Katalog

SKYFA CUMHURİYET 20 EKİM 2002 PAZAR LO P A Z A R Y 4 Z I L A R I [email protected] FakirÜsküp, zengin SkopjeBx nehir, yüz binlenn yaşadıgı koskoca bir kenti bıçakla keser gibi ikiye ayırabilir mi? Evet. bu yerleşim birimi Üsküp; ortadan akan suyun adı da Vardar ise doğuyu ve baüyı. kuzeyi ve güneyi. zengini-yoksulu bırbirinden bu kadar uç noktalarda görebilirsiniz. Ve o yüzyıllann Vardar'ı gerçekten Makedonya'yı, Üsküp'ü birbınnden 'bir daha birleşmemecesine" ayırmış durumda. Tûrk ve Ama\ııtlann yerleşke edindiği eski Üsküp ne kadar geri kalmış, yoksul. teknolojiden uzaksa. Makedon, Slav, Hırvat kökenlilerin mesken edindiği yeni Üsküp; yani Skopje de o denli varsıl, eğitimli ve modern bir kent görünümünde. Şehır turuna genelde Türk ve ArnasTit kökenlı Makedon vatandaşlannın oturduğu eski Üsküp'ten başlıyorsanız hiç de yabancılık duymayacağınız bir ortamın tam göbeğinde kendınizi bulabilirsiniz. 1383'te Osmanlı komutanı Yiğh Paşa tarafından alındıktan sonra kurulan eski Üsküp, tipik bir Anadolu kenti gibi. Yûzyıllarca önce ılk olarak "kapah çarşı" biçiminde inşa edılen ancak yangınlar ve işgaller sonrası açık bir mahalleye dönüşen çarşı içinın yerleşim düzeni Bursa'yı andınyor. Ve Avrupa'da fazla görmeye alışık olmadığımız kahve kültürü de Üsküp'te bir haylı yaygın. Bir masaya oturduğunuzda Arna\Tit ya da Türk kökenJi olan garsonun ilk lafı. "Hoş geldin komşu" oluyor. Ardından çay ya da kahve isteyıp ıstemediğıniz soruluyor. Çay. bildiğimiz demleme usulüyle yapılıyor, ocakta pişip önünüze limon ve şekerle birlikte geliyor. Ama kahve kültürü Türkiye'den biraz farklı. Çünkü Türk ya da 'Grek' kahve pek bilinmiyor ve önünüze ya filtre ya da Espresso kahve geliyor. Kahve rurunun ardından çarşı içinde dolaşmaya başladığınızda tüm dükkânlarda Türk malı eşyalar karşınıza çıkıyor. Bit Pazan diye adlandınlan ve genelde 'Mahmutpaşa' ürünlennin satıldığı yer ise tam bir keşmekeş. Yahya KemaTin evini sorduğumuzda ise bize boş bir arazi ve yanındaki 'HalklarTiyatrosıı'nu gösteriyorlar. Bu tiyatro tüm halklara açıkmış ve her gün perdelerini açarmış. Kent turunun ortalannda canınız öğle yemeği istediğinde ise ya Istanbul Restaurant"a gıtmek zorunda kalıyorsunuz ya da Fatih'in yerine. tkisinin de mönüsünde ana yemek Tekirdağ köfte. Köfte sevmiyorsanız, yine anlayabileceğiniz — _ ^ ^ ^ ^ ^ _ Türkçe konuşan garsonlar. pilav, közde bıber, musakka, tavuk seçenekleri ıle karşınıza çıkıyor. Çorba ve cacık da Üsküplülerin vazgeçilmez yemekleri. Ilk soluklanış ve yeme-içme faslının ardından eski Üsküp'ün hüzün yüklü havası omuzlannıza çökmeye başlıyor. Çünkü sokaklann, esnafın, gencin keyfı yok. "Azmhk" olmaktan şikâyetçiler. Çünkü ne onlar Makedonya Cumhuriyeti'ne ısınmış. ne Makedonya Cumhuriyeti onlara. ÜSKÜP ARİF KIZILYALIN Yükseköğrenim haklan yok denecek kadar az. Geçen ay yapılan seçimlerde sadece 2 parlamenterle temsil hakkı yakaladıklan için de devlet dairelerinde, — — ^ — ^ ^ — orduda, polıs teşkilatında yeterince yer bulamıyorlar. En büyük sıkıntı ise verdikleri verginin karşılığını alamamak. Makedon kökenlilerle aynı oranda vergi ödedikleri halde sokaklannın çöplügü andırması, sosyal güvencelerinin olmayışı onlan yaralıyor. Hele devlet hastanesi adı altındaki poliklinik tam bir mezbelelik. Anlaşılan son çivi Tito zamanında çakılmış. Eski Üsküp'ü mesken tutanlann gördüğümüz tek yaşama sevinçleriyse "Makedonya 3" adlı TV kanalının kendi FranKa'da 1 runSU UU Frms ^ dB başiayanuiusai Yoi çüvenliği_haftaşında.çeşitliet- ktnlikler düzenlenerek artan trafık kazalanna dikkat çekiliyor. Ülkenin güney- doğusundaki Mouans SartoiK kentinde dün yapılan gösteride. binlerce Idşi yol- lara yatarak Fransa'da artan trafık kazalannı protesto etti. (Fotoğraf: AP) dillerinde yayın yapması. Resmi dıl Makedonca olduğu halde Türkçe, Arnavutça ve Çingenece yayın izlenebiliyor. Eski Üsküp turunu tamamlayıp kentin diğer yakasına geçmek için yürürken ise sankı hava aydınlanıveriyor. Çarşı içinin hüzün veren havası Vardar' ın üstündeki eski taş köprüde yaptığınız kısa yürüyüşün ardından karşınıza modern bir kent çıkıvenyor. Dev alışveriş merkezleri. asfaltlanmış düzgün yollar, trafık lambalan, bankalar. tiyatro ve sinemalar. yeni Üsküp'ün parlayan yüzü. Bir kafeye girdiğinizde ise önce Makedonca. ardından da bozuk da olsa lngilizce ile ne istediğiniz soruluyor. Kahvenin tüm çeşitleri. her türlü içki Avrupa standartlanndaki servisle size ulaşıyor. Akşam yemeğinde Vardar kıyısındaki bir balık restoranına gittiğinizde yine uluslararası standartta bir yemeği çok da pahalı olmayan fıyatlara yiyebiliyorsunuz. Üsküp'ün eski bölgesinin sessiz akşamlannuı aksine burası dısko, kafe ve barlanyla alabildiğine renkli. Sonuçta kentin iki yakasındaki turunuz sona erdiğinde, otelinize çelişkilerle dolu olarak dönüyorsunuz. Size aktanlanlan akıl süzgecinizden geçirdiğinizde ise kalan tortudaki en önemli kesit, Makedonya'daki Türk'ün. Arnavut'un, Çingene'nin, Hırvat'ın. Sırp'ın eski Yugoslavya'ya daha doğrusu Tito Yugoslavyası'na duyduğu özlem. Çünkü Türk Serdar da, Arnavut Hayro da, Makedon G«orgi de aynı şeyi söylüyor: "Avrupa ve Aroerika Yugoslavya'yı yok etmeseydi şimdi çok büyük bir de\ lettik Sırbistan tahıl ambanydu Makedonya hayvancıhğın merkeziydi; süt ürünİeri bedava dağıüJınü. Belgrad ağjr sana>inin beşiğiydi; Stovenya turizm cennethdi, Bosna eğitim ve kültür beşiğrydi Kentler altyapısı Ue inşa edilmişti. Kinıse dinünize kanşmaz, herkes birbirine saygı duyardL Eleştirdiğimiz Tito, büyük Yugoslavya'yı ayakta tutan bir fidermiş. O öldükten sonra doğan milliyetçilik rüzgân ve din çatışmalan bizleri düzenli sağlık, eğitim ve sosyal haklardan iyice uzaklaştırtü. Makedon Arnavut'u, Türk Sırp'L Hırvat Çingene'yi düşman görmeye başladL Karm eşit doymayan insanlar da doğal olarak silaha sanldıT Tuna kıyısında keşişler Arka arkaya dizilmişler. Alacalı bulacalı, rengârenk bir kolye öraeğı. Austin, Mercedes. BMW, Fiat, Borgvvard. Çoğu tsviçre plakalı. Eski. antik. "oMtüner". En yenisi 1958 modeli. Kimilerinin üzeri açık. Direksiyonda oturanlar da gıysilerini otomobilin yaşına uydurmuş. Yirmiye yakın. göz kamaştıncı. yüreği hoplatan bir dizi oldtimer. Karaormanlar'da günlük tura çıkmış. Tuna kıyısında trenin geçmesini bekliyorlar. Doğada güzün ılk belirtileri. Günlerden pazar. Güneşli, ılık bır havada insanlar akın akın gelmiş yöreye. Otomobilleriyle gelenler var. Kilometrelerce öteden pedala basan bisikletliler de. Ormanlarda, Tuna kıyısında uzun yürüyüşe çıkmışlar, kanolanv la sulan arşınlayanlar da az değil. Sporu ve yürüyüşü pek sevmeyenler ise kamp alanlanna çadır kurmuş. Onlar da ılık güzün tadını çimenlerde top oynayarak. balık ^ ^ _ ^ ^ _ tutmaya çalışarak ya da çadırlannın önüne attıklan masalarda bira eşliğinde iskambil oynayarak çıkanyor. Kısacası yöreye gelen herkes gününü gün ediyor. Az sonra Beuron Manastın'nın kapısuıdayız. Peder Martin gülümsüyor. Koyu kahverengi cüppesi yerlere kadar. "Hoş geldmiz" diyor. Manastın gezdirmeyi kabullendiği için teşekkür ediyorum. Yüksek duvarlar ardındaki Beuron Benedikt Manastın ziyaretçilere kapalı. Telefonda: "Türk, gazeteci, Müslüman_" deyince. nasılsa zorluk çıkarmamışlardı. Tuna kıyısına Benedikt rahipleri 1862 yılında ayak basmış. Kökleri 6. yüzyıl Italyası'na uzanıyor. manastırlannın, kiliselerinin olmadığı kıta yok. "Kudüs'teki Irîfisemiz, VVürttemberg prensesinin STUTTCART AHMET ARPAD 1906 yıhnda yapdğı tstanbul ziyareti sırasında zamanın Osmanlı padişahmın vermiş olduğu izinle kurulmuştur" diye anlatıyor Peder Martin. Uzun, ıssız koridorlarda yürüyoruz, kocaman. bomboş iç avlulara çıkıyoruz. Pederanlatmaya devam ediyor "Burada 60 rahip vaşıyor. Marangozhıktan aşçıhğa, hepsinin bir göre\i var. Boş • zamanlannı tek başlarma yaşadıklan hücrelerde Tann ile baş başa geçiri\orlar." Tam bır keşiş yaşamı! "Rahip olmak için bize her yaşta insan geür" diye devam ediyor Peder Martin: "Önce am aynk bir deneme sürecinden geçerler. kalmalaruıa karar \eriJirse 12 ayhk ikinci bir süreç başlar." "Gelin size manasür kütüphanesini göstereyim" diyor peder. Dört kata yayılmış zengin kitaplığın sayısız raflannda 400 bin dini eser. manastırdaki ve başka manastırlardan gelen Benedikt rahiplerinin hizmetinde. _ ^ _ ^ ^ _ Almanya'da 20 manastır Beuron'a bağlı. Rahibeler VVeingarten'de ve AvTisturya'da Bertholdstein'da. "Benedikt öğretisine inananlann >üzde aftmışı kadııT diye devam ediyor Martin. Biraz şaşkın soruyorum: "Niçin çoğunluk kadın?". O ana kadar pek yüzüme bakmadan yüriiyen yaşlıca adam, durup başını çevinyor ve: "Kadmlar daha duyarlı varnklardır'" yanıtını venyor "Tann'yla daha kolay bağlantı kurarlar." Manastır çıkışında vedalaşıyoruz. Sigmaringen-Tübingen-Stuttgart yönüne giden tren 15.04"te kalkıyor. Biraz zaman var. Manastır kilisesine de bir göz atayım. Kapının yanındâ küçük bir tabela gözüme ilişiyor: . J "Günah çıkarma saat 1430-16.00 ' arası". Kilıse bomboş. Perdeleri açık tahta hücrenin önünde duran iki genç kızın rahibi beklediği belli. KUITUR • SANAT BORUSANKültür Istiklal Cad. No: 421 80060 Tiinel-Beyoğlu-lstanbul Te): 0212 292 06 55 Faks: 0212 252 45 91 www.borusansanatcom onser 29 ekim 2002 30 ekim 2002 Lütfi Kırdar Konser Salonu Kadıköy Halk Eğitim Merkezi şef : Gürer Aykal soiist : Juliana Janes-Yaffe (soprano) Program: Nedim Otyam: Beriin Mektubu, 8 Mart 1963 Kuvâyi Milliye; Türk Köylüsü* (Nazım Hikmet) ArifMardin: IWHIWait* Mussorgski/Ravel: Bır Sergiden Tablolar * Dünya prömiyeri BKSM Muzık Kutûphanesı pazar hanç har gun 10-00-19-00 saatlen aras>nda tum nuz>ks«ve'1enn humetindedtr Borusan Istanbul Rarrronı Onastrası korsenen dışındaKi her türtıi tnml «Donlöındon ücmsız laydalantfnlnmız. Klapfsch Oyunctdar: Ctavel Souatem OtıverPy Renee le Ca(m Gfeüntû Yönetmani: Benoıt De&ıoınme Sanat Yfinafenani: Françojs Ernmanuellı fOÖUN İSTEK ÛZERİNE SAOECE SİNEMAMKDA Tam: 5.000.000 TL. İndlrlmll: 4.000.000 TL. w>vw.perareklam.com.tr • (0212) 293 89 78 KADlKÖY/TifO2i6346oi4iB F 2 O O 2 B E R L İ M F İ LAA F E S T İ V A L İ * ! L.ıt-'jqjMah Sakız Gıılu Sok No.29 • * * • . . . . . . . - ? * EN IYI F1LAA ALTIN AYI ODULU 2OO2 HITCHCOCK BÜYÜK ÖDÜLÜ BORUSAN HOLOİNO KURULUŞUDUfl. emın ıgus bu dünya bir pencere CD VE K A S E T "Dereler akar gider Taşlan yıkar gıder Bu dünya bir pencere Her gelen bakar gider" f ISVtCRE HASTANESİ ' KANLI 2002 SUNDANCE SEYİRCİ ÖOÜLÜ PAZARJAMES NESBITT NICHOtAS FARREL TIM PK3OTT - SMITH BLOODY SUNDAYa film BEYOGLU SINEMASI 25132 40 12.15-14.30-16.45-19.00-21.15 KADIKÖY BRODVVAY 3461481 11.30-14.00-16.30-19.00-21.30 İlanlannız İçin (0212)293 89 78 [email protected] [email protected] www.perareklam.com.tr 23 Ekîm'den itibaren FATİH REŞAT NURİ SAHNESİ'nde 0212 526 33 80 23 Ekim'den îttbaren HARBİYE M. ERTUĞRUL SAHNESİ'nde 0212 240 77 20 Necip Fazı! K1SAKÜREK BİR ADAM YARATMAK •— Mıhmıt GÖKGÖZ Numllah TUNCER GomıeKUS Norettia ÖZSUC* Morot İŞÇİ 23,24,25,26,27 Ekim 2002 Catsomba: 15 00 - 20.30 / Perşembe, Cuma: 20.30 Cumarlesi: 15 00 20.30/Pazar: 15 00 Eugene IONESCO KRAL OLU(ŞU)YORIıtıkies: LaleARStAN v ^ Engin ALKAN Deko? Nırulloh TUNCER • Duygu TÜRKEKUL hik Muslofo TÜRKOĞLU fcfekî: Levent AKMAN Engin ALKAN - HÜMEYRA - Aslı YILMAZ - Aşkın ŞENOL Nergıs CORAKCI - Mevlut DEMİRYAY 23,24,25,26,27,30,31 EKİM 1,2 KASIM Çarsamk: 15 00 • 20.30 / Persemk Cuma: 20.30 («moFttsi: 15.00 • 20.30 / Poıoc 15.00 ISTANBUL BÜYÜKSEHİRBEIİDİYBİU ] TİYATRO HAYATIN AYNASIDIR" S«IRLEK • TİYATRO BİLET SATISLARIBASLAMISTIR 'JAHBULBÛYUKSEHHBELfDlYKl,'. kfüîfflİR7?nWfîTT TİYATRO HAYATIN AYNASIDIR" Hayatı Değiştirme EtkinlİKİeri BORUSAM<ütür btfttal Cad. No: 421 80060 Tunet-Beyoğhi-lstrtjJ Tel 0212 292 06 55 Faks 0212 252 45 91 www.bonjsansanst 22 ekim 2002 Salı 18:30 I.T.U. Türk Musikisi Devlet Konservatuvan öğrencı Sunumu: ûzlem Altan "Türk Halk Müziğınde Ağrt Yakma Geleneğı' Yer: Borusan Kültür ve Sanat Merkezi 24 ekim 2002 Perşembe 18:30 Terı Galimıdi: Borusan Müzık Kutüphane ve Arşiv Merkezi Etkın Kullanım Metotlan Yer: Booısan Kültur ve Sanat Merkezi BKSM Müzık K0tûp>wiesj pazar hara; her gur 1 CrOO-19-00 saaHen arasnja tum muztkseverierin rKzmetındedır Bofusan istanbol Rlarmonı Ofcestrası konseıien dı^ndakj her türlü sanat etkınlı£ıiden ücretsız faydalanabılrsınız BOAUSAN HOLDtNO KURULUŞUDUR. T.C. Kültür Bakanlığı ISTANBUL DEVLET OPERA ve BALESİ ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ C.Porter KISS ME KATE müzıkal 2 perde Orkestra Şefi SenUr YALÇIN' Sahraye Koyan' Artan GOHMY 19 Ekim Cumartesı 15 30/22 Ekim Salı 20 00 (Gala) 5 Kasıın Salı 20.00' 9 Kasım Cumartesı 15 30 /14 teım Perjembe 20 00 * G.Verdi * LA TRAVIATA opera 3 perde Orkestra Şefi »ıKonlo PIROLLI' Nnih SEÇKİN / Sahneye Koyan Beppe 0« T0MASI 23 Ekim Çarşamba 20 00 7 Kasım Perşeiıbe20 00 16 Kasım Cumartesı 15 30 Konaklama sponsonı RrTZ-CARLTDN trTEÜ'm PERFETTİ VMIMELLE n MATİİ KOZMETİK URÛKLERI ne katkılanndan :oa,ı teşgtckLr edıyoruz. * N.Hİkmet * YAŞAMAYA DAİR muzık-şıır-tıyatro Yoneten Tamar LEVENT Devtet Opera ve Balesı Genel Müdûrlûğû Tymesı 25 Ekim Cuma 19 30 G.Puccini LA BOHEME opera 4 perde Orkestra Şefı Anlonıo P1B0LLI' Nezıh SEÇKİN Sahneye Koyan Vimenzo GRISOSTOMI TfUVAGUNI 26 Ekim Cumartesı 15 30 12 Kasım Salı 20 00 S.Rahmaninov - P.I.Çaykovski İLİŞKİLER bale 2 perde Koreografi M«hm«t BALKAN/Orkestra Şefı Elfad BAGIROV Sahraye Koyan Lale BU.KAN • Junko HIKASA 30 Ekim Çarşamba 20 00 / 6-13 Kasım Çarşamba 20 00 * C.Saint - Saens * SAMSON ve DALILA opera 3 perde Orkestra Şefi' Yalfin AOIGÛZEL / Sanneye Ko^an Yekta KARA 2 Kasım Cumartesı 15 30 K.Ludwig BİR TENOR ARANIYOR müzıkal komedı 2 perde MOak Yönetmenı S»rtar YALÇIH / Sahney« Koyan Adrian BRINE 1 Kasım Cuma 19 30 G.Rosslni, R.Perak KÜLKEDİSİ çocuk müzıkalı 2 perde MDak Yönelmenı Ay^ın KARLIBEL / Sahneye Koyan Sûmerıy ARIMAN 19-26 Ekın Cumartesı 11 00 BASAK HAYAT'a katkılanr>dan dolayı teşekkı> r edenz Bıletler Alalurk Kuitur Merkezi Devlel Opera »e Balesi gis«lerinde temsilden 1 ay once satısa cıka Gişe tel: (0212) 251 10 23 251 56 00 (7 hal) 254