Katalog

20 ARALIK 2002 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Tüpk-İş'e yeni • ANKARA (ANKA)- Cumhuriyet Halk Parrisfnden (CHP) milletvekili seçilen Bayram Meral'den boşalan Türk-İş Genel Başkanlığı'na, Genel Eğitım Sekreteri Salih Kılıç seçildi. Kılıç, konfederasyonım 19'uncuGenel Kurulu"nun yapılacağı Arahk 2003 tarihine kadar görevinı yürütecek. Kılıç'tan boşalan Genel Eğitım Sekreterliği'ne ise Ergün AtaJay getirildi. Türk-tş'te Genel Sekreter Hüseyin Karakoç, Genel Mali Sekreter Mustafa Kumru. Genel Eğitim Sekreteri Ergün Atalay, Genel Teşkilatlandırma Sekreteri ise Çetin Altun oldu. Iktisatçılap buluştu |İSTANBUL(AA)-ÎÜ Iktisat Fakültesı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erol Manisalı, Ortadoğu'da dönüm noktasının 11 Eylül saldınlan değil, Soğuk Savaş'ın sona ermesi olduğunu söyledi. ÎÜ tktisat Fakültesi Mezunlan Cemiyeti tarafindan düzenlenen 27. îktisatçılar Haftası'nın açıhş oturumunda konuşan Manisah, "Öyle anlaşılıyor ki, silah bulunsun ya da bulunmasın, Saddam istenileni yapsın ya da yapmasın Irak'a bir müdahale olacak. Bu buradaki kaynaklarla ilgili Batı'nın öngördüğü yeni yapılanmaya dair bir olay" diye konuştu. TPAO, hgHizfere çalışıyor • BATMAN(AA) - Türkiye Petrolleri Anonim OrtakJığı (TPAO) tarafindan Beşiri Güzeldere bölgesinde açılan kuyuda. 2500 metreye inıldi. Aynca, ABD Mobil şirketine ait olan ve tngiliz Pemi şirketince işletilen Batman"daki Şelmo Petrol Sahası'nda, iiretimi arttırma çalışmalanna başlandıği bıldirildi. Latin ekonomilepi binde 5 kiiçiMi • SANTİAGO(AA)- Latin Amerika ülkelerinin ekonomileri, büyük ölçüde Arjantin'de süregelen ekonomik-mali krizin olumsuz etkileri nedeniyle bu yıl ortalama binde 5 küçüldii. Bölge ülkeleri,200rde ortalama binde 5 büyümüştü. Arjantin ekonomisi 2002 "de yüzde 10.5, Venezüella'nın ekonomisi yüzde 7 küçülürken, Peru, Ekvador ve Dominik Cumhuriyeti 'nin ekonomik büyüme hızı yüzde 4'e yaklaştı. Çin bjsikletinde vepgi kaybı • İZMÎR (AA) - Bianchi Bisiklet Sanayi ve Ticaret AŞ Yönetim Kurulu Başkanı vekili Önder Şenkon, Çin'den farura üzerinden 5-7 dolar gösterilerek ithal edilen bisikletin Türkiye'de satılmasının, gümrük, katma değer vergisi (KDV) ve gelir vergisi kaybına neden olduğunu ileri sürdü. Şenkon. bu bisikletlerin iç piyasada yaklaşık 60 dolara tüketiciye satıldığını ileri sürdü. Brezilya'ya 3 miiyar dolar kredi • WASHEVGTON (AA) - Uluslararası Para Fonu (IMF), Brezilya'nın komşu ülke Arjantin 'deki şiddetli mali krizden korunması amaçlı 30.7 miiyar dolarlık kredi paketinin 3.1 miiyar dolarlık diliminı de onayladı. Altm ve petrol fiyatlan yükselirken Euro, dolar karşısmda çıkışını sürdürüyor Paragüvenlilimananyor• Irak'a olası saldınya ilişkin sıcak gelişmeler, petrolün varilinin 30 dolann üzerine çıkmasına yol açarken, dolann da Euro karşısında değer kaybetmesine neden oldu. Ekonomi Servisi -Irak'a olası operasyonla ilgili sıcak gelişmeler, uluslararası piyasalardaki yatınm araçlannın fiyatlannda önemli değişikliklere neden oldu. Petrolün varili New York'ta 30 dolann üstüne çıkarken, altının onsu 345 dolar seviyelerine ulaştı. Petrol bir süredir 23-25 dolar bandında işlem görürken, altın 320 dolar civannda seyrediyordu. Euro ise Amerikan Dolan karşısında son iki yılın en yüksek seviyesine çıkarak 1.032'ye kadar yükseldi. En son temmuz aymda 1 Euro, 1.022 Amerikan Dolan ediyordu. Dünya piyasalanndaki bu dalgalanmalan, uzmanlar, Irak ile ilgili savaş olasılığının gün geçtikçe yakmlaşmasının yarunda, Venezüella'daki kanşıklıklann petrol arzını kısıtlamasına bağlıyorlar. Dün Ingiliz Dışişleri Bakanı J. Straw'un"lngüiz askeıierinin Irak'Ia vann bir savaşa girmeyeceklerini ve İngiltere'nin kesin ve açık tercihinin ikinci bir BM karanyla yapılmasuıdan yana olduğunu" belirten açıklamalanyla biraz sakinleşmeye çalışan piyasalarda gerginlik devam ediyor. Petrol ve altın fiyatlanndaki yükselişin yanında, Euro'nun da, uzunca bir aradan sonra tekrar dolar karşısında yükselmeye başlaması, öncelikle Amerikan para biriminin yaklaşan savaştan olumsuz etkilenme ihtimaline bağlanıyor. Ancak AB Merkez Bankası Başkanı Duisenberg'in' 4 rezervlerinin çoğunu Amerikan Dolan olarak rufmayı tercih eden L zakdoğu ülkeleri merkez bankalannın, Euro'ya yönelmeye başlayacaklarmı" belirten açıklamasının da Euro'nun çıkışında önemli etkisi olduğu vurgulanıyor. Uzmanlara göre uzak doğu merkez bankalannın Euro rezervlerini yüzde 10 oranında arttırmaya karar vermeleri 130 miiyar Euro'luk bir talep yaratacak. Londra Spot Piyasa Altın Ons Fiyatı (ABD Dolan) 345 340 335 33O 315 15 Kasım 20O2 Arahk 19 Euro / Dolar Paritesi 1.1 1.O O.9 23 3O O6 13 2O 27 O3 1O 19 Kasım Arahk Petrolün Varil Fiyatı AmerikanDoları 3O 28 26 24 22 O1 13 21 1O 19 Kasım Aralık PAYLAŞIM SAVAŞIBAŞLADI Irak petrolü pazarlık masasında Ekonomi Ser\1si - Amerika'nın müdahale olasılığının arttığı Irak'daki zengin petrol rezervleri, petrol şirketlerinin iştahını kabartıyor. Gözlerini Irak'ın sahip olduğu geniş petrol rezervlerinde diken Irak karşıtı gruplar ile Amerikan petrol şirketleri, bu kaynaklardan "pay kapmaya" dönük planlan hayata geçümek için Saddam Hüseyin' in devrilmesini bekliyorlar. Irak lideri Saddam Hüseyin'in iktidardan indirilmesiyle "serbest kalacağı" düşünülen petrol rezervleri, son dönemde ABD ve îngiltere'nin başı çektiği belirrilen bir kesim tarafindan "pazarhk" konusu haline geldi. Bir petrol şirketi yetkilisi, Irak'da hükümet değişiminin gerçekleşmesi halinde petrol rezervleriyle ilgili bir rekabet yaşanacağının "aşUiâr" oiduğunu dile getirirken, bir ABD hükümet temsilcisinin, Washington'da konuyla ilgili özel araştırma görüşmeleri yapıldıgını kabul ettiği bildiriliyor. Irak'taki olası bir hükümet değişiminin sonuçlannı değerlendiren ABD petrol endüstrisinin en tanınmış analistlerinden olan Daniel Yergin, gelecek yeni hükümetin yabancı şirketleri kabul etmesi halinde gelirleri dağıtmak zorunda olacagı yonımunu yaparak, "Hükümet her bir dolann 88 sentini kendine ayırsa bile 12 sent şirketlere gjdecektir." dedi. Sahip olduğu petrol rezervleri açısuıdan Suudi Arabistan'dan sonra dünya ikincisi olan Irak, dünya petrol rezervlerinin yüzde 11 'inin kontrolünü elinde bulunduruyor. Ülkede bulunan 73 petrol arazisinin üçte biri sürekli üretim yapıyor. Ajay Chhibber Türkiye ekonomisini değerlendirdi Hızlı ama eşitsiz büyüme FHLl BAŞBAKAN ERDOĞAN'DAN TALtMAT: Sınırları zorlayın ANKARA (Cumhuriyet Bfirosu) - Hükümet, 2003 yılının ilk üç ayında memurlara kademeli olarak yüzde 5-8 arasında değişen oranlarda zam yapmayı gündemine aldı. Konuyla ilgili olarak önceki gün bakan ve Merkez Yürütme Kurulu üyelerini AKP Genel Merkezi'nde toplayan fiili başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın özellÛde ilk 3 ayda memurlara yapılacak zamda sınırlann zorlanmasını istediği öğrenildi. Konuyla ilgili olarak önceki gün AKP'de gerçeldeşen koordinasyon toplantısında AKP lideri Erdoğan'a, memura yapılacak zam konusunda kaynaklann sınırlı olduğu belirtildi. Bu çerçevede, yılın ilk üç ayında memur maaşlannda yapılacak düzenlemede, kademeli zam sisteminin uygulanmasmın öngörüldüğüne dikkat çeken bakanlar, zam araüğını da yüzde 5-8 arasında belirledi. ANKARA (ANKA) - Dünya Bankası Türkiye Direktö'rü Ajay Chhibber. Türkıye'nin 2002'de hızlı bir büyüme sürecine girdi- ğinı dile getirdi. Türkiye'deki sosyal kesimlerin yaşam standart- lan arasında büyük farklılıklar bu- lunduğuna da dikkat çeken Chhib- ber, kriz döneminde yapılan yapı- sal değişikliklerle sosyal adımlar sonucunda hızlı bir büyüme sürecinin başladığını belirtti. Chhibber, TED An- karaKoleji öğrencileri- ne "Lidertik ve Sosyal Banş: Dünya Banka- sı Perspektifr ko- Dunya Bankası Türkiye Dirdtrarii Ajay Chhibber nulu bir konferans verdi. Türkiye'de her şeyin yolunda gittiğini, hükümetin de ekonomik prog- ramı desteklediğini kaydeden Chhibber, Dün- ya Bankası' nın bir ülkede başanya ulaştığı nok- tanın o ülkeden aynldığı nokta olduğunu ifade ettı. Chhibber, 2002'den sonra daha lyiye doğ- ru gidiş yönünde beklenti bulunduğunu söyle- di. Chhibber, öğrencilerin "DünyaBankasıprog- ramı ile kendini kurtaran ülkeîer olup olmadı- ğı" yönündeki sorulan üzerine, ttalya, Ispanya, YunanistanvePortekiz'iörnekgösterdi. Chhib- ber, lider olmanın özelliklerini anlatırken de Türkiye için Atatürk'ü, Hindistan için de Ma- hatma Gandfyi örnek göstererek lider olmak için lider doğmak, karizmatik, kontrolcü ve ma- nipüle edici bir kişiliğe sahip olmak geriktiği- ni kaydetti. Chhibber, Dünya Bankasf nın sosyal yönlü çahşmalanna ilişkin olarak da Umut Çocuklan, Doğu Anadolu Su Havza Yönetimi, Marmara Acil Deprem Rehabili- tasyonu projelerini hatırlattı. Tüm karşı çıkmalara ve uyanlara rağmen hükümet, İhale Yasası'nı ertelemeye çalışıyor AKP erteleme ısrannı sürdürüyor• Kamu thale Yasasrnın önümüzdeki günlerde Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılması bekleniyor. Ancak hükümetin kendisine yönelik eleştirilerin dozunu azaltabilmek için ertelemeyi öngören yasada bazı değişiklikler de yapabileceği belirtiliyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - AKP, işadamlan, meslek örgütleri ve si- vil toplum örgütlerinin, "Kamu îhale Vasası 1 Ocak'ta jiirürJüğeginneli'' yö- nündeki uyanlanna karşın yasanın erte- lenmesi için girişimlerini sürdürüyor. Konunun önceki gün AKP'nin koordi- nasyon toplantısında da gündeme geldi- ği öğrenildi. Konuyla ilgili bilgi alan Recep Tayyip Erdoğan'ın, ertelemeye destek verdiği belirtiliyor. Bu çerçevede, yeni kamu ihale siste- minin 1 yıl ertelenmesini öngören yasa taslağının ilerleyen günlerde Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılması bekleniyor. Ancak hükümetin kendisine yönelik eleştirilerin dozunu azaltabilmek için ertelemeyi öngören yasada bazı deği- şiklikler de yapabileceği belırtıliyor. Buna göre, mevzuat çalışmalannın 1 yıldan önce bitirilmesi ve gerekli uzlaş- ma zeminin oluşması durumunda erte- Mali milat kaldırıldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - AKP hükümeti, yoğun tepkiler üzerine mali mi- ladın kaldınlmasına ilişkin yasa tasansının vergide hayat standardıyla ilgili düzenle- mesini geri çekerken "depremvergisi'' ola- rak nitelendirilen özel işlem vergisini yeni- den 14 kaleme çıkardı. TBMM Genel Kurulu'nda, dün mali mi- lat ve "nereden buldun" hükmünün kaldı- nlmasına ilişkin yasa tasansı kabul edildi. Tasannın görüşmelerine başlanmasmdan önce Plan ve Bütçe Komisyonu, vergide ha- yat standardı esası ve deprem vergileriyle ilgili maddeieri geri çekti.Genel Kurul'da tasan üzerindeki görüşmeler sürerken Plan ve Bütçe Komisyonu toplanarak geri çeki- len maddeieri yeniden görüştü. Görüşme- lerin ardından CHP ve AKP'lilerin düzen- lemenintasan meminden çıkanlmasına iliş- kin önergeleri birleştirilerek oylandı ve ka- bul edildi. Hayat standardı esası kaldınhr- ken deprem vergilerinde tasannın ilk hali- ne dönüş yapıldı. Komisyonun 2 gün önce- ki toplantısında bir önergeyle 14 olan dep- rem vergisi kalemi 4"e indirilmiş, uzatma süresi de 1 yıla düşürülmüştü. Vergi kale- mi yeniden 14'e çıkanlırken uygulama 31 Aralık 2003 tarihine kadar uzatıldı. lemenin yürürlükten kaldınlabileceği- ne yönelik bir düzenlenmeye de yasada yer verilmesi seçeneği tarhşılıyor. Bayındırlık ve Iskân Bakanı Zeki Er- gezen, ihale yasasının ertelenmesi yö- nündeki açıklamalannı dün de sürdür- dü. 'Gerekli düzenleme yapılmadr Yasanın 1 Ocak'ta yürürlüğe girmesi için gerekli düzenlemelerin yapılmadı- ğını savunan Ergezen şöyle devam etti: "Yaldaşıkdeğerİerikilgili dokümanbeJ- li değiL Teşkilatlar yeteıü eğitilmedl Bunlar olmadan yönetmetilder ile ilgüi hazııiıklar tamamlanmadan 'yasanın yürürlüğe konması lazım' demekgerçe- ğin üstünü örtmekrir. Bu ihale vasası ile tüm gücümüz ile çahşırsak bile 6 aydan önce sağhkh ihale yapüması mümkün değüdir. Yasaya karşı degilim ama gere- ken uygulamalan hayata gecirecek şart- nameler hazır değiL" Ergezen, yasanın ertelenmesi için bakan veya milletve- killerinden erteleme talebi gelirse, böy- le bir girişimi "rahathkla savunmaya" da hazır olduğunu sövledi. NOT DEFTERI ZEKERİYA TEMİZEL Merhaba Doğrulannızı nasıl oluşturursunuz? Toplumda herkes bir işlev görür. Bireyler işlev- lerini yerine getirirken kendine özgü bir davranış sergiler: Bu, görev ahlakıdır. Görev ahlakının kaynağı toplumdur. Çünkü bi- rey, törelerde ifadesini bulan ortak ahlaki değerler- le davranır. Ortak ahlaki değerlere göre davranış, topluma karşı sorumluluk duygusunun sonucudur. Topluma karşı sorumluluk duymayan bıreyin gö- rev ahlakından da bahsedilemez. Birey toplumun ahlaki normlannı kişiliğinin şekil- lenmesinde bir araç olarak kullanmakla birlikte, sürekli bunlara bağlı kalmaz, bu kuralları zorlar. Ancak çoğunluk kabul etmediği sürece bu kural- ları kolayca değiştiremez. Bunun için kendi dav- ranış biçimini topluma kabul ettirme çabalanna gi- rişir. Bu çabalar sonucunda yeni davranış biçimleri doğmuş bireyler için, artık yeni davranış seçenek- leri oluşmuştur. Bireylerin bu farklı davranış biçimleri toplumun her kesimınde kabul görmez. O kesimler ya var olan kuralları ya da farklı kuralları savunmaya de- vam ederier. Böylece toplumda farklı doğrular oluşur. • • • Doğrulannızı savunmaktan vazgeçer misiniz? Doğrularınızın dayanaklan değişmışse, yeni bil- gilerle farklı bir doğru ortaya çıkıyorsa, vazgeçme- niz gerekir. Yoksa bağnazlaşırsınız. Doğrularınız sağlıklı bilgilerle oluşturulmuşsa vazgeçemezsiniz. Onlan savunmaktan yılmazsı- nız. Yılmamanız da gerekir. Er geç haklı çıkacağınızı bilirsiniz. Bazen bütün içtenliğinizle haklı çıkmamayı diler- siniz. Ben yanılayım yeter ki toplum bedel ödemesın, dersiniz. Zaten haklı çıktığınızda da pek mutlu olamazsı- nız. • • • Doğrulannız başkalannın doğrulan ile çatışamaz mı? Kuşkusuz çatışır. Ama başka görüşlerle çatışıyorum diye kork- mazsınız, doğrulannızı dile getirmekten çekinmez- siniz. Ama çatışmalar saldırganlığa kadar gitmez. Zen- ginliklerin farklılıklarla oluştuğunun bilinci ile baş- ka görüşlere de katlanırsınız. Böylece kendi doğ- rulannızı da test etme olanağı çıkar. Demokrat ol- mak da bu değil mi? • • • Tartışmalar hep çatışarak mı olur? Doğrusu, sakin ve karariı bir duruşla, bilinenle- rin ödünsüz dile getirilmesidir. Ama bu tartışma biçimi, işin zor yanıdır. Kolayı, bağıran, suçlayan, iftiralaria dolu hırçın tavırlardır. Bu kolaycılığa sapmadığınız zaman, farklılığınız sizi hedef haline getirir, çekindiğiniz sanılır. Saldırılara aynı üslupla yanıt vermemekte diren- diğiniz zaman da sizi destekleyenleri kaybetme olasılığı belirir. Bazen "baklayı ağızdan çıkarmak" zorunlu ola- bilir. ••• Doğrulannızı nasıl savunursunuz? Doğrulannızı savunmanın iki temel yolu var. Ya konuşursunuz ya da yazarsınız. Ben iki yolu da deneyenlerdenim. Konuşmaktan yana da yazmaktan yana da güç- lüğüm yok. Konuşurken dinlenip dinlenmediğimi fark ede- rim. . Ama okunurluğum konusunda bir fikrim yok. Yazarken görüşümü oluşturan tüm verileri aktar- maya çalışınm. Eğer söylemek istediğimi aktara- mıyorsam, okur hiç değilse bu verilerden bir so- nuç çıkarsın isterim. Şimdi yer dariığı gibi bir bahanem var. Bu bahaneye sığınacağım. ••• Cumhuriyet'in deneyimli yazarlarının arasına ka- tılmaktan onur duyuyorum, ama onlaria kıyaslan- mayacağımı umuyorum. Onlar "yazar". Bense sadece yazıyorum. Hoş görüleceğimi umuyorum. Cumhuriyet'in bu özgürtartışma platformundan herkese merhaba. TOBB'den IMF heyetine uyan: Büyüme sağlıklı değil ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye Oda- lar ve Borsalar Birligi (TOBB), IMF heyetine büy- menin sağlıklı olmadığı uyansında bulundu. Orta- ya çıkan büyüme rakamlannın stoklar nedeniyle oluştuğunu yurgulayan TOBB Başkanı Rifat Hisar- cıkboğhı, "Önümüzdeki dönemde büyüme rakam- lannuı öngörülenden daha düşük oiabifeceği uyan- smda buhınduk" dedi. Hisarcıklıoğlu, IMF'ye faiz dışı fazla, bütçe açıklan ve üst kurullar konusunda- ki şikâyetlerini de ilerti. 4. gözden geçirme çalışmalan için Ankara'da bu- lunan IMF Türkiye Masası Şefı Juha Kahkonen başkanlığındaki IMF heyeti, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'yla bir araya geldi. IMF Türkiye Da- imi Temsilcisi Odd Per Brekk'in de yer aldığı gö- rüşme sonrasında büyümenin stoklara yönelik oldu- ğunu vurgulayan Hisarcıklıoğlu, tanma verilen des- teğin de yeterli olmadığım söyledi. BKONOMİ 1925: Yeşilhan-Yerköy demiryolu hattı açıldı. 1926: Türkiye-Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı. 1976: Sanayi Bakanlığı Murat 131 modei oto- mobillere 86 bin 500 lira fiyat verdi. 1989: Izmir Büyükşehir Belediyesi'nin açtı- ğı otobüs ihalesini Macaristan'ın Ikarus fir- ması kazandı. f994: Kamu Çalışanlan Platformu'nun "maaşlarda jyileştirmek" için düzenledi- ği memur eyîemi tüm yurtta yapıldı. İ