Katalog

»ICASIM 2002 PAZARTESİ • • • * • CUMHURİYET SAYFA HABERLERIN DEVAMI 19 GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK • Baştarafı 1. Sayfada ye etti, "yeni yüzleri" iktidara taşıdı. Ekranlarda bir yüz görünüyor, ne y üz ama; degisen gelışen bir sLreçten geçtiğini savlayarak güncel sorunlara ve konulara ezber yorumlar getirerek ger- çek yüzünü, niyetıni saklayan, eski-yi maskeleyen yenı bir yüz. Sonuç, CHP lideri Deniz Baykal'ın dualarına koşut bir sonuç. Baykal, AKP'yle ortak hükümet kurmaktansa, muha- lefette kalmayı yeğlediğini özel soyleşilerde söylüyordu. Bu görüşe katılmamak ola- naksız. Zira AKR anayasadan yasalara açıklayamadığı görüş- lerine uygun değişiklık gırişim- lerinde ortağı CHP'yi kullanma- ya çalışacaktı. AKP ile ekonomiden dış siya- sete hemen her konuda CHP'- nin ortak uygulamalar gerçek- leştirmesi de olanaksızdı. Ama asıl önemli sorun AKP'nin anayasal ihtiraslarını karşılamak için hangi yöntem- lere başvuracağında odaklanı- yor. Seçim sonuçlannın açıklan- maya başladığı, AKP'nın 300'ü aşan sayıda milletvekili ile tek başına iktidara gelmekte oldu- ğunun ortaya çıktığı saatlerde yanıtı henüz bulunmayan soru kafalarda biçimlendi: Meclis'te 333'ü yakalayan veya hatta bu sayıyı aşan RTE'nin referanduma gitmeden yapacağı anayasal değişiklik- ler? Iktidan tek elde toplayan RTE ve kadrosunun ciddi sayısal di- renmeyle karşılaşmadan kimı yasaları, kanun hükmünde ka- rarnameleri Meclis'ten geçirme olasılığı -sonuçlann ilanıyla bir- likte- gündeme taşındı. Rejimi, toplumu, demokratik geienek ve görenekleri çığnn- dan çıkaracak iktidar hareket- lerine karşı büyük güvence Cumhurbaşkanı Ahmet Nec- det Sezer. Cumhurbaşkanı Sezer, laik demokrat Türkiye dogrultusun- da savaşım verecek bir devlet adamı. Türkiye'nin iç ve dış sorunla- rın baskısıyla bunalacağı dö- nemde toplumun tek güvence- si. • • • AKP'nin tek başına iktidara gelişıni kimileri Demokrat Par- ti'nın devamı olarak yorumladı- lar. Tekbiraçıdan benzerlikola- bilir iki parti arasında: DP, 27 yıllık miHı şefli CHP ik- tidarınatoplumdaki büyük tep- kinin, hatta öfkenin sonucu ola- rak 14 Mayıs'ta tek başına ikti- dara geldi. Aynı kozu AKP de kullandı. Biröfke iktidarı! Halkın iki partili bir rejime yö- nelme gereksinimi bu sonucu doğurdu diyenlere rastlanıyor. Halk iki partili rejimlere geçil- meyi, koalisyonlar döneminin sona ermesini isteseydi; 1965'te iktidara gelen AP'yi 1973'te yaya bırakmaz, koalis- yonlar dönemini tekrar açmaz- dı. Bizde tek başına iktidarlarta "bırara dönem" yaşanıyor. Ge- liyorve gidiyorlar. Dün gece RTE değiştireceği- ni ılan ettiği seçim_ ve siyasal partiler yasasında Özal'ın ikti- darda kalmak ıçin yaptığı gibi partisinin seçim yitırmesini ön- İeyecek düzenlemeler yapmaz- sa; AKP gerçek yüzü sıntmaya başladıktan sonraki ilk seçim- de tek başına iktidara veda edebilir. Hemen her seçimden sonra gelen iktidarlara "bir müddet" verilir. Hele bir üç ay geçsin di- yenler bugün de çoğunlukta olacak ama sorunları anımsat- manın zamanıdır. Hele medya halk dalkavukluğunu bir yana bırakırsa, hükümet kurulmadan halk adına RTE damgalı AKP sorgulanmaya başlanabilir: Çoook kısa sürede toplumu rahatlatacağı savıyla o meydan senin bu meydan benim gös- terişli mitingler düzenleyen dış- tan (RTE) kumandalı hükümet: Vaat ettin ya, işte meydan; bir yılda milyonlarca işsize iş bul. Enflasyon altında ezilen kitlelerin rahatını sağla, aç ge- zenleri doyur. Yastık altındaki tasarrufları ekonomiye al. Ver- gi oranlarını düşür, vergi gelir- lerini arttır. Irak savaşına katılabilmek içın Başkan Bush'a koşullar dayat. AB dayatmalarına karşı çık. Katılım müzakerelerini ko- şula bağlamalarını reddet. Kıb- rıs'ta ABD ve AB doğrultusun- da çözümün olanaksızlığını i- lan et. Dış ve iç borçlan ötele. IMF programını düzelt ve işte fırsat; 1.6 milyar dolar krediyı vermek için yeni iktidarı bekleyen IMF ile pazarlığa otur... ... Otur da boyunun ölçüsü- nü görelim. AKP tek başma iktidarANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Milletvekili genel seçimlerinde hakkında kapat- ma davası açılanAKP, yaklaşık yüzde 35 oy oranıyla tek başı- na iktidar çoğunluğunu yaka- larken TBMM'de referandum- suz anayasa değişikliğı içın ge- rekli olan 367 sandalye sayısı- na yaklaştı. Seçmenın TBMM vizesi verdiği 2. parti olan CHP ıse yüzde 20 dolayındaki oy oranıyla parlamentoda muha- lefet görevini üstlendi. Baraj nedeniyle sadece yüzde 15"lik oy fazlalığı olan iktidar partısi AKP'nin Meclis'tekı milletve- kili sayısı. CHP"nin yaklaşık ı- ki katına ulaştı. Yaklaşık41.5 milyon seçme- nin bulunduğu Türkiye'de 11.5 milyon seçmen sandık başına gitmedi. Geçen Meclis'teki partilerin yüzde 10 barajını kal- dırmamalan nedeniyle de 13.5 milyon dolayında seçmenin oyu Meclis'e giren 2 partiye ya- radı. Oy kullanmayanlar da da- hil yüzde 60. yani 25 milyon dolayında seçmenın iradesi Meclis'e yansımadı. TBMM'de temsil edilen D- SP. MHP. ANAP, DYP ve SP ile diğer partilerin baraj altında kalmasıyla birlikte Türkiye, bu sonuçlara göre 1946 'dan bu ya- na ilk kez "ild partili parla- mento" seçeneğiyle karşı kar- şıyakaldı. 1987seçimlerinden çıkan ANAP hükümetinden sonra ilk kez bir parti tek başı- na iktidar çoğunluğuna ulaştı. Bu sonuçlar. SP'nin yanı sıra ANAP. DYP ve MHPden de önemli ölçüde AKP'ye oy kay- dığını ortaya koydu. TBMM'de temsil edilmeyen parti oylan geçen seçimde yiizde 18.32 olurken dünkü seçimlerde bu oranın yüzde 45'i aşması dik- kat çekti. Başbakan Bülent Ecevit'in hastalığı ile başlayan süreç so- nunda dün gerçekleştirilen se- çimler 1999'daki siyasi tabloyu altüst etti. Seçim sonuçlan özellikle merkez sağ partilerin "İider kadrosunu" sarstı. 3 Kasım'da seçimı ilk gündeme getiren siyasetçi olan MHP li- deri De\ let Bahçeli, partisi ba- raj altında kalınca genel baş- kanlıktan çekileceğini açıkla- dı. Baraj altında kalan ANAP'ın lideri Mesut Yıl- maz'ın da genel başkanlığı bı- rakabileceğı belirtilıyor. DYP'de Genel Başkan Tansu Çiller'e "istifa mesajı" veril- di. Geçen seçimlerde solun ve parlamentonun birinci partisi konumundaki DSP'nin Genel Başkanı Bülent Ecevit ise so- nuçlan "Seçim karan alarak kendi kendimize intihar et- tik" diyerek özetledi. AKP. dünkü seçimlerde 360 dolayındaki sandalye sayısına ulaştı. Bu rakam. AKP'nin tek başına anayasa değişikliğini bi- le zorlayabileceğini ortaya koy- du. Referandum olasılığını gö- ze alarak anayasanın değiştiril- mesi için 330, bu olasılığı dev- re dışı bırakarak değıştirmek için ise 367 oy gerekiyor. AKP, Milli Görüş'ün klasik tabanının yanı sıra merkez par- tilerden büyük oy aldı. Seçim sonuçlan. AKP hakkında açı- lan kapatma davası, Tayyip Er- doğan'ın. milletvekilliği ve başbakanlık şansı olmaması gi- bi hukuki sorunlann, bu parti seçmenini olumsuz etkıleme- diğini ortaya koydu. Hükümet ortağı MHP. DSP ve ANAP'ın yanı sıra muhale- fet partilen DYP ve SP de ba- raj altında kaldı. 1999'da yüz- de 22.19'la birinci parti konu- munda olan DSP. gazetemiz ya- yına hazırlandığı saatlerde yüz- de 1.3 dolayındaki oy oranıyla en yüksek oy kaybına uğrayan parti oldu. 12 Eylül'den sonra kurulan ve 1983 seçimlerinde yüzde 45 oyla iktidara gelen ancak daha sonraki her seçimde sürekli dü- şüş yaşayan ANAP da ilk kez parlamento dışında kaldı. Ge- çen seçimde yüzde 13.22 oya sahip olan ANAP, yüzde 5'lere geriledi. 1999 seçimlerinde sürpriz yaparak yüzde 17.98 oyla TBMM'ye girip hükümet ortağı olan MHP'nin Meclis serüveni de 3.5 yıl sürdü. MHP dünkü seçimlerde yüzde 8.5 ci- vanndakı oyla barajı zorladı. MHP'nin Genç Parti'ye önem- li oranda oy kaptırdığı gözlen- di. 3 Kasım seçimleri muhaie- fet partilen açısından da "hüs- ranla" sonuçlandı. Eski Cum- hurbaşkanı Süleyman Demi- rel'in desteğini alan, ATP ve DTP ile de ittifak yapan DYP, yüzde 10 barajını zorladı, ama aşamadı. Milli Görüş tabanının parti- si SP ise Necmettin Erba- kan'la yürüttüğü seçim kam- panyasına karşın tabanını ta- mamen AKP'ye kaptırdı. SP dünkü seçimde yüzde 2.5 dola- yındaoyalabildi. 1999 seçimlerinde yüzde 8.71 oyla baraj altında kalan CHP. oylannı yaklaşık 2 katın- dan fazla arttırdı. Geçen seçim- lerdekı DSP oylannın büyük bölümünün CHP'ye kaydığı gözlenirken genel olarak sol oylarda düşüş gözlendi. Cem Uzan'ın genel başkanı olduğu Genç Parti ise seçim ka- rarından kısa süre önce kurul- muş olmasma ve ilk kez bir se- çime girmesine karşın yüzde 7.3 dolayındaki oy oranıyla önemli bir çıkış yaptı. Uzan'ın özellikle MHP ve DYP taba- nından oy aldığı gözlendi. Yanşa'iddialı giren DEHAP da umduğunu bulamadı. HA- DEP 1999 seçimlerinde yüzde 4.75 oranında oy alırken HA- DEP, EMEP ve SDP ile ittifak yapan DEHAP oylannı arttıra- madı. 3 Kasım seçimleri sonuç- lanyla Türkiye. 1946'dan tam 56 yıl sonra ilk kez "iki parti- li" bir TBMM'ye tanık olacak. 1946 seçimlerinde CHP 395. DP 64 milletvekili çıkanrken 6 kişı de bağımsız milletvekili seçilmişti. Aynca AKP dünkü başansıyla 1946'dan bu yana 8. kez "tek başına" iktidara ge- len partiler arasına girdi. Seçimlerde tek başına iktidar şansını yaklayan AKP birçok ilde "tuîum" çıkardı. Gazete- miz yayına girdiği saatlerde AKP'nin "tüm millervekilli- ğini" alarak tulum çıkardığı il- ler şöyle: Aksaray (4). Bartın (2), Bın- göl (3). Bolu (3), Çankın (3), Düzce (3), Erzurum (7), Gü- müşhane (2), Hakkâri (2), Ka- rabük (3), Kilis (2) Kütahya (6), Nevşehir (3). Rize (3). Sakarya (6). CHP de Tunceli'de 2 millet- vekilliğinin tamamını aldı. Merkezde deprem, solda sarsıntı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - SeçimJer, merkez sağ ile merkez sol ara- sındaki "yüzde 70-30" dengesini sol aleyhine bozdu. 1999 seçimlerinde DSP ile parlamento dışmda kalan CHP'nin toplam oylan yüzde 3 l'e ulaşırken dün- kü seçimlerde CHP ile parlamento dışın- da kalan DSP ve YTP'nin toplam oyla- n yüzde 22 dolayında kaldı. 3 Kasım seçimleri merkezde deprem yaratrrken sohrda sarstı. Merkez parti- len DYP, ANAP ve MHP baraja takılır- ken üç partinin toplam oyu yaklaşık 24'te kaldı. Merkez sağ tabanını AKP'ye kaptınrken "söylemi fazla ciddiye alın- mayan" Genç Parti'nin yüzde 7 dola- yında oy alması dikkati çekti. Geçen seçimlerde parlamento dışında kalan CHP'nin ikinci parti olması solda sevinçle karşılandı. Ancak CHP'nin oy- lan da yüzde 20'ler dolayında kaldı. 1999 seçimlerinde yüzde 22.19 oy alan DSP, sosyolojik ve siyasal beklentileri altüst ederek yüzde 1 'e düştü. DSP'den kopan milletvekillerinin kurduğu YTP de yüzde l'de kaldı. CHP, DSP, YTP, ÖDP ve TKP oylan toplandığında ancak yüzde 22 rakamına ulaşılabiliyor. Oysa 1999 seçimlerinde DSP ile parlamento dışmda kalan CHP'nın oy oranı yüzde 31 'e ulaşmıştı. Bu sonuçlar, solun yüz-" de 10'a varan oranda oy kaybettiğini de ortaya koydu. GÜNDEM MUSTAFA BALBAY • Baştarafı 1. Sayfada Bektaşı, ağzında birinci testinin acısı, yanıt vermiş: "Bundan daha kötüsü olamaz..." Seçmen, aylardır kamuoyunda tartışılan, ne yapaca- ğı ne yapamayacağı ölçülüp biçilen AKP'yi tek başına iktidara taşıdı. Akıllarda iki soru var: - Bu noktaya nasıl gelindi? - Bundan sonra ne olur? Her iki soru da önümüzdeki dönem uzun uzun konu- şulacak. İlk saatlerin sıcaklığıyla altını çizdiğımiz durum- ları maddeleyelim. 1- Merkez sağ irdelemelerini yaparken en çok şu tümceyi kullandık: Bırbirlerine tutuna tutuna düşüyoriar. Aynen öyle oldu. Her seçimde istikrarlı biçimde oy kaybeden ANAP ve DYP, 1999'da barajın biraz üzerin- de çıkmıştı. Ders almadılar, şimdi boylannın ölçüsünü aldılar. 2- Sağ açısından durum böyle ama, solda da parlak bir görüntü yok. CHP'nin ikinci parti olmasına karşın, sol oylar tarıhinin en düşük düzeyine indı. Yakın geç- mişten başlarsak, sol oylar 1983'te yüzde 30.5,1987'de 33.3, 1991'de 31.6, 1995'te 25.3, 1999'da 31.3 oldu. Şimdi DSP ve YTP'nin toplamı 2.5, CHP'yi de yüzde 20 saydığımızda yüzde 22.5 ediyor. Sağ gıbi sol da ağır bir yenilgi aldı. 3- Ecevit açısından kötü bir final oldu. Seçimin he- men öncesınde "lleride çekileceğim" açıklamalan ya- pan Ecevit, sanıyoruz bu sonucu görmüştü. Aynlmanın altyapısını o açıklamalarla hazırlamıştı. Şimdi, "Benza- ten seçimden önce aynlacağımı söylemiştım" diyecek. 4- Yukarıdaki yenilgileri sıraladığımızda AKP'ye oy- lann nerelerden aktığı da ortaya çıkıyor. CHP'nin yer y- erdillendirdiği "sosyolojik iki turiu seçim" yaşandı. Mer- kez sağa oy verebıleceklerin çoğu, MHP'nin bir bölü- mü, DEHAP'a gıdebilecek kimi oylar, AKP'ye aktı. Bu akıntıya kapılmanın irdelemesini önümüzdeki günlere bırakahm. Devletin ilkeleri değişmez 5- Genç Parti yüzde 6 dolayında oy aldı. MHP ve DYP'nın yüzde 9 sınınnda gezdiği dikkate alınırsa, bu iki partiyi barajın altına büyük ölçüde GP'nin çektiği söylenebilir. 6- Bundan sonra ne olur? AKP'nin sıyası genel başkanı Recep Tayyip Erdo- ğan, hukukla uğraşmaya devam eder. Meclis'te kendi- ni kurtaracak yasalan çıkarmak daha kolay. Ancak bun- dan önce başbakanın seçimi gündeme gelir. AKP yö- netimi hemen milletvekilleri arasından yeni bir genel başkan seçmezse Cumhurbaşkanı, yetkisini kullanıp bu partinin belirlediği değil, kendi saptadığı kişiye hü- kümeti kurma görevi verir. Cumhurbaşkanı, AKP yeni birgenel başkan seçse de kafasındaki kişiye görev verebilir. Bu tartışmalar da ka- sımı götürür. 7- AB süreci nasıl etkilenecek? Olumlu gidiş zor görünüyor. Erdoğan, hemen AB kat- lanndan randevu istedi. Ancak AB, "Arkadaş biz genel başkanlarta değil, başbakanlaria yani partiyi değil ülke- yi yönetecek kişilerie muhatap oluyoruz" dedi. Gidışe AB-ABD politıkaları açısından bakarsak, AB- D'nin AB'ye üstün geldiğini de söyleyebiliriz! 8- Başta da vurguladık, konunun irdelenecek çok yönü var. Laık, demokratik yapının devletin vazgeçilmez ilkesi olduğuna inancımızı vurgulamadan geçemeyece- ğız. Bundan kuşku duymak cesareti yitırmek olur. Ne diyor düşünür. Malını yitiren bazı şeylerini yitirmiş demektir, onuru- nu yitiren çok şeyini yitirmiş demektir. Cesaretini yitiren her şeyını yitirmiş demektir! [email protected] TURKIY€'NIN YARINI YENİ DONEMDE EKONOMI YENİ DÖNEM YENİ SİYASİ TABLO YARINI NASIL ŞEKİLLENDİRECEK? TÜRKİYE'NİN YARINI NTV'DE TARTIŞILIYOR HÜKÜMET SENARYOLARI, EKONOMİDE BEKLENTİLER, ULUSLARARASI TEPKİLER, MUHTEMEL KRİZLER NTV'NİN DENEYİMLİ HABER KADROSU, POLİTİKACILAR, UZMANLAR KESİNTİSİZ YAYINDA BULUŞUYOR SEÇİMİN ARDINDAN TÜRKİYE'Yİ KONUŞUYOR CNBC-e seçimin ardından gün boyu özel yayında iç ve dış finans çevrelerinin nabzını tutuyor Piyasalar sonuçlan nasıl değerlendiriyor? Ekonominin yeni kadroları kimlerden oluşacak? Yabancı analistler sonuçlara nasıl bakıyor? Ekonomide Türkiye'nin yarını CNBC-e de J f l B ^ ve ortak bağlantılarla NTV'de ciMBC-e www.cnbce.com YENİ DONE ıçık HAT Yeni siyasi tabloya halkın tepkisi ve yorumları ntvmsnbc.com sayfalarında toplanıyor Ayrıca seçimin ayrıntılı sonuçları, grafikleri, sonuç analizleri, güncel haberler ve NTV kesintisiz yayınının tam metni ntvmsnbc.com'da TURKİYENİN HABER KANALINDA T V SONUÇLAR 1VI J)û YORUMLAR N B C a y n ı a n d a www.ntvmsnbc.com \NTVRadvo /aynı anaa İSTANBUL 102.8 ANKARA 104.7 İZMİR 95.7