Katalog

16 OCAK 2002 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KULTUR kuttur a cumhuriyet.com.tr 13 ALLECRO EVtN tLYASOĞLU Kemanın altın ailesi: OistrakhlarYirminci yüzyılın altın kemancısı David Ostrakb bır efsanedir. Konserleri ve kayıtla- n dünyanın her köşesinde büyük yankılar uyandırmış, Ankara ve tstanbul'da çaldığı za- man da unutulmaz izler bırakmıştır. 29 Nisan 1957'delti Saray Sineması konserini dinleyen- le: arasında Nâzun'ın kansı Mûnevver de bu- hnmuş. 0nun konserdeki mutluluğunu Nâ- zım 1 Temmuz 1957 tarihlı Balçik'te yazdıgı şiirle dile getirmiş: 'Davıd Oystrah 'a mektubumdur' İstanbul 'a gitmişsiniz/ Konserinizdeymiş/ Çok bahtsız bir kadını bahtivar etmişsiniz/ Yağmura uzanan iki yeşil yaprak gibi gözle- ri/ bakmış parmaklarınıza/ Mektubunda: "Vnuttum her şeyi", diyor. / Kahırlarından başka unutacakşeyiyo'k Ağ- ladım ', diyor, 'ferahladım '. f'Dünya' diyor, ' güzel, içim rahat'. / Sız kıskandığım biri- cik insansmız, üstad.' Oistrakh'ın yalnız virtüöz kemancılığı değil, eğitmenli- ği ve üstün kişiliği de diller- den düşmez. Onun Moskova Konservatuvan'ndaki sınıfi- nın bir tapınak gibi kutsal ol- dugunu anlatır Ayla Erduran O sınıftan keman dünyasının nice usta imzası yetişmiştir. Örneğin IgorOistrakh (1931), David Oistrakh'ın tek oğlu. Ve bir başka usta kemancısı yirminci yüzyılın. Doğduğu günden beri keman duymuş, küçü- cük yaşında doğal olarak kemana başlamış. Hatta kimse ona 'Büyüvünce ne obnaktstiyor- sun' şeklinde bir soru sormamış bile. Zaten onun da 'Doktorolacagım.pilotolacağım' gi- bi yanıtlama şansı dahi yokmuş! Rusya'nın tüm sorunlanndan anndınlmış bir ortamın- da, babasının kollan arasında, yalnız müziğin var olduğu bir dünyada büyütülmüş. Çağın en büyük bestecilerinden Pfokofîyef, Şostako- viç, Haçaruryan, onun en yakın amcalan ol- muş. Babasının Prokofiyef ile saatlerce sat- ranç oynadığını, keman sonatını ona nasıl adadığını anımsıyor. Yaşadıklan apartmanda büyük müzikçiler kadar şairler ve aktörlerin de oturması, onun aydın bir çevrede büyüme- sine yol açmış. Moskova'daki konservatuvan anlatırken oraya ait bir özelliğin altını çiziyor: "Okıtf- Â. gor Oystrah bu akşam Borusan Filarmoni Orkestrası'nın hem şefı hem de solisti olacak. Piyanoda ise eşi Natalia Zertsalova yer alacak. daki koridor kemancıhğı ayn bir gelenekti, Koridoriarda herkes keman çalışırdı. Her dü- zeyde öğrenciyi orada dinleyebiMrdiniz. Hat- ta çokiyiçalanbirinin varunagidip: 'sahne ko- ridora benzemiyor, orada da bu kadar başan- lı olacak mışinbakahm\gibiterdentakılırdık. Aynca babamın suııfindaki bütün öğrendler ders sırasında birbirkrini dinkrdL Babam ber birinin yeteneğine göre davranırken dikkat çektiği noktalara bütün sınıfin tanık olnıasınj isterdL" Igor Oistrakh 1952'de zamanın en itibarlı yanşması olan Wieniawski konkurunda birin- ci olmuş. Dönüşünde babası sevinçle karşıla- mış. Ama belli ki onu şımartmamış. Böylesi kusursuzluğun peşinde koşan bir babanın oğ- lu olmak hiç de kolay değil. "Fazla sevinecek bir şey yoktu. Babam biliyordu ki, yanşmalar bir düzey öİçürüdür. Sadece bir başlangıçûr. Ancak adını duyu- rursun. Gerisi sana kalnuş. Nice yanşma kazanıp yok olmuş isim- ler de var, ya da biçbir yanşmaya gjrmemiş ama dünyanın en bü- yük yorumculan olmuş kişiler de var." Igor Oistrakh, bır dönemın büyük besteci ve yorumculannın yakınında yaşamış, nice tarihi konsere tanık olmuş, nice ilk ic- rayı dinlemiş bir sanatçı. Aynca yakın müzik tarihinin de tanıkla- nndan birisi. Örneğin kemancı dostu Profesör Zachar Bron. Novosibirsk Konservatuva- n'ndaki genç yetenekleri küçücük yaşta Igor Oistrakh'ı çağınp dinletirmiş. Bir seferinde Vadim Repin'ı. diğerinde de Marim Venge- rov'u dinletmış. Her ikisi de beş yaşındaymış. "O kadar küçükrüler ki sahnede zor göriiyor- dunuz. Ama o minicikyaşta nasıl bir coşku, na- sıl temiz bir ton, inaıulmazdı. Şinıdilerin en pariak kemancüan bu çoeuklar" diyor. Igor Oistrakh, 20. yüzyıl müzik tarihinin en önemli şefleri ve orkestralan ile konserler ver- miş, sayısız plak yapmış. belki babasının o de- hasına karşuı uîaşamadığı şeyleri, değişen coğrafi ve teknolojik koşullar içinde daha ça- buk elde etmiş. Halen Brüksel Konservatuva- n'nda profesör. Oglu Valery de aynı süreçten geçmiş. O da keman dünyasınuı içine doğ- muş. Üstelik bir de piyanist anneye sahip olun- ca kemancı olmaması, bu ata sanatını yürüt- memesi için hiçbir neden kalmamış. Halen o da Brüksel Kraliyet Konservatuvarı'nda pro- fesörlük yapıyor "Ama arnk onun çocuğunun da müzikçi olması gerekmez" diyor Igor. "Bir aileye üç konser kemancısı yeterİi!" Igor Oistrakh eşı Natalia Zertsalova ile yıl- larca dünyayı dolaşmış. plaklar yapmış. Mo- zart'ın tüm keman- piyano sonatlannı kaydet- tikleri üç CD'lık albümlerinı dinliyorum. UPR Classics ımzasıyla yayımlanmış. Son derece temiz kayıtlar. Yorumlannın arkasında zengın bir geleneğın yattığı belli. Disıplinli, doğru bır Mozart anlayışı. Kusursuz birliktelik ise yine aynı okulun öğretisi ve yıllann birikimi. kar- şılıklı anlayış ve saygının göstergesi. Tüm di- namikler (ses yüksekliği) aynı anda yükselip Y TARİHİ\İ\ TANIKLARINDAN Igor Oistrakh, bir dönemin büyük besteci ve yorumculannın yakınında yaşamış, nice tarihi konsere tanık olmuş bir sanatçu iniyor her iki çalgıda da. Hiç abartıya kaçma- dan, gösterişsiz, katıksız müzik duyuyorsu- nuz. Mozart'ın 'absohıte' (mutlak) müziği. Ne içinde yaşadığı tanhı dönemin firtınalan, ne parasızlığı, ne aşkı, ne işsizliği... Ancak o yü- ce duygular dıle gehniş. Igor Oistrakh bu ak- şam Borusan Filarmoni Orkestrası'nın hem şefi hem de solisti olacak. Önce Mozart'ın Re Majör 4 numaralı keman konçertosunun ardın- dan Mendelssohn'un neredeyse çocukluk yaş- lannda yazdığı keman-piyano konçertosunu çalacaklar. Piyanoda eşi Natalia Zertsalova y- er alacak. Brahms ın 4. senfonisi ile program son bulacak. evini@ boun.edu.tr UCUZCA @59 YAYINLARI Açıldıl Listemizden 400 kitabı % 50 indirimle UCUZCA\\Abulabilirsiniz Yeni Çarşı Caddesi, No:33/A 80060 Galatasaray / İstanbul (Galatasaray Lisesi 'nin yanındaki sokak) Telefon:(0212)249 52 58 Genç kalemler Çumhuriyet'te... S E V G İ v, '•> « * • yüreâim küçücük n'kadar büyüksün sevgi yılanınki kadar açılsa çenem yutsam seni taş olup oturdun yüreğime dönsem taş devrine taş kitaplarda bulsam okusam seni kaç pınar akar gözlerinden gözyaşın kaç bahar ölüsü eder gülüşün kaç mil geriye götürür opsem seni kafesteki kuşun adı sevgi açılıverse kapılar kaç yıldız parlar gökyüzünde kaç milyon yaralı kuş edersin MEHMETGBNÇ HAYAT • - * ,- , « Hayat bir bahçedir canlar iki kapılı, Güîlerin yanında diken de vardır. Kimi çimende gezer, kimi çamurda Bataklık içine düşen de vardır. Kimine uzun yol var kimine kısa, Kimisi zevk sefada, kiminde tasa, Bu bahçe içinde acayip yasa, Kahredıp yıkılan küsen de vardır. Bilmem şu terazi nasıl kurulmuş, Kimisi ağlayıp kimisi gülmüş. Nice çicek kurumuş boynu bükülmüş Ne yazık ateşlerde pişen de vardır. Seçkini bahçe içinde halen yürüyor Kendine özgü nice hayal kuruyor Bu toprakta nice canlar çürüyor Doğmadan toprağa giren de vardır. MEHMETSEÇKİN KULTUR • SANAT (0312} 293 «9 7S tiycrtrooyunevı 0212 2516060 wvyw.tiyatrooyunevi.com riOBİ MIMt N.V.GOGOL YÖNETEN JUhlrGânfinySAHM TA5.UIMI CfaudcLeooIŞIK YüksdAymaı OV.^CILMI tıifa Dcnfiojkı, Ecc Erogtn, Bakan MJ111, Kyqt Dmffa, Ytvaz Toponn, E m t Yazıcı, £Hf Onıan, Ali Özmcn, Maldr Gönıiny 19 Ocak Cumartesi Saat: 20 30 İHIetlcr gf$ede ve tMıköy Imge Kttabevi'nde İRezervasyon: 0212 254 96 96 İİSM2. KAT ITarUba»! Bulvarı No: 120-122, BtyoAlu EFES Pilsen'inkültur ve sanata katlaları attarak süıecek. SEMASİUNOĞLU Resım Sergısı 16 Ocak - 6 Şubat Vahkonagı Cd Pasaı 73 Nısanlaşı Tel: I llanlannız İçin: 0212 293 89 78 İSTANBUL 0212248 58 97 12 00-14.30-16.30-18.45-21 1 BORGES'TEN 'SONSUZ GUU tletişim'den yeniçıkanlar IIIARBIIi DITIIVtHII ItbtllTtll CEMAlı RE9İT REYI KONSER 3ALDNUİ II. ULUSLARAMSICRR GİTAR FESTİVAÜ (11-19/1/2002) OCAK 2002 HASAN CIHAT ORTER Gıtar Konsen Konıık Sanatcılar: Cflıl Kaya (Gitar) Sefa Yeprem (Gitar) Namık SorM (Ney) Orter, VfJla-lobas, Lauro. Pemombuco, Terrega, Albeniz, A2pıazy SANTA CECILIA GİTAR ÜÇLÜSÜ Mariano, De Falla, Piazzolta, Bellineti, Gerstıvvin, Rossini 19/1 CumartMİ Şair SUNAY AKINAnlatıyor. ÖM askerin mi^erinâen beyaz gûvemne strin su içirtmeye, Ki; Kuksi'nde a$ayan KiîiIifriJi'nin göçyaşlanm silme\e. Hurriyft geyipni okşamaya, Ertuğrul FıHuarvni'ni Difmlnpnuır Dcniüilnsı ik zjyarete gitmeyt 19 Ocak Cumartesi 15:00 Altunizade Kültür ve Sanat Merkezi 26 Ocak Cumartesi 14:00 Beyoğlu Muammer Karaca Tiyatrosu 06 Şubat Cuma 21:00 Akatlar Kültür Merkezi 15 şubat Cuma 21:00 Maltepe Yayla Sanat Merkezi ftfctfe Bıletler Bil«tix (0216) 454 15 55 www.biletix.com Tam:7.500.000 TL./İndlrlmll :5.000.000 TL. <S.let;x hızmet bedall dahil değildırj Bu bir Savaş Karakaş Organızasyonudur. savaskarakas® superonline.com ANTONIO FORCJONE TRIO Gr' " Afilomo Forcıone (Ktasih. Akustik. Perdesi2 Gıtarfarı Davide Mantovanı (Bas Gıtar). Rony Barrak fPeriıusvon) 0216 454 15 55 OMM «f^f «fi KOmtM 1 llanlannız İçin (0212)293 89 78 [email protected] [email protected] tr www.perareklam.com.fr Kültür Servisi - îletişim Yayınlan'ndan üç yeni kitap çıktı. Birincisi, Yunanistan'da bulunan Küçük Asya Araştırmalan Merkezi tarafından hazırlanan "Göç" kitabı. Kitabın Türkçe basımını HerküJ Milas derlerken kitabı dilimize Damla Demiröz çevirdi. Kitap Rumlann Anadolu'dan mecburi aynlışlan hakkında 195O'lı, 1960'h yıllarda yapılan sözlü tarih görüşmelerine ve tanıklıklanna yer veriyor. Aynı yayınevinden çıkan bir diğer kitap da "KonstantinopoKs'te Haçlılar" adını taşıyor. Geoffroide \TDehardouin ve Henri de Valenciennes'in yazdığı kitabın çevirisi Ali Berktay tarafından yapıldı. Jorge Luis Borges'in Toplu Eserleri 8. bölümde "SonsuzGül"adlı yapıtı yer alıyor. Ayşe Nihal Akbulut ve Cevat Çapan'ın çevirdiği İcitapta, Borges'in yaşamında önemli bir rol oynayan ve boğularak ölen yeğeni Angeücaiçin yazdığı "Angdica'nın Anısına" adlı ağıtın yanı sıra pars, bizon, tılsımlar, kitaplar, aynalar, Nordik mitler gibi şairin aşina olduğumuz izlekleri yer alıyor. Sonsuz Gül, Borges'in son öykû kitabı olan "KumKitabı''yla aynıyıl, 1975'te yayunlandı. GUZELEVARDEVDA BERTAN ONARAN Soygundan Çagdaş Sanat Müzesi Doğabilir mi? Çarşamba akşamı, Fransız kanalı Arte'de, Musica adlı izlencede, Napoli'yi ve ünlü şarkı- larını ele aldılar. Ölüm ve bereket kaynağı Vezüv'ün eteğinde yaşayan Napoli halkı, Einstein ın özetlediği ev- rensel yasayı kusursuz öğrenmiş: "her şey ge- lip geçici ve görecedir". Dolayısıyla, içlerinden biri, alçakgönüllü bir dükkânda önündeki ma- sayı cilalayan bir usta şöyle diyebiliyordu: "Para için değil, yaşam için çalışıyorum." Başka biri de "Çalışmak kadar, aylaklığın ver- diği düşler kurabilme olanağı da önemlidir". Dönüp tolaşıp aslında Moliere'in oyununda- ki ikilemle karşı karşıya kalıyor insan: Yemek için mi yaşamalı, yaşamak için mi yemeli? Yeryüzünde insanın insanı, korkarım öncelik- le "erkeğin kadını" sömürmesi başlayalı beri, yukarki sözlerin hiç anlamı kalmamış, daha doğrusu gerçekleşebilme olasılığı yok olmuş. Halkın dişinden tırnağından arttırdığı paralar- la, hani şu ünlü "piyasa tutumbilimi" adı veri- len desteklerle açılmış bankalar, kısa sürede inanılmaz artı-değer birikimine yol açtı, belli el- lerde. Bu ellerden biri, adının anılmasını hak etme- yen bir Beyinoğlu, bankasında ve öbür kuruluş- larında biriktirdiği paranın bir bölümünü, soygun çok göze batmasın; dahası, allanıp pullanıp ba- ğışlanır, giderek alkışlanır duruma gelsin diye, sanata, sanat yapıtlarına yatırmıştı. Sevgili Adnan Çoker'ın inanılmaz harakirisiy- le bir de görkemli galeri açmıştı. İlk ve son ser- gisi, ülkemizin sıradışı yeteneklerinden Fahrel- nisa Zeid'in yapıtlarına ayrılmıştı. Kaçınılmaz olarak, bu Beyinoğlu'nun banka- sı da, IMF sözcü-gözcüsü başka bir Seçkin'in şimdilerde, çokşüküryine hepimizden çatırça- tır alınan vergilerle kurtaımaya girıştiği banka- lar arasındaymış. Eski Cumhuriyet'lilerden Yalçın Bayer'in ge- çen gün Hürriyet'teki yazısı bu konuyaayrılmış; Bayer yazısında, Mustafa Karasariıoğlu'nun çarpıcı mektubuna yer vermişti: Döndürülen dolaplar, hepimizin parasıyla edinilmiş değerti yapıtların haraç mezat kapışılması falan. Şimdı, bir avuç iyi niyetli insan, söz konusu bankada ya da benzerlerinde biriktirilmiş yapıt- ların boyle çarçur edilmemesi, toplanıp yıllardır acı acı eksikliğini çektiğimiz Çağdaş Sanat Mü- zesi'nin çekirdegini oluşturması girişimde bu- lunmuş. Doğrusu, ben bu konularda, sevgili Erol Ma- nisalı'nın bulunduğu noktadayım: Artık karaya kara, mora mor demenin zamanı; çok ince ay- rıntılarına dek hesaplanmış dış kaynaklı bir iz- lence, Kurtuluş Savaşı sırasında becerileme- miş olanı yürürlüğe koymuş durumda. Bu koşullarda hangi parasal-siyasal erk'ten isteyecegiz talanın, soygunun durdurulmasını? Çarçur edilen kaynaklann, o arada sanat yapıt- larının degerinin bilinmesini? IMF, Dünya Ban- kası ve yerli uşakları, bu isteklerimizi yerine ge- tirir mi? Gelin küçük bir kavram arıtması yapalım: Şu ünlü "bireyselya da kamusal vicdan" kav- ramının Fransızcası "conscience"tır; "ortak-bi- lim" demektir; Türkçenin tadına doyulmaz gü- zelliği, "bilim"den "bilinç" türer. Bilgi, bilim ol- madan bilinç olamaz. Aynca, "bilinç" - "vic- dan" ikilemi deyoktur, doğrusu tektir: "bilinç". öyleyse, bilinçleri parlatmanın tam sırasıdır. Manısalı gibi halkının okuyup aydınlanması- na ayırdığı paraları hak etmiş tutarlı, bilinçli ki- şiler, yapmamız gerekeni her konuşmada, her yazıda yineliyorlar: Yeni birsilkiniş, yeni bir Kur- tuluş Savaşı. Sağda solda, ayrıntılarda oyalanmaya vakit bırakılmadı: Asıl sorunu görüp yanılsamasız ta- nı koymazsak, bırakın sanatı, canımızı bile göz göre göre elimizden alacaklar. Onu kurtarabilirsek, bu yurdun yeraltı-yerüs- tü kaynaklan, tasarlanan tasarlanmayan bütün güzellikleri gerçekleştirmeye, bütün müzeleri açıp donatmaya yeter. BUGUN • TARIK ZAFER TUNAYA KÜLTÜR MERKEZÎ'nde saat 18.00'de Korhan Gümüş'ün yönettiği 'Siyasetten Yerel Perq>ektifler' konulu panel yapılacak. (0 212 317 77 00) • ATATCRKKİTAPUĞI'nda saat 18.00'de Hasan AB Yddnun'ın düzenlediği 'Ken'di Ken'dine Rock' plaklardan 'Can' albümleri dinletisi yer alıyor. (0 212 317 77 00) • YEREBATAIV SARNICI'nda saat 16.00'da Taşkm Savaş'ın düzenlediği 'İstanbul Şarkdan' konseri gerçekleşecek. (0 212 317 77 00) • BABYLON'da saat 21 30da Bulutsuzluk Ödemi'nin konseri var. (0 212 292 73 68) • PARKORMAN DIALOGUE'ta saat 22.30'da Swing Connection'ın konseri düzenleniyor. (0 212 231 41 68) • JAZZ CAFE'de saat 22.30'da Büfcnt Ortaçgfl konser verecek. (0 212 245 0516) • BEKSAV'da saat 12.00, 14.00, 16.30, 19.00, 21 OO'de Hüs^inKarabej'in yönettiği 'Sessiz Ölüm' filminin gösterimi yapılacak. (0 216 349 91 55) • ESKtŞEHİR TEPEBAŞI BELEDİYESİ'nde saat 18.30'da Nuri Kurtcebe'nin 'Kuva-yı Miffiye' adlı kitabmın imza günü düzenleniyor. (0 222 221 22 53) • BOĞAZtÇİ ÜNtVERSİTESİ'nde saat 19.30'da Toros Can'ın piyano resitali gerçekleşecek. (0 212 358 15 40-1703) • BİLGİ ÜNİVERSİTESİ'nde saat 19.30'da Franc Roddam'ın yönettiği 'Quadrophenia' filminin gösterimi. (0 212 216 22 22)