar, aydın- lar, etkin, caydıncı güç olma anlamında iyi sınav vermiş değiller. Halkın kamuoyu yoklamalannda büyük çoğunlukla Irak'ta savaşa ve Türkiye'nin aktif rol almasına karşı olmalan önemli olsa da tek başına yeterli ve belirleyici değil. Bir de özalizm- den miras, Irak savaşının içinde olarak kazançlı çıkma hesaplan var ki.. aymazlığın boyutlan tüy- ler ürpertici. Ortadoğu'da yeni dengelerin oluşturulması planları yakın komşu olarak en sıcak bizi yakacak. Seyretme lüksümüz yok. Bireyler, demokratik ör- gütlenmeler olarak biraz daha duyarlı, sorumlu olamaz mıyız? Mîgros Rusya'yı mesken tuttu Ekonomi Servisi- Migros, Rusya'da açtığı Ramstore'lara bir yeni- sini daha ekliyor. Enka ortaklığı ile 23 Aralık tarihinde açılacak Ramstore City, Mig- ros'un bugüne kadar Rusya'da açtığı en bü- yük alışveriş merkezı olma özelliğini taşıyor. Açıhşını Moskova Belediye Ticaret Bakanı Vladimir Ivanoviç Ma- lishkov, tstanbul Beledi- ye Başkanı AB Müfit Gürtuna, Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Kurruluş Taşkent, Koç i Holding Yönetim Kuru- lu Başkanı Rahmi Koç ve Enka Holding Onur- sal Başkanı Şank Ta- ra'ıun yapması bekle- nen alışveriş merkezi, 72 bin metrekare kapalı alana sahip. Üç katlı merkezin gi- riş katında yer alan 9 bin metrekarelik alana sa- hip Ramstore hipermar- kette, Türk ve dünya pa- zarlanndan derienen 40 binin üzerinde üriinde Moskovalılann beğeni- sine sunulacak. Hiper- markette 45 kasa hizmet verecek. J BKDNOMt EUÇUN... I 1902: Bütün eczanelerin imal edecekleri ilaçları aynı fiyattan satıp müşterilerinden fazla para is- tememeleri kararlaştınldı. Bu amaçla kurulan komisyon, ilaçfiyatlannı belirlemeye başladı. 1972: Çimsa Çimento Beton Sanayi , faaliyete başladı. 1 1974: Enerji Bakant Erhan Işıl, yabancı f i petrol şirketleri ham petrol ithal fiyatını kabul etmeyerek ATAŞ'ta çalışmayı dur- durmaları halinde devletin rafineriye el koyacağını açıkladı. -J<