Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 EKİM 2002 PAZAR »-. SEÇİM 2002 Henüz seçim havasına giremeyen halk, iktidar partilerini cezalandırmaya hazırlanıyor SamsunluyenilikpeşindeHAriCETUNCER/ MEHMETÖZDEMtR SAMSUN - SamsunJular Meclis'e gönderecekleri milletvekili sayısının dûşmesinden olsa gerek, henüz seçim havasına girememiş. Mitinglerle ha- reketlenen kent, kısa süre sonra yeni- den sakin havasına bürünüyor. Arada bir partilerin şarkılarla seçmene çağ- nda bulunan araçlan da geçmese se- çim tamamen unutulacak neredeyse. 1999'daMeclis'e 10 milletvekili gön- deren Samsun, 3 Kasun'dan sonra 9 millervekiliyle temsil edilecek. Bır zamanlar Karadeniz'in liman ve ücaret kenti çevre ülerden göç alan bir konunıdayken artık göç verir hale gelmiş. Samsun, 1980'lerin sonlanna doğru ekonomik anlamda küçûlmeye başladı. Türkiye'nin en verimli Bafra ve Çarşamba ovalanna sahip ilde enf- lasyon nedeniyle yükselen maliyetler ve dış pazar sorunu üreticiyi yıldırdı. Tütününü değerlendiremeyen üretici- nin findığa yönelmesi, sebze-meyve üreticisinin ürününün elinde kalması, yoksullaşmayı ve işsizliği beraberin- de getirdi. Fındık taban fiyannın üç yıl öncekinden geriye düşmesi Samsun'da iktidar partilerine tepkiyi arttınyor. Kentte oylann yüzde 65 'ini işte bu ta- nmla uğraşan kesim oluşturuyor. Samsunlulann sessizliğj, hesap sor- maya hazırlandığının işareti gibi... CHP'nin iktidar umudu Samsunlular 1999 'da partılerin Tür- kiye ortalamasına benzer bir şekilde oy kullandı. DSP yüzde 21 'le birinci, MHP yüzde 20'yle ikincı parti oldu. Sıralamada FP üçüncü oluîrken DYP, Türkiye genelinin aksine ANAP'ın önüne geçti. CHP, yüzde 8.7 l'lik Tür- kiye genelinin altında yüzde 6.12 ora- nında oy aldı. Tüm Türkiye'de oldu- ğu gibi Samsun'da da bu tablonun ta- mamen değişeceği tahmin ediliyor. CHP Samsun 1. sıra milletvekili adayı Prof. Dr. HahıkKoç'a göre, seç- men "mevcutayasetinkendisiııeyap- ûJdanna"göreoy verecek. "CHPSağ- lık Raporu"nu hazırlayan Koç'a duyulan hemşerilik duygulan nede- niyle, CHP'nin Carşamba'dan Samsun ortalaması üzerinde oy alması bekle- niyor. Koç, merkez sağın görevini yap- maması nedeniyle muhafazakâr seç- menin AKP'ye kaçtığnı söylüyor. CHP'nin Karadeniz'deki tek kadın adayı diş hekimi Necfle Çokay, 7. sı- rada olmasına karşuı köylerde, evler- de seçmenle yüz yüze görüşmelerin- den partisi adına olumlu izlenimler • Samsun'da CHP 6O'lı yıllardaki merkez sol görünümüne yeniden oturarak dağılmış oylannı toplayacak, soldan da dağınık görünen sağdaki oylar ise, AKP'ye gidecek gibi görünüyor. CHP'nin Karadeniz Bölgesi'ndeki tek kadın adayı Necile Çokay, kendisinin de bir mübadil olduğunu belirterek "Mübadiller, Atatürk'e küfredenlere oy vermez" diyor. Seçmen sayısı: 763-659 Milletvekili sa>ısı. 10 / : ÖDP IP OBP DEPAR ANAP EMEP DTP YDP BBP DP DSP FP CHP LDP BP MP DYP SİP HADEP MHP Bagıms Partılere göre dagıllmı _ - ] - - - - _ 3 2 - - 2 . Partlleruı °y yûzdelrri 0.45 0.24 0.0 e.o • 4.2 0.16 0.6S 0.15 1.76 0.4 21.57 15 6.12 0.83 0 J 2 0 J 2 15..V» 0.18 0.99 20.93 0.1 SAMSUNC 99 Seclmi edınmış. Kendısı de Lozan mubadıl- ierinden olan Çokay, Samsun'da 135 bin mübadil yaşadığına dikkat çeker- ken " Atatürk'ün miffi mücadeieyi baş- latüğı yerde mübadillerAtatürk'e küİ- redenlere oy vermez" dıyor. DSP'nin kozu Ecevitçfler Samsun'da CHP örgütlennde yo- ğun bir hareketlilik, iktidar umudu ve telaşı var. DSP örgütleri ise iktidar partisi olması nedeniylericalarve pro- testoculan konuk ediyor. DSP il örgütünde bulunduğumuz sırada Samsun'daki halkın eğitimcile- rüıın kadrolannın belirlenmesi iste- ğiyle toplu halde gelmesi, il yöneticı- lerini bir anda çaresiz bıraktı. DSP'li il yöneticilerinin, "Samsun'da 2 mfl- terveküini garanti ertikleri, 3'ü zoria- yacaktan" şeklindekı sözlerine ken- dilerinin bile inanmadığı belliydi. Ken- dilerini "koyu Ecevk'çi'' olarak tanım- layanlar dışında, geçen seçim DSP'ye oy verenlerin bu kez adresi CHP ola- cak gibi görünüyor. YTP: Herşey değişebilir* Yenı Türkiye Partisi il yöneticilerin- den Cevat Öncü ise seçmenin yüzde 25'inin kararsız olduğuna dikkat çe- kerek her şeyin son anda değişebile- ceğini belirtiyor. " Seçmenin iktidar partilerini ceza- landırmaya haarlandığr yurttaşlarla yaptığımız sohbetlerde de açıkça bel- Samsun'da ayakkabı atölyesi çabşanlan, "Ne zam yapsınlar, ne de zam versinler" diyor. Tercihleriyse "yenilerden" yana. li oluyor. Samsun'da bir ayakkabı atöl- yesinde çahşanlar "Ne zam yapsınlar ne dezam versinler'' diye konuşurken, oylannı iktidar partilerine vermeye- ceklerini, yenilik aradıklannı söyle- diler. Bir sepet inciri saönaya çalışan ve oyunu yeni olduğu için AKP'ye vereceğini söyleyen bir işçi emeklisiy- le, DSP'den sonra "Oyıım bu kez CHP'ye" diyen bir kadının tartışma- sı genel eğilimleri yansıtıyor gibi. Kırsalda AKP hakimiyeti AKP örgütleri de sistemli bir çalış- ma içınde. 1995'te RP'den, 1999'da FP'den Meclis'e giren 1. sıra millet- vekili adayı Musa Uzunkaya gibi AKP'nin Samsun adaylannın çoğunu ilahiyatçılar oluşturuyor. En çok oyu kırsal kesimden bekleyen ve köyler- de yoğun birçalışma yürüten AKP'li- ler, 1. parti olacaklanndan emin. SPTiler ise "Erbakan sahaya indi, yeniden ge- leceğE" düşüncesindeler. AKP'lilerin ilk 5 sıra adayının Trab- zonlu olması, diğer sağ partileri umut- landıyor. Karadeniz'de iki kentin re- kabeti nedeniyle oylann AKP'ye git- meyeceği savunulurken iktidar parti- lerinde de baraj kaygısı hissediliyor. Sağda hala umut var Geçmiş yıllarda "Demirel'in kale- s" olarak büinen Samsun'da eski il baş- kanının, halen milletvekili olan Kemal Kabataşın ardından ikinci sıraya ko- nulması il örgütünde alçak sesli bir tepkiye neden olmuş. DYP'liler hal- kın tepkiyle değil, "düşünerek" oy kullanacağından şüphe duymuyorlar. ANAP, 1. sıra adayı eski Düzce Va- lisi Flkret Güven'in oy kazandıraca- ğından emin. ANAP'hlar, şimdilik AKP'nin birinci parti göründügünü, an- cak son bir haftada seçmen eğilimle- rinin değişeceğini söylüyorlar. MHP'nin aday sıralamasında eğüim yoklaması sonuçlanna uymaması ör- gütte sıkınti yaratmış. Partinin 1999'da- ki yüzde 20'den fazla orandaki oyu bu seçimde AKP ve Cem Uzan'ın Genç Parti'si arasında paylaşılabüir. Samsunlular, ekonomik çöküşle bir- likte kime oy vereceğini şaşırmış, si- yasete güvenini yitirmiş görünüyor. İlde CHP 60'h yıllardaki merkez sol görünümüne yeniden oturarak da- ğılmış oylannı toplayacak, soldan da dağınık görünen sağdaki oylar, AKP gibi merkezin dışına çıkmış bir parti- ye gidecek gibi görünüyor. Bu tablo sosyologlann "giderekyoksuHaşanin- sanknn uç siyas harekederesavrubna- a" çözümlemelennı doğruluyor. Krizden pek etkilenmeyen ilde seçmen, belediyelerdeki yönetiminden memnun olduğu AKP'ye yöneliyor Kayseri'de nöbet değişimi• MHP'nin îç Anadolu'da bir numaralı kalesi olarak nitelendirilen Kayseri'de, partinin eğilim yoklamalarını dikkate almaması, türban ve Öcalan konulanndaki tavn seçmeni kızdırmış. 3 Kasım seçimlerinin yükselen partisi AKP. CHP ve DYP, birer milletvekili çıkaracak partiler arasında gösterilirken, Kayserili îsmail Cem'in genel başkanı olduğu YTP için, 'Ankara'da estirilen rüzgar, buraya gelinceye kadarbitti' deniyor. EMÎNE KAPLAN KAYSERİ - Geçen seçimde 8 millervekilın- den 4'ünü alarak Kayseri'yi kalesi yapan MHP'de büyük kan kaybı yaşamyor. MHP ile AKP'nin milletvekili sayısı ve oy oranı açısmdan yer de- ğiştirmesine kesin gözüyle bakılırken, iki par- tiyi CHP ve DYP'nin izlemesi bekleniyor. AKP'nin yükselişinde, büyüksehir ve iki mer- kez ilçe belediyesinin bu partide olması ve Ab- duflah Gül'ün "başbakan adavian" arasında yer alması en büyük etkenler arasında sayılıyor. Türkiye'nin önde gelen "sanayiveticaret ken- ti" Kayseri, ekonomik krizden en az etkilenen kentler arasında yer alıyor. Kayserililer, her iki ekonomik krizden de, "biraz küçülerekbirazda yedekten kullanarak" fazla etkilenmeden çık- ma>ı başarmış. Tıcaret Odası Başkanı HasanAK KilcL " Yaünmlara yenisi eklenemedi ama yeni- den yapılanma ve küçülme ile krizden çok az et- küendik" diye açıklıyor formülü. Kayseri, son seçimde yüzde 32.7'lik oy ora- nıyla MHP'nin kalesi durumuna gelmişti. 8 mil- letvekilinden4'ünüMHP, 2'sini FP almış, 2 mil- letvekilliğini de DYP ve DSP paylaşmışo. 3.5 yılldan sonra Kayseri'de siyasetteki taşlar yerin- Seçmen savısı: 595 J91 Mıllenekılı sayısı. k ÖDP IP OBP DEPAR ANAP EMEP DTP YDP BBP DP DSP FP CHP LDP BP MP DYP SİP HADEP MHP Ba£ıms Partilere göre daâıhmı: - - - _ 1 2 - - - . 1 _ . 8 Partılerin °y yüzde kn: »J2 9.15 0.» 0.0 7-57 0.12 0.21 0.12 2.41 0.22 16.2 23.24 5J4 0.29 «.18 0.2* 0.0» 1.06 32.78 0.03 KAYSERİ '99 denoynamış görünüyor. MHP'de büyük bir dü- şüş yaşanırken AKP'de yükseliş gözleniyor. Abdullah Gül faktörü AKP'nin yükselişindeki birinci etken, özel- lıkle büyükşehir ile merkez ilçeler olan Melik- gazi ve Kocasinan belediyelerinin bu partide ol- ması gösteriliyor. Kayserili seçmene göre, ikin- ci etken ise AKP'nin l.sıra adayı Abdullah Gül'ün TaNvipErdoğan'ınyerine "engüçüibaş- bakan adayı" olması. Yurttaşlar, belediyelerin çok iyi çah^tığını söylüyor, ardından gelen yo- rum ise duruma açıklık geririyor: "Kayseri'de bu 3 beledryeyi ahrsan, seçimi de ahrsm." AKP'nin 4 milletvekihni alabileceği, diğer partilerin barajı geçip geçmemesine göre bu sa- yının 5'e ulaşabüeceğine dikkat çekiliyor. MHP seçmeni partisine kızgın MHP, kendi kalesinde hızla düşuş gösteriyor. Kayserilinin ifadesiyle AKP ile MHP "tersyüz" olacak, yani yer değiştirecek gibi görünüyor. Baraj sorunu olmaması durumunda 1 millerve- kili çıkarmasına kesin gözüyle bakılan MHP'nin diğer partilerin durumuna göre ikinci milletve- killiğini de zorlayabileceğine dikkat çekiliyor. MHP adaylan umutlannı konıyor, ama seçme- ni partisine kızgın. Eğilim yoklamasının dikka- te alınmaması, tabanı kızdinnış. MHP'nin Ab- duDah Ocalan ve türban gibi konulardaki tutu- mu da partinin düşüşünün en büyük etkenleri ara- sında sıralanıyor. Birpartili, "Ben Bünyanlıyım. Bünyan'dan 20 seneden beri MHP'den başkapar- ti çıkmaz. Yam, getirip eşek bağlasanız yine Bünyanlı MHP'ye oy verirdi. Ama artık öyle değil. Bahçeli, Ecmfin evladı haline geldi. Muhalefette kalsa daya iyiydi" diyor. CHP'de toparianma Kentte CHP'de bir toparianma gözleniyor. Derviş'in CHP'ye katılması Kayseri'de olumlu etki yaratmış. CHP'nin birinci sıra adayı işada- mı Muharrem Eskh'apan. Kentin tüm bilboard- lannı 3 Kasım'a kadar kapatan Eskiyapan " Ta- şın albna elini koymayan insanın şikâyet hakkı olamaz" diye konuşuyor. ilde, CHP'nin bir mil- letvekili çıkarmasına kesin gözüyle bakılırken, MHP ya da DYP'nin baraja takılması durumun- da bu sayının ikiye çıkabileceği konuşuluyor. Geçen seçimde Kayseri'den bir milletvekili çıkarabilen DYP'nin l.sıra adayı ATP lideri luğrul Türkeş. Türkeş önce *k- hal aday" denilerek tepki toplamış. Afış- lerinde "Baba yadigârT ve "Ash kurt- tur, kurt yavrusu kurt ulur" sloganlan öne çıkan Türkeş'in baba ocağında ka- bullenilmesi kolay olmamış. DYP II Başkanı Abdülkadir Kömürcü, "Ük baştaithalada> sendromu yaşandL An- cak sonra bünyesine aldı D\ P'ü Bura- sı baba ocağu muüaka o> ahr buradan" diye konuşuyor. DYP tl Örgütü, sık sık anket yaptın- yor. Sonucu kararsızlann belirleyece- ğine inanan Kömürcü, "Ankederde ka- rarazlar 1, AKP 2., DYP de 3. çıkıyor" diye konuşuyor. Kayseri'de 3 milletve- kili hedefleyen DYP, birmilletvekiliile yetinmek zorunda kalabilir. AKP'ffler Cem'e duaa Ismafl Cem Kayserili olmasına karşın parti- sine ilgi yok denecek kadar az. Bu durum, yurt- taşlar tarafmdan "Ankara'da estirilen YTP riiz- gân, buraya geJinceye kadar bitti" diye yorum- lanıyor. Cem'e ilgi yok, ama duacısı çok. AKP'ye oy vereceğini söyleyen bir yurttaş, bunu şöyle açıklıyor. "EğerCem, yenibir parti kurmasay- dı, erken seçimin falan olacağı yoktu. Neyseld kurdu da seçim gündeme geldi ve bu hükümet- tenbizikıırtaWOvüzdenCenı'eduaediyonız." Çffler'e kızdı, bağımsız oldu Kayseri'nin tek bağımsız adayı Coşkun Ank. Ank, son iki seçimdir DYP'nin önseçimınde ilk sırada çıkmasına karşın Tansu ÇiBer tarafindan listeye konmayınca, çareyi bağımsız aday ol- makta bulmuş. Kentte, kapatılan FP'nin oylannın büyük bö- lümünün AKP'ye kaydığı, SP'nin az da olsa ta- banınuı olduğu, ancak baraj sıkınösı nedeniyle oylann kalan bölümünün AKP'ye gidebileceği konuşuluyor. Kayseri'de ANAP ve DSP'ye ise pek şans tanınmıyor. YARIN: Tekirdağ ve van PAZAR ORHAN BURSALI Politika ve Reklam Hafta içinde Istanbul'da "Politik Reklama Ye- ni Bakışlar" adlı ilgınç bir panel yapıldı. Reklam- cılar Derneği, Reklamcılık Vakfı ve Türkiye Ka- lite Derneği'nin ortaklaşa düzenledikleri panele, yabancı "siyasi iletişim danışmanlan" katıldı. Bun- lardan Dennis Kavanagh ingiltere Başbakanı Tony Blair'in; Reg Lascaris ise Güney Afrika Cumhurbaşkanı Nelson Mandela'nın "seçilme- lerinde önemli rol" oynamışlar. Panelde dile getirılen ilginç görüşler vardı. Her şeyden önce şunu vurgulamakta yarar var: Politi- ka ve politikacı, bugün reklamcılann gözünde bir "ürün"e dönüşmüş durumda. Rekiamcılar politi- kayı (politikacıyı) en basitinden pazarlanacak mal olarak görüyor. Daha üst düzeyde bir ilişki tanım- laması ise "Siyasi iletişim danışmanlığı". Insan ve kitle psikolojisi; kitle iletişimi; malların başanyla pazarlanması; görüşlerin veya parti prog- ramlarının net, amaca ve hedeflere uygun tanıtı- mını ve benimsetilmesinı sağlamak için izlenecek yol ve çizilecek doğru stratejiler.. bütün bunlar bil- gi ve deneyim gerektiriyor. Kitle iletişimi ve "pa- zarlama", bilimsel ve derin araştırmalann konusu- dur artık ve politikanın da bu toplumsal bilimin so- nuçlanndan ve deneyimlerinden yararlanması, he- le çağımızda, kaçınılmazdır. • • • Bu "tanıtımın" nasıl yapılacağı başka bırtartış- ma konusudur. Ülkemızdeyaşamaktaolduğumuz "Uzan geliyorum partisi" olgusunda, kitle ileti- şim uzmanlarının bu rolünü ne derece "dört dört- lük" oynadıklan sorusunu, bir diğer yazıya bıraka- lım ve panelde "İletişim gurulan"nır\ deneyimlerin- den ve söylediklerinden bazılannı iletelim: • Demokrasinin yerleşmesi ve ilerlemesi ile po- litik reklama olan gereksinım arttı. Demokrasi ile reklamcılık artık el ele gidiyor. • Siyasi partiler hedef kitlelerini saptamak zo- runda. Yani "Ben kimin oyunu istiyorum, kimden oy alacağım" sorusunun yanıtını belirtemeliler. Par- ti, iletişim danışmanlan ile bu ayınmı yapmalı. • Parti bir Ana Slogan beliriemelı. Mesela Man- dela'nın ana sloganı "Herkes için daha iyi bir ha- yat" imiş. • Parti, programındaki onlarca konuyu, açık ve net olarak birkaç mesaja indirmeli. Mesajlar açık ve tutarlı olmalı, hep bunlar tekrarlanmalı. • Medya, liderieri başka konularda konuşturma- ya heveslidir, medyanın bu tutumuna kapılmama- lı ve tek nokta üzerinde durarak mesajlan verme- li. • Parti, yapamayacağı vaatlerde bulunmama- lı. Çünkü, tutulmayan vaatler politikacının ve par- tinin sonunu getirir. Bu saptamaların ne kadan Türkiye gerçekleriy- le, seçimlerin yapıldığı ekonomik ve siyasal at- mosferle bağdaşır, ayrı bir konudur. AKP'nin han- gi modern reklam kurallannagöre birinci parti ola- bildiğini, buna göre açıklamak mümkün değildir. Ama, AKP için geçerli olmayan bu kural, belki CHP gibi, ana mesajlarının niteliği açık olmayan, diğerlerinin başansızlığını kullanarak iktidar isteyen CHP için geçerli olabilir ve partinin neden birinci parti olamadığı sorgulanabilir. • • • ABD ve ingiltere'de son yıllarda izlenen politik reklam stratejileri konusunda ilginç bilgiler sunul- du panelde: • örneğin iki tutucu liderThatcher ve Reagan, reklam kampanyalarında ekonomiyi değil korku- yu, güven ve düzen sağlamayı kullanmışlar. Buna "negatif kampanya" deniyormuş. • Blair 1992'de kararsız oylann üzerinde dur- muş. Bunların seçim sonuçlannı belirleyeceği gö- rülmüş. İşçi Partisi 20 yıl iktidara gelememişti. Temsil ettiği kitle açısmdan İşçi Partisi'nin oy ora- nı, toplumun üçte ikisini kapsıyordu. Sağcılann oy oranı ise toplumdakı sınıfsal dağılıma göre nüfu- sun üçte biri idi. İşçi Partisi, artık kendi kitlesine yeni hiçbir şey veremez duruma gelmişti. Klasik "devletin eknomide ağıriığı, ekonomide adil da- ğıtım, kamu harcamalarının arttınlması" gibi de- ğışmez talepleri vardı. Bu programıyla oylannı hep garanti görüyordu. • Şu saptamalan çok ilginç buldum: Ancak top- lumda işçi kitlesinin oranı, üçte ıkiden üçte bire in- mişti. Sendikalann etkisi azalmış ve çalışanlann yüz- de 30'unu temsil eder olmuştu. Aynca, toplum gi- derek bireyci bir niteliğe bürünüyordu. İşçi Parti- si'nin doğal kitlesi de değişiyor, işçi olarak kalmak istemiyor ve orta sınıfa yükselmek istiyordu. Par- tinin ise bu talebe vereceği yanrtı yoktu. Politika- sı en yoksul kesime yönelikti. Bu nedenlerle tutu- cular iktidan ele geçirdi. • İşçi Partisi'nin ve Blair'in yeniden seçimi, bu olgulan saptamasına dayanıyordu. Toplum gelişi- yor ve daha çok seçenek istiyordu, insanlar katı ekonomi değil daha iyi yaşamak istiyordu. Blair, 4 çocuğu, hukukçu kimliği, vaatlerde butunmama- sı, doğum iznine aynlması vb ile de iyi bir lider mar- kası yaratıyordu. • • • Panelde dile getirilen bu görüşler, çeşitli açılar- dan tartışmalara açık. Fırsat buldukça üzerinde du- racağız. obursali@cumhuriyetcom.tr SEVGİLİ AHMET TANER KIŞLALI BİZLER ÇAĞDAŞ YAŞAMI DESTEKLEME DERNEĞİ GÖNÜLLÜLERİ-GENÇLERİ-ÇXUKLARI VE ATATÜRK'ÜN AYDINLIK YOLUNDA YÜRÜYEN ÇAĞDAŞ TÜRK ULUSU OLARAK SİZİ ÇOK ÖZLÜYORUZ. ADINIZA YAPTIRDIĞIMIZ BU EĞİTİM KURUMLARINDA SONSUZADEKARAMIZDA YAŞAYACAKSINIZ: ÇAĞDAŞ YAŞAM YAŞAM AHMET TANER KIŞLALI YURDU IÜ AVCILAR KAMPUSÜ Genel Merkez ve Tum ÇYDD Şabetefi ADAPAZARI ÇAĞDAŞ AHMET TANEP KIŞLAU KÜLTUR MERKEZ! Beşıktaş Şubea IŞIKLAR İÇİNDE YATIN ÇYDD (0212)293 97 73