Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 EYLÜL 2001 PERŞEMBE O L A Y L A R V E G O R U Ş L E R olay.gorus@cumhuriyet.com.tr Y eni adalet yıhnınbaşla- dığı bugün yine yinele- meler, alıntılar, aktar- malar ve önermeler ağırhklı süslü sözler duyacak, bildiriler din- leyecek; yann yine övgü ve yergilerle kanşık büınen ıçerikli değerlendinne- ler okuyacağız. Sav, savunma, karar üç- . lüsündenoluşanyargmınyıllardıraçık- - lanan ve gıderek karmaşık duruma ge- . len sorunlannın çözümü yine ertelene- cek, yine siyasal güçlerin özgörüsüne ı (takdirine), insafinabırakılacaktır. Hu- ' kuksalgüvenceniıv^güveııcefcringaven- cesP olduğu unutulacak, gereksinim ve c zonmluluknedeniylebaşvuruluncade- - ğerinden söz edilecektir. Hukuksuz kal- - manın ekmeksız kalmaktan kötü oldu- - ğu bilinmedıkçe, hukuk umut ve güven " kaynağı olarak benimsenip hak ve öz- • gürlükler güvencesı olarak özümsen- medıkçe yakınmalar sürecektir. Işievi- ni gözardı edip kurallan çiğneverek hu- " kukudı^ayan(çokhukııklulukyadahu- ' kuksuzluk ortamı şeriatı öneren kök- . tendincılerle hak ve özgürlükleri kötü- ' ye kullanan etnik aynmcılann etkisin- dekı) odaklann,yaraşır olduğumuz dn- zeyden yoksun kilma çabalan sözde ay- dınlann tembeüiği ve umarsamazhğıy- . la yeni boyudar kazanacakbr. Kırru la- ik cumhunyet karşıtlannın tozlannuş ı ve küflenmış bellekleriyle anımsaya- bildıklenni, kimı özverili yurtseverlerin , bın bir güçlükle olanak yaratıp yansıta- bildiklennı de izleyeceğız. Temelde tam Adalet Güneşi Yekta Güngör ÖZDEN TürkHukuk Kurumu Başkanı bağımsızlık ülküsünde yükselen Tûr- kiye Cumhuriyeti yargısının bağımsız- lığı, çağdaş hukuk devletmı özetleyen demokrasiyle yurttaşlanmızın hak ve özgürlûklerinin en sağlıklı güvencele- re bağlanması, toplumsal banş, esenlik ve gönenç amaçlanarak gerekenler ön- celik ve ivedilikle yapılmalıdır. Hukuk- çuyetiştiıümeden hukuksallık saglana- mayacaft asla unutulmamalıdır. Hukuk siyasete ışık tutup yol gösterecektir. Şimdilerde varbğını savunmakta be- lirgin güçlük çektiğımiz, tûtn işlem ve eylemleri bağımsız yarguun denetimi- ne açık, hukukun cvrensel ilkelerine baglı, anayasanın bağlayıcılığını ve ûs- tünlüğûnü benimsemiş, yasa koyucu- nun da saygı duymak zorunda bulundu- ğu uluslararası kurallan yaşama geçiren, adaletı en doyurucu toplumsal gıda bı- len, her ıstedığını yapamayan, kendini hukukla bağlı sayan hukuk devletıni gerçekleşrirmek, sözde vekâğıtüzerin- de bırakmamak ıçın yabancılann eko- nomik oyunlannı beklemeden, siyasal dayatma ve baskılanna katlanmak du- rumuna dûşmeden gerekenlen kotar- malıyız. Söylene söylene, yazüa-çizile bık- kınlık veren başta anayasa, yasa deği- şiklıklen hemen ele altnmalıdır. TBMM Partılerarası Uzlaşma Komisyonu'nun ödünsüz yasamasornmsuzhığunukoru- ması yanımla yasama dokunulmazhğı- nı suurlamaması, yargı bağunsulığuu sağlayacak yapdanmayı önermemesi, yasamaorganınınaf yeâdsmikakhnna- mas,ormanaffinı öoletnemesi,yurttaş- hktannnınıahualkimlikiçeriğiylege- tirmemesi, zoronhı din denlerini kal- ârmaması,yargıkararlannınyennege- tirfimemesini ve gedktirilmesini önle- memes, KHKTer konusunda gerçekçi kunülar getirmemesi, bunlara kârşın uhtdararasHdusalustûkuralarauyumu yanhşym koymaa, miBetvekilliödenek ve yoBuklanna yervermesi, siyasalpar- tikre Hazine yardımını sürdürmesi ve Tûrkiye Cumhuriyetiiçmsakıncahsiya- salpartflerinkapablmasınıgüçleştirerek aykmlddara anlamsız hoşgörüyle yak- laşmasL ulusalegemenüği payiasma gö- rûnünüûdfizenlemesi hukukla bağdaş- mamaktadır. Hukuku tanımayan, ayak- bağı sayan, kullanmak isteyen, kendisi için elverişli araç gördüğünde alkışla- yıp karşı bulduğunda kötüleyen ilkel anlayış, çağdaş düzenleyicı güce katla- namaz. Yargı da güdümlü olamaz. Ve pa- ra örgütleri, yargı organlanndan, hukuk kuruluşlanndan önce dinlenemez. Huknku uygulayarak- L Adalet, yargırun hukuku uygulaya- rak sunduğu gerçektir, uygunluktur, ge- rektir. Bir anlamda hukukun sunumu, adalettir. Anlaşmazlıklan yanlan doyu- racak biçimde gideren, toplumsal ban- şı sağlayarak ulusal dayanışmayı güç- lendiren hukuk, çağdaş insanın ve top- lumun üstünlüğüne inandığı bilimsel bir dizgedir. Günûmüzde "Mçlmiş-ataa- mjş,teknokrat" vd. sözcüklerle günde- me getinlen gereksiz tartışmalar içinde yargıçlann siyasal etkiler altında bıra- kılmadan, eğıtımlen, bilgileri, nitelik- leri ve deneyimleri gözetilerek genel seçiınlerden daha sıkdûzenli iç seçim- lerie göreve getirilme yöntemi sürdürül- melidir. Önyargılı, koşullanmış, değişik ba- ğımlılıklarla düşkün, yüreksiz, tembel, ahlak değerleri çürümüş, kendini kullan- dıran, gösterişçi hukukçular yargıya, adalete ve hukuka güven ve saygıyı yi- tirten kötü örneklerdır. Gözaltına ahna- dan bırakmaya, cezayı çekmeden salı- vermeye değin tüm uygulamaların ku- rallara uygunluğuna özen gösterilmeli- dır. Davanın aylar sonra aıjılması, duruş- Bu nasıi 'Banş Günü'l "Banş" hepimiz için değil midir? Işçisinden po- lisine, siyasetçisinden çöpçüsüne, kadınından erkeğıne tüm toplumu kapsayan bir özlem, bir is- tek, bir gerçek... Kıyamet kopuyor! Birkaç yüz yurttaş bir araya gelip Ankara'ya yürümek ıster, bırakmazlar! Hay- di kavga, haydi topluca insanlan karakollara sü- rükleme, çığlıklar, bağnşmalar... Oldum bittim şu 'banş' sözcüğünden yöneti- cilerimiz hiç hoşlanmazlar... Haydi, eski günler- deki kadrolartutucuydu, onlann gözünde "banş°, "komünist" olmak anlamına geltrdi. Bir anımsa- yın; Ikinci Dünya Savaşı'ndan sonraki Banşsever- ler Demeği'nin yöneticileri, başta Behice Boran, hepsi tutuklanıp mahkûm edilmemiş miydi? Ya, 12 Eylül öncesinde kurulan Banş Demeği'nin ba- şına gelenler? Nice aydınlar aylar boyunca hapis- lerde yattılar! Tarihe geçecek bir davaydı bu. Utanç verici bir dava! Uzun yaşamak da iyi değil! Çok şey görüyor- sunuz. Çok şeye kızıyorsunuz, çok üzüntü çeki- yorsunuz. Apdallıklar, saçmalıklar deyip geçtiği- niz birtakım olaylar onanlmaz acılar veriyor. Za- man geçince bir de bakıyoruz ki o suçlamalar, o kara çalmalar boşuna imiş, yalnızca zaman kay- bıymış!.. Hiç ders almaz rrnyız biz? Oysa yönetim kad- EVET/HAYIR OKTAY AKBAL Agn Var mı?' rotan boyuna değişti. Garip bir şey bu! O gidiyor, bu geliyor, yaşlılar ölüp yetki yerlerinden çekili- yor, gençler geliyor, yine de değişen bir şey yok! Yeni gelenler daha çok öğrenim görmüş, geçmi- şin deneyimlerini yaşamış, yaşamamışsa da ki- taplardan ögrenmiş... Ama bir ilerieme, bir geliş- me, bir uyanma yok... Hırsızlıklar, yolsuzluklar, soygunlar ise eskisin- den de beter. "Ağzı varmı" diye sorardı Dağlar- ca bir zamanlari Bilmem hangi politikacıdan söz ederken "O çok düriısttür' dedigimizde, "Ağzı var mı? Ağzı varsa yer"... Ağzı olan konuşur, o zaman ağzı olan da yiye- cek!.. Varsın yesin! Kazandığını, hak ettiğini ye- sinL Ama miltestin matıru mülkünü değil, haikın lok- masıru değil... Tantan'ınbakanlıkgünlerindeokadarçokyol- suzluk soruşturması açılmıştı ki!.. Çeşitli adlar al- tında, say sayabildiğinel Hepsi soruşturmada, yargı aşamasında... Ama suçlamalardan bir tür- lü sonuç çıkmıyoıi.. O ünlü, o çokzengin, çok say- gın görünümlü kişiler, kimi zaman kelepçeli, ço- ğu zaman ellerini kollannı sallayarak duruşmala- ra gidip geliyorlar, cezaevlerinin rahat odalannda geceler geçırıyoriar. Sonunda ne olacak? Sizler de merakla beklemiyor musunuz? Türk Lirası, dolann yerine geçebilir mi? öyle va- azla, nasihatle, "temenni" ile!.. Kim, kendini mi, bizi mi, aldatmayaçalıştyor! "Do/ar, mark ortadan kalksın, alışvehş Türk Ürası ile olsun" demek yet- mez. Kökten önlem alacaksın. Özal öncesi dö- neme döneceksin. Bankalardaki döviz hesapla- nnı bir günde TL'ye çevireceksin! Kimin cebinde dolar, mark varsa ensesine yapışacaksın. Savaş zamanlannda böyle acıtıcı, ama gerekli önlemler alınmıştır... Şimdilerde de bir başka çeşit savaş durumunda değil miyiz? Yüzde 13 oranında küçülmüşüz! Açlık sının ye- di yüz milyonu aşmış! Halk yan aç yan tok yaşı- yori Böyle birtoplumda gerçek banş olur mu? Ol- mayınca da "banş" diye sokaklara dökülenler polis zoruyla toplanır. Ama yazın aynı yığınlar "ek- mek, iş" diye meydanlan doldurup taşıracakl Ne- reye sığdıracaksınız on binleri, yüz binleri! Banş, iş, ekmekl.. Bir ülke hırsızlıklann, yüzsüz- lüklerin cirit attığı bir alan görüntüsünde! Baskıy- la, duayia hiçbir şey değişmez, daha beter oiur... malann aylar sonraya ertelenmesi, ge- rekçelerin geçyazıiması, çelişkıli karar- lann verilmesi olumsuz duygulann ne- denidir. Yargılama kimseye hiçbirbiçim- de çektinnez; ceza, özel yerinde çeki- lir. Gereksiz önlemler, adı değişik, üs- tü kapalı af yasalan toplumu yargı yö- nündenkaramsarhğa ve karanhğa sürük- lemektedir. Yargıda görev alanlann konuşmala- rına, yazılanna ve davraruşlanna özen- sizliğiyle yozlaşmış siyasetçilerin geli- şıgüzel gıdişleri birbirinden aynlamaz. Soygun, hortumlama, peşkeş çekme, yagmalama, çete kurma, rüşvet, marya, ırkçı ve şenatçı kadtolaşma ile parti- zanlık yakınmalannın yaygınlaştığı gü- nûmüzde hukukçulann sorumluluğu da artmaktadır. Yansızlık, bilgi, doyurucu gerekçe başansı, ahlak ve çalışkanhk, seçkin ve saygın bir hukukçunun öz- gün ruteüğıdir. Yargının yaşamsal önemini kimse savsaklayamaz. Büyük Atatürk daha 1920 de "Uluslann yargı hakJa, bağun- şgfagının birinci koşuludur. Adalet gö- cü bağımsız olmayan bir ulusun devlet olarak varbğı kabul edilemez" demış, 1922'de de "Amaçladığımız tam bağnn- srzfak kgvramının adalet bağımsızlığ»- mra da kapsaması doğaktar. Bu neden- le, bir devktin vazgeçflmez hakla olan adatetin dağrbmı görevine Idmseyi ka- nşörama^Tz" açıklığıru getirmiştir. Tah- kirn yasalannı gözetirsek neredennere- ye, nasıl ve kimlerin elinde geldiğimiz daha iyi anlaşılır. AB üyeliği için veri- len ödünler gereksizdir. Türkiye'yi oya- layarak daha başka siyasal ödünler is- teneceği sezilmektedir. tsmet tnönfi, "Lozan'da en büyük uğraşı, kapitüla»- yonlann kaldınbnası ve hukuk devieti- niamaçlavan yargıbağunsıztağı içinver- dflt* demiştir. AB üyeliği sürecinde var- lığımızın temeli olan ilkeleri yıkmadan bir kez daha düşünmelı, tam eşit üyelik konumuyla Avrupa Insan Haklan Söz- leşmesi ve Temel Haklar Şartı'na uyum gerçekleştırilmelı, aksaklık, eksıklık ve aykınlıklann disiplinsiz, yanhş bir de- mokrası anlayışından kaynaklandığı bi- linmelidir. Parti diktatörlüğü, lider sul- tası sona ermeden, hukuku çağdaş ya- şambiçimi olarak yansıtan adalet güne- şi yaşam koşulu sayılmadan, onur ve erdem saydığımız hak ve özgürlüklere kavuşmamız düşünülemez. Bize laik cumhuriyeti armağan ve emanetedenlereyaraşır tutum ve durum- la hukuk devletini gerçekleştirir ve ba- şanmızla övünebıliriz. Yoksa karalanı- nz, toplumsal aşınmayı durduramayız. Vurgulayalım, adaletyalnız devletin dc- ğıl dünyanın temelidir. PENCERE İş Bankası'nı Rahat Bırakm... Batı tarihi bizimkinden farklıdır. Dünyada sanayi devrimini ilk kez Avrupalı ger- çekleştirdi; burjuva sınıfı bankalanyia, fabrikalany- la güçlenip ekonomik egemenliği ele geçirince, ik- tidardaki aristokrasiyi yıkarak kendi devletini ve si- yasal demokrasiyi kurdu. Ya bizde?.. Türkiye'de fabrikalann, bankalann temellerini atan Cumhunyet Devleti'dir.. Burjuva sınıfı değil.. Tanm toplumunda "1923 Aydınlanma Devri- m/"nin kendine özgü bir tarihi ve içeriği var; bizde burjuva, devlet eiiyleyaratıldr, ama ne ölçüde?.. Ya- nsı tanmda yaşayan bir toplumda gerçek bir özel endüstrinin temelleri atılabildi mi?.. Yoksa "para- dan para kazanmak* marifetjnin ortaya çıkardığı ya- pay bir "sosyete" mi türetildi?.. • Ziraat Bankası, Osmanlı'nın son döneminde Mlt- hat Paşa eiiyle kuruldu, Cumhuriyet Türkiyesi'nde çela taşı gibi ağırltk kazandı; Sürnerbank, Emlak Ban- kası, İş Bankası, Halk Bankası bu ülkede güven anı- tı gibiydiler, piyasada "ıst/7crar"ın dayanaklanydı- lar... Kirli politikacı hepsini yıktu. Biri dışında.. iş Bankası, AtatOrk'ün öngördüğü özerk birya- pıda olduğundan, saldın dışında kaldı; bugün ül- kenin güvenilir kurumlannın başında geliyor. • İş Bankası'nın özel bir yapısı var, "Çalışanlar Sandığı" bankanın yüzde 47'sine sahip, ortaklığın yüzde 27'si CHP'nın eündedir, parti kârdan pay al- mıyor, yönetim kurulunda bulunuyor. Üçkâğıtçı politikacıyla vurguncu işadamının itti- fakı, siyasal iktidan kullanarak tüm öteki devlet bankalannı yiyip bitirirken İş Bankası çocukluğu- muzun güvenilir kumbarası gibi güven duygulan- mızın dünyasında yaşıyor. Ama şimşeklen de üstüne çekiyor... Neden?.. Çünkü "Çalışanlann Bankası" modetinin başa- nsına katlanamıyorlar.. • özelteştirmeyi yüzümüze gözümüze bulaştırdık; çünkü bu işi gerçekleştirecek bir burjuva sınıfıyla, güçlü bir bankacılık ve sanayi yapısına sahip de- ğildik; b'ızim özel sektörümüz kendisini çekip çe- virecek güçte değildi ki özeüeştırmenin yükünü kaldırabilsin... öküze özenen kurbağa gibi patladıkl.. iş Bankası, yangın yerine dönen Türkiye'nin bu- günkü kargaşa ortamında bile bir güven kalesi sa- yılıyorsa, nedeni var... İş Bankası'nı rahat bırakınL .Aİt Yedi rakam söyleyin Mf? 0 rakamlar -anında- cep numaranız olsun. :~dc Türkiye'nin neresinde olursanız olun, herhangi birTelsim CepShop'a gelin, belirlediginiz yedi rakamı söyleyin, o numara anında sizin olsun.^ İsterseniz, iş ya da ev telefonunuzun aynısını cep numarası olarak alabilirsiniz. «^ İsterseniz, doğum tarihinizi cep numarası olarak alabilirsiniz. Diyelim, doğum tarihiniz 25 Ocak 1973. 0 zaman cep numaranız (Kod) 25119 73 olur.^ İsterseniz, evlenme tarihinizden ya da sizin için anlamı olan bir başka tarihten cep numarası oluşturabilirsiniz.^ İsterseniz, adınızı, soyadınızı, fakabınızı ya da istediğiniz bir keli- meyi cep numarası olarak alabilirsiniz. Örneğin, adınız İbrahim ise, numaranızı soranlara "İbrahim" dersiniz; (Kod) İBR AH IM tuşlarlar, siz çıkarsınız.^ Ya da daha önce kullandığınız cep numarasının aynısını Telsim'den alabilirsiniz. Megapool "elektronik havuz" sistemi saye- sinde, yüz binlerce cep numarasından istediğinizi seçip, faturalı ya da faturasız/kontörlü olarak, istediğiniz kod numarasıyla, anında alabilirsiniz. •REGAPOı iütün Telsim CepShop'lar, merkezle ve birbirleriyle online bağlantılı hale getirildi. Ve Megapool "elektronik havuz" sistemi evreye girdi. Bu yeni sistem sayesinde, dilediğiniz cep numarasını dilediğiniz Telsim CepShop'tan anında alabilirsiniz. »tstedtijımz numarayı alabılmenız ıçın, o numaranın bir ba;ka Telsim abonesi tarafındantaıllanılmıyofolması gerekmektedir. • istediğiniz numara Golden Numbers Katalofju'nda da yer alıyorsa -Golden Numbers, Telsim ın ucret karşılığı sunduğu özel numaralar olduğundan- bu numara için özel bir ücret ödemeniz gerekecektir. A ı : »