Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 EYLÖL 2001 CUMARTES 10 SAVAŞ KORKUSU Devlet Başkanı Müşerref i, ülkeyi ve Bin Ladin'i ABD'ye satmakla suçlayan dinci muhalefet ayaklandı Pakistaniç savaşıneşiğinde AYMJKLARTARİHI Kargaşa hiçeksik olmadı Dış Haberler Servisi - Bugünkü Pakistan'ın tarihi 1947'de tngiltere'den bağımsızlığını elde etmesiyle başlıyor. 19. yüzyılın sömüıgecilik döneminde bölge Ingüiz egemenliğı altmda bulunuyor. îngiliz sömürgeciliğine karşı Hint milliyetçiliği yükselirken geleneksel Müslüman önderlerin başlangıçta Ingiltere ile işbirliği yolunu seçtikleri gözlcniyor. Mahanuned AJi Cinnah önderliğinde bırleşen Müslümanlar. Hindu çoğunluğa karşı Müslümanlann haklannı konıma ve îngiliz sömürgeciliğinden kurtulma hedefini benimsedi ve 1940'ta Pakisfan adiı bir Müslüman devletinin kurulması bedefi gündeme geldi. Ingilizlerin bölünmeyi engelieme girişimleri fayda etmedi ve Pakıstan geniş Hint topraklannm birbirinden ayırdıgı iki bölgeli (doğu ve batı Pakistan) bir devlet olarak 15 Ağustos 1947'de bağımsızlığını kazandı. Pencap ve Bengal nüfus üzerinden ikiye aynlırken Keşmir tartışmalı bir böige olarak kaldı. Mart 1954'te Doğu Pakistan'da gerçekleşen eyalet meclisi seçimlerinde sağ ve sol partilerin oluşturduğu Bnîeşik Cephe'nin Müslüman Birliği'ni ağır bir yenilgiye uğratması, bölünme dinamiklerirtin ilk isareti oldu. 1958'deki askeri darbenin ardmdan rakiplerini de eleyerek iktidann tek hâkimi haline gelen Eyüp Han döneminde ülkenin dış yardım ve özellikle ABD'ye bağunlı politikalarla gelişti, ancak doğu ve batı arasındaki eşitsizlikler de yoğunlaştı. Eyüp Han'ın baskıcı yönetimi döneminde Keşmir üzerinden Hindistan*la başansızhkla sonuçlanan bir savaşa girildi. 1970'te ülkede yapılan seçimler güçlü bir yönetûn ortaya çıkarmadı ve 1971'de Meclis süresiz kapatıldj. Doğu ve batı gerilimi bir iç savaşa dönüştü. Hindistan'ın da müdahalesiyle Doğu Pakistan Aralık 1971 'de Bangladeş admı alarak bağımsızlığını ilan etti. Bundan sonra iktidara gelen ZölfikarAliButto "tsfaun sosyaMzmi programı"nı benimsedi ve 1977'deki tartışmalı seçimlerin ardından sıkıyönetim ilan etti. Kanşıklık çözülmedi ve Temmuz 1977'de General Ziya ÖJ Hak yönetime el koydu ve ABD desteğıni arkasma aldı. Karşdıklı nûkleer denemeter 1985'te sıkıyönetimin kaldmlmasınm ardından sahneye çıkan Butto'nun ktzı Benazir Butto'nun Pakistan Halk Partisi (PHP), Ziya ûl Hak'ın Ağustos 1988'de bir uçak kazasında ölümünün ardından yapılan seçimlerde en bûyük parti oldu. Ağustos 19901da Devlet Başkanı Yahya Han'ın müdahalesiyle Burto yönetimi devrüdi ve ordunun ve devlet başkamnın desteğini alan Islami Demokratik Ittifak seçimleri kazandı. Pakistan Müslüman Birliği lideri Navaz Şerif başbakan oldu ve 1991'de Şeriat yasalannı yürürlüğe soktu. Şerif ve Butto arasında iktidann el değiştirdiği bir dönemin ardından Navaz Şerif 1997'de yenidea iktidara geldl Pakistan, Hindistan'ın nükleer denemelerine Mayıs 1998'de kendi nükleer denemelerini gerçekleştirerek yanıt verdi. Bunun ardmdan ABD iki ülkeye yaptınmlar uygulamaya başladı. 1999 ortalannda Pakistan kuvvetleri Keşmir'e girdi. ABD Başkanı Bifl dmton'la görüşen Şerif gen çekılmeyi kabul etti. Şerif ve ordu arasındaki gerilimin artmasının sonucunda ekim ayında General PerrezMfiferref, bir darbe yaparak öctidan ele geçirdi. • Afganistan'a destek için yapılan gösterilerde polisin açtığı ateş sonucu 4 kişi öldü. Pakistan'daki Afganistan Savunma Konseyi, ABD'ye destek veren Müşerref'i ülkeyi iç savaşa sürüklemekle suçladı. Dış Haberier Servisi - Pakistan Devlet Baş- kanı Pervez Müşerref in, ABD'nın Afganis- tan'da yapacağı olası operasyona destek ver- me karanna ülkedeki dini gruplardan sert tep- kiler geliyor. Pakistan'ın büyük kentlerinde cu- ma namazının ardından düzenlenen protesto gösterilerinde ilk kan döküldü. Karaçi'de gü- venlik güçleriyle göstericiler arasında meyda- na gelen çatışmalarda 4 kişi öldü. Ülkede 35 dini partinin oluşturduğu Afga- nistan Savunma Konseyi adlı koalisyonun gi- rişimiyle düzenlenen gösterilerde Siyonizm kı- nanırken cihat çağnlan yapıldı. Afganistan Savunma Konseyi, ABD'ye destek karan ne- deniyle Pervez Müşerref'in ülkeyi bir iç sa- vaşa sürüklediğini vurguladı. Islami Parti de bugün ıçın ülkede genel grev çağnsı yaptı. Kentier savaş alanı îslamabad 'da kent merkezinde, cuma namazın- dan sonra düzenlenen gösteriye binlerce kişi ka- ührken gösterilerde Taleban ve Usame bin La- din yanlısı sloganlar atıldı. Göstericiler, Pervez Müşerref'i, ABD'den daha çok para almak için ülkeyi ve Bin Ladin'i satmalda suçladılar. Peşaver kentinde yine cuma namazının ardm- dan düzenlenen gösterilerde, yaklaşık bin kişi- lik bir grup Hayber Çarşısı'nda toplandı. Dük- kânlann ve işyerlerinin kapalı olduğu kentte gös- tericiler, ABD Başkanı George Bush'un kukla- sını yaktı. "ABD yılahncaya ve ölünceye kadar savaşacağız" ve "Müşerref, Taleban'ı destekier- seiyi, desteklemezsedüsmanımız" yazılı pankart Oslam Cumhuriyeti) Isli Başkent îslamabad Yüzölçümü: 803,940 km2 Nüfus: 144,616,639 Komşulan: Afganistan, Çin, Hindistan, Iran Din: %97 Müslüman (sunni %77, şii %20), Hıristiyanr Hindu ve diğer %3y Dil: Pencap dilini konuşanlar % 48, Paştun dilini konuşanlar %13, Sindhi dili %12, Saraik dili %9.8, Urduca dili %7.6, Beluci dili %3. Resmi dıl, Urduca. taşıdılar. Çok sayıda Pakistan güvenlık göreviı- sinin, Hayber Çarşısı'nın giriş ve çıkışlannda, cu- ma olması nedeniyle özel güvenlik önlemleri al- ması dikkat çekti. Muhammed Han Camii'nde verilen cuma hut- besinde, Amerika'nın Afganistan'a yapacağı ola- sı saldınya halkın tepki göstermesi ıstendi ve ci- hat çağnsı yapıldı. Hutbede, Müşerref 'ın Pakis- tan topraklannı ABD ordusuna açmaması gerek- tiği vurgulandı. Güneydeki liman kenti Karaçi'de düzenlenen göstenlere ise polis müdahale etti ve gösterici- leri copla dağıtmaya çalıştı. Hükümetin ABD ile işbirliğine karşı çıkan göstericiler, otobüsle- re ve otomobıllere taş atıp lastik yaktılar. Gös- tericilerle polis arasmda çıkan çatışmada 4 gös- terici öldü. Karaçi kentinin Sohrab Goth bölgesinde po- lisin, protesto gösterisi yapan yaklaşık 1500 Afgan mülteciyle çauştığı ve 70 göstericiyi gözaltına aldığı kaydedildi. OkuBar ve işyerieri kapandı îç savaş manzaralannm yaşandığı Pakis- tan'da gösteriler nedeniyle dükkânlar, işyer- leri ve okullar kapandı. Hükümetin Islama- bad'da okullann kapatılması talimatmı ver- dıği ve işyerlerinin çalışmadığı kaydedildi. Bangladeş'in başkenti Dakka'da cuma na- mazından sonra toplanan göstericiler, ABD'nin Afganistan'a olası harekâtını protesto etti. Başkenttekı camilerde, ABD'de düzenlenen terörist saldınların kurbanlan için hüküme- tin ısteğı üzerine okutulan duadan sonra top- lanan 10 bin kişi gösteri yaptı. Uluslararası terörist Usame bin Ladin'in resimlerini ve ABD karşıtı sloganlar yazılı pankartlan taşıyan göstericiler, ABD Baş- kanı George Bush'un kuklasını yaktılar. Göstericiler, "Kahrolsun Amerika. Adalet, Müslümanlar ve tslam korunsun" slogan- lan attılar. Polisin, Dakka'da bugüne kadar düzenle- nen en büyük ABD karşıtı gösteri nedeniyle yo- ğun güvenlik önlemleri aldığı kaydedildi. Bu arada Keşmirli militan El Ömergrubu, ulus- lararası terörist Usame bin Ladin'in kutsal bir savaşçı olduğunu öne sürerek Afganistan 'a yö- nelik olası bir saldınya misilleme tehdidinde bu- lundu. Keşmir'de Hindistan yönetimine karşı mü- cadele veren birçok gruptan bin olan El Ömer'in liderlerinden Muştak AhmedZargar, yayımla- dığı açıklamada. "ABD'nin Müslümanlarasal- dırmak için firsat koUadjğuu" kaydetti. Zargar'm, Hindistan'm, 1999'da Müslüman militanlarca Afganistan'a kaçınlan Hindistan havayollanna ait uçaktaki yolculara karşılık serbest bıraktığı suçlulardan biri olduğu kay- dedildi. Bu drom bitmez Yıllardır iç savaş ve açJık tehlikesi yaşayan Afganlar, bir kez daha zor bir dönemle karşı karşıya. Kendi ülkekrinde bik stğmmacı konumuna düşen, köktendinci Taleban yönetiminin Ukel uygulamalan altuida\aşama savaşı veren masıun Afgan halio, şimdi de ABD'nin intikam saldınlannın kurbanı olmayı bekliyor. Tacik- Afgan sınırmdald mülteci kampında yaşayan Afganlar için, ceti'n bir kış daha yaklaşryor. (Fotoğraf: AP) Büyük kargaşanın yaşandığı Pakistan'a bir dizi ülkeden yardım vaat edildi Mamabad'a yardım akacak DışHaberierServia -Pakistan Dev- let Başkanı Pervez Müşerref in, ABD'nin Afganistan'a saldınsına destek vereceğini açıklamasının ar- dından uluslararası alanda Pakistan'a verilen destek büyüyor. Îslamabad'daki bir üst düzey Ba- tılı diplomat, çok kısa süre içinde ABD'nin Hindistan ve Pakistan üze- rindeki yaptınmlannı kaldıracağını açıkladı. ABD 1998'deki nükleerde- nemelerin ardından iki ülkeye yap- tınm uygulamaya başlamıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı, yaptınmlannkal- duılması konusunda net bir karann olmadığını, konunun incelenmekte ol- duğunu bildirdi. Yaptınmlann kaldınlmasmın yanı sıra Pakistan'a uluslararası kredı sağ- layan kuruluşlar aracılığıyla 600 mil- yon dolarlık yardım yapümasuun da ABD tarafından takvime bağlanaca- ğı bildirildi. Avustralya, ABD'deki saldınlar karşısmdaki tutumuna destek gös- tergesi olarak Pakistan'la askeri iliş- kilerinı yeruden başlatacağını bildi- rirken Japonya da Pakistan'a40 mil- yon dolarlık bir acil yardımpaketi va- at etti. Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Dovmer, Pakistan'ın bu kntik dönemde terörle mücadele ko- nusundaki tutumuna desteğini gös- termek için 1998'deki nükleer dene- melerden sonra bu ülkeye uygula- maya başladığı önlemleri kaldıraca- ğu tahmin edilen Afgan mülteciyi karşılamaya hazırlanıyor. Pakistan makamlan, Afganistan'la suıır oluşturan batıdaki Belucistan eyaletinin başkenti Quetta yetkılile- rinin, şimdiden 500 binden fazla mül- tecinin gelişi için hazırlık yaptıkla- nnı belırttiler. Kuzeybatı bölgesinin yetkilileri de 80 kadar mülteci kam- • ABD'nin olası saldınsı nedeniyle Afganistan'dan Pakistan'a büyük göç yaşanırken, mülteci kamplannda hazırlıJdar başîadı. ABD, Pakistan ve Hindistan'a ^ kaldınyor. puıda 800 bin kişiyi ağırlayabilecek- lerinı açıkladılar. BM Mülteciler Yüksek Komiser- liğı (UNHCR) yetkilileri. sınırdaki güvenlik önlemlerine karşın geçen hafta en az 15 bin kişinin smın geç- tiğini belirterek UNHCR'nin önü- müzdeki günlerde 100 bin mülteci- nin bölgeye geleceğini düşünerek ha- zn-lüc yaptığını kaydettiler. LfNHCR'nin Iran'daki geçici gö- ğını belirtti. Japonya Devlet Başka- nı Junichiro Koizunn, ABD'nin te- rörle savaşında verdiği destek nede- niyle Pakistan'ın yanı sıra Hindis- tan'a da yardım yapmaya hazır olduk- lannı bildirdi. Afgan mûltecfler Pakistao'da Pakistan ABD'nin saldın olasılı- ğı karşısmda evlerini terk eden ve sayılannın 1 mılyondan fazla oldu- revinın yöneticisi Bo Schack, ABD'nin Afganistan'a operasyon düzenlemesi durumunda Iran sını- nna 300 bin kadar Afgan mülteci- nin yığılmasını beklediklerini bildir- di. Schack, UNHCR'nin sınır böl- gesine 300 bin mülteci gelecekmiş gibi hazırlüc yaptığını kaydetti. Pakistan'm Dawn gazetesinde de binlerce Afgan mültecinin Pe- şaver civarında bulunduğu ve ABD'nin Afganistan'a muhtemel bir saldınsında asıl kanşıklığm Pe- şaver'de çücacağı iddia edildi. Iddiaya dayanak olarak, Peşa- ver'deki yerel yönetimin Taleban'nı Pakistan'a saldnısmdan çok, Peşa- ver civannda bulunan, sayısı 60-80 bin olan mülteciden çekinmesi gös- terildi. Bu bölgelerdeki mülteci kamp- lannda silahlı Afganlann da bu- lunduğuna ve bu nedenle de ye- rel hükümetin kısa süre önce mül- teci kamplanna askeri ve sivil is- tihbarat servislerini ulaşürdığına dikkat çekiliyor. MERHABA NECATİDOĞBU Yazanmızın yazısı elimize ulaşmadığından dolayı yayunlayamıyoruz. ABD'nin desteğini aldılar Muhalefet saldın başlattı • Afganistan'da Taleban'a karşı savaşan Kuzey îttifakı, ABD ile • temas halinde saldınlannı yoğunlaştınrken Washington saldın hazırlıklarını tamamlıyor. Dış Haberler Servisi - Afganistan'da Taleban muhalifi güçlerin öncekı gün başlattığı saldunlar dün yoğunlaşarak devam ederken ABD Savunma Bakanı DonaM Rumsfeld, Beyaz Saray'm Afgan muhalefetini destekleme kararmda olduğunu açıkladı. Üst düzey bir Afgan muhalefet lideri, Taleban karşıtı Kuzey Ittifakı'nm ABD yetkilileriyle temas halinde olduğunu bildirdi. Duşanbe'de bulunan muhalefet güçlerinm Mosko\a"daki askeri ataşesi Salih Muhammed Recistani. "lttifakm Dışişleri Bakanı Dr. Abdullah, bugün (dün) ABD vetkihieriyk- temas halinde olduldannı söyledi" dedi. ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld de Amerikan Fox TV'sine verdiği demeçte, Beyaz Saray'ın Afganistan'ın kuzeyindeki muhalefetı desteklemeye niyeti olduğunu, bu desteğın "büyük yarthm'' şeklinde olabileceğini söyledi. Kuzey Îttifakı'nın Kâbil'deki Taleban rejimiyle mücadele eden biricik hareket olduğunu belirten Rumsfeld, "Muhalefet güçleri bölgenin arazi yapısnu, vurulması gerekfi bazı hedefleri bih'yorlar. Aynca Taieban'a nasıl muameie edileceği konusunda da fikirleri var" diye konuştu. Öncekı gün saldınya geçen muhalif güçler, Taleban'a önemli kayıplar verdirdiklerini ve kuzeydeki 2 bölgede önemli miktarda toprak kazandıklannı bildirirken Özbek General Abdürraşit Dosrum komutasmdaki güçlerin dün ülkenin kuzeyindeki Mezar-ı • Şerif kentine yönelik bir saldın başlarhklan " bildirildi. özbek General Dosrum, Reuters'e yaptığı açıklamada, "Taleban'a karşı büyük bir sakİın başladığmı ve dağlarda 11 mevzivi ele gecirdiklerini" söyleyerek saldınnın amacının Mezar-ı Şerif'i ele geçinnek olduğunu söyledi. Yedeklere görev emri Afgan muhalefetınin karadan saldınlan sürerken ABD'nin Taleban'a yönelik saldın hazırlıklan da devam ediyor. ABD uçak gemisı Kitty Havvk, Japonya'nm başkenti Tokyo yakınlanndaki üsten aynlarak denize açılu"ken ABD Hava Kuvvetleri, B-52 bombardıman uçaklanna harekâta hazır olma emri verdi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) da hava kuvvetlerinden 5 bın 131 yedek askerin göreve çağnldığını açıkladı. Böylelikle ABD Başkanı George Bush'un onayuun ardmdan göreve çağnlan 35 bin yedek ABD askerinin ilk grubu görev emri aJmış oldu. Afganistan pfanı ABD önce BM'yisonra kralıgetiriyor • îngiliz The Guardian gazetesinde yayımlanan haberde, ABD'nin, Taleban yerüıe geçici bir BM yönetimi kurulması konusunu Avrupalı müttefikleriyle konuştuğu vurgulandı. Dış Haberier Servisi - Îngiliz gazetesi The Guardian, ABD'nin Afganistan'da Taleban yönetimini devirmeyi ve yerine geçici bir BM yönetimi kurmayı planladığnıı ileri sürdü. ABD'nin, Avrupalı müttefiklerine, Afganistan'daki köktendinci yönetimin devrilerek yerine bir ara yönetim kurulmasını sağlayacak askeri operasyonu kabul etmeleri için bastırdığmı yazan The Guardian, Amerikan gizli diplomatik belgelerine dayanarak verdiği haberde, Washington yönetiminm müttefikleriyle "ülkenin kurtanlmasınm ardından, Taleban sonrası Afganistan" konusunu görüşrüğünü de iddia etti. Amerikalılann aynca, 1973 yılında devrilen ve Roma'da sürgünde yaşayan Afganistan Kralı Zahir'in (86) ülkeye dönüşünü destek ve organize edeceğini ileri süren gazete, Kral Zahir'in, bu çerçevede Afganistan'daki rüm kabilelere, Taleban'a karşı ayaklanma çağnsı yapacağını ve ülkenin kuzeyinde Taleban'la savaşan ittifaka destek mesajı vereceğini yazdı.