Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 EKİM 2002 PERŞEMBE SEÇIM 2002 Iktidarpartilerinin büyük oy kaybettiği Giresun'da, DYP de muhalefette olmasına karşın zorluk yaşıyor CHP üeAKPsoluk solusaAHMET ŞEFÎK GİRESUN- Karadeniz'in en geniş topraklarina sahip illerinden biri Gi- resun. Karadeniz kıyısından Doğu Anadolu yaylalanna giden 6 bin 434 küometrekarelik alanı kaplıyor. Kıyı- dan içeri giderek yükselen il toprak- lan, derin vadilerle aynlmış. Nüflısu 554 bin. Bu nüfiısun çok önemli bir bölümü kıyı kesiminde bulunuyor. Giresun'un bütün topraklan yem- yeşil bir örtüyle kaplı. Bu yeşil örtü- nün büyük bir kesimi ise findık bah- çeleri. Nüfusun yüzde 80'ine yakını geçimini findıkla sağlıyor. Ölerbazın- da en çok findık üretilen il Giresun. Findık Tanm Satış Kcoperanfleri Bir- liği'nin (Fiskobirlik) merkezi Gire- sun'da. Özel sektörün çok sayıda iri- li ufaklı findık kırma fabrikalan bu- lunuyor. Giresun elbet de findıkla ya- tıp findıkla kalkıyor. Fındıkta yıllar- dıruygulanan istikrarsız politikalar Gi- resunlu'yu da çok olumsuz etkılemış. Çünkü findık sadece bir tanmsal ürün değil, bütün ekonomik ve sosyal ya- şamı besleyen ve götüren bir deger. Esnafi, sanatkan, işçisi, memuru, köy- lüsü, sanayicisi, tüccan, herkes ama herkesfindığabağımlı. Hele buyıl fin- dıga verilen 1 milyon 615 bin liralık net fiyat, üreticinin belini iyice bük- müş. Üretici değil bu fiyata, 1 milyon lira civannda ancak malını satabiliyor. Satmaya da zorunlu. Çünkü yaşamı- nı sürdürmek durumunda. Hükümet son kez arz fazlası findığa para ver- di, 140 trilyon lira. Gelecek yıl o da yok. Fındıİcçı tamamen vahşi piyasa koşullannın insafina terk ediliyor. 5 milletvekfli çıkaracak îşte bu koşullarda seçime hazırla- nıyor Giresun. Kentte büyük bir seçim heyecanı göriinmüyor. Adım başı aday- lann seçim çalışmalanna rastlamak olanaklı. Giresun'da geçen seçimler- de 272 bin olan seçmen sayısı 291 bi- ne ulaşmış, kent 5 milletvekili çıka- racak. Geçen seçimlerde en ilginç sonuç- lardan biri Giresun'da çıktı. Barajı ge- çen bütün partiler birer milletvekili çı- kardılar. Şimdi, koalisyon hükümetin- Seçmen sayısı: 272.434 Milletvekili sayısı: 5 k t ° \ • fHOBP ANAP pMEP DTF : YDP BBP DP DSP FP CHP LDP BP MP KT StP HADEP MHP B*ğnns. Partılere göre ı - 1 PartUenn oy yüzdeleri: tsı «M 14J1 «.17 O.<7 9J1 2.01 0.4 21.4» 16-58 İS» 0.62 «.06 0.35 13J2 «.» ı.w28.63 GİRESUN '99 Seçimi Karadenz T i r e b o l u ^ s j ^ j ^ v flMBt£& ® Keşap yfaOBKl - 7 Giresun / v / ^ S s \ . GMu \ Der&ı L^ fi 3IV33 J ^ ^ ^ J^ i _ _ _ _ | de yer alan partiler büyük bir yıpran- ma ile seçime girecekler. Geçen se- çimlerde yüzde 22 ile DSP birinci, yüz- de 21 ile MHP ikinci, yüzde 16 ile FP üçüncü, yüzde 15'le ANAP dördün- cü, yüzde 13 'le DYP beşinci ve yüz- de 6 ile CHP alnncı parti olmuştu. Ancak köprünün altından çok su- lar aktı. Giresun'da iktidar partileri- ne karşı büyük bir tepki gözleniyor. DSP'de gözle görünür bir erime ya- şanıyor. Geleceğe yönelik belirsizlik ve hükümetin uygulamalanndan do- CHP'ye doğru bir eğilim olduğu id- dia ediliyor. DYP de muhalefette olmasına kar- şın seçimlere buruk giriyor. DYP ön seçiminden AM Osman AkkoyunJu birinci sırada, turizmci Sefim Başar ikinci sırada ve ANAP'tan bu parti- ye kanlan Rasim Zaimoğhı üçüncü sı- rada çıktı. Başar ilçe, il seçim kurul- lan ve YSK'ya itiraz etti ama başan- lı olamadı. Rasim Zaimoğlu ise yine ANAP'tan bu partiye gelen Burhan Kara ile yeniden ANAP'a döndü. An- büyük bir hareketlilik yaşanıyor. îl başkanı Şaban Buiam, iş taleplerini karşüamak için yoğun bir çaba için- de. Diğerpartiler bu durumu, ANAP'ın artık iktidar ve parlamentodan gide- cek olmasından dolayı son bir çırpı- nış olarak değerlendiriyor. Bulam, AKP, ANAP, DYP ve CHP arasında bir seçim yanşı geçeceği kanısında. MHP ve DSP'deki tepki oylannın AKP'ye gittiğini, CHP içinde ise cid- di sıkûıtılar olduğunu öne sürüyor. CHPadayı Mehmetlşık • Ekonomik ve sosyal yaşamın devamının findığa bağlı olduğu ilde, yıllardır uygulanan istikrarsız fiyat politikalan seçmeni çok olumsuz etkilemiş. DSP'nin eriyen oylannın büyük bölümü CHP'ye akarken, AKP'nin daha çok kırsaldaki oylan toplayacağı belirtiliyor. AKPTiadjryMTenıun layı CHP' ye çok ciddi bir kayış oldu- ğu öne sürülüyor. Aynı erime MHP'de de var. MHP'nin gerçekleştirdiği eği- lim yoklamasında birinci sırayı alan Espiye Belediye Başkanı tbrahim Önal, Bahçeli'ye yönelik eleştirilerin- den dolayı sıralamadan alındı. Bu du- rum MHP'de çok ciddi bir küskünlük yarattı. MHP'den AKP'ye ve az da olsa cak geç kaldılar. Çünkü ANAP liste- leri çoktan hazırlanmıştı bile. DYP'nin en büyük handikabı, par- tide çok tutulan bir kişi olan Ergun Özdemir'in bağımsız aday olması. Tercihli sistemde Özdemir'in 27 bin oy aldığı anamsatılryorve DYP'ninbü- yük bir oy kaybına uğrayacağı öne sürülüyor. Baraj tehlikesi bulunduğu iddia edilen ANAP il başkanlığında Barajı değil ANAP'ın Giresun'da- ki başansını düşündüklerini belirten Şaban Bulam, parti içinde ciddi çe- kişmeler yaşandığıru, artık bunlan aşüklannı iddia etti. Bu arada ANAP birinci sıra adayı Hüseyin Adamr'unbedava Giresuns- por maç bileti dağıttığını belirtelim. Ülkede olduğu gibi Giresun seçim- lerinde de yanşın AKP ile CHP ara- sında olacagı görülüyor. CHP II Baş- kanı Eşref Karaibrahim'e göre DSP'den çok esaslı oy akışı olacak. Diğer partilerden de özellikle de ANAP'tan oylar bekleniyor. AKP'nin daha çok kırsaldaki oylan topladığı- nı, bu partiye yönelik değerîendirme- lerin abarhlı oldugunu öne süren Ka- raibrahim, AKP'lilerin özellikle Der- viş'e saldırarak puantoplamayaçalış- tıklannı belirtti. CHP geçen seçimlerde yüzde 6 oy alsa da yerel seçimlerde çok büyük ba- şan elde etmişti. Giresun merkez, Bu- lancak, Görele ve Eynesil gibi en çok seçmenin bulunduğu yerlerde beledi- ye başkanlıklannı almıştı. Bunda bü- yük bir katkısı olan eskd il başkanı Omer Adtgüzd aday adayı oldu, an- cak merkez yoklamasında liste dışın- da bırakıldı. CHP'nin çözüm paketi hazır Sıralamaya giremeyenler arasında GiresunValisi .ABHaydarÖnerde var- dı. Bu durum partide şok yarattı. Bi- rinci sıraya belediye başkanı Meta- metlşık konuldu. Giresun'da iki dö- nem belediye başkanlığı yapan Işık, 2 millervekiliğini garanti görüyor ve üçe doğru yol aldıklanru belirtiyor. Kırsal kesimde taşlann yerinden oy- nadığını, findık, işsizlik, sahil yolu, üniversite, yayla turizmi, çöp ve hman sorunlannı öncelikli sorunlar olarak gördüklerini belirtiyor. Işık, Doğu Karadeniz Kalkınma Plam(DOKAP)'nın da revize edil- mesinden yana. Findık konusunda da çözüm paketlerinin hazıroldugunu be- lirten Işık, desteklemenin sürmesi ve Fiskobirlik'in özerk bir yapıya ka- vuşturulması gerekriğini vurguluyor. CHP'de Işık'ı, Necdet Dervişo^u, Necati Dede, Vefabi Güven ve Orhan Aydın izliyor. Giresun'da partilerin- den biri olan AKP'de ilk dört aday Nu- rertin CanikK, Hasan Aydın, AB Te- mur ve Adem Taflı FP kökenli. Alı Temur, kendilerini final partisi ola- rak nitelendiriyor. tktidan yakalaya- cak bir trend içinde olduklannı söy- leyen Temur hiç de mütevazı değil, seçim sonucunun 5-0 olacağını öne sürüyor. Bir dönemin 'Anadolu kaplanı' Çorum'da, krizin vurduğu yurttaşlar 'midelerine göre' oy vereceklerini söylüyor Çonım'da heyecan yok, tepld var BAHAR TANRISEVER ANKARA - Bir dönemin "Anado- hı kaplanı' 1 olan Çorum'un üzerinde şimdi ekonomik krizin kara bulutlan dolaşıyor. Halk, 3 Kasım seçimlerini "hejtcan" değil, "tspldyte'' karşılama- ya hazırlanıyor. Parti ya da lider ismin- den çok "mideye göre poBtika" arayan Çorumlulann sandıkta hesaplaşma- sından AKP ve CHP'nin çıkması bek- leniyor. îktidarpartilerinin neredeyse silindiği kentte birer milletveküini ga- rantüeyen AKP ve CHP şimdi ikinci- lik için yanşıyor. MHP ve DYP'nin ba- rajı aşamaması halinde bu oylann da AKP ve CHP tarafından paylaşüaca- ğına kesin gözüyle bakıhyor. 1980'lere kadar CHP'nin kalesi olan Çorum, son yıllarda muhafazakâr kim- liğiyle biliniyor. Ancak, CHP'nin ba- raj altında kaldığı 18 Nisan seçimle- rinde dahi Çorum"dan 3. parti çıkma- sı, kentteki kemikleşmiş oyunu koru- duğunu gösteriyor. Şu anda öne çıkan AKP ve CHP 1 'er milletvekilini ga- rantilemiş durumda. Ancak geçen seçimde yüzde 30'aya- kın oyla burada birinci çıkan MHP, neredeyse silinmiş. îktidarpartilerinin yaşadığı erozyondan MHP de nasibi- ni almış. Kriz "sülaleden MHPTi" olanlan bile etkilemiş! Akrabalannın yıllardır MHP'ye oy verdiğini anlatan bir esnaf, özelükle altını çizerek "Bu seçimde MHP'ye oy yok" diyor. Çorum'da 1991 'de 7 olan milletve- kili sayısı, yaşanan göçün ardından 5'e düşmüş. CHP tl Başkanı GaziÖz^ kubat, kentin bu süreçte ve ekonomik krizle birlikte "Anadolu kaplanı"ndaa "Anadolu kedisi''ne dönüşmeye baş- ladığını söylüyor. Özkubat, "Yertfle- rin hepsi CHP'Bydi Son dönemde de- ğişikliğe uğradL Şimdi yeniden dönüş var CHP'ye'' diye konuşuyor. CHP'nin milletvekili adaylan, bu- güne kadar Çorum köylerinin yüzde 70'ine ulaşmış. Özkubat, "1999'da bozkurtişaretiyapıyorlardı, şimdisem- pathie karşüanıyonız" derken geç- miş "dönem için de "Seçmen bize küs- tü. Doğru düzgün poBtika üreteme- dik. Hükümeti neden yıknğımızı an- • Koalisyon ortağı partilerin neredeyse silindiği ilde CHP, 'yükselen değer', AKP de ilçe ve köylerin 'gözdesi' olarak öne çıkıyor. MHP ve DYP'ye ise ancak Türkiye barajuıı aşmalan koşuluyla şans veriliyor. Seçmen sayısı:369.406 Milletvekili sayısı: k mÖDP İP OBP DEPAR ANAP EMEP DTP YDP BBP DP DSP FP CHP LDP BP MP DYP SİP HADEP MHP Pamlere göre dağdımı: - - 1 - 1 3 5 Partilerin oy yüzdelen: 9.T3 0J1 0.00 İM s*r0.49 0.94 0.17 2J1 0J9 9.44 17.89 15J 8.57 9.57 0J7 13.92 0.1» 0.7i 29.76 ÇORUM '99 Seçimi 0.00 latamadık'' özeleştirisini getinyor. Oz- kubat, FP ve MHP'nin ardından Ço- rum'da 3 milletvekili çıkarma sırası- nın kendilerine geldiğini söylüyor. Kayseriboyagtehditi CHP'nin milletvekili adaylarının yer aldığı afış, Tibiryerde" diye ad- landınhyor. CHP'nin 1. sıradaki ada- yı Feridun Av>uzoğhı daha önceki iki seçimde de aday olmuş. 1994'te be- lediye başkanhğına da talip olan an- cak kazanamayan Ayvazoğlu'nun bu kez TBMM'ye gireceğine kesin gözüy- le bakılıyor. Ayvazoğlu, köylerde özel- likle iktidarpartilerine tepkinin çok bü- yük oldugunu belirtirken seçmenin sevmediği partinin milletvekih adayı- nı "üzerine Kayseri boyaa" dökmek- le tehdit ettiğini anlatıyor. Kayseri bo- yası "çdanayanboya" olarak biliniyor. Çorum'da 2 dönem toplam 100 ay belediye başkanhğı yapan Arif Er- soy'un SP'den aday olması da CHP'nin şansını artnnyor. Kentte sevilen bir isim olan Ersoy'un adayhğının bir öl- çüde AKP'nin oylannı bölmesi bek- leniyor. Ancak SP'nin baraj sorunu Ersoy'un seçilme şansını azaltıyor. SP'nin 1. sıra adayı Ersoy, öğretim ± ktidar partilerine hiç şans vermeyen Çorum'da muhakfette olan DYP'nin, ancak barajı aşması halinde bir milletvekili çıkarabileceği söyleniyor. Çorumhı seçmenler, "Kim daha rahat nefes akbnrsa, halk ona yöneBr" diyor. FOTOGRAF: AA üyeliği kökenli. Çin'de 9 ay kalmış. "Çince biM)orsunuz o zaman" deyin- ce, "Çinhleri güldürecek kadar" ya- nıtını alıyoruz. Halkı dolaşırken "göz anketi" yapüğını anlatan Ersoy, "35bin kişjnin efini sıküm. Tokalaşırken göz- lerinebaknm. Bu anketegöredurumu- muziyi ama kesin karartanm son3gün- deverecekler'' diye konuşuyor. 'Aynhğı anlatamıyonız' Belediye başkanlığı döneminde RP, FP ve SP olmak üzere 3 partiyi de ya- şamış Ersoy. Ancak AKP'nin kendi- leri için zorluk oluşturduğunu vurgu- layan Ersoy, "Kapaünayıanlatnkama ayrdığı anlatamıyoruz. NeysekiMtt- BGörüş'leflgimizvvkdedflerderahat- ladık, Vatandaş sizm birbirinizden far- kmız ne diyor. Aynı fHdrde 2 parti ol- maz. Çizgflerinin adı yok" diyor. DYP'nin Çorum'da 1. sıra adayı es- ki Halter Federasyonu Başkanı Ke- nan Nuhut Nuhut'un siyasi yaşamı da CHP'nin adayı gibi "şansschJdarla'* dolu. 1995 ve 1999'da ilk sırada olan ancak genel merkezin kontenjan kul- lanması nedeniyle geri planda kalan Nuhut bu kez 1. sırada yerini alabil- miş. Nuhut'un özelhkle sağ seçmenin oylannı çekebileceği belirtiliyor. Çorumlularda seçim heyecanı değil, daha çok tepki öne çıkıyor. Taksi şo- förü Mustafa Gündoğdu, "Iktidarpar- tileri silindi. Hiçbir şe> yapmadılar. Mflleti tanımrvDriar. Adaytarmın tümü tepeden inme" diyerek tepkisini dile getiriyor. Kızılay Şube Başkanı Rah- mi Gökalpde ekonomik krizden dem vururken şöyle konuşuyor: "Eskiden 'Bana ayakkabı ver, kalem ver' diye geürierdL Şimdi 'Nasıl yar- dım edersen et, yeter ki yardım et' di- yoriar. Halk ekonomiyi kim iyi biürse ona oy \«recek. Mideye göre Idm poü- tika üretirse halk ona oy verir." "Midepotitikalannı" onaylayan 30 yılhk bir müteahhit ise "Kim daha ra- hat nefes aknnrsa halkona yöneür" di- yor. Çorumlular, kentte 1. gelecek par- tinin kesinlikle hükümette yer alaca- ğına inanıyorlar. YARIN: Caziantep ve Isparta PERŞEMBE ORHAN BURSALI TKP ve Öğrenebilen İdeolojiler Komünistler ortalıkta kol geziyor. Resmen ve komünist isimleriyle. Her ne kadar polisimiz bu yeni yasal durumu algılama zorluklan içinde kıv- ranıp dursa da, onlar günlük hayatın içine karışı- verdiler. Fenadaçalışmıyorlargördüğüm kadany- la. Kadıköy Altıyol'dan iskeleye doğru yürürken birden bir direkteki levhayı görünce hem güldüm hem takdir ettim. Levhada Türkiye Komünist Partisi bürosuna gider, gibi bir yazı vardı! Haftalık dergileri "Komünisfi düzenli gönderi- yorlar. Önceki gün de Basın Büro'lanndan iki genç bayan komünist çıkageldi. Seçimlerte ilgili prog- ramlannı ve genel görüşlerini içeren bıldırilerie iki propaganda CD'si bıraktılar. Resmen iki TKP'Iİ ile ilk görüşmem oldu bu. Da- ha önce, ögrencilik yıllarımda Berlın'de, derin gö- rüş ayrılıkları içinde olduğumuz çok sayıda TKP'li öğrenci, tanıdıklar vardı; ama o zaman illegal par- ti oldukları için hiçbiri resmen "TKP'li değil"d\\ İlk kez komünistiz diye kendilerini tanıtıyor ve in- sanlaıia ılişkıye geçiyorlar. Çok şükür bugünleri de gördük! • • • TKP'nin görüşlerinde hemen hiçbir değişiklik yok gibi. Hayatlannda tek önemli değişiklik, sanı- nm Sovyetler Biriiği'nden yoksun olmalan. Bu ne- denle kımse onlara artık "Moskova'ya!" diye ba- ğıramaz. Nihayet gidecekleri bir yer yok, devlet de milletdeonlan artık tam buralı kabuletmekzorun- da! Bu durumun kesin daha iyi oldugunu düşünü- yorum. Ama ideolojik düşünce ve siyasi yaklaşımlan bakımından Sovyetler Birlıği'ne nostaljik gönül bağlan sürüyor. İki genç komünistle tartışmamız sonucunda, dünyaya bakışlarında milim kımıltı olmadığını gör- düm. Ideolojileri, siyasi tahlilleri, geçmişi değerlen- diımeleri ve geleceğe bakışları taş gibiydi. 60 yıl. 30 yıl, 20 yıl öncesi neyse o. Onlara göre, Sovyetler Birliği'nin çöküşünün ana nedeni, "ideolojik"tı. Yani Moskova "artık kûl- türel, siyasal ve ideolojik olarak yeni bir toplum yarattık, bunu hiç kimse değiştiremez" düşünce- siyle, "tedbiri elden bırakmış" ve ideolojik olarak gevşemişti. Çoküşün nedeni buydu. Çöküşte, toplumdaki te- mel ekonomik ve üretim ilişkilerinde bir sorun olup olmadığı, tartışma konusu bile değildi! Devletçilik, bürokrasi, kamu ve halk adına yaratılan kendine özgü yeni sınıf ve bu sınıfın çıkarlan gibi konular, heıtıalde kapitalistlerin ideolojik saldınlan olsa ge- rekti! • • • İdeolojiler ölmez, hiç ölmeyecekler de. Ama hangi ıdeolojilerin büyük gelişme şansına sahip olabileceklen, salt sosyolojik ve toplumsal gelişmelerin belirleyebileceği bir olgu değildir. Ben ideolojileri "açık" ve "kapalı" olarak ikiye ayirmaya başladım. "Açık" ideolojilerin gelişme, serpilme, büyüme, ülkeyi, toplumu ve dünyayı kucaklama şansları olabilir ancak, diye düşünüyorum. "Açık" ıdeolojilerden kastım, toplumla, insanla, sanatla, bilimle, ülkeyle, biyolojiyle, dünyaylaveev- renle, özet olarak hayatla etkileşime girebilen, bu yetenekte olan ideolojiler. Yani öğrenen ideolojiler. Bir süredir üzerinde düşünmeye çalıştğım bu "ögr- renen ideolojiler"\n ancak yaşama şansları olabi- lir. Yaşamla etkileşim, öğrenmenin ve hayatta kal- manın bence biricik şansı veya koşuludur. Ideolojı, gökten zembille inmiş fenomen değil- seeğertabii. Ama ideolojiler insan beyninin ürünleriyse, do- layısıyla belirli toplumsal ve maddi ilişkilerin insan beyninde yeniden ve üst düzeyde ve sistematik ve bütünsel bir dile getiriliş biçimleri olmalıdırlar. Ideolojilerin yaşamla sürekli bir etkileşim ve öğ- renim süreci içinde gelişme zorunluluğu vardır. Bu bağ yoksa veya kopmuşsa, ölmezse bile, en azından kendi içinde kapalı kalır. Kapalı ideolo- jiden kastım da bu. Bu açıdan baktığımızda, ideoloji de, makro ve mikro ölçekte bütün evrenin ve onu oluşturan par- çacıklannın tabi olduğu yasalann yasası, evrime tabidir. tabi olmalıdır. Açık ideolojiler bu evrimsel sürecin içindedirler, onunla birlikte akıp giderler. Canlılar bu evrimsel sürece uyum göstererek bugüne gelmediler mi? Var olabilmek için, işlevselliklerini geliştirmedi- ler mi, çevreleriyle ve hayatla sürekli alışveriş için- de olmadılar mı? Tek hücreli yaşamın bugün kompleksveyüksek hayat biçimlenne ulaşma süreci, hemen her ko- nuda, hemen her şeye, ideolojilere ve komünist- lere de yol göstermiyor mu? obursali(« cumhuriyet com.tr Seçimler hakkında en kapsamlı araştırma tstanbulHa- berServia-Os- manlı'dan gü- nümüze kadar gerçekleştiri- len 27'si Tür- kiye Büyük MilletMecli- si, 8*i Cum- huriyet Senatosu olmak üzere yapılan toplam 35 seçimi en kapsamlı bi- çirnde araşnran eski CHP milletvekili ve Imar Iskan Bakanı Erol TUncer'in "Osmanh'dan Gününıü- ze Seçimler" adlı kitabı yayımlandı. Tuncer, te- mel amacının kaynak ni- teliğinde bir kitap hazır- lamak oldugunu söyledi. Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfi(TESAV) tarafın- dan yayımlanan kitapta, seçimler, se- çimlere ilişkin yasal düzenle- meler. seçim sistemleri, seç- me ve seçilme haklan ile se- çimlerin yöne- tim ve denetimi- ne ilişkin aynntılı bilgi- ler yer alıyor. Tuncer, ki- tapta Cumhuriyet döne- minde kurulmuş olan si- yasi partilerve hükümet- ler ile çok partili dönem- deki seçimlerin sonuç- lanna ilişkin bügilere ve sayısal değerlendirme- lere de yer verildiğini kaydetti. Kitabın tablolarla zen- ginleştirildiğini ifade eden Tuncer, 10 ana bö- lüm için 234 tablo kullan- dığını bildirdi.