Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 25 EKİM 2002 CUMA
2002
Seçmen kütükleri Ankara'da. Sandık görevlileri kent dışından. Partililer kaygılı
HesaplarDEHAP'a göre• Seçmen sayısının 630
bine ulaştığı Diyarbakır'da
barajı aşarsa DEHAP'ın en
az 6 milletvekili çıkaracağı
kesin gibi. Baraja takılması
halinde ise, vekillikler çok
az oy oranlanyla AKP,
DYP, CHP ve ANAP
arasında bölüşülecek.
MEHMET FARAÇ
DİYARBAKIR- Diyarbakır için,
"Tüm partilerin naba DEHATta aü-
yor"demek gerçekçi olur. Kentte açık
arayla önce DEHAP sonra diğer par-
tiler var. Bu siyasal yapı öylesine be-
liıgin ki, diğer partilere oy vermeyi dü-
şünen seçmen bile, DEHAP'ın psi-
kolojik baskısı yüzünden ne kendi
partisinin mitinglerine ne de seçim
bürolanna gidebiliyor. Geçmişe oran-
la "Kısmen rahat çabş&ktanm" belır-
ten DEHAP'hlar ise seçmen kütükle-
rinın Ankara'ya götürülmesinden, san-
dık başlanna yabancılann yazılma-
sından kaygı duyuyor.
1999'da Diyarbakır'da geçerli 407
bin oyun 186 bin 899'unu HADEP al-
mış. Ona en yakın parti olan FP'nin
oyu bile 59 binde kalmış. 3 Kasım'da
da bu sonucu değiştirecek bir unsur
yok. Bu kez 300 bin oyu hedefleyen
parti, 72 bin yeni seçmen yazdırmış.
DEHAP'hlar hedefe ulaşmak için
olağanüstübirçabaiçinde. 15binpar-
tili sokak sokak çahşıyor, seçmenle bi-
rebir diyaloga giriyor. 2 bin 600 san-
dığınherbirine 10'arkişidüşecekbir
örgütlenme hızla devam ediyor. Bu
abluka, geçmişteki, "HADEP oylan
yok edfliyor" endişesine dayanıyor.
18 Nisan'da HADEP'in güçlü oldu-
ğu Bismil'e bağh Çakallı, Çavuşlu ve
Kağıth gibi onlarca köyde partiye bir
tek oy çıkmaması öraek gösteriliyor.
öcalarTm avukatı aday
DEHAP'm 1 .sırasında adaylığı YSK
tarafuıdan engellenen HADEP lideri
Murat Bozlak ın eşi, Seycan Bozlak,
2. sırada da AbduDah Öcalan'ın avu-
katlanndan Mahmut Şakar var.
Partinin 3. sıra adayıAMÜrkfit, "kıs-
men rahatbir ortamda çahşüklannT
söylüyor. Partiye eskisi gibi baskı ol-
madığını anlatırken, "Biz de daha <*•
çülü ve serinkanh çahşryoruz" diyor.
DEHAP'ın engellenmesi halinde
Seçmen sa\ IM 520.973
Milletvekili savı»ı.
/v
ÖDP
OBP
DEPAR
ANAP
EMEP
DTP
YDP
BBP
pp
DSP
FP
CHP
LDP
BP
MP
DYP
SÖ>
HADEP
MHP
Bagnm
Partilere
göre
dağıhmı:
-
_
I
4
-
-
_
_
3
-
_
_
_
li
Partılenn
yûzdelen:
(1.47
0.0
n.13
0.14 _.
1.82 9"
0.27 \
1.02 /
DİYARBAKIR
'99 Seçimi
Elazığ ^^Hani « y c e y
- _ l l S
- - ^ • D ı c l e • H a z
,
• Ergani Silvan •
•Çermık /
4.98
s
^iıiPEn!Pisıa « y
14.57
3.02 S-Uffa fcrar. /^'_
0.28 1 ' 1
0.52 t^Smt ssı ;
0J2 W JJT*1
' ••
uj' r a
0.18 fc * _rf ^ •
45.» İL ' v
--^* - J
2.76 E»f A. *^ '-- — :ffl
0.14
DEHAP'm halk üzerinde manevi baskı kurduğunu öne süren CHP'liler, seçmeni uyanyon Duygusal oJmayın.
kaos oluşacağını ve oylann tepki ama-
cıyla AKP'ye gidebüeceğıne dıkkat çe-
ken Ürküt, endişelerini ise şöyle dile
getiriyor:
"Şu anda Türkhe'de seçmen kü-
tükleriAnkara'da olanteküDiyarba-
kır. Bu bizi endişdendiriyor. Diğer bir
konu da sandık başkanlânnın Diyar-
bakır dışından getirileceği Jddiaİan.
EskidengüvenlflcgaçierikuDanılarak
pasifize etme yöntemleri uygulamnh.
Şimdi daha sstemti engeDemelerden
endişe duyuyoruz." Diyarbakır tl Se-
çim Kurulu yetküileri ise bu iddialar-
la ilgili konuşmuyor.
Güneydoğu'nun tüm kentlerinde
olduğu gibi Diyarbakır'da tüm parti-
ler DEHAP'ın barajı aşıp aşamayaca-
ğı sorusuna kilitlenmiş. îküıciliği he-
defleyen partilerden CHP'nin birinci
sıra adayı MesutDeğer, partinin ülke
genelindeki olumlu havasının Diyar-
bakır'a da yansıdığını söylüyor.
'GizBce CHP'ye çahşryoriar'
"DEHAP'ın halk üzerinde manevi
baskı kurduğunu, yurttaşjann buna
karşuı gizn'ce CHP'ye çabşağmı" an-
latan Değer, DEHAP'ın yüzde 50,
CHP'nin de yüzde 20 oranında oy ala-
cağını belirtiyor. Değer, DEHAP'lı
seçmeni "Duygusalobnaym", AKP'ye
yönelenlen, "macerayaanlmaynT di-
ğer partilileri de "Mannkh hareket
edin" diyerek CHP'ye çağınyor.
ANAP Diyarbakır'da DEHAP taba-
nına oynarken AB uyum yasalan ve
idamınkaldırılmasınıpropagandamal-
zemesi olarak kullanıyor. ANAP'ın
1 .sırasındaki Aydın Ayaydm, Meclis
oylamalannın sonuçlarmı cebinde do-
laşûnyor. DEHAP gerçeğini, "Açık a-
raöndV'diye özetleyen Ayaydın, kentte
SP'nin AKP'nin önünde olduğunu
belirtirken sonucu şöyle özetliyor:
"ANAP 4, DYP 2, CHP 2, AKP 1."
Ayaydın'ın liste başı olmasına tep-
ki gösteren 2. sıradakı Haşim Haşimi,
"Seyifkavramını öne çıkararak Is-
lamcı kesimden oy ahnaya çahşıyor.
'Seyh' adayiar
Hz. Muhammed'in soyundan ge-
lenler için \oırgulanan "Seytt "tanı-
mını kullananlardan biri de DYP 1. sı-
ra adayı Mehmet Saüm Ensarioğlu.
Bölgede SP'nin tabarunı hedefleyen
AKP'nin 4. sıra adayı Cavit Torun
Nurcu olarak biliniyor. Birçok kez
PKK'nin silahlı saldmlanna hedef
olan Söz gazetesinde köşe yazısı ya-
zan Torun, çok sayıda Hizbullahçı-
nın da avukatlığını yapmış.
Genellikle korucular ve emniyet
mensuplan arasında taban bulan
MHP'nin birinci sıra adayı HidavetAl-
tunakarın PKK'li olduğuna ilişkin
Devlet Bahçeh"ye çok sayıda mektup
gittıği öne sürülüyor.
"İmrah konsepti"
Diyarbakır'daki 5 bağımsız aday-
dan biri olan Şeyh Sak'in torunu HAK-
PAR Genel BaşkanıAbdülmeKk FV
rat seçmenlerie Kürtçe iletişim kuru-
yor. Fırat, DEHAP'ın seçmen üzerin-
deki bastasından ve "Kürtsorununu
sopahoiaraktekeiineahnasından''ya-
kınıyor.
"Irnralı konseptinden hoşlanma-
yanlarm DEHAP'tan kaçacağmı" bu
partinin oylannın da yüzde 25 ora-
nında düşeceğini iddia eden Fırat,
"DEHAP'ta iç huzursuzhık var. ttti-
fak secmenin hoşuna gjtmedi. Beni
DEHAP'm oviannı bölmekie suçlu-
yorlar, bizden tedirgmler" dıyor.
Diyarbakır Sanayici ve Işadamlan
Derneği Başkanı Şeyhmus Akbaş. 4
Kasım'da Türkiye'nin yenı bir seçim
tartışmasına gireceğini öne sürüyor.
Bölgede DEHAP nedeniyle yoğun bir
belirsizlik olduğunu anlatan Akbaş,
şunlan söylüyor: "DEH\P barajı aşa-
maz. Çünkü DEHAP'm söviedüderi-
ni arnkbütün partOersö\tü>w. Uyum
Yasalan DEHAP'm oyumı duşûrdû.
Bu da ANAP ve CHP'ye yarar."
Sağhk evleri kapah
Diyarbakır Tabip Odası Başkanı
Necdet tpekyüz, Diyarbakır'da sağlık
sorunlannın çözümünün Kürt sorunun-
dan öncelikli olması gerekriğine dikat
çekiyor. Kentte tifo, dizanteri, sıtma,
verem ve şark çıbanının yaygın oldu-
ğunu belirten îpekyüz, 110 sağhk evin-
den 94'ünün kapandığını, kent mer-
kezinde 7 bin 700 kişiye bir doktor düş-
tüğünü anlatıyor. îpekyüz şöyle
konuşuyor: "Tophım travma sonraa
deprmonda. Buna rağmenHADEP'e
oyvtrenonbinknensan,partisininsağ-
hk poürjkasını bürniyor.''
Diyarbakır'ın seçmen sayısı 630 bi-
ne ulaşmış. Barajı aşarsa DEHAP'ın
en az 6 milletvekilini götüreceği ke-
sin. Barajı aşmaması halinde ise mil-
letvekillikleri çok az oy aranlanyla
AKP, DYP, CHP ve ANAP arasında
bölüşülecek.
1999 seçimlerinde 'cezalandınldıklannı' söyleyen partililer, dolaşmadık köy, kasaba, ilçe bırakmamış
CHP bukez işi süatutuyorNÜVtT TOKDEMİR- SEDAT KUBT
DENİZIİ-Cok ortakh küçük sanayi oluşumu-
nu süreç içinde hızh bir devrimle gehştirerek
"Anadohı Kaplanlan" mn özellikle tekstılde
öncüsü olan Denizli, "Beyaz Cennet" Pamuk-
kale ile turizmde adım duyuran; ilçelerinde ise
tanmın ağırlıkh olduğu bir kent
Türkiye'nin üst üste yaşadığı ekonomik kriz,
Denizli'yi de etkisi altına ahnış. Küçük-orta öl-
çekli işletmeler ile esnaf sayısında yüzde 30 do-
layında azahna meydana gelmiş. Büyük sana-
yici ve ihracatçı yatınmlan durdurup, darahnış.
Özelhkle de dağ köylerinde krizin yanı sıra aşı-
n yağışın etkisinde kalmış, vurgun yemiş üreti-
ci perişan. "Mazotu pet şjşeyie ahr olduk" diyen
üreticiler iktidara karşı öflceli.
Sosyal yapısı her ne kadar muhafazakâr gö-
rünse de, gençlerin yarattığı dalgalanma dikkat
çekiyor. Kentteki 14 bin üniversite öğrencisinin
istemlerine yönehk olarak her geçen gün artan
cafe-bar, restoran sayısı değişime öraek göste-
riliyor. Partiler öğrencilerin ilgisini ve oyunu
çekebilmek için gençlik kollan aracılığıyla bir
yakınlaşma çabası içindeler bugünlerde...
Sflkymancılanıı oyu ANAP'a
1999 seçimlerinde DSP, DYP ve MHP'nin
2'şer, ANAP'ın ise 1 milletvekili çıkardığı De-
nizli, partilerin tarikatbağlantılannın da gözlen-
diği bir kent. Ağırlıklı olduklan bihnen Süley-
mancılann oylannın 3 Kasım'da bu kez ANAP'a
gideceği kentte açık açık söyleniyor.
Gündemdeki bir başka konu da AKP MKYK
üyesi, genel sekreter yardımcısı ve 1. sıra mil-
letvekili adayı O. Nuri FBiz'm Hizbuüah bağ-
lantısı. Filiz'le ilgili gazete manşetlerine yansı-
yan haberlere karşı, parti yöneticileri ilgisiz gö-
rünse de, diğer tüm partiler konuyu yerel gaze-
te ve TV'lerde geniş boyutlu olarak dillendiri-
yor.
Gazi Bulvan üzerinde toplanmış olan siyasi
partilerin il merkezlerinde bir de\inim gözleni-
yor.Özelhkle iktidar partilerinde, "en küçûk di-
leğmi" bile yapürabümek uğruna bekleşenler;
beklentilerine yamt alamayıp, bir başka partiye
gitmeyi yeğleyenler de söz konusu. En Uginç ör-
neği ANAP Grup Başkanveküi ve Denizli 1. sı-
• 7 milletvekilini Meclis'e gönderecek Denizli'de tüm partiler, en az 4
adaylarının seçileceğini söylüyor. Iddialar bir kenara bırakılacak olursa,
CHP'nin birinci parti çıkma olasıhğı yüksek. Seçmenlerin ikinci tercihi
AKP olurken, onu DYP ile ANAP izliyor. j
DENIZLI
Ç.vrıl
ra mıllervekili adayı Beyhan Aslan anlatıyor:
"Bir akrabam tdefon ediyor, oğhı potis sınavın-
da 24. yedek ohnuş. 'Nedir sorun' dedhn. Birin-
ci sıraya aldıracakmışun. "Ben böyle bir şeyi na-
sıl yapanm olur mu hiç' karşıhğınıvenfim. 'Gö-
rürsün sen, size oy yok' dedi, kapatü telefonu.
Böyle bir şey olabflir mi? Vermezse vermesin-"
CHPrüzgân
1999'da "cezalandmlarak" Meclis dışında
kaldıklannın bilincindeki CHP'liler bu kez işi
süa tutuyorlar. Eski Pamukkale Üniversitesi Tıp
Fakültesi Dekanı ve DenizBaykaTın akrabası ol-
duğu söylenen Prof. Dr. MehmrtNeşşar, eski il
başkanı Haşim Oral, Eğit-Der Genel Başkanı ve
eski milletvekili Mustafa Gazafcı ile eski il baş-
kanıKaznn Arslan'dan oluşan CHP'nin ilk dört
sıra adaylan, hummah bir çahşma içindeler.
Dolaşmadık ilçe, köy, kasaba, belde bırak-
mayan CHP'liler, şimdılerde üniversite, kamu
emekçileri, işçiler, sendikalar ve demokrarik kit-
le örgütleri üzerine yoğunlaşıyorlar. Hedef De-
nizli'den 4 miUetvekili çıkarabilmek...
Prof. Dr. Neşşar, "Türkrje CHP'ye bir şans
veriyor" diyor; Oral, salt DSP'ye kayan oyları
değü, tüm partilerin oylannı alacaklannı sa\-u-
nuyor; Gazalcı, "CHP'nin Mectisdışmda kahna-
g şanssıziıkken, görüyoruz ki neredeyse şansa dö-
nüşmüş" diyor, Arslan ise, CHP rüzgânnın et-
kisiyle tüm sosyal demokrat ve demokrarik sol-
culann "birleşip-bütünleşeceği"ni iddia ediyor.
DSP'B bakan açıhşlarda
Köyişleri îl Müdürlüğü'ne 7 hizmet aracının
katılımı sonrası görüştüğümüz Köyişleri ve
GAP'tan Sorumlu Devlet Bakanı DSP Denizli
Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Kocabatmaz'a,
son dönemde Denizli'ye yönlendirilen yatınm-
lan soruyonız. Kocabatmaz, "Benim,ülkemete-
peden eşitşekikiebakan bir yapunvar. Aynm söz
konusu olamaz" diyerek, 81 ile 81 gölet proje-
sini buna örnek gösteriyor. Kocabatmaz'a gö-
re, DSP'rün baraj sorunu yok ve oy yüzdesi de
13-15 dolayında. Bu hesaplamayla Denizli'de 2
olan milletvekili sayısını 3 'e çıkaracaklannı söy-
lüyor Kocabatmaz. DSP'nin diğer milletvekili
ve 2. sıra adayı Hasan Erçdebi de, 3. milletve-
killiğine bu kez kesin gözüyle bakıyor.
DYP: RP iktidan bize ders oldu
ANAP'ta milletvekili ve 1. sıra adayı Beyhan
Aslan, "Bu seçime favori olarak ginniyoruz.
Çünki favori girdiğimizde kaybediyoruz'' diyor.
Anketlere inanmadığı gözlenen Aslan, "En i\i
anket 3 Kasım'da olacak" görüşünde. Aslan'a
göre ANAP Denizli'de aday listelerinin avanta-
jıyla birinci olabilecek güçte.
DYP'de tsmet Sezgin'in yeğeni, eski Basın
Yayın ve Enformasyon Genel Müdürü Aydm
Sezgin, hükümete karşı oluşan tepkiyi en iyi bi-
çimde değerlendireceklerini ve bölgede DYP'yi
birinci parti yapacaklanna inanıyor. DYP îl Baş-
kanı Erhan Biçerman ise başka bir gerçeği
viirguluyor: "Kuran-ezan, dedik, bugün bunla-
rm hepsini ka>r
betrjk. Arük laik düzenin savunu-
cusu insanlar olarak, bu söylemlerin dışmdayız,
RP iktidan bize ders oldu."
YTP'de iş çevrelerinin adayı olarak 1. sıraya
oturan Bekir Sıtkı Urgancıoğlu'na göre "YTP
sürpriz olacak"; partilerden çok adayiar öne çı-
kacak. îl Başkanı tzzetOzer'in hesaplanna göre
ise YTP Denizli'den 2 milletvekili çıkaracak.
1. sıra adayı O. Nuri Filiz'e yönelik "Hizbul-
lahçı" savlannın yarattığı krizi göstermemeye ça-
balayan AKP'de il başkanı Osman Yücetiş, di-
ğer partilerin "3-4 milletvekilliği bizim" iddiala-
nna karşı, gülerek, "O zaman biz 7-0 yapanz"
yamtun veriyor. Yüceliş, özelhkle kırsal kesim-
de oylan "sihp-süpürecekleri'' iddiasında.
Denizli'de belirgin bir CHP rüzgân esiyor.
MHP'de sessizlik, Genç Parti'de özellikle dar ge-
lirlilerin oturduğu mahallelerde bir hareketlilik
var. Işçi Parrisi adaylan çalışmalannı köyler
üzerinde yoğunlaştırmış durumda. Özgürlük ve
Dayanışma Partisi (ÖDPj seçim çalışmalanna
hız verirken, sorunlarla da boğuşuyor.
7 milletvekilinin seçüeceği Denizli'de, tüm
partilerin "4"lemesini bir yana bırakırsak,
CHP'nin 1 .parti olasılığı yüksek görünüyor. He-
men ardından gelen AKP ve onu izleyen DYP
ile ANAP. Milletvekilliği dagılımı da 3 Kasım'da
sandıktan çıkacak oylarla belirlenecek.
BIRBAKIMA
SERVER TANtLLİ
Turhan Selçuk'un
Çizgide 60 Yıl'ı...
7 yaşına basışını görmekten pek mutlu oldu-
ğum Radikal'in 11 Ekim günlü nüshasında, "Siya-
sete Mizah Gerek" başlıklı yazısında, Hatice Ya-
şar şöyle diyordu: "Seçimle berabergündemimi-
ze oturan siyasetçılenn eylemleri, konuşmaları,
jest ve mimıklerı bugüne dek hep mizaha konu ol-
du. Siyasetçiler mizaha konu oluyor, ama genel
yargı onların mizah duygularının olmadığt yönün-
de." Ve bir alt başlıkta da, şöyle özetliyordu duru-
mu: "Mizahçılara göre Türk siyasetçilerinde zekâ
ve yaratıcılık gerektiren mizah duygusundan eser
yok. Ancak kabalıklan ve gaflarıyla komik duruma
düşüyohar. Bu da siyasetı renksizleştiriyor."
"Bir kaba güldürü ortadaki" demek istiyor ya-
zar.
Aktörlerden özellikle üçünün, Tayyip Erdoğan'ın,
Tansu Çiller'in. Cem Uzan'ın yaptıkları bu. Olan
bıteni, demokrasımizin uğradığı yozlaşmalardan bi-
ri olarak karşılamaz olur musunuz?
Evet, her yanıyla bir kaba güldürü!
Karikatürsanatımızın en büyük ustalanndan bi-
rinın, Turhan Selçuk'un 60 yıllık sanatsal eylemi-
ni işte böyle bir ortamda kutladık 21 Ekirn gece-
si. Cemal Reşit Rey Salonu'nda, Fahri Özdemir
ve arkadaşlarının düzenledikleri toplantının açış
konuşmasında da -özetle- şunlan söyledim...
•
Karikatür, "çizgi ile mizah yapma " sanatıdır. Mi-
zah, "gülen düşünce" değil mi? Yergi ve taşlama-
nın yanı sıra, güldürme ve kahkaha karikatürde de
var; ama bunu yaparken "düşündürür" de kari-
katür; çoğu kez. gözler önüne genlmiş duman per-
desini yırtıp aydınlığa kavuşturur insanları.
"Tılsımlı birsanaf'hr karikatür.
Batı'da ve "Aydınlanma Çağı"nm ürünü olarak
doğar. Orada "laik, demokratik ve daha insanca"
birtoplum adına, kıran kırana bir kavgada, "çürü-
yüp dökülen "i sergilerken, özgürlükten yana çıkıp
baskıcı, sömüren ve ezen güçlen soytanya çevi-
rir.
Bize de aynı misyonla gelir kavgaya soyunur.
Bu kavga, bugün de sürüyor.
Evrenseldir karikatürümüz; kendi içinde ve ça-
ğıylatutarlıdır;zenginliğimizveövüncümüzdür bi-
zim.
1950'lerle "50 Kuşağı" dediğimiz genç bir ku-
şak, bu sanatı "çizgi" yönünden zenginleştirir, ye-
ni "f/pterie donatır ve "tonu/ar"ınadeğişikliklerge-
tirir. O havarilerin içinde Sadi Dinççağ, Semih
Balcıoğlu, Nehar Tüblek, Mim Uykusuz, Ali Ul-
vi, Ferruh Doğan ve başkalarını görüyoruz; söz
konusu yenilıklerı Tan Oral ve Nezih Danyal'dan
başlayarak daha genç kuşaklar izleyecektir; Has-
let Soyöz'ler, Semih Poroy'lar, Kâmil Masara-
cı'lar.. böyle doğacaktır.
Turhan Selçuk, işte bu "50 Kuşağı"nda, yeni
Türk karikatüründe başı çekenlerin önünde yer
ahr: "Çizgiyle mizah" anlayışının -belki- en yetkin
örneğini o verdi; az çizgiyle çok şey söylemenin
sırrı onda. Aynca, ona göre, karikatürün hammad-
desi insandır; karikatürcüye düşen de, insanlan ve
toplumları -olduklan gibi görüp- çelişkilerini ve
yanlışlarını değerlendirmek ve eleştırmektir. An-
cak, karikatür sadece eleştırmemeli, yönlendirici
de olmalı; insanı lyiye ve doğruya yöneltmeli ve yü-
celtmelidir. Karikatürde aslolan budur; güldürme
ise ikinci plandadır.
İşte Turhan Selçuk'un karikatür anlayışı!
İlk karikatürünü çizdiğı 1941 yılından bu yana ge-
çen 60 yıllık bu sanatsal eylemin olgunlaştırdığı bir
anlayıştır bu; 1922'de doğduğuna göre Cumhuri-
yet'leyaşıtbırsanatçıyayakışanda, böylesi "eği-
tici" bir anlayışa sahip olmaktı.
Turhan Selçuk'un karikatürünün gizlisi saklısı
yoktur: Gerçekliği, yerele saplanıp kalmadan, ev-
rensel boyutlanyla yakalar, izleyicısinin önüne kor
ve bir anda ilişki kurar onunla. Tüm insanlığı kol-
larının cenderesi altında sıkan ahtapot, pektuttu-
ğu bir imgedir; savaşlar, açlık ve yoksulluk onun
eseridir. Karanlık üreten dinci ve siyasal güçlere,
onlann ortaklığına dikkatleri çeker. Siyasal çürü-
menın üstündedurur. Insan haklarını, banşı, bilim-
sel değerleri savunur. Bütün bunlaria, "daha insan-
ca bir dünya "nın özleminı çeken -Nâzım Hik-
- met'in deyimiyle- "Büyük Insanlığın" duygu ve
düşüncelerine yanıt verir.
Durmuş oturmuş bir tarih felsefesine sahiptir
sanatçımız: Ahtapot, karanlık, gericı güçler varsa,
"devrim" de vardır. "Şer kuwetleri"ne karşı, ile-
rici ve devrimci güçler de ayaktadır. Tek tek kari-
katürierinin yanı sıra, ünlü çizgi romanı Abdülcan-
baz'ın bunca yıldır insanlan kendisine bağlaması-
nın nedeni budur. Rezaletayyukaçıkabilirama, so-
nundaAbdülcanbaz'ın "Osmanlı tokatı" patlar ve
yeni bir süreç başlar.
Turhan Selçuk, kelimenin en soylu anlamıyla,
bir "halk sanatçısı"d\r.
Ve Türk karikatürünün de zaferini temsil eder.
Turhan Selçuk, büyük sanatçı, sen iyi ki doğdun,
çokyaşaemi!..
Tl'YAP Fl'AR VE KONGRE MERKEZf
26 Ekim Cumartesi
OSMAN ŞAHtN
Saat: 14:00-15^0
EROLMANİSAU
Saat: 18:00-19:30
ÜMİTZtLELÎ
Saat: 16:90-17:3»
onare Merkezi Bevlıkdüzü İST.