Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 KASIM 2002 SALI 4 SEÇİM 2002 DÜN\ADA BUGUN ALt SİBMEN IMeyin Olamayacağım Görmek 3 kasım seçimlerinden beklenen sonuç çıktı ve oarlamentoda ezici çoğunluğa sahip, ama seç- men katında azınlık olan bir iktidann oluşacağı net- leşti. Hiçbir şeyi çĞzmeyeceği önceden bilinen seçi- min sonuçlamı iyi irdelemek gerek. Her şeyden önce, seçmenin dörtte birinden fazlası, kendisine sunulan seçeneklerin hiçbirini geçerli görmedıği için sandığa gitmemeyi yegle- di. Sandığa giden yüzde 73'ün yüzde 47'sinin oy- lan ise baraj yüzünden yok sayıldı. Oyunu kullanan seçmenin üçte birinin evet de- diği bir parti ise parlamentodaki sandalyelerin üç- te ikisini alarak. dilediğinde radikal değişikliklerya- pabilecek bir çoğunluk sağladı. Ama "azınlık-çoğunluk" istikrar anlamını taşı- mıyor, hatta tam tersine, istikrar görüntüsü attın- da, çok büyük bir istikrarsızlık yatıyor. 2002 seçimlerini tepki oylan yönlendirdi. Seçmen, her şeyden önce, geçmiş düzene "ha- yır" diyerek, daha düne kadar, Türk siyasal yaşa- mına egemen olan bütün isimleri süpürdü. Artık siyaset sahnesinde ne Ecevit, ne Mesut Yılmaz, ne Devlet Bahçeli ne de Tansu Çiller var... Kimileri lideriikten çekilrne kararlannı açıkladı- lar bile. • • • Hangi akla hizmet gidildiği bilinmeyen seçimin hiçbir sorunu çözmeyeceğıi daha önceden bilin- diğine göre, bugünkü tabloya şaşırmamak ge- rek. Seçimin galibi olan AKP'nin kuracağı hüküme- tin ekonomik konularda herhangi bir yenilik yap- masını, yeni açılımlar sunmasını beklemek hayal- ciliktir. Halk tepkisini göstermiş, ama bozuk düzeni düzeltecek herhangi bir seçenek de çıkaramamış- tır. Bunun için seçmeni suçlamak da doğru değil. Çünkü seçmenin önünde zaten doyurucu çö- zümler getirecek bir seçenek yoktu ki, onu seç- sindi... Bu konuda barajın altında kalanlar kadar, ba- rajı aşanlar da sorumluluk taşımaktadırlar. örneğin sosyal demokrasinin temsilcisi oldu- ğunu ileri süren Baykal ın partisi CHP, geçen se- çimde Bülent Bey'in aile kuruluşu DSP'nin var- mış olduğu oy oranına bile ulaşabilmiş değildir. CHP liler, 3.5 yıl aradan sonra, büyük boşluğun ve tepkinin sonucu olarak pariamentoya dönüş- lerinesevinmekyerine, sanınm, seçmen karşısın- da ciddi bir alternatif oluşturamamalarının neden- lerini ciddi olarak düşünmek durumundadırlar. • • • Yeni azınlık iktidannın hiçbir yaran olmamış mı- dır? Bu soruya da "evet olmadı" demek yanlıştır. Ortalama eğitim düzeyi 3.5 yıl olan toplum sü- rekli deneme yanılma metoduyla hareket ettiğine göre, AKP iktidan da, neyin olacağını gönmek için nelerin olmayacağının anlaşılmasınayardım ede- cektir diyebiliriz. Tabii ki, deneme yanılma metodu toplumlara pa- halıya malolmaktadır. Önümüzdeki dönemin de, Tayyip Erdoğan ın hiç de istememesine karşın, çok gergin geçece- ğini şimdiden söyleyebiliriz. Tayyip Bey'in partisi ekonomik krizi çözecek veya hafiletecek reçetelere sahip değil. Seçim meydanlannda ortaya atılan vaatlerin gerçekleşmesi, örneğin 15 bin kilometre (neden 15 bin de, 17, ya da 18 değil o da belli değil ya..) çift yol yapılması için fon nereden bulunacak? Işsizlik sorunu nasıl çözülecek, hem enflasyon- la mücadele edilip, hem piyasa nasıl canladınla- cak, yoksulluk nasıl hafifletilecek. dış ilişkilerde han- gi yeni açılım ve atılımlar yapılabilecek? Bütün bu sorular yanrtsızdır. Bu sorunlara çözüm üretemeyecek olanlann, popülizme başvurarak, ortamı genneleri kaçınıl- mazdır. Şimdilik görünen manzara budur. Baykal'la varşova'ya gidiyor Kemal Derviş: Siyaset toparlandı ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, Avmpa Sosya- listferi Partisi'nin (PES) 14-15 Kasım tarihle- rinde Varşova'da yapı- lacak konsey toplantı- sına Istanbul mılletve- ldli seçilen Kemal Der- viş ile birlikte kanlacak. Kemal Derviş dün Baykal ile görüşmesin- den sonra gazetecile- rin seçim sonuçlaruıa ilişkin sorusu üzerine "Belkideikipartilibir yapıya ihtiyaç vardı, si- yaset toparlandı" de- di. Krizle değil, düzen- li makro dengeler ve 20 ytlın en düşük enf- lasyonu ile işe başlan- dığını anlatan Derviş, şöyle konuştu: *Bu aşamadaçokda- hasağlam bir zeminde owımlu bir hükümet çafcşabilir, iyi çahşırsa da tüm Türkiye sevi- nir. Her zaman daha iyisini yapmak müm- kündiir. Biz daha iyisi- ni deneyeceğizde. Tür- kiye'nin sonınlan zor ama uyumlu bir hükü- met için bu sağlam ze- min birfirsattır.Biz de yapıcı muhalefet örne- ği vermeye çahşacağız. Sadeceeleştirmekdeğil. a\Tiı zamanda öneri de getirmek lazun." Derviş, endişesi olup olmadığının sorulma- sı üzerine, anayasaya ve laik cumhuriyetin temellerine kesin say- gı gerektiğini vurgula- dı. Derviş, *Orada her- hangibir kuşku,net ol- ma> f an bir turum Tür- kiye'yi büyüksıkmtrya sokar. Laik cumhuri- yete kesin saygı... O ko- nuda herhangi birtaviz vermemiz söz konusu değJT dedi. Erdoğan'la bugün bir araya gelecek olan Baykal, AKP iktidannın ülkeyi kutuplara ayırabileceğini söyledi CHP: RejimitartıştırmayızANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, gerekli özen ve dikkat gösterilmez- se,frenebasılmazsa AKP'nin tek ba- şına iktidannın Türkiye'yi kutuplaş- tırabileceği uyansında bulundu. CHP'nin etkin, yapıcı bir muhalefet partisi olarak üzerine düşeni yapaca- ğını bildiren Baykal, "Biz tek başuıa iktidar ohnak istedik ama şimdi tek başına muhalefet olduk" dedi. Türki- ye'nin "emrivaküere, 'güç-yetki ben- de' anlayışıyia dayatmalara girilme- mesine" gereksinimi bulunduğunu anlatan Baykal, "Türldye'yi zorla- mamak laznn" diye konuştu. Bay- kal, nezaket ziyareti amacıyla görüş- me istemini ilettiği AKP lideri Tay- • CHP lideri Baykal AKP'yi uyararak, "emrivakilerle, 'güç bende, yetki bende' anlayışıyla toplumun tümünün paylaşamayacağı dayatmalara girilmemesi gerektiğini" söyledi.Toplumun yüzde 45'inin Meclis'te temsil edilemediğine dikkat çeken Baykal "Bunu bir meşruiyet konusu olarak görmek doğru olmaz. Bir meşruiyet tartışması açmayı uygun görmüyorum" dedi. yip Erdoğan ile bugün bir araya ge- lecek. Baykalla birlikte Genel Sek- reter Önder Sav ile birlikte Genel Başkan Yardımcısı EşrefErdem de zi- yarete katılacak. Baykal, bugün saat 11,00'de Erdo- gan'ı AKP Genel Merkezi'nde ziya- ret edecek. Görüşme isteminin. "ne- zaket ziyareti ve kutiama" amacıyla Baykal'dan geldiği belirtildi. Baykal, görüşmeyi değerlendırirken "Güzel birbaşlangıçyapmakgerekiyor. Bu ko- nuda bize de görev düşüyor diye de- ğeriendirdik. Böyle bir girişimi ka- rarlaşürdık. Nezaketzharetiobrakdü- şündük. öyle gerçekleştirecegiz. Bir araya geimce anlayıslanmı/ı da pay- laşınz. Türkiye'nin geleceğine yöne- Bk önenüi saydıgımız konulara belki değtairiz" dedi. Seçim sonucunu değerlendiren Bay- kal, AKP'yi kutladı ve başanlar di- ledi. CHP olarak 3.5 yıl sonra oyla- nnı 2 kattan fazla arttırarak yenıden TBMM'deki yerlerini aldıklannı an- latan Baykal, ancak bunun bekJedik- leri bir sonuç olmadığını, daha iyi bir sonuç abnayı hedeflediklerini ve bu- nu hak ettüderini söyledi. Toplumun yüzde 45'inin parlamentoda temsil edilememiş obnasının çok önemli bir sorun olduğuna işaret eden Baykal, "Bunu bir hukuki meşruiyet konusu olarakgörmek doğru oimaz, Bir meş- ruiyet tartışması açmayı uygun gör- müyorum" dıye konuştu. Ana muhalefet partisi bulunduğu- nu, ancak "yavru muhaiefetin" ol- madığını belirten Baykal, muhalefet CHP'de sorumlu aramyor OrgüÜer gözden geçirilecekANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, seçim sonuçlannı değerlendirirken, "Cumhurbaşkanİıgı seçimi, devlette kadrolaşma ve türban" konulanndaki kaygılannı dile getirdi. Baykal, Cumhurbaşkanlığı seçimine bu Meclis ile gidilmesi halinde Türkiye'nin ciddi sıkıntı çekeceğini belirtti. Seçimde umduğunu bulamayan CHP'nin durum değerlendirmesi yaptıktan sonra bazı kentlerde örgütlerini gözden geçirebileceği bildirildi. CHP lideri Baykal'ı, dün memleketi Antalya'dan Ankara'ya dönüşünde havaalanmda CHP Genel Sekreteri Önder Sav, Genel Başkan yardımcılan EşrefErdem ve Oya Arash ile MYK üyesi Yıhnaz Ateş karşıladı. CHP yönetüninin, partililerin de katıldığı özel bir karşılama töreni yapılmamasını tercih etmesi dikkat çekti. Havaalanından sonra doğrudan CHP Genel Merkezi'ne geçen Baykal burada kurmaylanyla toplandı. Baykal, daha sonra • Bugün toplanacak CHP Merkez Yürütme Kurulu seçim sonuçlannı masaya yatıracak. CHP'nin değerlendirmenin ardındanbazı kentlerdeki örgütleri gözden geçirebileceği belirtildi. eski devlet bakanı CHP'li Kemal Derviş ile görüştü. Baykal'ın kurmaylanna yaphğı değerlendirmede, seçim sonuçlanna şaşırdığını belirterek "En kötü olasıhkla 4 parti parlamentoya girer diyorduk" diye konuştuğu öğrenildi. 2007 yılında Cumhurbaşkanlığı seçimi olduğuna işaret eden Baykal'ın, bu Meclis'le seçim yapılırsa ciddi sıkıntı yaşanacağını vurguladığı ifade edildi. Merkez sol oylannın yalmz AKP'ye değil, Genç Parti 'ye de gittiği değerlendirmesini yapan Baykal'ın, CHP'nin ciddi ve sorumlu bir parti olması nedeniyle GP benzeri bir IMF karşıtı propaganda yürütmediğine işaret ettiği vurgulandı. Baykal'ın, önümüzdeki dönemde türban sorununun gündeme gelebileceği ve YÖK'te yeni bir yapılanmanın üniversitelerin durumunu dikkat çekici hlabileceği uyansında bulunduğu öğrenildi. CHP liderinin seçim sonuçlanna ilişkin olarak "devlette kadrolaşma'' konusunda da kaygılandığı belirtildi. Baykal'ın Derviş konusunda da "Onu tarnşmam. Çünkü Türkhe'ye ve ekonomiye çok şey kazandırdı" değerlendirmesini yaptığı savunuldu. Baykal'ın örgütle ilgili sıkınhlar olduğunu dile getirerek, örgütte yenileşmeye gidilmesi gerektiğini söylediği de iddia edildi. CHP, Merkez Yürütme Kurulu bugün toplanacak. MYK'de partinin seçim çalışmalanna ilişkin olarak herhangi bir eksiği olup olmadığı masaya yatınlacak. CHP'nin bu değerlendirmenin ardından bazı kentlerdeki örgütleri gözden geçirebileceği belirtildi. Seçim sonuçlannı oyunu kullandığı Antalya'da izteyen CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, dün sabah sa- aderinde Ankara'ya döndü. Bavkal'ı havaalanmda çok sayıda basm mensubu karşıladı. (Fotoğraf: AA) olmanın ek sorumlulukları bulundu- ğunu belirtti. tkili yapıya geçilmesi- nin sorun doğurmaması için özel dik- kat gerektiğini vurgulayan Baykal, şöyle konuştu."Özen ve dikkat gös- terflmezse, frene basümazsa, iktidar çok rahathkla Türldye'yi kutuplaşo- rabüir. Güç bende, istediğimi yapanm yaklaşımı içine girerse ciddi sorunlar çıkabiür. Hassas bir dengenin üzerin- dedunryoruz. Umanm bu konuda, ik- tidar gerekli dikkati sergileyecektir. Biz de onlann sorumlu dav ranması- na yardnncı obnaya çahşacağız. Tür- kiye">i zorlamamak lazun. Önümüz- deki dönemde, bu açıdan da iktidar ciddi bir sınav verecektir." AKP'nin tek başına iktidar olması konusunda toplumda yay- gın bir kaygı gördüğünü belirten Baykal, şunlan söyledi: "Böyle bir kaygmm var- hğı hükümetin davranışı- nı etkileyecektir, etkileme- lidir. Şimdiden peşin suç- lamayapmak istemiyoruz. İyi niyetle davranmak is- tiyoruz. Aksi ortaya çıkm- caya kadar bu davraıuşı- mızı sergileyeceğiz. Ama Türkiye'de her türlü yeni gelişmeye karşı dikkatli- yiz, hazniıkhyız. Umanm iktidar, Türkiye'nin tek- rar rejim sorunlanm ko- nuştuğu, laiklik tarbşma- lannın içine sürüklendiği bir noktayagebnemesiiçin üzerine düşeni yapar." Yalnızhk duygusu Baykal, parlamentoya girememiş partiler adına burukluk hissettiğini be- lirterek "TürkKeadmada ahşmadığunız bir şey. Bir- denbire böyle bir parla- mentoda yalnızhk duygu- su içinde olacağmuzı görü- yorumama bunu taşıyaca- ğız ve gereğini yapacağız. Orada arkadaşlanmızla yakmişbiıüği içmde olaca- ğa" diye konuştu. Baykal, parlamento dı- şında kalan yüzde 45"lik kesime de sahip çıkarak onlara sözcülük yapmaya çalışacaklannı kaydetti. Baraj altmda kalan 57. hükümetin eski Spor Bakanı Ünlü Meclis'e girdi Spordaki laik çizgi bozulmaz ARtF KIZILYALIN Barajın altmda kalan DSP, MHP, ANAP koalisyonunda uzun süre görev yapan ve 22. millervekili genel seçimlerinde de CHP'den TBMM'ye giren eski Spordan Sorumlu Devlet Bakanı Fikret Ünlü, "Spordaki laik ve Atatürkçü çizgiyi bozmaya kimsenin gücü yetmez" dedi. Bölgesi olan Karaman'dan 1. sırada seçimlere giren ve yüzde 18'likoranlayeniden millervekili olan Cnlü, kamuoyunda AKP iktidan ile ilgili kaygılann bulunduğunu, ancak TBMM'nin tek muhalefet partisi CHP'nin bu tip girişimlere izin vermeyeceğini söyledi. Uzun yıllar bakanlık yaptıktan sonra şimdi sıramn muhalefete geldiğine de değinen Fikret Ünlü, "Biz sadece bize oy veren yurttaşlanmıza değil, Meclis dışında kalan partilere oy veren seçmenlere de kucak açacağız. Meclis'te onlann da haklannı savunacağız. Ancak benim bireysel göre\im spor. Bu nedenk Türk sporumın yetmez. Spora olan yanranlann >ine hak hukuk çizgisinde dağümunı sağJamahyız" dedi. Fikret Ünlü, Türk sporcusunun son yıllarda laik ve Atatürkçü çizgiye ulaşrığmı da belirtti. Bu • Kamuoyunda AKP iktidan ile ilgili kaygılar bulunduğunu belirten Fikret Ünlü, "Biz sadece bize oy veren yurttaşlanmıza değil, Meclis dışında kalan partilere oy veren seçmenlere de kucak açacağız. Meclis'te onlann da haklannı savunacağız" dedi. bulunduğu çizginin korunması için gereken savaşunı vereceğim. Türk sporu futbokla, basketbolda, güreşte, boksta bir yeıiere gebniştir. Bu çizgiyi aşağı çekmeye kimsenin gücü konuda hiçbir çe\Teye ödün verilemeyeceğinin altını çizen Ünlü, "En önemli hareketimiz görev süremizde sporculann haklan ve görevkrini kanunlarla belirlemenıizdir. Sporculann hem geleceği hem de nasıl davranacaklan kanun ve yönetmeHklerle bir raya oturtulmuştur. Hiç kimse, bir spor müsabakasmda anti- laik hareketler yaşanacak diye düşünmesin. CHP olarak buna asla izin vermeyiz" ifadesini kullandı. Bölgesindeki seçim sonuçlanru da değerlendirilen Ünlü şöyle konuştu: "Ashnda CHP çok daha yüksek oy ahr, bazı partiler de Mechs'e girerdL Ama vatandaşın tepki ojlan AKP'ye yaradı. Örneğin Karaman'da yapılan bir ankette benim ve partimin tanımrhk oranı yüzde 90'larda, AKP'nin ise yüzde 7'krdeydL Yine güvenifirBk oramnda partim ve ben çok öndeydik. Ama sandık açddığmda insanlar kiygınhklannı AKP'ye İktidar şansı tamyarak ortaya koydular." IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR [email protected] [email protected] Bu seçimler, MHP'yi, DSP'yi, ANAP'ı, DYP'yi brtirdi. Bunu hepimiz gorüyonjz. An- cak daha dikkat çekici olanı; solun toplam oylan ilk kez bu kadar dibe vurdu. Geçen seçimlerde DSP'nin, CHP'nin, ÖDP'nin ve diğer sol partilerin toplam oyu yüzde 32-33 düzeyindeydi. Bu seçimlerde CHP, DSP, YTP, İP ÖDP, TKP vb. toplam oylan yüzde 22.5 düzeyinde. Geçen seçimlerle kıyaslandığında yüzde onluk bir gerileme söz konusu. Sonuç olarak bu seçimlerde sol, oytannın yüzde 30'unu sağa kaptırmış durumda. Geçen akşam TV kanallannda bu sap- tamayı yaparken, bir gazeteci meslekta- şım, "Bunlann nemsi sol?" diye bir mü- dahalede bulundu. Haklıydı. Türkiye'de kendisini sol olarak tanımlayan partilerin ne kadan solun evrensel değerienne uy- gun bir siyaset ızlediler? Bu soruya olum- lu bir yanıt vermek oldukça zor. Ama biz yine de kendisini solda tanımlayan parti- lerin oylanna bakarak bir degertendirme yapacağız. DEHAP'ın bu kategori içinde nerede konumlanacağı da aynca tartışı- Solun Büyük Yenilgisi labilir. Biz DEHAP'ı aynca ele almayı ter- cih edeceğiz. ••• Bu seçimler, iktidar partilerine tepki se- çimiydi. Bu nedenle solun bu tepkileri ar- kasında toplaması mümkündü. Çünkü kendisini solda tanımlayan CHP, iktidar ortağı olmadığı gibi Meclis'te bile değildi. Bu durumda özellikJe CHP'nin muhalif oy- lann önemli bir kısmını alması gerekiyor- du. Bu olmadı. Küçüksosyalistpartileri ise artık anmak bile istemiyorum. Onlar açı- sından artık bu küçük dükkânlann bir öne- mi olmadığını, halkın onlara itibaretmedi- ğini anlamalan vakti geldi ve geçiyor. Bu başansızlığın nedenlerini ciddi ola- rak incelemeli ve sonuçlar çıkarmalıyız. Ortada çıplak bir gerçek var: Bu seçimin en büyük yenilgilerinden birini sol aldı. Halk, solu artık bir iktidar seçeneği ve gü- venilir bir kuvvet olarak görmediğini biz- lerin kafasına vura vura gösterdi. Küçük sosyalist partileri bir yana bırakıyorum. Onlar, dünyanın geldiğii. Türkiye'nin gel- diği durumu anlayamayacak kadargerçek- lerden. hayattan kopmuşdururndalar. On- lann kendilerini tasfiye etmelerine bile ge- rek kalmadı, zdten otomatikman ve ken- diliğinden tasfiye oldular. ••• Bunun nedenleri üzerinde daha çok şeyleryazacağız. Ben bu yazımda aklıma ilk geienleri ifade etmek ıstiyorum. örne- ğin CHP'nin seçimlerdeki ızlediği strate- jiye bakalım: CHP bu seçimlerde yoksul- iaşan, çaresizlik içinde yaşayan halka ne vaat etti? Şu bir gerçek ki, halk bu siste- min kendi aleyhinde ışlediğini görüyor. Bu sistem aslında halk açısından çöktü. 0 zaman bu sistemin değişmesi için yeni projeler üretmenin zamanı getdi ve geçi- yor. CHP, temel rakıp olarak gördüğü AKP ile nasıl bir mücadele ve polemik yürüttü: şöyle özetleyebiliriz: AKP, devletin temel kurumlanyla çatışma içindedir onagüven- meyin. Bu tutumu nasıl tercüme edebili- riz: Ben CHP olarak, sistemin kurumlany- la banşığım ve bu sistemi korurum. Koru- manın siyaset dilindeki karşılığı muhafa- zaetmektir. CHP bu söylemiyle düpedüz muhafazakârlıkyaptı. "Ben korurum" de- menin ötesinde ciddi bir şey söylemedi. Halbuki, halkın beklentisi birtakım teh- likelerden korunmak değil, sistemin değiş- mesiydi. Sistemin topatutulmas), yeni bir düzen vaadinin ortaya konmasıydı. Deniz Baykal. hırçın üslubunu büyük ölçüde kontrol etti. Bunun yeterii olduğunu san- dı. Çok daha derinlerde biriken tepkiyi an- lamadı ve onunla kader birlığı içinde olma- dı. Bunedenle, 'şeriata karşı güvence"oyu dışında başka bir oyun talibi olmadı. 0 oylan etkileyecek ve kendisine çekecek bir siyaset geliştıremedi. Aslında 1999 se- çimlerdekinden farklı bir siyasetı yoktu. 0 zamanki söylemının esası da "cumhuriye- tin komnması "yla sınırlıydı. Tayyip Erdoğan ın ise bir devlet ve sis- tem mağduru imajıyla sistem karşıtı tep- kiyi kendi arkasında toplamayı başardı. Tayyip, "öteki" nin sesi profilini en iyi ve- ren parti lideri olduğu için çaresiz, kimse- siz, açlık sınınna zorlanan alt sınıflann oyu- na talip oldu ve bunu bir anlamda başar- dı. Deniz Baykal, ne iç ne dış konularda merkezi devlet siyasetleri dışına çıkan tek söz söylemedi. Ekonomide yanına Der- viş'i alarak ekonomik tercihleri de değiş- tirmeyeceğinın mesajını verdi. 0 zaman za- ten "Bunun neresi sol?" sorusuna verile- cek bir cevap da kalmadı. ••• Çok söylenen klasik bir söz var "Solbö- lündüğü için bu hale geldi". Ben bu sap- tamanın bugünku durumu açıklamadığı inancındayım. Sol çağ dışına düştüğü için, toplumun dennlerinde oluşan tepkilerle aynı frekansı tutturamadığı, dünyayı ve Türkiye'yi anlamakta guçlük çektiği için ba- şansız oldu. Bugünlük bu kadar, bu konu- larda tartışmayı sürdureceğız.