Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 KASIM 2002 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER olay.gorus@cumhuriyet.com.tr AÇI MUMTAZ SOYSAL Anayasayla Oynama MECLİSTE anayasa değıştırebılecek buyuklukte çogunluğun baş donduruculuğu yadsınamaz Ama anayasayla oynamak başka şeye benzemez, çarpı- labılır ınsan Kur'an gıbı kutsal metın değıl anayasa Fakat çarpması ılkelennı oluşturan gelışmelenn ılk bakışta kolayca gorunmeyışındendır Onlara dokunanlar karanlıkta çıplak elektnk telı tutmuş gıbı çarpılıriar Çar- pış, yalnız kışıyı değıl, onu oraya getıren sıstemı de yakabılır Bugunlenn Turkıye'sınde oyle bır tehlıke var AKP, neredeyse uçte ıkı çoğunlukla anayasa de- ğıştırebılecek bır guç kazanarak Meclıs'e gındı Ba- ğımsızlardan yedı-sekız oy aldı mı, hukuken anaya- sayı ıstedığı bıçıme sokabılır. Bu duaımda, tabıı, lıder ve çevresınde ılk akla gelen, başbakanlıkla ılgrfı ana- yasa maddesını değıştırmek oluyor Değıştırmek kolay da değıştırmeye kalkanlan han- gı ılke çarpar, onu sormalı Daha doğrusu, boyle bır kural nıçın konmuştur^ Pariamenter sıstemle ılgılı bırçok konuda olduğu gıbı, yıne o sıstemın beşığı olan Ingıltere'ye bak- mak gerek Herkes bılır, sıstem orada Ortaçağ sonlarından başlayarak Parlamento'nun Avam Kamarası kanadı- na egemen olan orta sınrfla hukumdar arasındakı çe- kışmelerie oluşmuş Onyedıncı yuzyılda, Cromwell oncesı, bu çekışmeye onculuk eden John Pym o mec- lısın uyesıydı Onsekızıncı yuzyılda bugunun başba- kanlık kavramını ve kurumunu gelıştıren Walter Wal- pole da oyle 0 kadar kı, kral kendısıne lordluk pa- yesı vermek ısteyınce bıle dırenmış, meclıs uyesı kal- mak ıstemıştı Nıçın' Çunku, arkasında, o zamanın koşullanna go- re de olsa, "seçılmış" olmanın ağırlığını hep duymak ıstıyordu Şımdı, Sayın Erdoğan'ın mılletvekıllığını engelleyen durum belkı tartışmalı olabılır Ama, 12 Mart 1971 'ın "ortulü darbe"s\nde bıle ılke ıçın Meclıs uyesı Erim'ın başbakanlığagetırıldığı Turkıye'de hukumetın başına geçışte seçılmışlık kalkarsa neler olacağını ve oraya kırntenn geleceğını tahmın etmek çok mu zordur"? Olaylara Bütünsel Bakabilmek Bilınçlı olarak kendısını tanımak, sorununurı ne olduğımu bılmek, bılınmeyenın nedenım sormak ve yanıtını aramak kışının geleceğını daha ıyı planlamasına yardımcı olabılır Butün bu olgular, olaylara bütünsel bakmamızı, her olayı önemseyıp, ışımızı cıddı yapıp şansa yer vermeden gerçekleştırmemız gerektığını ortaya çıkarmaktadır Olaylara bütünsel bakabılenler daha ılkelı ve sıstemlı yaşadıklan ıçın daha az sorunla karşılaşmakta ve daha mutlu bır yaşam şansına sahıp ohnaktadırlar Batı toplumlannın Doğu toplumlanndan farkı da bu değıl mı9 Prof. Dr. tbrahim ORTAŞ Çukumva Umversıtesı KADEMELi KADEMELi D oğal sıstem- ler dınamık bır yapı ıçe- nsınde ken- dılenne ozgu ve surek- lıhk gösteren bır denge ıçensınde ışlevlennı sur- dururler Sıstemde butun etkıleşımler belırlı bır denge esasına gore ışle- dığı ıçın dunyanın her- hangı bır noktasında meydana gelebılecek herhangı bır fızıksel ya da bıyolojık değışme bır başka bolgede etkısını gosterecektır Doğanın bu butunsellığı kendı- sını yaşamın başka alan- lannda da gosterebıl- mektedır Doğa, yasa- lannı (gızemını) kolay kolay açığa vurmadığı ıçın bız bılımcıler do- ğanın yasalannı tumeva- rım ya da tumdengehm yontemlen ıle çozum- lemeye çalışmaktayız Doğadakı sureçlerın benzerlen sosyal yaşa- mımızda da gonılebıl- mekte fakat çoğu zaman ıçınde bulunduğumuz gırdabın neden ve nıçın olduğunu anlayamayız KADEMELİ KADEMELİ DAHA ÇOK KONUŞTUKÇA Bazen anlamsız tartış- malar, Şnmıırta4avuk' orneğındekı duruma do- nuşmektedır Her ola- yın bır sonucu ve her sonucun da bır nedem olduğuna gore, olaya bır butun olarak uzaktan kuşbakışı ıle bakıp re- sımdekı karelenn 'puzz- le'ın nasıl oluştuğunun gorulmesı gerekır Kuşbakışı bakabilmek deyımı aslında temel- den olaya uzaktan ba- kıp onu bır butun olarak gorebılmektır Bu bı- çımde olay ve olgular arasındakı ılışkıyı gor- meyı ve tumevanm ılke- sıne uygun olarak olayı bır butun olarak gore- büme şansuıı sağlamak- tadır Olayı butunsel ola- rak goremeyen ya da kavramayan kışının ola- yın perde arkasuıı gor- me şansı olmadığı gıbı geleceğe yonelık olarak da stratejı çızme şansı da pek olmayacaktır Or- nek olarak seyır halın- dekı bır aracuı şoföru- nun bır durumda da yu- kandan uçan bır helı- kopterden ya da uydu- lardan aldığı goruntu- lerle onune çıkacak do- nemeçler (vırajlar) ya da yol durumu hakkın- da bılgı sahıbı olması ve ona gore onunu go- rerek emın bır şekılde hareket etmesı ıle bu- nun tersı durumda yıne seyır halınde yoluna de- \am etmesı fakat onune çıkacak tehlıkelen \e vırajlan gormeden tam gaz gıderek olası kaza- ya neden olması goste- nlebılır Boyu lOmetre- lerı bulan ağaçlardan oluşan bır ormanda do- laşan bınnın ormanın genel gorunumu hak- kında sağlıkh bılgı sahı- bı olamaması gıbı uçak- tan ormanlık alanın uze- rınden geçerken alanın peyzajı ve bazırenkton- lanndan faydalanarak ormandakı çeşıtlılık ve ekolojık değıvımler hak- kında bılgı sahıbı olma- sı mumkundur Sosyal büımlerde top- lumsal olaylara yakla- şımda olayı uzaktan gö- rebilmek, yenı yakla- şımlann ve olası top- lumsal hareketlenn on- ceden kestınlebılmesı- ne katkıda bulunacak- tır Kuşbakışı yaklaşım bız bılımcıler ıçın araş- tırma bulgulannın yo- rumlanmasında buyuk katkı sağlamaktadır Soğuk savaş donemı- nın dunyada ve ulke- mızde yarattığı olguyu butunsel olarak gorme- den ve anlamadan her alanda ıçınde bulundu- ğumuz çıkmazı anlama- mız mumkun olmaya- caktır Eğıtunden asken ya- pılanmaya. sokaktakı ın- • A A • 1 gün içinde toplam arama süreniz: 5dakikayı lOdakikayı geçerse, geçerse, 1.KADEME 2.KADEME indirim DAKİKASİ 189 BİN TL Yukarıcakı ındmmı ucretler şebeke içt görüşmelerde geçerlidir Gün içinde toplam aramalann ilk beş alman ındırim. bir sonraki gun geçerii değildır. KademHİCel tarıfesinde başvurunuz bir sonraki fatura dakıkasjnda yapılan şebeke ıçı gömşmeler 269 bın TL'den ücretiendınlır. Sabıt Idefoniara ve dığer dönemınden ıtıbaren geçerti oücaktır. KademeliOII tarrfesınden faturalı hat kullanıcılon yararlanat* operatoriere yaplan a/amalar her zaman dak*ada 590 bnTL'd*nucre*lendrtır. Yurtd^naveuluslararası Fiyatlara KDV dahıl. ÖİV hariçtir. Tanlenıjı kuıllamm alışkanlıgmıza gore seçinız. dolaşım araanda yapılan aramalar ıle atılan SMS'ler kademelere ulaşmak içm kularnlamaz. Gün ıçjnde 4 4 4 0 5 3 2 WWW t u r k c e l l C O m t r sanın yaşam bıçımın- den dını uıançlanmızuı yaşanmasına kadar bır- çok konu soğuk savaş donemınde onumuze konulan planın bır par- çası olarak yenı yenı an- laşümaktadır Heralan- dakı ılkesızhk, kurah ve çıtası behrlı olmayan ış- lenn temelınde bu anla- yışın sonuçlan bulun- maktadır Soğuk sava- şın hedefuıı bılmeden bugun Ortadoğu'dakı kanı ve gozyaşını anla- mamız mumkun ohna- yacaktır Soğuk savaş mantığının ürünü ola- rak uzun zamandır ül- kemizin onune Baühlar tarafindan konulan mo- deller anlaşılmadan ge- çen haftaki se^im sonuç- lannı vorumlamamız olasıolma>acakür. Geç- miştengûnüınüze bir ta- rib biHnci ile bakmadan geteceğunizi görmemiz olası değüdir. Vakın ge- lecekte bu tür sürprizler üıuversitelerde >aşana- cakür. Uzun zamandır üniversiteJerdeki nitetik- sizöğrctimü\esikadro- laşması \e za\ıf ve gû- düleme\eyatkuı kişfler- den oluşan yönetim mo- deUemesiyakmgdecek- te daha da küçültühnüş ve evrensel boyuttan il üniversiteleri boyutuna dönüşecektir. Her olay aslında bır neden-sonuç ılışkısı olup bu ılışkı her zaman doğrusal değıldu- Kar- şılaştığuruz her olay bır sonuç olup bunun bır de nedem vardır Bır başka deyışle kar- şılaşhğımız sonucun bır de perde arkası bulun- maktadır Olayın perde arkası genelde anlaşıl- mayan olay hakkında doğru tahlıl yapmak mumkun değildır Ozellıkle sosyal bı- lımlerde her zaman ola- yuı perde arkası dıkka- te alınarak analız yap- mak gerekır Yoksayu- murta-tavuk hıkâyesuı- den oteye geçılmez Sos- yal ve toplumsal olarak bıze ağır gelen bazı ge- lışmeler bır gunde ol- muyor Hepsuıın bif sosyolo- jık temelı bulunmakta- dır Yeter kı olaylara kuş- bakışı ıle bakabılelım \e ıyı analız edelım Bılımcılerm uyanla- ruıa karşın trafıkte gor- duğumuz 'bize bir şe>f olmaz, neolacakcanım' gıbı duz sozlenn yarat- tığı yıkımdan alınacak ders yenne bıreysel suç- lama, sorumluluk alma- mak, sureklı şıkâyet gı- bı yollara sapılmakta- dır Gelışmış kışıler ve toplumlarda ıse 'bun- dan alınacak bir ders mutiaka varthr' dıyerek olay ırdelenır \ e neden- sonuç ılışkısı cesurca v e soğukkanlıhkla ıncele- nır ve çıkartılan derse gore, kışı ta\Tinı belu^- ler Bızım gıbı duygusal toplumlann eğıtım sıs- temınde artık butunsel bakış açısının oğretıl- mesı zorunlu gorulmek- tedır Butunsel bakabıl- me bır dıyalektık bakış açısıdır Ne, neden olur° Nasıl olur'' Ne olursa ne olurya da ne olmaz9 Bu tur sorular sıstematık yontem bılunı ıçensın- de ırdelenırse daha oğ- retıcı ve aydınlatıcı ola- caktır Bu yontem oğ- retısı kışıye, farkına var- mabıhncı kazandırmak- tadır Butunsel duşunme yontemı ve oğrensı ıçın- de kışının her olayda so- rumluluğu olduğu bı- hncı oğretılmehdır Eko- sıstem bılgısı ıçensın- de her şey bır zmcınn halkalan gıbı bırbmne bağlı olduğu gıbı her olayda bızlenn bıreysel olarak sonımluluğu bu- lunmaktadu- Aynca bu oğretıde her durumda '\apabilece- ğin bir şe\ vardn-ve bu- nu yapmakla yükümlii- sün' eğınmı verümehdır Bılmçlı olarak kendı- sını tanımak, sorunun ne olduğunu bılmek, bı- lınmeyen nedenuıı sor- mak ve yanıtını aramak kışının geleceğını daha ıyı planlamasına yar- dımcı olabılır Butun bu olgular, olaylara butunsel bak- mamızı, her olayı onem- seyıp, ışımızı cıddı ya- pıp şansa yer vermeden gerçekleştırmemız ge- rektığını ortaya çıkar- maktadır Olaylara butunsel ba- kabılenler daha ılkelı ve sıstemlı yaşadıklan ıçın daha az sorunla karşı- laşmakta \e daha mut- lu bır yaşam şansına sa- hıp olmaktadırlar Batı toplumlannın Doğu top- lumlanndan farkı da bu değıl Gün içinde atılan kısa mesajlı 5 SMS'ten sonra %50 İ PENCERE Güvercin?.. Necmertin Erbakan bugun ıktıdara postu se- ren çıraklarının yanında solda sıfır kalır Hoca, Başbakan olunca ne yapmıştı'? Ayağının tozuyla ver elını Lıbya Başbakan Erbakan Kaddafi'nın çol çadırına bu- yur edılıp aşağılanmıştı Ardından ver elını Iran Erbakan Başbakan olur olmaz şenat devletınde ne aramaya gıtmıştı'? Hoca sevıncınden tozutmuş, uçan halıya bınıp dıncı devlet coğrafyasında cerre çıkmıştı Ardından 28 Şubat hoş geldı, sefa geldı • Hoca'nın çıraklan "muallımı ewe/"lennı suyago- turup susuz getınrler Erbakan gozlennı Doğu'ya çevırmıştı, bunlar Ba- tı 'ya yuz suruyorlar Italya mı desem, Ingıltere mı desem, Irlanda mı desem, Almanya mı desem ne desem 9 Recep Tayyıp Erdoğan (RTE) şınnlık muskası takmış, Frenk ellennı dolaşıyor Ne dıyor "- Ben şahın değılımi " Sen Allah'ın ışıne bak 1 • Iktıdar partısının lıden Avrupa'da cerre çıktığı za- man "Turkıye'nın dış polıtıkasında şahınlık devrı bıttı" derse, her sozu ınceden ınceye kıyma yapıp kofte yoğuran dıploması dunyasında bunun anla- mı nedır 7 Tek anlamı var Yanı efendım, RTE yabancıya goz kırpıyor ve açıkça dıle getınyor - Bızımkıler şımdıye dek sızlere kan kusturdu- lar, şahınlık ettıler, yanı haksızlık ettıler, anlayışsız davrandılar, artık bız geldık, yenı bır devır başla- dı, bunu bılesınız, gereğını yenne getıreceğız Kendı devletını dışanya jurnallamak şımdıye dek bızım dış polıtıka yaşamında gorulmemıştı RTE şahın değıl Pekı, ne^ Guvercın 1 • Oysa RTE Kasımpaşalı sanılıyordu, kabadayı edasıyla dolaşıyordu Ne dıyordu "Camıler kışlamız Kubbeler mığfenmız Mınareler sungumuz " Meğer bu sozlerfosmuş, bızım kabadayı lıden- mız şahın değıl guvercınmış Guvercın Avrupa'dan destek alıp ıçerde kullan- maya bakıyor Ama elâlem yutar mı? Amenkan gazetesı olayı şıppadak çakıp yorumu- nu yaptı "Yenı lıder (RTE) Turkıye 'yı ve kendısını Avrupa- lılara satmaya çalışıyor " Pazarola 1 • Dunyada laık Turkıye Cumhurıyetı dışında tum Muslumanlar dıncı devletler uzennedırler Çoğu Islamcı kendı halkının tepesınde ıktıdarını pekıştırmek ıçın sırtını Batı'ya dayar Yenı bır yontem değıl bu Allah bızım guvercını bu tur dıncı polrtıkacılara benzetmesın Amın' N O V I T A S Tııri/m ISTANBUL KULTUR TURLARI İstanbul'da Köşkler ve Kasırlar / Aralık Geç Dönem Bizans Eserleri 15 Aralık Pera'da Kültiir & Noel Müzikleri ( \tuzikh Tur ) 22 Aralık Tıırk Islam Sanatının Dorukları 29 Aralık İZNİK 1 Aralık KONYA ( Me\lana Tor) 13-15 Aralık Tel : ( 0212 ) 2M 28 08 pbx e-ınaıl . noutd ı w/ıK_\_ıtaş ıom tr web \\H IIOMU.S U m u BİRLEŞİK REHBERLİK TURİZM Bayramda Karya Kültür Gezisi (04 - 08 Aralık) Marsyas'ın Çıne Vadısı "Surgun Kralıçe" Ada'nın toprakları, Alında, Alabanda, Stratonıkeıa Lagına, lassos Helen-Roma, Bizans, Osmanlı çağının sentezını butun gorkemı ıle bunyesınde barındıran unlu, Mılassa, Peçın Kalesı Mauseleus'u başşehrı Halıkamassos (Bodrum) Yeşıl ıle mavının bırleştığı yerde, Bafa'da, unutul- maz guzellıktekı Heraklea BRT - BİRLEŞİK REHBERLER TURİZM Tel: (212) 252 6578-79-80 www.kulturgezilen.com Dıl Derneğı'nın Turkçe Sozluk'unu, Yazım Kılavuzu'nu kullanmak hem Turkçe'ye, hem derneğe katkıdır Bilgi için: 0312-425 83 60 GUN IÇINDE ÇOK KONUŞUYORSANIZ nemen bu tarifeye geçin!